Phân tích quan hệ hợp tác Việt Nam - EU trên lĩnh vực Dệt May

Lêi më ®Çu ThËp niªn cuèi cña thÕ kû XX ®· chøng kiÕn nhiÒu thay ®æi lín lao trªn thÕ giíi. Nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ cµng thóc ®Èy qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ trªn thÕ giíi diÔn ra m¹nh mÏ h¬n xu thÕ hoµ b×nh hîp t¸c ph¸p triÓn ®ang ngµy cµng trë thµnh xu thÕ chñ yÕu chi phèi quan hÖ ngo¹i giao c¸c n­íc. Trong thÕ giíi ngµy cµng tuú thuéc lÉn nhau nhu cÇu vÒ ph¸t triÓn, giao l­u kinh tÕ, v¨n ho¸ nh»m t¨ng c­êng sù hiÓu biÕt ®Ó hîp t¸c v× lîi Ých d©n téc ®ang trë nªn cÊp thiÕt . Víi mét m«i tr­êng quèc tÕ thuËn lîi nh­ vËy, Quan hÖ ViÖt Nam – EU ®· cã ®IÒu kiÖn chuyÓn sang mét giai ®o¹n míi ®Çy triÓn väng c¶ ViÖt Nam vµ EU ®Òu cã chung l¬Þ Ých trong viÖc më réng vµ t¨ng c­êng quan hÖ h÷u nghÞ trªn c¸c lÜnh vùc . EU lµ mét trung t©m chÝnh trÞ vµ kinh tÕ, ®ãng vai trß quan träng kh«ng chØ ë Ch©u ¢u, mµ cßn c¶ trªn toµn thÕ giíi . EU cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i, cã nguån dù tr÷ ngo¹i tÖ m¹nh vµ lµ nguån viÖn trî lín cho ViÖt Nam . EU cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam trong sù nghiÖp ®æi míi . Víi ®­êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, ®a ph­¬ng ho¸ ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ quèc tÕ, ph¸ thÕ bao v©y cÊm vËn, t¹o m«i tr­êng quèc tÕ thuËn lîi cho c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ b¶o vÖ ®Êt n­íc gãp phÇn b¶o ®¶m hoµ b×nh, æn ®Þnh , an ninh vµ ph¸p triÓn trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi . Môc ®Ých cña ®Ò tµi nµy lµ Ph©n tÝch hîp t¸c th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Liªn minh Ch©u ¢u trong lÜnh vùc dÖt may. §Ó ®¹t môc ®Ých trªn ®©y, bè côc ®Ò tµi gåm 3 phÇn . Ch­¬ng 1 : Mét vµi nÐt vÒ liªn minh Ch©u ¢u ( EU ) Ch­¬ng 2 : Thùc tr¹ng th­¬ng m¹i ViÖt Nam – EU trong lÜng vùc dÖt may . Ch­¬ng 3 : C¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy th­¬ng m¹i ViÖt Nam – EU trong lÜnh vùc dÖt may . Ch­¬ng 1 Mét vµI nÐt vÒ liªn minh ch©u ©u(eu) Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai ®Õn nay trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi xuÊt hiÖn nhiÒu lo¹i h×nh liªn kÕt kinh tÕ . Trong ®ã liªn minh Ch©u ¢u ( céng ®ång Ch©u ¢u – EU tr­íc ®©y ) lµ khèi liªn kÕt kinh tÕ h×nh thµnh sím nhÊt vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt . Tr­íc ng­ìng cöa cña thÕ kû 21, víi GDP kho¶ng 8500 tû USD, d©n sè kho¶ng 375 triÖu ng­êi chiÕm gi÷ kho¶ng 40-50% s¶n l­ëng c«ng nghiÖp cña c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn EU ®ang trë thµnh mét cùc rÊt m¹nh trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi . 