Tiểu luận Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Phường Gia Thụy với công tác phòng chống tệ nạn nghiện hút ma tuý trong thanh niên

Trung ­¬ng ®oµn tncs hå chÝ minh Häc viÖn thanh thiÕu niªn viÖt nam ------------------------------------------ TiÓu LuËn tèt nghiÖp §Ò tµi: ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN hå chÝ minh ph­êng Gia Thôy – QuËn Long Biªn tp hµ néi víi c«ng t¸c phßng chèng nghiÖn hót ma tuý trong thanh niªn Gi¸o viªn h­íng dÉn : TrÇn ThÞ YÕn Ng­êi thùc hiÖn : Chu ThÞ Trang Líp : K47C Niªn kho¸ : 2008 - 2010 Hµ néi, Th¸ng 01/2010 Môc lôc Lêi c¶m ¬n Sau hai n¨m häc tËp, rÌn luyÖn t¹i Häc viÖn TTN ViÖt Nam m¸i tr­êng mµ n¬i ®©y lu«n trµng ®µy t×nh th­¬ng, tiÕng c­êi lu«n g¾n kÕt mäi ng­êi l¹i víi nhau vµ ®Ó l¹i trong lßng mäi ng­êi rÊt nhiÒu kû niÖm vÒ nhau. §· cã biÕt bao nhiªu thÕ hÖ ®· tr­ëng thµnh vµ cèng hiÕn cho quª h­¬ng, ®øng ë c¸c vÞ trÝ chÝnh trÞ - x· héi kh¸c nhau. ë ®©u cã phong trµo, ®iÓn h×nh lao ®éng, sù ®ång lßng ®oµn kÕt lµ ë ®ã cã nh÷ng tÊm lßng h¨ng say nhiÖt t×nh cña ng­êi c¸n bé phong trµo, c¸n bé chÝnh trÞ x· héi. Víi vò khÝ lý luËn lµ: Chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t­ t­ëng Hå ChÝ Minh; ®­êng lèi ®óng ®¾n cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lµm kim chØ nam cho mäi hµnh ®éng vµ t­ t­ëng v÷ng vµng phÊn ®Êu cho tæ quèc cña mçi c¸n bé ®oµn. C¶m ¬n c¸c ®ång chÝ Phïng B¶o Th¹ch – BÝ th­ §oµn Ph­êng Gia Thôy ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì cho em trong qu¸ tr×nh thùc tËp, víi sù quan t©m gióp ®ì cña BCH ®oµn Ph­êng Gia Thôy ®· cung cÊp nh÷ng tµi liÖu, nh÷ng sè liÖu chÝnh x¸c cô thÓ gióp tiÓu luËn nµy thuyÕt phôc h¬n. C¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o Häc viÖn TTN ViÖt Nam ®· truyÒn ®¹t cho chóng em ®­îc nhiÒu kiÕn thøc vµ t×nh c¶m s©u s¾c, ®em hÕt tÊm lßng gi¶ng d¹y kh«ng chØ lµ nh÷ng bµi häc trªn gi¶ng ®­êng mµ cßn c¶ nh÷ng bµi häc tõ cuéc sèng quý gi¸... b»ng nh÷ng bµi häc vµ kinh nghiÖm sèng ®Çy sinh ®éng vµ thiÕt thùc ®· gióp chóng em v÷ng b­íc trªn con ®­êng sù nghiÖp sau nµy... ®­îc nhËn nh÷ng t×nh c¶m ch©n thµnh nhÊt cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n chia sÎ m·i lµ nh÷ng kû niÖm ®Ñp trong lßng nh÷ng häc viªn. ®Æc biÖt lµ lêi c¶m ¬n ch©n thµnh nhÊt ®Õn c« gi¸o TrÇn ThÞ YÕn ®· tËn t×nh h­íng dÉn vµ ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn hÕt søc quý b¸u gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh tiÓu luËn tèt nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu thùc tiÔn hoµn thµnh tiÓu luËn, mÆc dï ®· cè g¾ng hÕt søc nh­ng ch¾c ch¾n tiÓu luËn khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy, em rÊt mong c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c ®ång chÝ vµ c¸c b¹n ®ãng gãp ý kiÕn. