Những giải pháp về vốn phát triển kinh tế trang trại

Lêi më ®Çu Kinh tÕ trang tr¹i hiÖn ®ang næi lªn, trë thµnh thµnh phÇn chñ lùc ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n. Hµng hãa ®­îc c¸c trang tr¹i s¶n xuÊt ngµy cµng nhiÒu, phong phó, ®a d¹ng d¸p øng nhu cÇu ®ßi hái ngµy cµng cao vÒ l­¬ng thùc, thùc phÈm cña nh©n d©n. S¶n phÈm lµm ra kh«ng nh÷ng ®¸p øng thÞ tr­êng trong n­íc mµ ®· xuÊt khÈu víi khèi l­îng lín ra thÞ tr­êng thÕ giíi mang l¹i nguån kim ng¹ch to lín. Tuy nhiªn, hiÖn tr¹ng c¸c trang tr¹i ë ViÖt Nam ®ang gÆp khã kh¨n nh­ lµ quy m« s¶n xuÊt ch­a lín, tÝnh ®ång bé s¶n xuÊt trong d©y chuyÒn ch­a cã, chuyªn m« ho¸ ch­a cao, c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn tiªu thô nguyªn liÖu cã nguån lÊy tõ s¶n ph¶m trang tr¹i s¶n xuÊt cã m¸y mãc cßn l¹c hËu, ch­a cã sù ®Çu t­ hiÖu qu¶ v× vËy s¶n phÈm lµm ra ch­a cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. §Ó trë thµnh lùc l­îng kinh tÕ mòi nhän, khai th¸c ®óng tiÒm n¨ng s½n cã, c¸c trang tr¹i ph¶i ®Çu t­ c¶i c¸ch s¶n xuÊt, ph¸t triÓn ®ång ®Òu c¶ hai kh©u s¶n xuÊt vµ tiªu thô. Muèn vËy, ®Çu tiªn ph¶i cã vèn ®Ó n©ng cÊp ®æi míi c«ng nghÖ, hiÖn ®¹i dông cô s¶n xuÊt. NhËn thÊy ®©y lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch, em cã b¨n kho¨n kh«ng nhá trong h­íng ph¸t triÓn trang tr¹i trong nh÷ng n¨m tíi. §Ò tµi "Nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ vèn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i" lµ mét trong c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu kh«ng míi mÎ, nh­ng ®Ó phÇn nµo ®ã sÏ gióp cho em th¸o gì, gi¶i ®¸p nh÷ng b¨n kho¨n nãi trªn, còng nh­ ®ãng gãp mét phÇn kiÕn thøc sau bèn n¨m tu d­ìng vµ rÌn luyÖn t¹i tr­êng §¹i häc KTQD Hµ Néi vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Êt n­íc. §Ò tµi nghiªn cøu néi dung gåm 3 phÇn nh­ sau : Lêi nãi ®Çu I – vai trß cña vèn ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i II - Thùc tr¹ng nhu cÇu vèn vµ sö dông vèn cña trang tr¹i III – gi¶i ph¸p chñ yÕu ®¸p øng nhu cÇu vèn cho ph¸t triÓn trang tr¹i. Néi dung I – vai trß cña vèn ®èi víi ph¸t triÓn kinh tª trang tr¹i. I.1 – Kh¸i niÖm vµ ®Æc tr­ng trang tr¹i * Kh¸i niÖm : Trang tr¹i lµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt c¬ së trong n«ng, l©m, ng­ nghiÖp, cã môc ®Ých chñ yÕu lµ s¶n xuÊt hµng hãa; t­ liÖu s¶n xuÊt thuéc quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn sö dông cña chñ thÓ ®éc lËp; s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh trªn quy m« ruéng ®Êt vµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®­îc tËp trung t­¬ng ®èi lín; víi c¸ch tæ chøc qu¶n lý tiÕn bé vµ tr×nh ®é kü thuËt cao; ho¹t ®éng tù chñ vµ lu«n g¾n víi thÞ tr­êng. * C¸c ®Æc tr­ng cña trang tr¹i: Trang tr¹i lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt cô thÓ cña n«ng, l©m nghiÖp. Ngoµi trang tr¹i, trong n«ng nghiÖp cßn rÊt