1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña liªn minh Ch©u ¢u . Ngay tõ thêi Sacl¬ ®¹i ®Õ thuéc ®Õ chÕ La M· ( TK8 – Sau c«ng nguyªn ) nh÷ng m¬ t­ëng vÒ thèng nhÊt Ch©u ¢u ®· ®­îc h×nh thµnh . Tuy nhiªn trong mét thêi gian dµi , ý ®å thèng nhÊt Ch©u ¢u chØ thuéc vÒ mét vµi nhµ chÝnh trÞ , qu©n sù cã nhiÒu tham väng vµ mét bé phËn c¸c nhµ tri thøc . §¹i bé phËn Ch©u ¢u vÉn thê ¬ thËm chÝ kh«ng hÒ cã ý t­ëng g× vÒ ®iÒu ®ã , mÆc dï Ch©u ¢u ®· mang s½n trong m×nh c¸c yÕu tè thèng nhÊt . §Õn n¨m 1923 , B¸ T­íc ng­êi ¸o –Condenhve Kalerg ®· ®Ò nghÞ thµnh lËp mét liªn minh Ch©u ¢u theo kiÓu Liªn Bang Thuþ SÜ n¨m 1648 hay liªn bang Hoa Kú n¨m 1776 n¨m 1929 Bé tr­ëng Ph¸p lóc bÊy giê – Arstide Briand còng ®­a ra ®Ò ¸n thµnh lËp liªn minh Ch©u ¢u . Nh­ng nh÷ng ý t­ëng nµy ph¶i m·i ®Õ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai míi trë thµnh hiÖn thùc . Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai c¸c n­íc T©y ¢u ®Òu kiÖt quÖ vÒ kinh tÕ . So víi n¨m 1937 s¶n l­îng cña §øc 1946 chØ b»ng 31% , Italia 64% , Anh 96% . Trong khi ®ã nhê chiÕn tranh mµ kinh tÕ Mü ®· ph¸t triÓn v­ît bËc søc m¹nh kinh tÕ cña Mü cßn l¬ns h¬n søc m¹nh kinh tÕ cña tÊt c¶ c¸c n­íc T©y ¢u gép l¹i .MÆt kh¸c sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña lùc l­îng s¶n xuÊt d­íi t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt ®Æc biÖt lµ sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt ë Mü ®· kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ b¸ chñ toµn cÇu cña Mü . ChÝnh bèi c¶nh Êy , buéc c¸c quèc gia T©y ¢u ph¶I t¨ng c­êng hîp t¸c ®Ó thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn , tho¸t khái sù kiÓm to¹ cña Mü vµ còng lµ lµm dÞu ®i bÇu kh«ng khÝ chÝnh trÞ c¨ng th¼ng ë T©y ¢u , ®Æc biÖt lµ gi÷a Ph¸p vµ §øc , phong trµo gi¶i phãng d©n téc ®ang d©ng lªn ë c¸c n­íc thuéc ®Þa vµ trªn hÕt lµ ph¶i ®èi ®Çu víi “céng s¶n ” ë nöa kia Ch©u ¢u – c¸c quèc gia T©y ¢u kh«ng cßn sù lùa chän nµo kh¸c ngoµi con ®­êng hoµ b×nh hîp t¸c víi nhau . Ngµy 9/5/1950 Ngo¹i tr­îng Ph¸p – R«be Suman ®· ®­a ra mét s¸ng kiÕn míi khëi ®Çu cho tiÕn tr×nh liªn kÕt Ch©u ¢u . ¤ng ®Ò nghÞ “§Æt toµn bé viÖc s¶n xuÊt than vµ thÐp cña §øc v¸ Ph¸p d­íi mét c¬ quan quyÒn lùc tèi cao chung trong mét tæ chøc më cöa cho c¸c n­íc T©y ¢u kh¸c tham gia ” Trªn c¬ së ®Ò nghÞ ®ã ngµy 18/4/1951 ,t¹i Paris ,6 quèc gia T©y ¢u gåm : Ph¸p ,§øc , Italia , BØ ,Hµ Lan , Luych X¨m Bua ®· ký HiÖp ­íc thµnh lËp céng ®ång than thÐp Ch©u ¢u ( cã hiÖu lùc tõ ngµy 25/7/1952 ) më ra mét ch­¬ng míi trong lÞch sö quan hÖ gi÷a c¸c n­íc T©y ¢u . Nh×n chung, s¸u n­íc T©y ¢u ®· thùc hiÖn thµnh c«ng HiÖp ­íc Paris n¨m 1952 . Trªn lÜnh vùc kinh tÕ, tõ th¸ng 5/ 1953 mét thÞ tr­êng chung than , s¾t , thÐp cho s¸u n­íc ®· h×nh thµnh . Ngµnh luyÖn kim ®¹t mét b­íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn c¶ nÒn kinh