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn tiểu luận Từ khi Đảng ra đời cho đến nay qua bao nhiêu năm dưới ngọn cờ vinh quang của Đảng cộng sản Việt Nam, toàn thể dân tộc Việt Nam đang ra sức thi đua lao động, học tập, sáng tạo, đẩy mạnh công cuộc CNH - HĐH đất nước; xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa quyết tâm thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Sự nghiệp đổi mới, xây dựng đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đạt được những thành tựu vô cùng to lớn tạo ra nhiều thời cơ thuận lợi để phát triển kinh tế, đi lên xây dựng xã hội chủ nghĩa mà để đạt được kết quả như vậy chúng ta không thể không nói đến thế hệ thanh niên ngày nay. Là lớp người nhanh nhạy trước những biến đổi của xã hội, nhạy bén với cơ chế mới do Đảng ta khởi sướng và lãnh đạo, có khả năng tiếp thu với những cái mới, những kiến thức khoa học - kỹ thuật - công nghệ hiện đại và tiên tiến để vận dụng những kiến thức đó vào quá trình sản xuất đời sống để cải tạo xã hội. Ta có thể khẳng định “sinh lực của một quốc gia, một dân tộc thể hiện ở thanh niên, bởi đây là lực lượng trụ cột của nước nhà, là mùa xuân của nhân loại”. Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười trong bài phát biểu tại Hội Sinh Viên toàn quốc lần 57 (1993) có đoạn: “đất nước ta đang bước vào thế kỷ 21 có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không chủ yếu là do thanh niên hiện nay quyết định”. Thanh niên ngày nay là lớp người sinh ra và trưởng thành sau chiến tranh được sống trong điều kiện vật chất và tinh thần đầy đủ hơn, tuy rất nhạy cảm với cái mới, có những vốn sống cơ bản đã được đào tạo và chưa từng trải nhiều, trước những tiêu cực và cám dỗ của nền kinh tế thị trường, trước những biến động về kinh tế quốc tế. Song song với những thành tựu to lớn về mọi mặt đất nước đang phải đối đầu với rất nhiều khó khăn và thử thách, mặt trái của nền kinh tế thị trường đang từng ngày, từng giờ gặm nhấm làm mai một giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc. Trong đó phải kể đến đó là vấn đề tệ nạn xã hội nói chung và tệ nạn ma tuý nói riêng đã trở thành một vấn đề nổi cộm, nhức nhối trong xã hội, gây ra những hậu quả nghiêm trọng làm ảnh hưởng xấu đến sự phát triển chung của toàn xã hội, ảnh hưởng đến kinh tế - chính trị - văn hoá và nòi giống nước nhà. Nghiện ma tuý không chỉ gây thiệt hại to lớn kinh tế mà còn gây mất trật tự xã hội, làm băng hoại các giá trị văn hoá đạo đức