nhiÒu h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt nh­ kinh tÕ n«ng d©n, c¸c n«ng tr­êng quèc doanh, c¸c HTX n«ng nghiÖp, c¸c liªn doanh s¶n xuÊt... Trang tr¹i lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ chñ yÕu ( theo nghÜa réng bao gåm c¶ l©m nghiÖp vµ thñy s¶n). Nh­ vËy trang tr¹i kh«ng gåm nh÷ng ®¬n vÞ thuÇn tóy ho¹t ®éng chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm. NÕu cã ho¹t ®éng chÕ biÕn hay tiªu thô s¶n phÈm th× ®ã lµ nh÷ng ho¹t ®éng kÕt hîp víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Trong tr­êng hîp nµy trang tr¹i lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Môc ®Ých s¶n xuÊt cña trang tr¹i lµ s¶n suÊt hµng hãa ®¸p øng nhu cÇu cña x· héi. V× vËy, quy m« s¶n xuÊt hµng hãa cña trang tr¹i ph¶i ®¹t møc ®é t­¬ng ®èi lín, tøc lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña trang tr¹i ph¶i cã sù kh¸c biÖt víi hé s¶n xuÊt hµng hãa nhá, ®Æc biÖt lµ hé s¶n xuÊt tù cÊp tù tóc. §©y lµ ®iÓm c¬ b¶n cña trang tr¹i trong ®iÒu kiªn kinh tÕ thÞ tr­êng so víi c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tËp trung tr­íc ®©y t­ liÖu s¶n xuÊt thuéc quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn sö dông cña chñ thÓ ®éc lËp. V× vËy trang tr¹i hoµn toµn tù chñ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tõ lùa chän ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt, quyÕt ®Þnh kü thuËt vµ c«ng nghÖ... ®Õn tiÕp cËn thÞ tr­êng, tiªu thô s¶n phÈm... §©y lµ ®Æc tr­ng cho phÐp ph©n biÖt gi÷a trang tr¹i vµ hé c«ng nh©n trong c¸c n«ng, l©m tr­êng ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi ë n­íc ta hiÖn nay. Chñ trang tr¹i lµ ng­êi cã ý chÝ vµ cã n¨ng lùc tæ chøc, qu¶n lý, cã kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ s¶n xuÊt kinh doanh n«ng nghiÖp vµ th­êng lµ ng­êi trùc tiÕp qu¶n lý trang tr¹i. §©y lµ nh÷ng ®¨c tr­ng ph©n biÖt trang tr¹i víi hé n«ng d©n s¶n xuÊt tù cung tù cÊp. Tuy nhiªn, nh÷ng ®Æc tr­ng trªn cña chñ trang tr¹i kh«ng ®­îc héi ®ñ ngay tõ ®Çu mµ ®­îc hoµn thiÖn dÇn cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña trang tr¹i. Tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt cña trang tr¹i tiÕn bé h¬n kinh tÕ hé, trang tr¹i cã cÇu cao h¬n n«ng hé vÒ øng dông tiÕn bé kü thuËt vµ th­êng xuyªn tiÕp cËn thÞ tr­êng. §iÒu nµy thÓ hiÖn: - Do môc ®Ých cña trang tr¹i lµ s¶n xuÊt hµng hãa nªn hÇu hÕt c¸c trang tr¹i ®Òu kÕt hîp gi÷a chuyªn m«n hãa víi ph¸t triÓn tæng hîp, ®©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt cña trang tr¹i so víi hé s¶n xuÊt tù cÊp, tù tóc. - Còng do s¶n xuÊt hµng hãa, ®ßi hái c¸c trang tr¹i ph¶i ghi chÐp, ho¹ch to¸n kinh doanh tæ chøc s¶n xuÊt khoa häc trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc vÒ n«ng häc, vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng. - Sù ho¹t ®éng cña trang tr¹i ®ßi hái ph¶i tiÕp cËn víi thÞ tr­êng ®Ó biÕt ®­îc thÞ tr­êng cÇn lo¹i s¶n phÈm nµo, sè l­îng bao nhiªu, chÊt l­îng vµ chñng loai, gi¸ c¶ vµ thêi ®iÓm cung cÊp thÕ nµo?... NÕu chñ trang tr¹i kh«ng cã nh÷ng th«ng tin vÒ c¸c vÊn ®Ò trªn, ho¹t ®éng kinh doanh sÏ kh«ng cã hiÖu qu¶. V× vËy, tiÕp cËn thÞ tr­êng lµ yªu cÇu cÊp thiÕt víi trang tr¹i. * Vai trß cña trang tr¹i: Lµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chñ yÕu cña nÒn s¶n xuÊt hµng hãa, v× vËy trang tr¹i cã vai trß hÕt søc to lín trong viÖc s¶n xuÊt l­¬ng thùc, thùc phÈm cung cÊp cho x· héi. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n­íc ta chuyÓn tõ s¶n xuÊt tù cÊp, tù tóc sang s¶n xuÊt hµng hãa, sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c trang tr¹i cã vai trß cùc kú quan träng. BiÓu hiÖn: - Trang tr¹i lµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt l©y viÖc khai th¸c tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ so s¸nh phôc vô nhu cÇu x· héi lµm ph­¬ng thøc s¶n xuÊt chñ yÕu, v× vËy, nã cho phÐp huy ®éng khai th¸c ®Êt ®ai, søc lao ®éng vµ nguån lùc kh¸c mét c¸ch ®Çy ®ñ hîp lý vµ cã hiÖu qu¶. Nhê v©y, nã gãp phÇn tÝch cùc thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n - Trang tr¹i víi kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y trång, vËt nu«i cã gi¸ trÞ hµng hãa cao, kh¾c phôc t×nh tr¹ng manh món, t¹o vïng chuyªn m«n hãa cao, ®Èy nhanh n«ng nghiÖp sang s¶n xuÊt hµng hãa. - Qua thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trang tr¹i t¹o ra nhiÒu n«ng s¶n nhÊt lµ nh÷ng n«ng s¶n lµm nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp, v× vËy trang tr¹i gãp phÇn thóc ®Èy c«ng nghiÖp, nhÊt lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ dÞch vô s¶n xuÊt ë n«ng th«n ph¸t triÓn ®Èy nhanh c«ng cuéc ®« thÞ hãa vïng n«ng thån. - Trang tr¹i lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã quy m« lín h¬n kinh tÕ hé, v× vËy cã kh¶ n¨ng ¸p dông cã hiÖu qu¶ c¸c thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c nguån lùc. - Víi c¸ch thøc tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý kinh doanh tiªn tiÕn, trang tr¹i lµ n¬i tiÕp nhËn vµ chuyÒn t¶i c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Õn hé th«ng qua chÝnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña m×nh. - VÒ mÆt x· héi, ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i lµm t¨ng hé giµu trong n«ng th«n, t¹o thªm viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp, gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n, lµ tÊm g­¬ng cho c¸c hé n«ng d©n vÒ c¸ch thøc tæ chøc kinh doanh tiªn tiÕn vµ cã hiÖu qu¶... TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã gãp phÇn quan träng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, x· héi ë n«ng th«n. I.2 - Vai trß cña vèn ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. * Kh¸i niÖm vèn s¶n xuÊt trong trang tr¹i: Vèn s¶n xuÊt trong trang tr¹i lµ tiÒn tÝch lòy