Thực trạng thanh toán quốc tế bằng phương thức tín dụng chứng từ tại sacombank chi nhánh Huế

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ KHOA KẾ TOÁN - TÀI CHÍNH -------------------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC THỰC TRẠNG THANH TOÁN QUỐC TẾ BẰNG PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI SACOMBANK CHI NHÁNH HUẾ Sinh viên thực hiện: Giáo viên hướng dẫn: Trần Thị Thùy Linh Lớp: K44B-TCNH Niên khóa: 2010 - 2014 ThS. Hà Diệu Thương Huế, tháng 05 năm 2014 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Lời Cảm Ơn ! Hoàn thành đề tài này trước hết tôi xin chân thành cảm ơn các cô chú, anh chị đang công tác tại Sacombank – Chi nhánh Huế đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thực tập. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn Thạc sĩ Hà Diệu Thương đã tận tình chỉ bảo hướng dẫn cho tôi trong quá trình hoàn thành đề tài này. Tôi xin cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa Kế toán – Tài chính trường Đại học Kinh tế Huế đã dạy dỗ và giúp đỡ tôi trong những năm học vừa qua. Do nhận thức còn hạn chế và thời gian nghiên cứu chưa nhiều, bài viết không thể tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận được các ý kiến đóng góp về bài viết. Tôi xin chân thành cảm ơn! Sinh viên thực hiện Trần Thị Thùy Linh Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Thạc sĩ Hà Diệu Thương 2014 SVTH: Trần Thị Thùy Linh MỤC LỤC TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ TÀI PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ......................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................2 3. Đối tượng nghiên cứu ...........................................................................................2 4. Phạm vi nghiên cứu ..............................................................................................2 5. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................2 6. Kết cấu đề tài ........................................................................................................3 PHẦN 2: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...............................................4 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ VÀ THANH TOÁN QUỐC TẾ BẰNG PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ..................4 1.1 Khái quát chung về thanh toán quốc tế .................................................................4 1.1.1 Khái niệm thanh toán quốc tế .........................................................................4 1.1.2 Điều kiện về thanh toán quốc tế .....................................................................4 1.1.3 Các phương thức thanh toán quốc tế ..............................................................8 1.2 Phương thức tín dụng chứng từ ...........................................................................13 1.2.1 Khái niệm về tín dụng chứng từ ...................................................................13 1.2.2 Thư tín dụng .................................................................................................13 1.2.3 Pháp luật về thanh toán bằng tín dụng chứng từ ..........................................15 1.2.4 Các đặc trưng của phương thức tín dụng chứng từ ......................................16 1.2.5 Quy trình phương thức tín dụng chứng từ....................................................17 1.2.6 Nhận xét........................................................................................................18 1.3 Đánh giá các công trình nghiên cứu cùng lĩnh vực .............................................20 CHƯƠNG 2: THANH TOÁN QUỐC TẾ BẰNG PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI SACOMBANK CN T.T.HUẾ.........................................21 2.1. Tổng quan về Sacombank CN T.T.Huế .............................................................21 2.1.1 Giới thiệu tổng quát về Sacombank .............................................................21 2.1.2 Giới thiệu về Sacombank CN T.T.Huế ........................................................25 2.1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh tại Sacombank CN T.T.Huế giai đoạn 2010 - 2013............................................................................................................27 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Thạc sĩ Hà Diệu Thương 2014 SVTH: Trần Thị Thùy Linh 2.2. Hoạt động TTQT tại Sacombank CN T.T. Huế giai đoạn 2010-2013 ...............33 2.2.1 Tình hình hoạt động TTQT theo các phương thức thanh toán (bảng 2.5) ...33 2.2.2 Tình hình hoạt động TTQT theo loại tiền ....................................................35 2.2.3 Tình hình hoạt động TTQT theo sản phẩm (bảng 2.6).................................36 2.2.4 Tình hình hoạt động TTQT theo đối tượng..................................................38 2.2.5 Tình hình hoạt động TTQT theo doanh thu .................................................39 2.3. Hoạt động TTQT bằng phương thức TDCT tại Sacombank CN T.T.Huế giai đoạn 2010-2013 ..................................................................................................40 2.3.1 Quy trình.......................................................................................................40 2.3.2 Danh mục sản phẩm và các chương trình ưu đãi .........................................52 2.3.3 Tình hình kinh doanh....................................................................................54 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TTQT BẰNG TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI SACOMBANK CN T.T.HUẾ......................................................59 3.1. Đánh giá thực trạng hoạt động TTQT bằng phương thức tín dụng chứng từ tại Sacombank CN T.T.Huế ..................................................................................59 3.1.1 Ưu điểm ........................................................................................................59 3.1.2 Nhược điểm ..................................................................................................59 3.2. Giải pháp phát triển TTQT bằng phương thức tín dụng chứng từ tại Sacombank CN T.T.Huế ...........................................................................................61 3.2.1 Định hướng phát triển TTQT bằng phương thức tín dụng chứng từ tại Sacombank chi nhánh Thừa Thiên Huế trong thời gian tới ..................................61 3.2.2 Một số giải pháp phát triển TTQT bằng phương thức tín dụng chứng từ tại Sacombank chi nhánh Thừa Thiên Huế ...........................................................63 3.2.3 Kiến nghị để thực hiện giải pháp phát triển TTQT bằng phương thức tín dụng chứng từ tại Sacombank chi nhánh Thừa Thiên Huế ...................................70 PHẦN 3: KẾT LUẬN..................................................................................................77 1. Kết luận...............................................................................................................77 2. Hạn chế của đề tài...............................................................................................78 3. Phương hướng phát tiển trong tương lai.............................................................78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Trư ờ g Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Thạc sĩ Hà Diệu Thương 2014 SVTH: Trần Thị Thùy Linh DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Tình hình tài sản và nguồn vốn Sacombank CN T.T.Huế 2010-2013 ...... PL3 Bảng 2.2: Tình hình huy động vốn của Sacombank CN T.T.Huế 2010-2013 ..............29 Bảng 2.3: Tình hình cho vay của Sacombank CN T.T.Huế 2010 – 2013.................. PL3 Bảng 2.4: Kết quả hoạt động kinh doanh của Sacombank CN T.T.Huế 2010 - 2013 ...... PL3 Bảng 2.5: Doanh số TTQT theo các phương thức thanh toán của Sacombank CN T.T.Huế ..................................................................................................... PL3 Bảng 2.6: Doanh số TTQT theo sản phẩm của Sacombank CN T.T.Huế ................. PL3 