truyền thống dân tộc … thanh niên là lớp người chịu ảnh hưởng nhiều nhất của các tệ nạn xã hội nói chung và tệ nạn nghiện ma tuý nói riêng. Hàng chục vạn người có sức lao động thậm chí đang lao động tốt, có tài năng tương lai đang tươi sáng nhưng vướn vào nghiện ma tuý trở thành “kẻ ăn bám” lại còn “đốt đi” làm tiêu hao tài sản, phá hoại biết bao nhiêu tiền của gia đình. Tệ nạn ma tuý còn là nguồn gốc, là điều khiện làm nảy sinh, lan truyền đại dịch HIV/AIDS các tệ nạn xã hội khác như mại dâm, cờ bạc, lừa đảo, trộm cướp. Cả nước hiện có khoảng 140.000 con nghiện có hồ sơ kiểm soát, tăng 28.000 người so với năm trước (24%), trong đó đáng ngại là có đến trên 100.000 người nghiện ngoài xã hội và chỉ một tỉ lệ nhỏ được vào các trung tâm chữa bệnh, giáo dục... đối tượng nghiện ma tuý ngày một trẻ hơn. Theo báo cáo đầy đủ của một số tỉnh, thành phố những tháng đầu năm 2008 đã tổ chức cai nghiện cho 27.740 người đạt 55.5% so với kế hoạch. Riêng Tp Hồ Chí Minh, tính đến đầu tháng 7, đã có 14.657 người hoàn thành cai nghiện, trong đó: về xã, phường 12.259 người, thì 70,69% có việc làm, số tái nghiện là 7,08%, 629 người nhiễm HIV/AIDS và 681 trường hợp tử vong, riêng 6 tháng năm nay là 73 người tử vong. Trong thực tế nghiện ma tuý diễn biến phức tạp rất nhiều, số người nghiện ma tuý có chiều hướng gia tăng gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng trong thanh thiếu niên. Đã có biết bao nhiêu vụ án, câu chuyện thương tâm liên quan tới ma tuý, biết bao nhiêu cảnh gia đình chia ly tan vỡ, con cái lang thang bụi đời, anh em mâu thuẫn, bất hoà thanh danh gia đình bị huỷ hoại, … cũng chỉ vì nghiện hút ma tuý. §øng tr­íc t×nh h×nh x· héi thay ®æi, ma tuý huû ho¹i con ng­êi, huû ho¹i nh÷ng m¸i Êm ®ang yªn b×nh h¹nh phóc. Lµ mét c¸n bé ®oµn ®· ®­îc trang bÞ kiÕn thøc. T«i rÊt muèn gãp mét phÇn c«ng søc nhá bÐ cña m×nh vµo c«ng cuéc ®Èy lïi ma tuý, nhÊt lµ tÖ n¹n nghiÖn hót ma tuý trong thanh niªn, häc sinh, sinh viªn, nh÷ng líp ng­êi lµm chñ ®Êt n­íc trong t­¬ng lai. §Ó ®Êt n­íc ngµy cµng ph¸t triÓn ®Ó cho c¸c gia ®×nh thùc sù lµ m¸i Êm cña mçi thµnh viªn vµ lµ tÕ bµo sèng cña mçi x· héi, ®Ó cho mçi thanh thiÕu niªn kiªn quýªt nãi “kh«ng! víi ma tuý” ®Ó hä thùc sù lµ ng­êi cã Ých cho x· héi. Vµ ®èi víi b¶n th©n em thùc hiÖn ®­îc mong muèn cña m×nh lµ “chung tay cïng céng ®ång ®Èy lïi ma tuý”. ChÝnh v× vËy t«i chän tiÓu luËn "§oµn TNCS Hå ChÝ Minh Ph­êng Gia Thôy víi c«ng t¸c phßng chèng tÖ n¹n nghiÖn hót ma tuý trong thanh niªn " lµm tiÓu luËn tèt nghiÖp cho ch­¬ng tr×nh: Trung cÊp lý luËn chÝnh trÞ vµ nghiÖp vô §oµn - Héi - §éi t¹i Häc viÖn Thanh thiÕu niªn