Người Trung Hoa có câu rằng “Khai đàm bất thuyết Hồng lâu mộng, độc tận thi thưdiệc
uổng nhiên !”(mởmiệng mà không nói chuyện Hồng lâu mộngthì đọc hết cảsách vởcũng vô ích).
ỞTrung Quốc, có một chuyên ngành nghiên cứuHồng lâu mộng - gọi là Hồng học, có lẽtrên thếgiới
chỉcó Shakespeare và Sholokhov là có vinh dựlớn lao nhưthếvì có Shakespeare học vàSholokhov
học. Điều đó cho thấy ảnh hưởng xã hội rộng lớn của Hồng lâu mộng. Và ảnh hưởng của Hồng lâu
mộngkhông chỉdừng lại trong biên giới Trung Hoa, tính đến nay trên thếgiới đã có ít nhất 16 thứ
ngôn ngữkhác nhau nhưAnh, Pháp, Nga, Đức, Nhật, Italia, Hungari, Hà Lan, Rumani, Triều Tiên,
Việt Nam dịch toàn văn hoặc trích dịchHồng lâu mộng. Bách khoa toàn thưPháp đánh giá Hồng
lâu mộnglà một tấm gương của xã hội Trung Quốc thếkỉXVIII, là một cột mốc lớn trên văn đàn thế
giới” (Tào Tuyết Cần. 1996. Tr.17). ỞViệt Nam hiện nay, Hồng lâu mộng được giảng dạy và nghiên
cứu trong các trường Đại học, Cao đẳng nhưmột nội dung quan trọng của bộmôn văn học Trung
Quốc.
Tác giảchính của Hồng lâu mộng, Tào Tuyết Cần, giống nhưphần lớn các nhà văn lớn Trung
Hoa trong lịch sử, viết văn là đểgiải toảnỗi niềm cô phẫn, là đểký thác những suy tưvềcon người
và thời đại. Vì thếcó thểxem Hồng lâu mộnglà sựthểhiện tưtưởng thời đại: tinh thần dân chủ, tinh
thần phê phán đời sống xã hội phong kiến mục nát, phê phán những giáo điều truyền thống đã ăn sâu
bén rễhàng ngàn năm, đòi tựdo yêu đương, đòi giải phóng cá tính, đòi tựdo bình đẳng, khát khao
một cuộc sống lý tưởng Trong Hồng lâu mộng, những khát vọng sâu xa của con người thời đại và
sựbiểu hiện nó ra một cách nghệthuật đã có một cuộc hẹn hò tuyệt diệu. Nhận xét vềnghệthuật văn
chương Hồng Lâu Mộng, Hồng Thu Phiên trong Hồng lâu mộng quyết vi đã viết “Hồng lâu mộng lập
ý mới, bốcục khéo, từngữ đẹp, đầu mối rõ, khởi kết kì, đan cài diệu, miêu tảthật, sắp xếp tài, kểviệc
thực, nói tình thiết, đặt tên sát, dùng bút kín, cái tài tình không kểxiết ”( Tào Tuyết Cần. 1996.
Tr.12). Còn Thôi Đạo Di thì lại nhận xét “đối với tôi không có một tác phẩm văn học nào có thểso
tài với Hồng lâu mộng vềcách sáng tạo câu chuyện và nhân vật chân thật, sống động, bền bỉ Có
thểnói, đọc Hồng lâu mộng không chỉkhiến chúng ta hiểu lịch sửmà còn giúp chúng ta hiểu hiện
thực cuộc sống”
86 trang |
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 4553 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tiểu luận Nghệ thuật miêu tả xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ quý tộc tài hoa trong tiểu thuyết “hồng lâu mộng", để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
NGHỆ THUẬT MIÊU TẢ XUNG ĐỘT TƯ
TƯỞNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI: “NGHỆ THUẬT MIÊU TẢ
XUNG ĐỘT TƯ TƯỞNG GIỮA HAI KIỂU NHÂN
VẬT PHỤ NỮ QUÝ TỘC TÀI HOA TRONG TIỂU
THUYẾT “HỒNG LÂU MỘNG”
”NỮ QUÝ TỘC TÀI HOA TRONG TIỂU
THUYẾT “HỒNG LÂU
NGUYỄN HOÀN ANH
LỚP ĐH5C2
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
NGÀNH NGỮ VĂN
NGHỆ THUẬT MIÊU TẢ
XUNG ĐỘT TƯ TƯỞNG GIỮA HAI KIỂU NHÂN VẬT PHỤ NỮ QUÝ TỘC TÀI HOA
TRONG TIỂU THUYẾT “HỒNG LÂU MỘNG”
MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Người Trung Hoa có câu rằng “Khai đàm bất thuyết Hồng lâu mộng, độc tận thi thư diệc
uổng nhiên !” (mở miệng mà không nói chuyện Hồng lâu mộng thì đọc hết cả sách vở cũng vô ích).
