Quá trình nhận thức lý luận về văn hóa ở Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến năm 1945

Chưa bao giờ vấn đề văn hóa lại thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế như thời gian gần đây. Sự phát triển mạnh mẽ của văn hóa và vai trò ngày càng tăng của nó trong thế giới hiện đại đang đặt ra hàng loạt vấn đề cấp bách cho nghiên cứu khoa học về văn hóa. Mặt khác, việc đẩy mạnh nghiên cứu khoa học về văn hóa đã đem lại những khả năng to lớn cho con người trong việc nhận thức sâu sắc và toàn diện về văn hóa. Một nhà khoa học Mỹ - P. Smith đã từng nói: Khả năng hiểu biết văn hóa trở nên một phần thiết yếu của bổn phận làm một công dân tốt. Và chính lý thuyết văn hóa đã cung cấp cho chúng ta một nguồn quan trọng giúp ta thực hiện được điều này. Lý thuyết văn hóa cung cấp cho chúng ta những mẫu hình cơ bản, các khái niệm có thể áp dụng được trong đời sống cá nhân, đời sống tập thể và trí tuệ chúng ta [52, tr.3]. Đối với nước ta, trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, rất nhiều vấn đề bức xúc trên lĩnh vực văn hóa đang đặt ra đòi hỏi lực lượng nghiên cứu văn hóa phải có trách nhiệm giải đáp. Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ năm khoá VIII về Xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc đã mở ra một bước mới cho công tác nghiên cứu văn hóa. Đồng thời, nhiệm vụ đặt trên vai đội ngũ nghiên cứu văn hóa càng nặng hơn. Đó là: vừa nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn, vừa định hướng phát triển và dự báo tương lai, góp phần thực hiện mục tiêu văn hóa mà Đảng ta đã khẳng định. Nhiệm vụ to lớn đó không chỉ tác động đến tình hình văn hóa của những năm đổi mới mà còn ảnh hưởng của cả tiến trình vận động lâu dài của văn hóa dân tộc trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. Nghị quyết của Đảng cũng đã chỉ ra những hạn chế trên phương diện nghiên cứu lý luận văn hóa: Công tác nghiên cứu lý luận chưa làm rõ nhiều vấn đề có liên quan đến văn hóa trong quá trình đổi mới, trong việc xác định những giá trị truyền thống cũng như hệ giá trị mới cần xây dựng, trong việc xử lý các mối quan hệ giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và quốc tế, văn hóa và chính trị, văn hóa và kinh tế. [18, tr.23]. Do đó, đẩy mạnh công tác nghiên cứu lý luận văn hóa để đáp ứng được với yêu cầu của sự phát triển đất nước là vấn đề đang đặt ra hiện nay. Bên cạnh việc tiếp thu các thành tựu các lý thuyết văn hóa của thế giới đương đại thì việc khai thác những kết quả nghiên cứu văn hóa trong nước từ trước đến nay rất có ý nghĩa đối với công tác nghiên cứu hiện nay. Những kết quả này gắn liền với thế kỷ XX - thế kỷ đánh dấu những bước chuyển to lớn của văn hóa Việt Nam. Xuất phát từ lý do trên, tôi lựa chọn đề tài “Quỏ trỡnh nhận thức lý luận về văn hóa ở Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến năm 1945” làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Văn hóa học.