Bảng 2.7: Doanh số TTQT hàng XNK của các DN tại Sacombank CN T.T.Huế ........54 Bảng 2.8: Doanh số TTQT theo phương thức TDCT của Sacombank CN T.T.Huế....55 Bảng 2.9: Doanh thu L/C và tổng thu nhập của Sacombank CN T.T.Huế. ..................58 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Thạc sĩ Hà Diệu Thương 2014 SVTH: Trần Thị Thùy Linh DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Quy trình phương thức chuyển tiền trả sau.........................................8 Sơ đồ 1.2: Quy trình phương thức chuyển tiền trả trước .....................................9 Sơ đồ 1.3: Quy trình phương thức mở tài khoản..................................................9 Sơ đồ 1.4: Quy trình phương thức nhờ thu trơn .................................................10 Sơ đồ 1.5: Quy trình phương thức nhờ thu kèm chứng từ .................................11 Sơ đồ 1.6: Quy trình L/C xác nhận.................................................................. PL1 Sơ đồ 1.7: Quy trình L/C chuyển nhượng ....................................................... PL1 Sơ đồ 1.8: Quy trình L/C tuần hoàn ................................................................ PL1 Sơ đồ 1.9: Quy trình L/C giáp lưng................................................................. PL1 Sơ đồ 1.10: Quy trình L/C có điều khoản đỏ .................................................. PL1 Sơ đồ 1.11: Quy trình phương thức tín dụng chứng từ ( L/C trả chậm) ............17 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của Sacombank ........................................................24 Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức của Sacombank CN T.T.Huế ...................................26 Sơ đồ 2.3: Quy trình mở L/C không hủy ngang không xác nhận ......................41 Sơ đồ 2.4: Quy trình tu chỉnh L/C nhập khẩu ....................................................44 Sơ đồ 2.5: Quy trình ký hậu- Ủy quyền nhận hàng- Bảo lãnh nhận hàng .........44 Sơ đồ 2.6: Quy trình xử lý L/C nhập khẩu .........................................................45 Sơ đồ 2.7: Quy trình thanh toán L/C nhập khẩu. ...............................................46 Sơ đồ 2.8: Quy trình hủy L/C nhập khẩu. ..........................................................47 Sơ đồ 2.9: Quy trình thông báo L/C xuất khẩu. .................................................47 Sơ đồ 2.10: Xử lý BCT và đòi tiền trong thanh toán L/C xuất khẩu. ................49Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Thạc sĩ Hà Diệu Thương 2014 SVTH: Trần Thị Thùy Linh DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Vốn điều lệ Sacombank 2001 - 2013..................................................... PL3 Biểu đồ 2.2: Lợi nhuận trước thuế Sacombank 2001 - 2013 ..................................... PL3 Biểu đồ 2.3: Nhân lực Sacombank 2001 - 2013......................................................... PL3 Biểu đồ 2.4: Tài sản Sacombank CN T.T.Huế 2010 - 2013.........................................27 Biểu đồ 2.5: Nguồn vốn Sacombank CN T.T.Huế 2010 – 2013...................................28 Biểu đồ 2.6: Doanh số cho vay của Sacombank CN T.T.Huế. .................................. PL3 Biểu đồ 2.7: Doanh số thu nợ của Sacombank CN T.T.Huế...................................... PL3 Biểu đồ 2.8: Nợ quá hạn của Sacombank CN T.T.Huế ............................................. PL3 Biểu đồ 2.9: Nợ xấu của Sacombank CN T.T.Huế .................................................... PL3 Biểu đồ 2.10: Kết quả hoạt động kinh doanh của Sacombank CN T.T.Huế 2010 – 2013........31 Biểu đồ 2.11: Doanh số TTQT theo các phương thức thanh toán của Sacombank CN T.T.Huế 2010 – 2013.....................................................................................................33 Biểu đồ 2.12: Doanh số TTQT theo đối tượng của Sacombank CN T.T.Huế 2010 - 2013...............................................................................................................................38 Biểu đồ 2.13: Số lượng cá nhân, doanh nghiệp tham