cña c¸c chñ héi n«ng d©n, cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô n«ng nghiÖp, lµ tiÒn tiÕt kiÖm cña d©n vµ c¸c nguån kh¸c ®­îc ®­a vµ sö dông trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt s¶n phÈm n«ng nghiÖp nh»m duy tr× tiÒm lùc s½n cã vµ t¹o ra tiÒm lùc lín h¬n trong s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô sinh ho¹t x· héi vµ sinh ho¹t cña mçi gia ®×nh. §èi víi c¸c trang tr¹i lÇn ®Çu tiªn ®­îc h×nh thµnh, vèn ®­îc dïng ®Ó thuª ®Êt ®ai, x©y dùng nhµ x­ëng, mua s¾m trang thiÕt bÞ, mua c¸c läai gièng c©y con, mua c«ng nghÖ s¶n xuÊt… §èi víi nh÷ng trang tr¹i ®ang ho¹t ®éng, vèn ®­îc dïng ®Ó mua s¾m thªm trang thiÕt bÞ, m¸y mãc, x©y dùng thªm mét sè nhµ x­ëng, më réng diÖn tÝch s¶n xuÊt, bæ sung thªm vèn l­u ®éng nh»m t¨ng quy m« ho¹t ®éng hiÖn cã, söa ch÷a vµ mua s¾m thªm tµi s¶n cè ®Þnh ®· bÞ háng, hao mßn. Qu¸ tr×nh sö dông vèn xÐt vÒ mÆt b¶n chÊt chÝnh lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn chuyÓn vèn b»ng tiÒn cña c¸c chñ trang tr¹i thµnh vèn hiÖn vËt ®Ó t¹o nªn nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa n«ng nghiÖp. Nh­ vËy, qu¸ tr×nh sö dông vèn ®Çu t­ trong trang tr¹i lµ duy tr× tiÒm lùc s½n cã cña ®Êt ®ai hoÆc t¹o tiÒm lùc lín h¬n cho diÖn tÝch ®Êt ®ai cè ®Þnh nh»m n©ng cao s¶n l­îng hµng hãa n«ng nghiÖp. §Çu t­ vèn ®Ó ph¸t triÓn trang tr¹i lµ t¸i t¹o vµ n©ng cao nh÷ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh trong trang tr¹i, thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ tiÕn bé kü thuËt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ tr­íc hÕt lµ n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm. Qua ®ã, chóng ta nhËn biÕt r»ng nÕu chÝnh s¸ch ®Çu t­ hç trî vèn ®óng sÏ t¹o lËp mét hµnh lang kinh tÕ cho viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ vµ triÖt ®Ó vèn trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i víi môc tiªu ®· ®Þnh trªn c¬ së n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng vïng, tõng c«ng ®o¹n, tõng lÜnh vùc cô thÓ. * Vai trß cña vèn ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. Tõ §¹i héi tßan quèc lÇn thø VI, n¨m 1986, §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· quyÕt ®Þnh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa, tån t¹i vµ ph¸t triÓn nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. Tõ n¨m 1989, Nhµ n­íc b¾t ®Çu ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch c¶i c¸ch s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®Æ biÖt chÝnh s¸ch cho vay, m­în vèn theo mét c¸ch hîp ®Õn tõng ®Þa bµn, vïng lo¹i ®Êt, thËm chÝ ®Õn tõng lo¹i hé n«ng d©n, ®Çu t­ x©y dùng nhµ m¸y chÕ biÕn n«ng s¶n, trªn c¬ së c¨n cø ®ã lËp ra kÕ ho¹ch tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi ®Ó t¹o lßng tin cho nh©n d©n mµ yªn t©m lao ®éng s¶n xuÊt. V× nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t­ hîp lý nãi