Thực tiễn vận dụng tư tưởng kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại

MỤC LỤC  Trang   MỤC LỤC  1   I. TÍNH TẤT YẾU CỦA VIỆC KẾT HỢP SỨC MẠNH DÂN TỘC VỚI SỨC MẠNH THỜI ĐẠI.  2   II. NỘI DUNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ KẾT HỢP SỨC MẠNH DÂN TỘC VỚI SỨC MẠNH THỜI ĐẠI.    1. Sự gắn bó giữa cách mạng giải phóng dân tộc với cách mạng vô sản thế giới.  3   2. Vai trò lãnh đạo của Đảng trong việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.  4   3. Hồ Chí Minh chỉ rõ, trong khi kết hợp sức mạnh thời đại phải chú ý dựa vào sức mình là chính, tranh thủ sự giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa, sự ủng hộ của nhân dân thế giới và không quên nghĩa vụ quốc tế.  5   4. Hồ Chí Minh xác định phải mở rộng tối đa quan hệ hữu nghị, hợp tác, sẵn sàng “là bạn với tất cả các nước dân chủ”.  6   III. THỰC TIỄN VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG KẾT HỢP SỨC MẠNH DÂNTỘC VỚI SỨC MẠNH THỜI ĐẠI.  7   KẾT LUẬN  8   DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO  9   I. TÍNH TẤT YẾU CỦA VIỆC KẾT HỢP SỨC MẠNH DÂN TỘC VỚI SỨC MẠNH THỜI ĐẠI. Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại tức là kết hợp chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng của giai cấp vô sản, là phải xây dựng được khối liên minh chiến đấu giữa vô sản ở chính quốc với lao động ở thuộc địa nhằm cùng một lúc tiến công chủ nghĩa đế quốc ở cả hai đầu. Nhận thức của Hồ Chí Minh về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại được bổ sung và phát triển ở các giai đoạn của cách mạng. Trong quá trình hoạt động lãnh đạo cách mạng, Hồ Chí Minh đã tổng kết giá trị và sức mạnh truyền thống của dân tộc trường tồn suốt 4000 năm là chủ nghĩa yêu nước, yếu tố cố kết cộng đồng, anh hùng, dũng cảm, sáng tạo, cần cù, thông minh, nhân ái, vị tha, khoan dung, độ lượng. Tuy nhiên khi CNTB trở thành CNĐQ đi xâm lược thuộc địa thì chỉ dựa vào sức mạnh truyền thống sẽ không đủ sức giải phóng dân tộc. Theo Người, phát huy sức mạnh thời đại là phải biết huy động sức mạnh của các trào lưu cách mạng trên thế giới phục vụ cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc và nhân lên sức mạnh dân tộc trong xây dựng và phát triển đất nước. Trong quá trình tìm đường cứu nước, người đã tiếp cận sâu sắc CNĐQ, người ra sức hoạt động để tập hợp đoàn kết các lực lượng bị áp bức trên thế giới chống CNĐQ. Đến với CN Mác-Lênin, người tìm thấy ở đó con đường cứu nước chân chính, trong đó độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, là chân lý của thời đại, CM tháng 10 Nga đã chứng minh điều đó. Sau cách mạng tháng 10 Nga, CNXH phát triển thành một hệ thống, phong trào CS và CNQT, phong trào giải phóng dân tộc, phong trào đấu tranh cho hòa bình, dân chủ, tiến bộ xã hội phát triển mạnh mẽ. Từ đó HCM đã sớm có ý thức đặt CMVN vào quỹ đạo CM vô sản thế giới, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh của lực lượng cách mạng tiến bộ của thời đại. Nhờ sự kết hợp này mà những giá trị truyền thống dân tộc được nâng lên một trình độ mới, tạo nên những thắng lợi huy hoàng của CMVN. Sau chiến tranh thế giới thứ hai, hệ thống XHCN ra đời; những cuộc cách mạng khoa học và công nghệ phát triển mạnh mẽ; tri thức của con người đang có những bước tiến lớn trong việc chinh phục, làm chủ tự nhiên xã hội và bản thân mình. Vì vậy, Hồ Chí Minh chỉ rõ nhiệm vụ của các thế hệ người Việt Nam là phải ra sức học tập để chiếm lĩnh được đỉnh cao của khoa học công nghệ, tận dụng sức mạnh của thời đại mới. II. NỘI DUNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ KẾT HỢP SỨC MẠNH DÂN TỘC VỚI SỨC MẠNH THỜI ĐẠI. 1. Sự gắn bó giữa cách mạng giải phóng dân tộc với cách mạng vô sản thế giới. - Thời đại mới là thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên CNXH trên phạm vi toàn thế giới. Đặc điểm của thời đại mới là chấm dứt thời kỳ tồn tại biệt lập giữa các quốc gia, mở rộng mối quan hệ quốc tế ngày càng rộng, vận mệnh của mỗi dân tộc không thể tách rời vận mệnh chung của cả loài người. Xu thế của thời đại là vận động và phát triển theo con đường cách mạng vô sản mà giai cấp công nhân với đội tiên phong là Đảng cộng sản đứng ở vị trí trung tâm. - Nguyễn Ái Quốc nhận thức được sự thất bại của các phong trào yêu nước chống thực dân Pháp cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX là do không nhận thức được đặc điểm của thời đại mới mà vẫn tiến hành theo cách làm cũ. Người đã xác định được mục đích ra đi đúng đắn và lựa chọn được cách đi phù hợp, do đó đã bắt nhịp được với thời đại, gặp được chủ nghĩa Mác Lê - Nin. - Sau khi nắm bắt chính xác đặc điểm và xu thế phát triển của thời đại mới, Nguyễn Ái Quốc đã tìm mọi cách để gắn cách mạng Việt Nam với cách mạng thế giới, làm cho các dân tộc thuộc địa hiểu nhau hơn và đoàn kết lại, làm cho giai cấp công nhân ở phương Tây có hiểu biết đầy đủ và chính xác về vấn đề thuộc địa và xác định cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới. - Kế thừa sự phê phán của V.I.Lênin đôi với những sai lầm của Becxtanh và Cauxky, Hồ Chí Minh đã nhận thức được rằng cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa có một khả năng to lớn và có vai trò chiến lược đối với thắng lợi của cách mạng vô sản, nếu không có sự tham gia của các dân tộc thì không thể có cách mạng XHCN. Người kiến nghị với Quốc tế cộng sản và Đảng Cộng sản Pháp thành lập mặt trận dân tộc thống nhất của nhân dân chính quốc và nhân dân thuộc địa. - Từ cơ sở những nhận thức đúng đăn ấy, Người đã xác định rõ đường lối của cách mạng Việt Nam là cách mạng giải phóng dân tộc theo con đường cách mạng vô sản. Nội dung của đường lối đó bao gồm các nội dung: + Có sự lãnh đạo của giai cấp vô sản và Đảng tiên phong của nó; + Biết dựa vào quần chúng nhân dân rộng rãi và đoàn kết được mọi tầng lớp nhân dân yêu nước trong một mặt trận thống nhất; + Có sự đồng tình ủng hộ của phong trào cách mạng thế giới. Khi gắn cách mạng giải phóng dân tộc với cách mạng vô sản thế giới, Hồ Chí Minh vẫn nhấn mạnh mỗi dân tộc có những đặc điểm riêng về lịch sử, xã hội, chính trị, kinh tế, những đặc điểm riêng của phương Đông và phương Tây, để trên cơ sở đó vạch ra chiến lược đấu tranh cho thích hợp. - Đường lối đó của Người đã được thực tiễn cách mạng ở một số nước thuộc địa và cách mạng Việt Nam kiểm nghiệm là hoàn toàn đứng đắn. 2. Vai trò lãnh đạo của Đảng trong việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. - Để thực hiện được mục tiêu kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, Hồ Chí Minh cho rằng các Đảng cộng sản phải đấu tranh chống mọi khuynh hướng cơ hội tả và hữu, chủ nghĩa vị kỷ dân tộc, chủ nghĩa sôvanh, những âm mưu chia rẽ dân tộc, kỳ thị chủng tộc… đồng thời phải tiến hành có hiệu quả việc giáo dục chủ nghĩa yêu nước kết hợp với chủ nghĩa quốc tế vô sản cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động nước mình. - Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, đặc biệt trong hai cuộc kháng chiến, Hồ Chí Minh cùng với Đảng ta đã quán triệt tư tưởng đó bằng cách: + Giáo dục chủ nghĩa quốc tế vô sản cho dân tộc, chính người là biểu tượng cao đẹp của tinh thần yêu nước chân chính gắn với tinh thần quốc