ViÖt Nam. MÆt kh¸c khi nghiªn cøu viÕt tiÓu luËn sÏ ®­a ra ®­îc mét sè ph­¬ng ph¸p, ®Ò xuÊt nh÷ng ý kiÕn, kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p mang l¹i hiÖu qu¶ hy väng gióp §oµn thanh niªn Ph­êng Gia Thôy cã nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc h¬n trong c«ng t¸c phßng chèng nghiÖn hót ma tuý trong thanh thiÕu niªn. gióp c«ng t¸c §oµn vµ phong trµo thanh niªn ë ®Þa ph­¬ng nh×n nhËn t×nh h×nh, diÔn biÕn thùc tr¹ng cña lo¹i tÖ n¹n ma tuý. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu X¸c ®Þnh vai trß cña ®oµn thanh niªn trong c«ng t¸c phßng chèng nghiÖn hót ma tuý trong thanh niªn trªn ®Þa bµn Ph­êng Gia Thôy. Nghiªn cøu thùc tr¹ng nghiÖn hót ma tuý trong thanh niªn kiÕn nghÞ ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh kh¶ thi, c¸c c«ng t¸c nh»m ng¨n chÆn, ®Èy lïi tÖ n¹n nµy. 3. NhiÖm vô nghiªn cøu Nghiªn cøu lµm râ vai trß cña §oµn thanh niªn trong lÜnh vùc phßng chèng ma tuý trªn ®Þa bµn Ph­êng Gia Thôy. Nghiªn cøu thùc tr¹ng, gi¶i ph¸p vµ x¸c ®Þnh møc ®é nguy h¹i cña tÖ n¹n nghiÖn hót ma tuý trong thanh niªn. Ph©n tÝch nh÷ng néi dung, h×nh thøc, biÖn ph¸p tæ chøc c¸c m« h×nh ho¹t ®éng cña §oµn thanh niªn nh»m: tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, thanh niªn hiÓu vÒ t¸c h¹i cña ma tuý tõ ®ã cã c¸i nh×n tÝch cùc, ®óng ®¾n phßng ngõa vµ ng¨n chÆn. KiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß cña §oµn thanh niªn trong viÖc tham gia phßng chèng nghiÖn hót ma tuý trªn ®Þa bµn Ph­êng Gia Thôy. 4. §èi t­îng nghiªn cøu Chñ thÓ: §oµn thanh niªn Ph­êng Gia Thôy víi viÖc phßng chèng tÖ n¹n nghiÖn hót trong thanh niªn. Kh¸ch thÓ: Nh÷ng thanh niªn m¾c nghiÖn vµ cã nguy c¬ m¾c nghiÖn trªn ®Þa bµn d©n c­. + Tµi liÖu b¸o c¸o, ®Ò tµi viÕt vÒ ma tuý. + Thanh, thiÕu niªn cã ®é tuæi: tõ 16 tuæi ®Õn 30 tuæi. C¸c c¬ quan ®oµn thÓ, c¸c tæ chøc x· héi trªn ®Þa bµn d©n c­. 5. Ph¹m vi vµ ®Þa bµn nghiªn cøu Thêi gian: tõ n¨m 2006 ®Õn th¸ng 10 n¨m 2009. Kh«ng gian: §Þa bµn Ph­êng Gia Thôy – QuËn Long Biªn – TP Hµ Néi. 6. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Ph­¬ng ph¸p thèng kª thu thËp tµi liÖu vµ thùc tr¹ng nghiªn cøu ma tuý trªn ®Þa bµn. Ph­¬ng ph¸p ®äc vµ s­u tÇm tµi liÖu. Ph­¬ng ph¸p nghe b¸o c¸o. CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÔNG TÁC PHÒNG CHỐNG NGHIỆN HÚT MA TUÝ TRONG THANH NIÊN 1. 