trªn mµ kinh tÕ trang tr¹i trong lóc nµy ph¸t triÓn cã chiÒu h­íng kh¶ quan h¬n, æn ®Þnh tõng b­íc t¨ng dÇn theo hµng n¨m. Nh­ vËy qua ®©y chóng ta míi thÊy kh«ng bÊt cø mét ngµnh s¶n xuÊt nµo mµ kh«ng cÇn ®Õn ®Çu t­ c¬ b¶n, ®Çu t­ lµ then chèt trong mäi ho¹t ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt cho mäi ho¹t ®éng vµ cuéc sèng cña con ng­êi. Víi nh÷ng gi¶i ph¸p vµ h­íng ®i hîp lý th× ®Çu t­ kh«ng nh÷ng lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn mµ nã cßn bao hµm c¶ tÝnh quyÕt ®Þnh thµnh b¹i cña vÊn ®Ò. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Nhµ n­íc lu«n lu«n coi c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i lµ mét trong nh÷ng mÆt trËn hµng ®Çu, n«ng th«n lµ ®Þa bµn chiÕn l­îc trong x©y dùng vµ ph¸t trieern trang tr¹i v× hµng hãa s¶n xuÊt ra tõ ®©y phôc vô cho nhu cÇu dinh d­ìng cña con ng­êi, tiÕn tíi lµm mÆt hµng xuÊt khÈu mang l¹i kim ng¹ch lín. Trªn c¬ së ®ã Nhµ n­íc vÉn lu«n dµnh mét kho¶n ®Çu t­ rÊt ®¸ng kÓ trong tæng sè ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch cña c¸c ngµnh kh¸c b»ng viÖc huy ®éng c¸c lo¹i nguån vèn kh¸c nhau nh­ : nguån viÖn trî, nguån vèn vay, vèn tù cã cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, c¸c hîp t¸c x· ®Òu dµnh mét phÇn tháa ®¸ng ®Ó n¹p ng©n s¸ch tõ ®ã t¸i ®Çu t­ x©y dùng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt phôc vô kinh tÕ trang tr¹i. Qua ®ã, nhê vèn ®Çu t­ mµ chóng ta phÇn nµo ®· kh¾c phôc ®­îc nh÷ng h¹n chÕ rñi ro do thiªn nhiªn t¹o ra b»ng c¸ch x©y dùng, n©ng cÊp c¸c c«ng tr×nh, thñy lîi lín nhá, ®¹i thñy n«ng ®Õn trung vµ tiÓu thñy n«ng, c¸c khu tr¹i gièng, ®µo ao, hå th¶ c¸ phôc vô cho dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña kinh tÕ trang tr¹i. T×nh h×nh s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò khai hoang, phôc hãa c¸c ®Êt chua phÌn, n¹o vÐt c¸c kªnh m­¬ng, ruéng ®ång ë c¸c vïng chiªm tròng vµ s«ng hå h×nh thµnh nªn nh÷ng trang tr¹i trång c©y c«ng nghiÖp (cao su, cµ phª, tiªu, ®iÒu...) réng lín ë c¸c tØnh §¾c L¾c, Gia Lai, NghÖ An, VÜnh Phóc; trang tr¹i ch¨n nu«i gia sóc ë c¸c tØnh VÜnh Phóc, S¬n La, Hµ T©y; c¸c trang tr¹i nu«i trång thñy s¶n ë B×nh D­¬ng, Vòng Tµu, Nha Trang, Qu¶ng Nam, NghÖ An, c¸c tØnh ®ång b»ng S«ng Hång; c¸c trang tr¹i trång c©y ¨n qu¶ ë c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Cöu Long, Nam §Þnh, H­ng Yªn, H¶i D­¬ng. Nh­ c¸c vÊn ®Ò ®· nªu trªn, cïng c¨n cø c¸c vÊn ®Ò ®· vµ ®ang x©y dùng còng nh­ s¾p x©y dùng, ®Ò tµi muèn nãi lªn ®­îc c¸i quan träng cña vèn ®Çu t­ trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i N«ng, L©m, Ng­ nghiÖp cña Nhµ n­íc qua viÖc nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p huy ®éng vèn cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa n«ng th«n mµ hiÖn nay ®ang lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña tÊt c¶ c¸c cÊp, c¸c ngµnh. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, víi chiÒu h­íng ®Çu t­ ngµy cµng ®­îc më réng vµ ®óng quy m« ph¸t triÓn ®i ®Õn ®a d¹ng vÒ h×nh thøc nªn hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ x©y dùng lµ mét vÊn ®Ò lu«n lu«n ®­îc ®Ò cËp ®Õn mét c¸ch râ rµng, trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh c¸c ph­¬ng h­íng tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi nªn ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß cña m×nh trong c«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc. Trªn c¬ së ®ã Nhµ n­íc ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch, môc ®Ých ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng khuynh h­íng cô thÓ nh»m ®Çu t­ mét c¸ch cã hiÖu qu¶ qua tõng thêi kú nh»m ®­a kinh tÕ trang tr¹i lªn tõng b­íc, thóc ®Èy ®êi sèng nh©n d©n trong vïng n«ng th«n phÇn nµo ®­îc c¶i thiÖn, ®­a thu nhËp tõng ng­êi d©n ngµy mét t¨ng ®Ó xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, mét phÇn hç trî ®­îc cuéc sèng cña m×nh. Trong nh÷ng n¨m tíi, c¸c hé n«ng d©n ®ang tÝch cùc ®Çu t­ lín h¬n n÷a vµo t¸i s¶n xuÊt ®Ó më réng quy m« trang tr¹i, ®a d¹ng hãa s¶n phÈm, ®­a s¶n phÈm hµng hãa kinh tÕ trang tr¹i trë thµnh s¶n phÈm chÝnh c¶ vÒ chÊt lÉn vÒ l­îng trong s¶n xuÊt ë n«ng th«n. II – Thùc tr¹ng nhu cÇu vèn, sö dông vèn cña trang tr¹i n­íc ta. II.1 – Thùc tr¹ng ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i. Theo b¸o c¸o cña ®Þa ph­¬ng, hiÖn nay n­íc ta cã kháang 113.000 trang tr¹i, b×nh qu©n 1 trang tr¹i cã diÖn tÝch tõ 3-5ha. C¸c tØnh phÝa B¾c hiÖn nay cã kháang 67.000 trang t¹i, trong ®ã 56% cã quy m« d­íi 2ha, läai trªn 3ha chØ chiÕm 0,6%. Riªng ë c¸c tØnh miÒn nói phÝa b¾c, sè trang tr¹i cã quy m« d­íi 2ha chiÕm 83,7%. §Êt ®ai hiÖn ®ang s¶n xuÊt cña trang tr¹i ®· ®­îc chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng giao quyÒn sö dông 71,8%, cßn l¹i 28,2% ch­a ®­îc giao, ®Êt nhËn thÇu cña HTX vµ x· chiÕm 31,5%, ®Êt do chuyÓn nh­îng hîp ph¸p 19,3%; ®Êt nhËn khãan n«ng, l©m tr­êng 18,9%; trang tr¹i tù khai hoang 18%; nhËn khãan cña c¸c chñ dù ¸n 9,6%. Chñ trang tr¹i lµ n«ng d©n thuÇn thóy chiÕm 62%, chñ trng tr¹i lµ c«ng nh©n, viªn chøc ®· vÒ h­u 9,4%; lùc l­îng an ninh quèc phßng vÒ ®Þa ph­¬ng 8%; c¸n bé chñ chèt x· chiÕm 8,8%; c«ng nh©n viªn chøc ®ang lµm viÖc chiÕm 8,2%; chñ trang tr¹i thuéc c¸c ®èi t­îng kh¸c 3,2%; chñ trang tr¹i lµ ®¶ng viªn chiÕm 24,1%. Sè trang tr¹i thuª lao ®éng thêi vô chiÕm 79%, sè trang tr¹i cã thuª lao ®éng th­êng xuyªn 39%. Trong sè c¸c trang tr¹i thuª lao ®éng th­êng xuyªn, phÇn lín thuª tõ 1 – 2 lao ®éng (chiÕm 69%). Trong sè c¸c trang tr¹i thuª lao ®éng thêi vô, cã 80% thuª d­íi 500ngµy c«ng/n¨m. Riªng c¸c tØnh phÝa b¾c, qui m« s¶n suÊt cña trang tr¹i kh«ng lín, nªn chñ yÕu sö dông lao ®éng gia ®×nh vµ thuª lao ®éng thêi vô, chØ cã 8% trang tr¹i cã qui m« s¶n xuÊt tõ 10ha trë lªn cã thuª lao ®éng th­êng