tÕ s¸u n­íc . Thµnh tÝch kinh tÕ lµ to lín song cßn mét kÕt qu¶ quan träng kh¸c mµ céng ®ång than thÐp Ch©u ¢u mang l¹i ®ã lµ t¸c ®éng t©m lý ®èi cíi ng­êi T©y ¢u . LÇn ®Çu tiªn hä thÊy r»ng kh«ng cÇn chiÕn tranh mµ vÉn cã thÓ thèng nhÊt ®­îc Ch©u ¢u vµ thèng nhÊt theo chiÒu h­íng Siªu quèc gia . T¹i cuéc häp c¸c ngo¹i tr­ëng cña c¸c quèc gia T©y ¢u ë Messine n¨m 1955 ®· ®­a ra ®Ò ¸n më réng liªn kÕt cña c¸c quèc gia T©y ¢u song c¸c lÜnh vùc kh¸c vµ cö ngµi Paul Henry Spack – ngo¹i tr­ëng Italia lµm chñ ®Ò ¸n . §Õn 1956 hä ®· nhÊt trÝ thµnh lËp céng ®ång kinh tÕ Ch©u ¢u ( Eurpean Economic Community – EEC ) vµ céng ®ång n¨ng l­îng nguyªn tö Ch©u ¢u . Ngµy 25/ 7/ 1957 hiÖp ­îc vÒ viÖc thµnh lËp 2 tæ vhøc nµy ®· ®­îc th«ng qua vµ b¾t ®Çu cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/ 1/ 1958 . Mçi tæ chøc cã mét chøc n¨ng riªng : EEC cã nhiÖm vô chung liªn quan ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ víi viÖc t¹o lËp mét thÞ tr­êng chung , trong ®ã kh«ng cßn sù ng¨n c¶n vËn ®éng cña hµng ho¸, t­ b¶n , søc lao ®éng … gi÷a c¸c n­íc T©y ¢u víi nhau , céng ®ång n¨ng l­îng nguyªn tö Ch©u ¢u quan t©m ®Õn viÖc nghiªn cøu phæ biÕn kiÕn thøc , b¶o ®¶m nguån cung cÊp th­êng xuyªn c¸c nguyªn liÖu h¹t nh©n thóc ®Èy ®Çu t­ lËp c¸c c¬ së s¶n xuÊt n¨ng l­îng h¹t nh©n chung lËp thÞ tr­êng nguyªn tö chung gi÷a c¸c n­íc . B­íc vµo ®Çu thËp kû 90 , sù sôp ®æ cña Liªn X« vµ c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u ®· lµm thay ®æi côc diÖn thÕ giíi tõ hai cùc trë thµnh ®a cùc . Trong trËt tù míi , c¸c thÕ lùc ®Òu ®ang dèc søc chuÈn bÞ lùc l­îng ®Ó chiÕm vÞ trÝ tèi ­u cho m×nh trong t­¬ng lai . MÆc dï ®Õn thêi ®iÓm nµy céng ®ång Ch©u ¢u ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh nh­ng nãi chung vÒ kinh tÕ , chÝnh trÞ lÉn qu©n sù vÉn cßn thua kÐm Mü vµ NhËt B¶n . Do vËy trong cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt tr­íc m¾t c¸c n­íc T©y ¢u vÉn sÏ ph¶i thèng nhÊt l¹i , ®Èy manh c«ng cuéc x©y dùng céng ®ång t¹o ra søc m¹nh tËp thÓ ®Ó ®èi phã víi hai ®èi thñ lín cña m×nh . §IÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ t¹i Héi nghÞ th­îng ®Ønh c¸c quèc gia T©y ¢u ë Maastricht – Hµ Lan th¸ng 11 n¨m 1991 . T¹i Héi nghÞ nµy c¸c quèc gia thµnh viªn ®· thèng nhÊt : Thø nhÊt tiÕp tôc më réng liªn kÕt b»ng c¾ch kÕt n¹p thªm c¸c thµnh viªn míi , thø hai t¹o lËp ®ång tiÒn chung Ch©u ¢u lµm cho Ch©u ¢u thay ®æi mét c¸ch c¨n b¶n vµo n¨m 2000 . Thø ba , tiÕn tíi thèng nhÊt mÆt chÝnh trÞ , x©y dùng mét chÝnh s¸ch quèc phßng an ninh chung . N¨m 1993 nh÷ng hiÖp ­íc trªn b¾t ®Çu cã hiÖu lùc vµ EU còng chÝnh thøc ®æi thµnh liªn minh Ch©u ¢u ( European Union – EU ) . §ång thêi , EU tiÕp tôc më cöa lÇn thø ba ®Õn n¨m 1995 ba n­íc ë T©y B¾c ¢u gåm : ¸o, PhÇn Lan , Thuþ §iÓn ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña EU . Nh­ vËy , tõ s¸u n­íc thµnh viªn ®Õn nay EU ®· më réng ra 15 n­íc vµ xu thÕ sÏ tiÕn tíi 21 n­íc vµo ®Çu thÕ kû 20 liªn kÕt ®­îc më réng trªn rÊt nhiÒu lÜnh vùc kinh tÕ , chÝnh trÞ ,khoa häc kü thuËt , v¨n ho¸ , gi¸o dôc. Môc ®Ých cña liªn minh Ch©u ¢u lµ nh»m thiÕt lËp vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng néi bé thèng nhÊt th«ng qua viÖc ph¸t hµnh mét ®ång tiÒn thèng nhÊt xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn x©y dùng mét hµng rµo thuÕ quan thèng nhÊt ®èi víi hµng ho¸ nhËp tõ ngoµi vµo ,xo¸ bá nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi viÖc tù do di chuyÓn vèn søc lao ®éng hµng ho¸ dÞch vô … nh»m t¨ng c­êng hîp t¸c , liªn kÕt gi÷a c¸c quèc gia thµnh viªn x©y dùng Ch©u ¢u thµnh mét cùc m¹nh trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi . §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy , EU cã mét hÖ thèng thÓ chÕ ®Ó ho¹ch ®Þnh , ®IÒu hµnh vµ gi¸m s¸t. HÖ thèng nµy bao gåm n¨m c¬ quan chÝnh uû ban Ch©u ¢u , Héi ®ång Ch©u ¢u , Quèc héi Ch©u ¢u , Toµ ¸n Ch©u ¢u vµ toµ kiÓm toµn cïng víi c¸c bé phËn hç trî cho c¸c c¬ quan trªn nh­ uû ban kinh tÕ vµ x· héi , uû ban khu vùc . VËy , thùc chÊt cña liªn kÕt kinh tÕ EU lµ t¹o lËp mét thÞ tr­êng thèng nhÊt víi viÖc ph¸t hµnh mét ®ång tiÒn thèng nhÊt lµ qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ kh«ng chØ lùc l­îng s¶n xuÊt mµ c¶ quan hÖ s¶n xuÊt . 1.2. ChiÕn l­îc cña liªn minh Ch©u ¢u ®èi víi Ch©u ¸ . Quan hÖ kinh tÕ nãi chung gi÷a c¸c n­íc EU vµ c¸c n­íc trong khu vùc Ch©u ¸ ®· cã tõ rÊt l©u , nh­ng trong mét thêi gian t­¬ng ®èi dµi sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai , c¸c n­íc lín trong EU rÊt Ýt chó ý ®Õn Ch©u ¸ . Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao víi thÞ tr­êng réng lín ë Ch©u Phi ®· hÊp ®Én c¸c nhµ kinh doanh , ®Çu t­ Ch©u ¢u nhiÒu h¬n khu vùc Ch©u ¸ . Trong giai ®o¹n nµy , quan hÖ cña c¸c n­íc EU víi khu vùc ch©u ¸ chñ yÕu lµ viÖn trî kinh tÕ .Tuy vËy tõ sau thËp kû 80 ®Õn nay c¸c n­íc Mü La Tinh ®· bÞ l©m vµo khñng ho¶ng nî , trong khi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn Ch©u ¸ l¹I cã nh÷ng chuyÓn biÕn trong ph¸t triÓn kinh tÕ . C¸c Nies vµ ASEAN ®· thùc hiÖn thµnh c«ng chÝnh s¸ch kinh tÕ h­íng vÒ xuÊt khÈu vµ ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ thÕ giíi . §ång thêi sù suy sôp cña Liªn X« vµ c¸c n­íc §«ng ¢u ®· lµm cho côc diÖn vÒ kinh tÕ còng nh­ kinh tÕ cña m×nh ë Ch©u ¸ nh»m duy tr× ¶nh h­ëng cña m×nh trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi . ViÖc thiÕt lËp ®­îc mét sù hiÖn diÖn m¹nh mÏ vµ ®ång bé t¹i c¸c khu vùc ë Ch©u ¸ sÏ cho phÐp EU ®¶m b¶o ®­îc lîi Ých cña m×nh t¹i khu vùc nµy vµo ®Çu thÕ kû 21 . §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã th¸ng 7/1994 , EU ®· th«ng qua v¨n kiÖn “H­íng tíi mét chiÕn l­îc míi ®èi víi Ch©u ¸” . ChiÕn l­îc míi nµy h­íng tíi c¸c môc tiªu chñ yÕu lµ : Thø nhÊt : T¨ng c­êng sù hiÖn diÖn vÒ kinh tÕ cña EU t¹i Ch©u ¸ nh»m duy tr× vai trß næi tréi cña m×nh trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi . ViÖc thiÕt lËp mét sù hiÖn diÖn ®¸ng kÓ ë Ch©u ¸ sÏ cho phÐp EU ch¨m lo nh÷ng lîi Ých cña m×nh ®­îc t«n träng hoµn toµn trong khu vùc then chèt nµy vµo ®Çu thÕ kû 21 . Thø hai : Gãp phÇn vµo sù æn ®Þnh ë Ch©u ¸ b»ng c¸ch khuyÕn khÝch hîp t¸c vµ hiÓu biÕt lÉn nhau ë cÊp ®é quèc tÕ . Thø ba : KhuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n­íc vµ khu vùc kÐm thÞnh v­îng nhÊt . EU vµ c¸c thµnh viªn cña m×nh tiÕp tôc gãp phÇn lµm gi¶m bít sù nghÌo nµn vµ t¹o ra mét sù t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng ë c¸c n­íc vµ khu vùc nµy . Thø t­ : Gãp phÇn ph¸t triÓn vµ cñng cè nÒn d©n chñ , nhµ n­íc ph¸p quyÒn , còng nh­ ph­¬ng tiÖn t«n träng quyÒn con ng­êi vµ c¸c quyÒn tù do c¬ b¶n ë Ch©u ¸ . §Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu trªn EU ®· ®­a ra hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch cñng cè vµ t¨ng c­êng sù hiÖn diÖn cña m×nh nh­ . Dµnh cho Ch©u ¸ nh÷ng ­u tiªn lín h¬n vµ ®i s©u ®èi tho¹i víi c¸c n­íc vµ c¸c nhãm trong khu«n khæ song ph­¬ng hoÆc ®a ph­¬ng . Coi träng hîp t¸c kinh tÕ trong c¸c lÜnh vùc EU cã lîi thÕ nh­ ng©n hµng , n¨ng l­îng , c«ng nghÖ m«i tr­êng , viÔn th«ng … Dµnh ­u tiªn lín nhÊt cho c¸c thÞ tr­êng Ch©u ¸ míi trong ®ã cã §«ng Nam ¸ , Trung Quèc , Ên §é … Sù cô thÓ ho¸ trong chiÕn l­îc míi ®èi víi Ch©u ¸ chøng tá EU ®· tiÕn thªm mét b­íc quan träng trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i vµ an ninh chung cña m×nh . ViÖc EU cè g¾ng ®i ®Õn mét chÝnh s¸ch chung ®èi víi Ch©u ¸ -Th¸i B×nh D­¬ng lµ xuÊt ph¸t tõ chç ®¸nh gi¸ l¹i thùc tr¹ng cña m×nh vµ t­¬ng lai cña khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng . Qua chiÕn l­îc nµy EU hy väng sÏ giµnh ®­îc nh÷ng vÞ trÝ v÷ng ch¾c c¶ vÒ kinh tÕ quèc d©n . EU ®· sím ®ãn b¾t ®­îc mét xu thÕ ph¸t triÓn ®Æc thï ë Ch©u ¸ trong thÕ kû 21 . §ã lµ vÞ trÝ lý t­ëng ®Ó EU cã thÓ ph¸t huy ¶nh h­ëng chÝnh trÞ cña m×nh . Mét c¬ héi míi ®· ®­îc t¹o ra cho sù hîp t¸c gi÷a EU vµ ASEAN khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN . Tãm l¹i : Sau 40 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn EU trë thµnh mét siªu c­êng c¶ vÒ kinh tÕ , chÝnh trÞ , d©n sè , diÖn tÝch … vµ sÏ trë nªn m¹nh h¬n khi ®ång tiÒn chung Euro ®­îc sö dông tr­íc mét trËt tù thÕ giíi míi ®ang h×nh thµnh vµ ®ang ®Çy biÕn ®éng phøc t¹p , EU ®· chuyÓn m×nh v­¬n lªn t¾ch khái sù lÖ thuéc víi Mü, v­¬n tÇm ho¹t ®éng sang trung vµ §«ng ©u, Ch©u ¸, Ch©u