gia TTQT tại Sacombank CN T.T.Huế 2010 – 2013.....................................................................................................38 Biểu đồ 2.14: Doanh thu TTQT của Sacombank CN T.T.Huế 2010 – 2013................39 Biểu đồ 2.15: Doanh thu L/C của Sacombank CN T.T.Huế 2010 - 2013....................57 Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Thạc sĩ Hà Diệu Thương 2014 SVTH: Trần Thị Thùy Linh DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCT : Bộ chứng từ BHL : Bất hợp lệ CN : Chi nhánh CT : Chứng từ CV TTQT : Chuyên viên thanh toán quốc tế DN : Doanh nghiệp DS : Doanh số DT : Doanh thu GĐ : Giám đốc HL : Hợp lệ KH : Khách hàng KQ : Ký quỹ L/C : Thư tín dụng NHHT : Ngân hàng hoàn trả NHNN : Ngân hàng nhà nước NHNNg : Ngân hàng nước ngoài NHPH : Ngân hàng phát hành. NHTM : Ngân hàng thương mại. NK : Nhập khẩu NNK : Nhà nhập khẩu NXK : Nhà xuất khẩu P.QLRR : Phòng quản lý rủi ro Sacombank : Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín TDCT : Tín dụng chứng từ TP.KD : Trưởng phòng kinh doanh TTQT : Thanh toán quốc tế T.T.Huế : Thừa Thiên Huế TT.TTQT : Trung tâm thanh toán quốc tế TTV : Thanh toán viên XK : Xuất khẩu. Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Thạc sĩ Hà Diệu Thương 2014 SVTH: Trần Thị Thùy Linh TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ TÀI Kết cấu đề tài gồm có 3 phần: Phần đặt vấn đề, phần nội dung và kết quả nghiên cứu, phần kết luận. Phần đặt vấn đề sẽ nêu ra các vấn đề làm cơ sở để thực hiện đề tài: trình bày lý do lựa chọn thực hiện đề tài này, những mục tiêu cần đặt được của bài nghiên cứu, làm rõ những nội dung về đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu và những phương pháp được sử dụng trong đề tài. Tiếp theo, phần nội dung và kết quả nghiên cứu được trình bày theo 3 chương. Qua đề tài này, ở chương 1 sẽhệ thống lại những kiến thức cơ bản về thanh toán quốc tế (TTQT), đi sâu tìm hiểu các phương thức TTQT. Đặc biệt chú trọng phương thức tín dụng chứng từ (TDCT), nhấn mạnh ưu điểm của phương thức này so với những phương thức TTQT khác. Ở chương 2, liên hệ với thực tế,giới thiệu sơ lượt vềNgân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), phân tích tình hình hoạt động chung của SacombankChi nhánh Thừa Thiên Huế (CN T.T.Huế) trong giai đoạn 2010 - 2013. Từ đó phân tích tình hoạt động TTQT tại CN trên các phương diện: theo các phương thức thanh toán, theo loại tiền,theo sản phẩm,theo đối tượng và theo DT. Phần trọng tâm của đề tài là tìm hiểu thực trạng hoạt động của phương thức TDCT tại CN trong mối liên hệ với tình hình hoạt động chung của TTQT,so sánh với các phương thức TTQT khác, phân tích đóng gópdoanh thu(DT) của phương thức TDCT trong tổng DT TTQT cũng như tổng thu nhập của CN. Sau đó,ở chương 3 trình bày những ưu điểm và hạn chế của CN trong quá trình thực hiện TTQT bằng phương thức TDCT.Từ những tìm hiểu trên, đề tài đưa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm mở rộng và phát triển phương thức TDCT tại Sacombank CN T.T.Huế. Phần kết luận trình bày tóm gọn kết quả đạt được của đề tài trong quá trình phân tích thực trạng TTQT bằng phương thức TDCT. Đồng thời nêu lên mặt hạn chế và phương hướng phát triển để tài của mình trong tương lai. Trư ờng Đạ i họ c K i h tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Thạc sĩ Hà Diệu Thương 2014 SVTH: Trần Thị Thùy Linh 1 PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài Hội nhập đã trở thành một xu thế lớn của thế giới hiện đại, tác động mạnh mẽ đến quan hệ quốc tế và đời sống của từng quốc gia. Hội nhập quốc tế là chính sách hàng đầu của hầu hết các quốc gia,tạo điều kiện thuận lợi để các quốc gia mở rộng và phát triển kinh tế đối ngoại, trong đó thương mại quốc tế đóng vai trò quan trọng. Ngày nay,TTQT trở thành một yếu tố không thể thiếu để nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại. Hoạt động TTQT là khâu cuối cùng của một quá trình sản xuất và lưu thông hàng hóa, vì vậy nếu công tác TTQT được tổ chức tốt thì giá trị hàng xuất khẩu (XK) mới được thực hiện, góp