xuyªn. TiÒn c«ng lao ®éng thêi vô ë c¸c tØnh phÝa b¾c 10.000 – 15.000/ngµy, phÝa Nam 20.000®/ngµy. §èi víi lao ®éng th­êng xuyªn, tiÒn c«ng ë phÝa B¾c kháang 300.000®/th¸ng, phÝa Nam kháang 600.000®/th¸ng. Møc ®Çu t­ cña mét trang tr¹i ®­îc ®iÒu tra vµo kháang trªn d­íi 200 triÖu ®ång, ë phÝa B¾c vµo kháang 100 triÖu ®ång. C¬ cÊu cña nguån vèn ®Çu t­ nh­ sau : Vèn tù cã cña trang tr¹i 85%, vèn vay cña céng ®ång 5%, vèn vay cña ng©n hµng vµ vay qua c¸c dù ¸n (327, 773, 264, 120...) gÇn 10%. Trong tæng sè 3044 trang tr¹i ®­îc ®iÒu tra n¨m 1998 (n¨m n«ng s¶n ®­îc gi¸) gi¸ trÞ s¶n l­îc binh qu©n mét trang tr¹i lµ 105 triÖu ®ång, trong ®ã ngµnh trång trät chiÕm 58%, ngµnh ch¨n nu«i chiÕm 27,3%, ngµnh nu«i trång thñy s¶n chiÕm 13,7%; l©m nghiÖp 1,2%. Ë phÝa b¾c, sè trang tr¹i trång c©y ¨n qu¶ chiÕm 26%, kinh doanh tæng hîp 33%; trang tr¹i chñ yÕu trång vµ kinh doanh rõng chiÕm 12%... §¸nh gi¸ : Nh÷ng mÆt ®­îc cña kinh tÕ trang tr¹i thêi gian qua cã thÓ tùu chung ë mét ®iÓm sau : - §©y lµ mét b­íc ph¸t triÓn míi cña kinh tÕ hé s¶n xuÊt hµng hãa quy m« lín, thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h­íng t¨ng nhanh tû träng s¶n xuÊt hµng hãa, t¹o ra c¸c vïng s¶n xuÊt tËp trung, lµm tiÒn ®Ò cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m s¶n, ®­a c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh dÞch vô vµo n«ng th«n, t¨ng tèc ®é phu xanh ®Êt trèng, ®åi träc, c¶i thiÖn m«i tr­êng sinh th¸i. - Kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn ®· gãp phÇn khai th¸c thªm diÖn tÝch lín ®Êt trèng, ®åi nói träc, diÖn tÝch ®Êt cßn hoang hãa, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt, nhÊt lµ c¸c vïng trung du, miÒn nói vµ ven biÓn. - Gãp phÇn huy ®éng l­îng vèn ®Çu t­ kh¸ lín trong d©n ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. - T¨ng møc ®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Tuy vËy, sù ph¸t triÓn cña trang tr¹i ®ang ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt : - C¶i tiÕn chÝnh s¸ch Nhµ n­íc vÒ qu¶n lý ®Êt ®ai. - CÇn quy häach s¶n xuÊt, g¾n bã gi÷a trang tr¹i víi sù h×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt tËp trung vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn chung cña vïng; n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng ®Ó trang tr¹i gãp phÇn tÝch cùc ph¸t huy ®­îc ®Çy ®ñ søc m¹nh cña kinh tÕ vïng. - C¸c trang tr¹i nªn ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt vÒ gièng, t­íi n­íc, c¬ giíi hãa, b¶o qu¶n chÕ biÕn v.v... ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm lµm ra. - C¸c chñ trang tr¹i cÇn n¾m b¾t kÞp thêi yªu cÇu cña thÞ tr­êng ®Ó ®Þnh h­íng s¶n xuÊt. - Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p hç trî kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶ cho c¸c hé lµm kinh tÕ trang tr¹i. II.2 - §Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. Qua thùc tiÔn ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i nh­ trªn, ®Ó thùc hµnh NghÞ quyÕt sè 03/2000/NQ-CP ngµy 2/2/2000 cña ChÝnh phñ vÒ kinh tÕ trang tr¹i, chóng ta cÇn tËp trung thùc hiÖn gi¶i ph¸p sau ®©y: - Quy häach vïng ph¸t triÓn trang tr¹i n«ng, l©m, ng­ nghiÖp, x¸c ®Þnh c¸c vïng ph¸t triÓn trang tr¹i, c«ng bè qòy ®Êt cã thÓ giao hoÆc cho thuª ®Ó ph¸t triÓn trang tr¹i, chñ yÕu lµ ®Êt trèng, ®åi nói träc, ®Êt cßn hoang hãa, ao, ®Çm, hå, bÉi båi ven s«ng, ven biÓn... - X¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn c¸c läai c©y trång, vËt nu«i phï hîp víi lîi thÕ ®Êt ®ai, khÝ hËu cña mçi vïng vµ cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm. - TiÕn hµnh giao ®Êt, cho thuª ®Êt vµ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho diÖn tÝch ®Êt ch­a ®­îc cÊp. - N©ng cao tr×nh ®é øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ (KH & CN) ë c¸c trang tr¹i. - §Çu t­ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thñy lîi ®Çu mèi kªnh môc chÝnh kÕt hîp víi vèn cña trang tr¹i ®Ço ao, ®Ço ao, ®¾p ®Ëp, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thñy lîi nhá, øng dông c¸c c«ng t¸c t­íi tiªu khoa häc, tiÕt kiÖm n­íc. - Hç trî trang tr¹i tiÕp cËn thÞ tr­êng tiªu thô hµng hãa. - N©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý cña chñ trang tr¹i vµ n©ng cao tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng. - Thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ n­íc ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i. ChÝnh tõ thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i trªn ®©y ®· yªu cÇu vÒ vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn trang tr¹i nh­ sau. II.3 - Thùc trang sö dông vèn vµ nhu cÇu vèn cña trang tr¹i n­íc ta Vèn lµ yÕu tè quan träng, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i ®ßi hái ph¶i cã vèn, trong ®ã c¸c chñ trang tr¹i cÇn ph¶i tÝch tô mét l­îng vèn tù cã nhÊt ®Þnh. §ã lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, nÕu kh«ng muèn nãi lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh, bëi lÏ cã nhiÒu vèn th× cã thÓ thuª ®t ®ai, søc lao ®éng ®Ó ph¸t triÓn trang tr¹i. Thùc vËy, theo theo tµi liÖu ®iÒu tra t¹i thêi ®iÓm h×nh thµnh trang tr¹i, binh qu©n mét trang tr¹i cã mét sè vèn lµ 98,48 triÖu ®ång. NÕu tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®iÒu tra (30/4/1999) l­îng vèn b×nh qu©n mét trang tr¹i lµ 291,43 triÖu ®ång. L­îng vèn nµy cña c¸c trang tr¹i gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng cã sù chªnh lÑch lín. C¸c trang tr¹i ë §¾c L¾c cã l­îng vèn b×nh quan cao nhÊt lµ 619,5 triÖu ®ång vµ thÊp nhÊt lµ Yªn B¸i víi 95,9 triÖu ®ång, chªnh lÖch vÒ l­îng vèn gi÷a c¸c trang tr¹i cña hai tØnh lªn tíi 6,5 lÇn. Nguån vèn cña c¸c trang tr¹i chñ yÕu dùa vµo vèn tù cã, b×nh qu©n c¸c trang tr¹i vèn tù cã chiÕm 91,03%, trong ®ã ë §¾c L¾c vèn tù cã cña c¸c trang tr¹i ch