1. THANH NIÊN MỘT TRONG NHỮNG NGUỒN LỰC QUAN TRỌNG CỦA SỪ NGHIỆP CNH – HĐH ĐẤT NUỚC 1.1.1. Quan niệm về thanh niên Thanh niên là đối tượng nghiên cứu của nhiều nghành khoa học khác nhau , tùy theo nội dung tiếp cận , góc độ nhìn nhận hoặc cấp độ đánh giá mà người ta đưa ra các định nghĩa khác nhau về thanh niên. Về mặt sinh học , thanh niên được coi là một giai đoạn phát triển trong cuộc đời con người được đánh dấu bằng sự chuyển tiếp qua giai đoạn trẻ em để trở thành người lớn , người trưởng thành. Đặc điểm rõ nhất của giai đoạn này là sự tăng trưởng nhanh chóng về thể chất , cường tráng về thể lực , trưởng thành về các chức năng của cơ thể và trưởng thành về mặt xã hội. Các nhà tâm lí học thường nhìn nhận thanh niên gắn với những quy luật biến đổi tâm lí lứa tuổi như: sự phát triển khả năng phân tích và quy luật , ham thích cái mới , say mê sáng tạo , sự tự khăng định , tự ý thức...coi đó là yếu tố cơ bản để phân biệt các lứa tuổi khác nhau. Từ góc độ xã hội học thanh niên lại được nhìn nhận là một giai đoạn xã hội hóa cá nhân giai đoạn tiếp thu các giá trị xã hội để hình thành nhân cách; là thời kỳ chuyển tiếp từ tuổi thơ bị phụ thuộc sang xác lập vai trò cá nhân qua các hoạt động độc lập với tư cách là công dân , là một trong những chủ thể của xã hội. Từ những cách nhìn nhận của các nghành khoc học , hiện nay có một số khái niệm về thanh niên như sau: Theo từ điển tiếng Việt: Thanh niên là người còn trẻ , đang ở độ tuổi trưởng thành. Khái niệm này bao hàm: thanh niên la người có độ tuổi trẻ và đang trưởng thành và khái niệm thanh niên hoàn toàn được hiểu theo lứa tuổi. Trong cuốn sách quản lý Nhà nước về công tác thanh niên trong thời kì mới , đồng chí Vũ Trọng Kim – nguyên bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã đưa ra khái niệm vê thanh niên Việt Nam như sau: “Thanh niên là một nhóm nhân khẩu – xã hội đặc thù bao gồm những người trong một độ tuổi nhất định (từ 15 đến 35 tuổi), có quan hệ gắn bó mật thiết với mọi giai cấp , tầng lớp xã hội, có vai trò t lớn trong hiện tại và giữ vai trò quyết định sự phát triển trong tương lai của xã hội” [16, tr.14]. Dự thảo luật thanh niên quy định trong luật này là công dân Việt Nam từ đủ 16 tuổi đến đủ 30 tuổi. (Nguôn từ UBTN Việt Nam) Từ những khái niệm trên, ta thấy thanh niên có những đặc điểm sau: Thanh niên không phải là một giai cấp mà là một tầng lớp xã hôiđặc thù; Thanh niên có độ tuổi nhất định , khoảng từ 15 đến 35tuổi. Thanh niên cs những đặc điểm về tâm lí , sinh lí , có tâm tư nguyện vọng có nhu cầu và hoài bão , khát vọng theo lứa tuổi và giới. Thanh niên Việt Nam có mặt trong tất cả các giai cấp và tầng lớp xã hội : thanh nien nông dân , thanh niên công nhân , thanh niên viên chức , thanh niên học sinh – sinh viên , thanh niên các lực lượng vũ trang... Thanh niên có mặt và giữ vai trò quan trọng trong các lĩnh vưc kinh tế , xã hội , an ninh quốc