phần thúc đẩy thương mại quốc tế phát triển.Bên cạnh đó, trong xu thế toàn cầu hóa và cạnh tranh gay gắt, hoạt động TTQT vai trò quan trọng trong việc góp phần tăng thu nhập, uy tín, tăng tính thanh khoản và hỗ trợ, bổ sung cho các hoạt động khác của ngân hàng (NH) như bão lãnh, kinh doanh ngoại tệ Do vậy, các NH ngày càng chú trọng vào hoạt động TTQT. Trong đó, phương thức TDCT được sử dụng rất rộng rãi trong lĩnh vực NH. Đó là hình thức thanh toán linh hoạt, bảo đảm tính an toàn cho các giao dịch thương mại quốc tế, là phương thức tốt nhất đảm bảo quyền lợi của cả người mua và người bán. Tuy nhiên, tại Sacombank CN T.T.Huế trong những năm vừa qua, hoạt động TTQTgặp nhiều khó khăn. Doanh số (DS) TTQT giảm liên tục; TTQT bằng phương thức TDCTvẫn chưa được chú trọng và bên cạnh đó đang có biến động theo chiều hướng giảm nhanh. Xuất phát từ những nhận thức đó và nhằm tìm hiểu rõ hơn về thực trạng cũng như đánh giá hiệu quả, từ đó đưa ra những giải pháp cho hoạt động TTQT bằng phương thức TDCT tại Sacombank CN T.T.Huế, tôi quyết định chọn đề tài “ Thực trạng thanh toán quốc tế bằng phương thức tín dụng chứng từ tại Sacombank chi nhánh Huế ”. Trư ờng Đạ i họ c K inh tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Thạc sĩ Hà Diệu Thương 2014 SVTH: Trần Thị Thùy Linh 2 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục đích lý luận: - Nắm được những vấn đề cơ bản về TTQT, nhận định ưu nhược điểm của từng phương thức. - Nắm được quy trình, những điểm đặc trưng của phương thức TDCT cũng như những ưu điểm nổi trội hơn so với những phương thức khác. Mục đích thực tiễn: - Tìm hiểu thực trạng hoạt động nghiệp vụ TTQT và hoạt động TTQT bằng phương thức TDCT tại Sacombank CN T.T.Huế. - Đánh giá hiệu quả hoạt động TTQT bằng phương thức TDCT tại CN. - Tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn của CN, những hạn chế và nguyên nhân khi CN thực hiện phương thức TDCT. - Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm phát triển hoạt động TTQT, cũng như phát triển phương thức TDCT. 3. Đối tượng nghiên cứu Hoạt động TTQT bằng phương thức TDCT tại Sacombank CN T.T.Huế. 4. Phạm vi nghiên cứu Do hạn chế về kiến thức, hiểu biết và thời gian nghiên cứu, đề tài xin đề cập đến: - Hoạt động TTQT, tập trung nghiên cứu phương thức TDCT, tình hình áp dụng phương thức này tại NH. - Thời gian: giai đoạn 2010 – 2013. - Không gian: đề tài phân tích thực trạng hoạt động TTQT bằng phương thức TDCT tại Sacombank CN T.T.Huế. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp duy vật biện chứng: nghiên cứu tình hình và đánh giá hiệu quả hoạt động của phương thức TDCT ở trạng thái động, có mối quan hệ với tình hình hoạt động TTQT của NH và nền kinh tế chung. Trư ờng Đạ học Kin tế H uế Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Thạc sĩ Hà Diệu Thương 2014 SVTH: Trần Thị Thùy Linh 3 - Phương pháp duy vật biện chứng: nghiên cứu sự biến động, phát triển của hoạt động TTQT bằng phương thức TDCT theo thời gian, biểu hiện sự tăng trưởng của lực lượng sản xuất phù hợp với sự phát triển của quan hệ sản xuất. - Phương pháp so sánh: đánh giá, so sánh về số tuyệt đối và tương đối của các chỉ tiêu, phân tích sự tăng trưởng qua các năm; so sánh tình hình và hiệu quả phương thức TDCT so với các phương thức khác. - Phương pháp thống kê: thu thập dữ liệu, thống kê theo các chỉ tiêu, tóm tắt thông tin nhằm hỗ trợ quá trình phân tích tình hình và đánh giá hiệu quả về hoạt động TTQT bằng phương thức TDCT ; từ đó đưa ra kết luận, ước lượng hiện tại, dự báo tương lai. - Phương pháp quy nạp: dựa trên các số liệu tổng hợp được để tiến hành phân tích, kết hợp với việc so sánh, đánh giá để từ đó có thể đưa ra kết luận chung. - Phương pháp quan sát: quan sát, tìm hiểu về cách thức tổ chức, quản lý hoạt động TTQT nói chung, và phương thức TDCT nói riêng; quan sát, nắm bắt quy trình thực hiện, kỹ thuật xử lý công việc trong thanh toán bằng TDCT , để từ đó giúp cho việc đánh giá hiệu quả, tìm hiểu những hạn chế, nguyên nhân, và cách khắc phục. 6. Kết cấu đề tài Ngoài phần mở đầu và phần