tế trong sáng. + Đấu tranh chống mọi khuynh hướng cơ hội trong nội bộ dân tộc, trên cơ sở vừa phát huy sức mạnh dân tộc, vừa củng cố, tăng cường tình đoàn kết hữu nghị giữa các dân tộc đang đấu tranh cho mục tiêu chung vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. - Sau khi giành được độc lập dân tộc về chính trị, theo Hồ Chí Minh con đường tiến lên của các dân tộc thuộc địa chỉ có thể là con đường cách mạng XHCN vì chỉ có CNXH mới đảm bảo cho các dân tộc được tự do độc lập thực sự. Vì vậy, việc phát triển chủ nghĩa yêu nước truyền thống thành chủ nghĩa yêu nước XHCN và việc kết hợp giáo dục lòng yêu nước gắn với CNXH nhằm củng cố tình đoàn ket quốc tế trên cơ sở những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin có lý, có tình đã trở thành một nội dung mới trong tư tưởng kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại của Hồ Chí Minh. 3. Hồ Chí Minh chỉ rõ, trong khi kết hợp sức mạnh thời đại phải chú ý dựa vào sức mình là chính, tranh thủ sự giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa, sự ủng hộ của nhân dân thế giới và không quên nghĩa vụ quốc tế. - Trong mối quan hệ giữa sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, bao giờ Hồ Chí Minh cũng tận lực phát huy sức mạnh của dân tộc, coi nguồn lực nội sinh giữ vai trò quyết định, còn nguồn lực ngoại sinh chỉ phát huy tác dụng thông qua nguồn lực nội sinh. Chính sự đánh giá cao sức mạnh của dân tộc đã giúp Người đi đến nhận định: Cách mạng thuộc địa có thể nổ ra và giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc và góp phần "giúp đỡ  những người anh em mình ở phương Tây  trong nhiệm vụ giải phóng hoàn toàn”. - Người chỉ rõ, muốn người giúp mình thì trước hết mình phải tự giúp mình đã, “Một dân tộc không tự lực cánh sinh mà cứ ngồi chờ dân tộc khác giúp đỡ thì không xứng đáng được độc lập”. Muốn tự lực cánh sinh theo Người phải có đường lối độc lập tự chủ đúng đắn và có đường lối độc lập tự chủ đúng đắn mới tranh thủ được sức mạnh của thời đại. Để tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân trên thế giới, Đảng chủ trương kết hợp mục tiêu đấu tranh của dân tộc với bốn mục tiêu của thời đại: hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hôi. Điều đó đòi hỏi, mỗi dân tộc phải xây dựng được lực lượng nội tại cho mình để tạo ra thế và lực mới. Khi có thế và lực thì mới có điều kiện để tiếp thu sự giúp đỡ và tranh thủ sức mạnh bên ngoài. - Thực hiện lời dạy của Người, chúng ta luôn thực hiện nhât quán quan điểm vừa kiên trì đường lối độc lập tự chủ, vừa thắt chặt tình đoàn kết vơi các nước XHCN và tranh thủ cao nhất sự ủng hộ của nhân dân thế giới, tích cực thực hiện nghĩa vụ quốc tế cao cả của mình. 4. Hồ Chí Minh xác định phải mở rộng tối đa quan hệ hữu nghị, hợp tác, sẵn sàng “là bạn với tất cả các nước dân chủ”. - Hồ Chí Minh là người đầu tiên dặt nền móng cho tình hữu nghị hợp tác giữa nhân dân Việt Nam với nhân dân nhiều nước trên thế giới. Tiếp thu và phát triển tư tưởng tiên tiến của nhân loại, nhất là của chủ nghĩa Mac-Lênin về tình thương, về hữu nghị, hợp tác và đoàn kết quốc tế, Hồ Chí Minh nhận thức rằng: xây dựng tình hữu nghị và hợp tác giữa các dân tộc là sự đòi hỏi cấp thiết của mỗi dân tộc, của toàn thể nhân loại để đấu tranh cho độc lập, tự do và phát triển. Người đã nhiều lần tuyên bố "Chính sách ngoại giao của Chính phủ thì chỉ có một điều tức là thân thiện với tất cả các nước dân chủ trên thế giới để giữ gìn hoà bình". - Bất kỳ nước nào, kể cả nước Pháp, nếu thật thà muốn cộng tác với Việt Nam sẽ được hoan ngênh, còn nếu mong đưa tư bản để rang