phòng của đất nước. Tóm lại, chúng ta có thể hiẻu: Thanh niên là một nhóm nhân khẩu – xã hội đặc thù, có độ tuổi tử 16 đến 30, là người chủ hiện tại và tương lai của nước nhà.niệm: Vai rò của thanh niên trong sự ghiệp công nghiệp hóa , hiện đại hóa: Khi bàn về thanh niên, C.Mác chỉ rõ “Những công nhân tiên tiến ý thức một cách đầy đủ rằng , tương lai của giai cấp họ, qua đó cũng là tương lai của những người phụ thuộc hoàn toàn vào nhiệm vụ giáo dục thế hệ công nhân trẻ” Những công nhân trẻ mà C.Mác nói ở dây là những người đi theo ý tưởng của Đảng , phấn đấu vì mục tiêu lý tưởng của Đảng với tư cách Đảng là đội tiên phong chiến đấu, bộ tham mưu lãnh đạo của giai cấp công nhân. Qua đó C.Mác cũng đề ra nhiệm vụ cho các Đảng cộng sản là phải lãnh đạo việc phát triển, hình thành thế giới quan khoa học cho thanh niên, coi đó là công việc thiết thực để xây dựng Đảng, bởi lẽ, theo C.Mác: “Đảng của chúng ta là Đảng của tương lai, mà tương lai lại thuộc về thanh niên. Chúng ta còn là Đảng của những người đổi mới, vì sự đổi mới ma thanh niên luôn ham thích. Chúng ta là Đảng của cuộc đấu tranh hy sinh, xả thân chống lại những gì mục nát, mà thanh niên bao giờ cũng đi đầu trong cuộc đấu tranh hi sinh, xả thân ấy” [19, tr.120]. 1.1.2. Một số khái niệm về ma túy. Khái niệm về ma túy. Quan điểm về ma tuý rất phong phú do cách nhìn khác nhau về vấn đề này. Theo gốc Hán - Việt thì ma tuý là ‘‘làm mê mẩn’’. Hiện nay qua thảo luận nên đã có sự thống nhất cao về khái niệm ma tuý mà các chuyên gia hàng đầu Liên Hiệp Quốc đưa ra: “Ma tuý cã nguån gèc tù nhiªn hay tæng hîp khi th©m nhËp vµo c¬ thÓ con ng­êi sÏ g©y t¸c dông lµm thay ®æi tr¹ng th¸i, ý thøc, trÝ tuÖ, t©m tr¹ng cña ng­êi ®ã. NÕu dïng lÆp l¹i lµm nhiÒu lÇn sÏ lµm cho con ng­êi bÞ lÖ thuéc vµo nã, lóc ®ã g©y tæn th­¬ng vµ nguy h¹i cho c¸ nh©n vµ céng đồng”. Những khái niệm khác về ma túy. . TÖ n¹n x· héi. TÖ n¹n x· héi lµ hiÖn t­îng x· héi, bao gåm nh÷ng hµnh vi sai lÖch chuÈn mùc x· héi, nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt cã tÝnh chÊt phæ biÕn, lµm tha ho¸ ®¹o ®øc vµ nh©n c¸ch, g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng trong ®êi sèng Kinh tÕ - V¨n ho¸ - X· héi. Ma tuý. Theo tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi IMS: Ma tuý theo nghÜa réng lµ mét thùc thÓ ho¸ häc hoÆc lµ nh÷ng thùc thÓ hçn hîp, kh¸c víi nh÷ng c¸i ®­îc ®ßi hái ®Ó duy tr× søc khoÎ b×nh th­êng, viÖc sö dông nh÷ng c¸i ®ã sÏ lµm biÕn ®æi chøc n¨ng sinh häc vµ tinh thÇn cña con ng­êi. Trong c¸ch hiÓu ®¬n gi¶n, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ mäi chÊt mµ khi ®­a vµo c¬ thÓ sèng sÏ lµm