Mü La Tinh, nh»m n©ng cao h¬n n÷a vÞ thÕ cña m×nh tr­íc thÒm thÕ kû XXI . chÝnh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc toµn cÇu cña m×nh nãi chung vµ chiÕn l­îc míi víi Ch©u ¸ nãi riªng, EU ®· t×m thÊy ë ViÖt Nam nh÷ng ­u thÕ ®Þa chÝnh trÞ, ®Þa kinh tÕ ®Ó lÊy ViÖt Nam lµm ®IÓm tùa quan träng trong chiÕn l­îc ®èi ngo¹i cña m×nh víi Ch©u ¸. Mèi quan hÖ ViÖt Nam – EU ®· b¾t ®Çu ®­îc thiÕt lËp tõ sau n¨m 1975, nh­ng chØ ®¬n thuÇn lµ viÖn trî kinh tÕ . B­íc chuyÓn biÕn to lín ®¸nh dÊu mét thêi kú míi trong quan hÖ ViÖt Nam- EU lµ viÖc hai bªn thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao th¸ng 10/1990. Trªn c¬ së ®ã mèi quan hÖ ViÖt Nam vµ EU ®· ph¸t triÓn nhanh chãng . Hai bbªn ®· cã hµng lo¹t cuéc tiÕp xóc gÆp gì th¨m viÕng héi th¶o khoa häc… nh»m trao ®æi th«ng tin vµ t¨ng c­êng sù hiÓu biÕt lÉn nhau . Quan hÖ ViÖt Nam –EU b­íc vµo giai ®o¹n lÞch sö míi khi . HiÖp ®Þnh khung hîp t¸c ViÖt Nam – EU ®­îc ký kÕt vµo th¸ng 7/1995 . HiÖp ®Þnh ®· t¹o ra nh÷ng yÕu tè thuËn lîi cho EU vµ mèi n­íc thµnh viªn EU trong quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ víi ViÖt Nam . Cã thÓ nãi , hiÖp ®Þnh khung hîp t¸c ViÖt Nam – EU võa lµ c¬ së ph¸p lý võa lµ ®éng c¬ thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ EU ph¸t triªn m¹nh mÏ vµ toµn diÖn trªn rÊt nhiÒu lÜnh vùc : hîp t¸c th­¬ng m¹i, ®Çu t­ khoa häc kü thuËt m«i tr­êng v¨n ho¸ gi¸o dôc y tÕ… ®Æc biÖt lµ trng lÜnh vùc dÖt may. B»ng chøng lµ hai hiÖp ®Þnh dÖt may ViÖt Nam – EU giai ®o¹n 1993 – 1997 vµ 1998 – 2000 ®· ký kÕt . nhê ®ã kim ng¹ch hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU ®· t¨ng lªn nhanh chãng . VÉn ®Ò nµy sÏ ®­îc nghiªn cøu kü ë ch­¬ng tiÕp theo. Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng th­¬ng m¹I viÖt nam -eu trong lÜnh vùc dÖt may 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ ngµnh dÖt may ViÖt Nam . Ngµnh dÖt may lµ ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng cã lÞch sö ph¸t triÓn rÊt l©u ®êi ë n­íc ta . M¹c dï th­êng xuyªn ph¶I ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu thö th¸ch , song víi ®Æc tÝnh thu hót nhiÒu lao ®éng , ®Çu t­ Ýt vèn , thu l·i nhanh , ngµnh dÖt may ®· tËn dông ®­îc c¸c lîi thÕ cña ®Êt n­íc vµ ®ãng gãp ngµy cµng nhiÒu cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc . Thø nhÊt , ngµnh dÖt may ph¶i thùc hiÖn mét nhiÖm vô quan träng lµ ®¶m b¶o ®Çy ®ñ nhu cÇu thiÕt yÕu cho nh©n d©n trong n­íc “sau c¸i ¨n lµ c¸i mÆc ”, qua ®ã gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n . Trªn thùc tÕ s¶n phÈm cña ngµnh dÖt may chØ míi ®¸p øng ®­îc mét phÇn nhu cÇu trong n­íc . Hµng n¨m chóng ta vÉn ph¶I nhËp víi mét khèi l­îng lín nguyªn liÖu lÉn hµng dÖt may thµnh phÈm . MÆt kh¸c ngµnh dÖt may s¶n phÈm cho tiªu dïng trong n­íc chÊt l­îng cßn thÊp , mÉu m· ch­a phong phó , gi¸ c¶ l¹i cao so víi s¶n phÈm dÖt may nhËp khÈu . Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y , ngµnh dÖt may ®· cã kÕ ho¹ch ®æi míi trang thiÕt bÞ , t¨ng s¶n l­îng , gi¶m gi¸ thµnh , ®a d¹ng ho¸ mÉu m· nh»m ®¸p øng ngµy cµng ®Çy ®ñ nhu cÇu cña nh©n d©n trong n­íc . Thø hai , víi ®Æc tÝnh sö dông nhiÒu lao ®éng , ®Æc biÖt lµ ®èi víi ngµnh dÖt may ViÖt Nam thiÕu thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i v× thÕ cßn rÊt nhiªï c«ng ®o¹n s¶n xuÊt thñ c«ng , nªn ngµnh dÖt may cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt viÖc lµm cho rÊt nhiÒu lao ®éng . HiÖn nay toµn ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®ang sö dông h¬n 500. 000 lao ®éng Con sè nµy lµ nhá khi so víi tæng sè 38 triÖu ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng cña ViÖt Nam nh­ng lµ mét con sè kh¸ lín ®èi víi mét ngµnh c«ng nghiÖp , cã ý nghÜa kh«ng chØ trªn ph­¬ng diÖn kinh tÕ mµ cßn gãp phÇn b×nh æn chÝnh trÞ – x· héi . Thø ba , kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc , hiÖn nay s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam ®· cã mÆt ë rÊt nhiÒu thÞ tr­êng n­íc ngoµi . C¸c sÝ nghiÖp dÖt may lín ë Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng ®Òu ®ang cè g¾ng dµnh n¨ng lùc tèt nhÊt cho s¶n xuÊt hµng dÖt may . Ngµnh dÖt may ®· ph¸t huy vµ tËn dông hÕt tiÒm n¨ng s½n cã cña ®Êt n­íc , thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh ®ã . Trong thêi gian tíi , chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó khai th¸c hiÖu qu¶ nh÷ng ­u thÕ cña ngµnh dÖt may nh»m thóc ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc . 2.2. C¬ cÊu thÞ tr­êng ngµnh dÖt may ViÖt Nam NhiÖm vô ®Çu tiªn cña ngµnh dÖt may lµ ®¸p øng cho nhu cÇu cña nh©n d©n trong n­íc “sau c¸i ¨n lµ c¸i mÆc ” . Nh­ng trªn thùc tÕ , ngµnh dÖt may ch­a hoµn thµnh nhiÖm vô nµy , hµng n¨m chóng ta vÉn ph¶i nhËp mét l­îng lín nguyªn liÖu lÉn hµng dÖt may thµnh phÈm . §iÒu nµy chøng tá r»ng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ h­íng ngo¹i ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· ®Ó l¹i mét kho¶ng trèng sau l­ng m×nh , ®ã lµ thÞ tr­êng may mÆc trong n­íc HiÖn nay c¸c sÝ nghiÖp dÖt may lín Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng ®Òu ®ang cè g¾ng dµnh nh÷ng n¨ng lùc tèt nhÊt cho s¶n xuÊt hµng dÖt may xuÊt khÈu , phÇn nµo kh«ng xuÊt ®­îc th× ®Ó l¹i tiªu dïng trong n­íc . b»ng chøng lµ thØnh tho¶ng mät doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng dÖt may xuÊt khÈu nµo ®ã l¹I ®­a ra “cöa hµng giíi thiÖu s¶n phÈm” cña m×nh nh÷ng l« hµng kÐm phÈm chÊt b¸n cho hµng tiªu dïng , ®ã lµ nh÷ng chiÕc quÇn ¸o réng qu¸ cì , kh¸c biÖt vÒ mµu s¾c vµ kiÓu mèt ®èi víi ng­êi ViÖt Nam . Ho¹t ®éng cña ngµnh dÖt may trªn thÞ tr­êng néi ®Þa cã thÓ ®­îc ph¶n ¸nh nh­ sau : ë thÞ tr­êng thµnh thÞ , thÞ tr­êng bÞ th¶ næi : C¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh hµng may mÆc cña t­ nh©n gia ®êi rÊt nhanh víi nhiÒu quy m« vµ h×nh thøc kh¸c nhau ®· thay thÕ dÇn cho may mÆc quèc doanh , t×nh tr¹ng kinh doanh ®Êt trèn lËu thuÕ s¶n xuÊt bu«n b¸n hµng gi¶ , hµng “Sida” , hµng ngo¹i trµn vµo mét c¸ch trµn lan , khã kiÓm so¸t ®­îc . ë thÞ tr­êng n«ng th«n , miÒn nói l¹i kh¸c h¼n thÞ tr­êng bÞ bá trèng bëi cÇu Ýt , kh¶ n¨ng thanh to¸n kÐm do ®ã kh«ng ®ñ søc ®Ó thu hót t­ th­¬ng vµo . NÕu ta chØ lµm mét phÐp tÝnh ®¬n gi¶n còng cã thÓ thÊy ®­îc sù l·ng phÝ ®¸ng quan t©m cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam . N­íc ta hiÖn nay cã kho¶ng 78 triÖu d©n , chØ tÝnh khiªm tèn mçi ng­êi tiªu dïng b×nh qu©n 100. 000 ®ång / n¨m sÏ t¹o ®­îc mét thÞ tr­êng víi søc mua 7800 tû ®ång ( t­¬ng ®­¬ng víi kho¶ng 600 triÖu USD ) xÊp xØ kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña chóng ta vµo 14 quèc gia thµnh viªn EU n¨m 1998 . §èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam ®­îc xuÊt khÈu ra hai khu vùc thÞ tr­êng : cã h¹n ng¹ch vµ phi h¹n ng¹ch . ThÞ tr­êng cã h¹n ng¹ch do EU ¸p ®Æt . N¬i ®©y , lo¹i h×nh gia c«ng chiÕm vhñ yÕu 80% kim ng¹ch xuÊt khÈu hÇu nh­ æn ®Þnh . Sau khi HiÖp ®Þnh dÖt may thêi kú ®Çu ( 1993 – 1997 ) ®­îc ký kÕt kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang EU kh«ng ngõng t¨ng lªn . Thêi kú ®Çu cã 105 chñng lo¹i ( category – cat ) qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch , sau khi ®iÒu chØnh ( th¸ng 8/ 1995 ) cßn 54 cat vµ khi hiÖp ®Þnh thêi kú 1998 – 2000 ®­îc ký kÕt th× sè cat qu¶n lý h¹n ng¹ch chØ cßn 29 . TÝnh gia , cã 122 ®· ®­îc EU “gi¶i phãng ” sè l­îng Cat ®­îc gi¶i phãng nµy cã thÓ mang l¹I mét kim ng¹ch kh«ng nhá . Tr­íc nh÷ng khã kh¨n trong viÖc khai th¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu nh­ ®· nªu trªn , viÖc më réng vµ t¨ng c­êng h¬n l÷a hîp t¸c víi thÞ tr­êng EU lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan cña nganhf dÖt may ViÖt Nam . §ã còng chÝnh lµ lý do mµ toµn bé chØ ®i s©u t×m viÖc thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam ®i EU ®Ó rót ra th¸ch thøc vµ thuËn lîi . 2.3. C¬ cÊu cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam . Theo thèng kª cuèi n¨m 1995 , tæng sè c¬ së dÖt may lµ 109369. Trong ®ã : sè c¬ së dÖt lµ 74633, may lµ 34736 ®¬n vÞ . HiÖn nay c¸c c¬ së dÖt may ph©n bè hÇu nh­ kh¾p c¸c tØnh thµnh trong c¶ n­íc . Song , hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së ë c¸c tØnh kh¸c nhau lµ kh¸c nhau . Theo thèng kª chung , c¸c c¬ së miÒn trung ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ , s¶n phÈm kh«ng ®ñ ch