buộ, áp chế Việt Nam thì Việt Nam sẽ cương quyết cự tuyệt. - Hồ Chí Minh đặc biệt chú ý xây dựng tình hữu nghị, hợp tác; giành sự ưu tiên cho mối quan hệ tốt đẹp với các nước láng giềng và các nước trong khu vực: Campuchia, Lào, Trung Quốc, Ấn Độ, Inđônễia…Suốt cuộc đời, Hồ Chí Minh đã phấn đấu cho “tình hữu ái vô sản”. Nó được xây dựng trên cơ sở hợp tác toàn diện, chân thực, hai bên cùng có lợi, sự tôn trọng lẫn nhau giữa nhân dân tất cả các nước. - Với quan điểm đối ngoại hoà bình, hữu nghị, Hồ Chí Minh đã thể hiện một phong cách độc đáo của một nhà ngoại giao mẫu mực, vừa cứng rắn về nguyên tắc, vừa mềm dẻo về sách lược, phản ánh rõ ràng chủ trương giương cao ngọn cờ hoà bình, đoàn kết quốc tế, đồng thời luôn phân biệt rõ bạn, thù của cách mạng, tỉnh táo trước mọi âm mưu xấu xa của các thế lực phản động quốc tế, trân trọng sự giúp đỡ, hợp tác chân thành, nhưng cũng kiên quyết đấu tranh chống sự chia rẽ xâm lược. - Như vậy, trong chính sách ngoại giao, Hồ Chí Minh đã đặt nền móng cho phương châm đa phương hóa, đa dạng hóa công tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay. III. THỰC TIỄN VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG KẾT HỢP SỨC MẠNH DÂN TỘC VỚI SỨC MẠNH THỜI ĐẠI. - Tư tưởng Hồ Chí Minh về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại là nền tảng chính trị trong đường lối đổi mới của Đảng ta. Thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh, các văn kiện của Đảng trong những năm đổi mới đều khẳng định sự cần thiết phải vận dụng sáng tạo tư tưởng kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại do Người nêu lên. Nghị quyết Đại hội VII của Đảng (1991) khẳng định: Trong điều kiện mới càng phải coi trọng vận dụng bài học kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước với sức mạnh quốc tế, yếu tố truyền thống với yếu tố hiện đại để phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. - Trong những năm đổi mới, quan điểm “Làm bạn với các nước dân chủ và không gây thù oán với một ai” của Hồ Chí Minh được Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm và vận dụng sáng tạo. Văn kiện Đại hội IX của Đảng đã khẳng định: “Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển”. - Thực tiễn công cuộc đổi mới vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” ở nước ta trong suốt thời gian qua đã chứng minh rằng: Tư tưởng Hồ Chí Minh về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại luôn được Đảng ta quán triệt, vận dụng một cách sáng tạo và đưa lại những thành tựu to lớn, tạo thế và lực cho dân tộc ta vững bước vào thế kỉ XXI. KẾT LUẬN Tư tưởng Hồ Chí Minh về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại là một bộ phận quan trong trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là một hệ thống luận điểm khoa học thấm đượm tinh thần dộc lập tự chủ và tinh thần quốc tế trong sáng, có giá trị chỉ đạo đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam hiện nay và định hướng lâu dài cho cả sự nghiệp đấu tranh của nhân dân ta vì mục tiêu hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Thực tiễn cách mạng Việt Nam trong những năm qua đã chứng minh tư tưởng đó của Hồ Chí Minh là hoàn toàn đúng đắn. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Hội đồng trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học Mác-Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb. CTQG, Hà Nội, 2003. Bộ giáo dục và đào tạo, Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb. CTQG, Hà Nội, 2009. Nguyễn Mạnh Tường (chủ biên), Tư tưởng Hồ Chí Mình - Một số nhận thức cơ bản, Nxb. CTQG, Hà Nội, 2009.