thay ®æi mét hoÆc nhiÒu chøc n¨ng cña c¬ thÓ (sinh lý hoÆc c¶ t©m sinh lý). Nã bao gåm c¸c chÊt bÞ cÊm nh­: Thuèc phiÖn, Hªr«in ®Õn nh÷ng chÊt chØ sö dông h¹n chÕ theo chØ ®Þnh cña thÇy thuèc ®Ó ch÷a bÖnh nh­: Moocphin, Xeluxen vµ nh÷ng chÊt sö dông hîp ph¸p nh­: Thuèc l¸, r­îu. Ma tuý ®­îc hiÓu theo nghÜa hÑp, th«ng dông: Lµ mét sè th¶o méc ®­îc ho¸ chÊt, cã t¸c dông kÝch thÝch m¹ch thÇn kinh hoÆc g©y ¶o gi¸c dïng ®Ó ch÷a bÖnh ®óng liÒu, ®óng lóc, ®ïng bÖnh th× cã t¸c dông tèt, vÝ dô nh­: Moocphin, Dolagan cã t¸c dông gi¶m ®au. NÕu dïng vµo môc ®Ých gi¶i trÝ vêi liÒu cao ®Ó cã c¶m gi¸c ®Æc biÖt, dïng nhiÒu lÇn thµnh thãi quen, trë thµnh nhu cÇu vµ dÉn ®Õn nghiÖn. Theo b¸o c¸o khoa häc cña Bé Néi vô (nay lµ Bé C«ng an - m· sè KX 04-14) th× ma tuý lµ nh÷ng chÊt mµ ng­êi ta dïng mét thêi gian sÏ g©y tr¹ng th¸i nghiÖn hay nãi c¸ch kh¸c lµ tr¹ng th¸i phô thuéc vµo thuèc. Mét vµi nÐt vÒ lÞch sö Ma tuý: Tõ xa x­a, nhiÒu bé l¹c trªn thÕ giíi ®· biÕt sö dông mét sè c©y cá ®Ó ¨n, hót lµm s¶ng kho¸i tinh thÇn vµ chèng l¹i mái mÖt. ViÖc trång vµ sö dông thuèc phiÖn ®Ó ch÷a bÖnh nh­: §au bông, ho, nhøc ®Çu, Øa ch¶y, ®­îc b¾t ®Çu c¸ch ®©y hµng ngµn n¨m ë khu vùc §Þa Trung H¶i, Nam ¸, Trung ¸. Víi tiÕn bé khoa häc kü thuËt ng­êi ta ®· x¸c ®Þnh ®­îc c¸c thµnh phÇn ho¹t chÊt trªn c¸c lo¹i c©y cá nªu trªn, t¸ch vµ chiÕt xuÊt c¸c ho¹t chÊt tinh khiÕt. §Çu thÕ kû XIX d­îc sÜ ng­êi §øc Sertune ®· chiÕt xuÊt ®­îc C«cain tõ c©y Cocaethreylon. Do qu¸ tr×nh t×m kiÕm c¸c lo¹i thuèc ch÷a bÖnh ng­êi ta ®· dùa vµo c¸c chÊt cã s½n trong tù nhiªn ®Ó chÕ biÕn thµnh c¸c chÊt b¸n tæng hîp hoÆc tæng hîp toµn phÇn ®Ó thu ®­îc c¸c chÊt cã cÊu tróc c¬ b¶n h¬n. Bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc cßn cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ, v× trong c¸c chÊt b¸n tæng hîp vµ tæng hîp toµn phÇn ®ã l¹i cã nhiÒu tÝnh chÊt g©y nghiÖn trong qu¸ tr×nh sö dông hoÆc sö dông ngoµi môc ®Ých y häc. V× vËy, nguån gèc cu¶ ma tuý b¾t nguån tõ tù nhiªn, b¸n tæng hîp vµ tæng hîp. Ma tuý tù nhiªn lµ ma tuý thu ®­îc b»ng c¸ch thu h¸i tù nhiªn hoÆc trång. VÝ dô nh­: Thuèc phiÖn vµ c¸c s¶n phÈm cña nã (Moocphin, cocain, Nicotin) Coca, cÇn sa vµ c¸c chÕ phÈm cña nã. Ma tuý b¸n tæng hîp lµ c¸c chÊt ®­îc ®iÒu chÕ tõ c¸c s¶n phÈm ma tuý tù nhiªn b»ng c¸ch cho t¸c dông víi mét sè ho¹t chÊt ma tuý tù nhiªn ban ®Çu. Ma tuý tæng hîp lµ Ma tuý ®­îc ®iÒu chÕ b»ng ph­¬ng ph¸p tæng hîp hãa häc toµn phÇn, tõ c¸c chÊt ®­îc gäi lµ TiÒn chÊt. VÝ dô nh­: Methten, Dolagan. §Æc ®iÓm cña ma tuý: Lµm cho ng­êi sö dông quen thuèc, lu«n cã sù ham muèn tiÕp tôc dïng kh«ng kiÒm chÕ ®­îc vµ buéc ph¶i sö dông nã b»ng bÊt cø gi¸ nµo. G©y cho ng­êi sö dông cã khuynh h­íng t¨ng kh«ng ngõng liÒu dïng sau lu«n muèn t¨ng h¬n liÒu dïng tr­íc míi cã t¸c dông vµ dÇn dÉn ®Õn nghiÖn. Lµm cho ng­êi sö dông lu«n lÖ thuéc vÒ tinh thÇn vµ thÓ chÊt. NÕu ®· bÞ nghiÖn mµ ngõng sö dông thuèc sÏ bÞ héi chøng cai thuèc lµm cho vËt v·, g©y nªn nh÷ng ph¶n øng sinh lý bÊt lîi, thËm chÝ cã thÓ ®e do¹ ®Õn tÝnh m¹ng cña ng­êi nghiÖn. Phân loại ma túy. Ma tuý ®­îc ph©n lo¹i theo nhiÒu c¸ch thøc kh¸c nhau nh­ng th­êng dùa vµo c¸c yªu tè sau: Ph©n lo¹i theo nguån gèc: Ma tuý tù nhiªn vµ ma tuý tæng hîp. Ph©n lo¹i theo t¸c dông t©m sinh lý. - Ma tuý cã nguån gèc tù nhiªn §ã lµ lo¹i ma tuý tån t¹i trong tù nhiªn, con ng­êi cã thÓ khai th¸c ®­îc b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p th« s¬, c¸c thµnh phÇn ho¸ häc ban ®Çu kh«ng bÞ thay ®æi v× kh«ng cÇn bµo chÕ g× thªm nh­ c©y thuèc phiÖn, cÇn sa, c©y Coca, c©y cµtha. C©y thuèc phiÖn: Hay cßn gäi lµ c©y Anh tóc, cã tªn khoa häc lµ PapaverSommiferum. Tõ qu¶ xanh cña c©y Anh tóc ng­êi ta trÝch lÊy nhùa. Thµnh phÇn cña nhùa cã chøa tíi 20alcaloi (moocphin, c«dªin, narc«tin) gäi lµ thuèc phiÖn, cã mµu ®en, ®Æc qu¸nh. Tõ thuèc phiÖn ng­êi ta chiÕt xuÊt ra moocphin, tinh chÕ ra Hªr«in d¹ng bét tr¾ng vµ xèp. §©y lµ lo¹i ma tuý chñ lùc, m¹nh nhÊt, dÔ dµng g©y cho ng­êi nghiÖn sù lÖ thuéc vÒ thÓ x¸c lÉn tinh thÇn. C©y C«ca: Cã tªn khoa häc lµ Erythoroxylum, ho¹t chÊt chÝnh cña c©y c«ca lµ c«cain (tõ 0,3 ®Õn 1%). Lo¹i c©y nµy th­êng mäc thµnh bôi, xanh quanh n¨m, chÝnh tõ c«ca ng­êi ta chiÕt xuÊt ra c«cain. Ng­êi ta dïng c«cain ban ®Çu thÊy ngÊt ng©y, l¬ m¬, sau ®ã bån chån, bøt røt, mÊt ngñ. C«cain cã t¸c dông kÝch thÝch thÇn kinh vµ g©y nghiÖn, nÕu dïng liÒu cao sÏ ®Ó l¹i di chøng rèi lo¹i chøc n¨ng c¬ quan thÇn kinh, g©y ngé ®éc cho con ng­êi (ch©n tay co qu¾p, liÖt h« hÊp tuÇn hoµn, cã thÓ dÉn ®Õn tö vong). N¨m 1886 mét d­îc sÜ ng­êi Mü ®· t×m ®­îc c¸ch pha chÕ chÊt C«ca vµ n­íc C«cac«la cã thªm khÝ CO2 ®­îc ra ®êi. ChÝnh v× vËy viÖc trång c©y C«ca ®Ó phôc vô s¶n xuÊt n­íc gi¶i kh¸t C«cac«la vÉn ®­îc më réng, ph¸t triÓn ë nhiÒu n­íc nªn còng kh«ng thÓ tr¸nh khái tÖ n¹n nghiÖn hót C«cain ë nhiÒu n­íc nh­ hiÖn nay. C©y CÇn sa: Cã tªn khoa häc lµ Canabissodiva hay cßn gäi lµ c©y Gai dÇu, gai mÌo, s¶n phÈm cña c©y CÇn sa lµ hashish. C©y CÇn sa ë ViÖt Nam ®­îc trång nhiÒu ë An Giang vµ Kiªn Giang. Trªn thÕ giíi trång nhiÒu ë Ên §é, Pakistan, Iran, Thæ NhÜ Kú. C©y CÇn sa lµ lo¹i c©y th¶o méc, th©n th¼ng cao tõ 2-3m, tõng ®o¹n ph©n thµnh nhiÒu cµnh l¸ vµ th­êng ®­îc gieo vµo th¸ng 8 hµng n¨m. ViÖc sö dông nhùa c©y cÇn sa ®· ®­îc biÕt