Ở Trung Quốc, có một chuyên ngành nghiên cứuHồng lâu mộng - gọi là Hồng học, có lẽ trên thế giới
chỉ có Shakespeare và Sholokhov là có vinh dự lớn lao như thế vì có Shakespeare học và Sholokhov
học.. Điều đó cho thấy ảnh hưởng xã hội rộng lớn của Hồng lâu mộng. Và ảnh hưởng của Hồng lâu
mộng không chỉ dừng lại trong biên giới Trung Hoa, tính đến nay trên thế giới đã có ít nhất 16 thứ
ngôn ngữ khác nhau như Anh, Pháp, Nga, Đức, Nhật, Italia, Hungari, Hà Lan, Rumani, Triều Tiên,
Việt Nam…dịch toàn văn hoặc trích dịchHồng lâu mộng. Bách khoa toàn thư Pháp đánh giá Hồng
lâu mộng là một tấm gương của xã hội Trung Quốc thế kỉ XVIII, là một cột mốc lớn trên văn đàn thế
giới” (Tào Tuyết Cần. 1996. Tr.17). Ở Việt Nam hiện nay, Hồng lâu mộng được giảng dạy và nghiên
cứu trong các trường Đại học, Cao đẳng như một nội dung quan trọng của bộ môn văn học Trung
Quốc.
Tác giả chính của Hồng lâu mộng, Tào Tuyết Cần, giống như phần lớn các nhà văn lớn Trung
Hoa trong lịch sử, viết văn là để giải toả nỗi niềm cô phẫn, là để ký thác những suy tư về con người
và thời đại. Vì thế có thể xem Hồng lâu mộng là sự thể hiện tư tưởng thời đại: tinh thần dân chủ, tinh
thần phê phán đời sống xã hội phong kiến mục nát, phê phán những giáo điều truyền thống đã ăn sâu
bén rễ hàng ngàn năm, đòi tự do yêu đương, đòi giải phóng cá tính, đòi tự do bình đẳng, khát khao
một cuộc sống lý tưởng… Trong Hồng lâu mộng, những khát vọng sâu xa của con người thời đại và
sự biểu hiện nó ra một cách nghệ thuật đã có một cuộc hẹn hò tuyệt diệu. Nhận xét về nghệ thuật văn
chương Hồng Lâu Mộng, Hồng Thu Phiên trong Hồng lâu mộng quyết vi đã viết “Hồng lâu mộng lập
ý mới, bố cục khéo, từ ngữ đẹp, đầu mối rõ, khởi kết kì, đan cài diệu, miêu tả thật, sắp xếp tài, kể việc
thực, nói tình thiết, đặt tên sát, dùng bút kín, cái tài tình không kể xiết…” ( Tào Tuyết Cần. 1996.
Tr.12). Còn Thôi Đạo Di thì lại nhận xét “đối với tôi không có một tác phẩm văn học nào có thể so
tài với Hồng lâu mộng về cách sáng tạo câu chuyện và nhân vật chân thật, sống động, bền bỉ… Có
thể nói, đọc Hồng lâu mộng không chỉ khiến chúng ta hiểu lịch sử mà còn giúp chúng ta hiểu hiện
thực cuộc sống”. (Phan Thanh Anh. 2006. Tr.131).
Một trong những yếu tố góp phần làm nên thành công của Hồng lâu mộng là nghệ thuật xây
dựng nhân vật. Mỗi nhân vật trong tác phẩm đều có tính cách riêng không ai giống ai. Có thể
nói Hồng lâu mộng đã miêu tả hàng trăm trạng thái tâm lý của con người, không chỉ miêu tả sự suy
tàn của xã hội phong kiến mà còn lột tả những tâm trạng buồn thương cho thân phận con người.
Đáng chú ý ở đây là nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật phụ nữ. Chính tác giả đã tỏ bày trong
hồi 1 của tác phẩm “Nay tôi sống cuộc đời gió bụi, không làm nên được trò trống gì. Chợt nghĩ đến
những người con gái ngày trước cùng sống với tôi, so sánh kỹ lưỡng thấy sự hiểu biết và việc làm
của họ đều hơn tôi. Tôi đường đường là bậc tu mi; lại chịu kém bạn quần thoa, thực đáng hổ thẹn!
Bây giờ hối cũng vô ích, biết làm thế nào! Tôi nghĩ trước kia được ơn trời, nhờ tổ, mặc đẹp ăn ngon
mà phụ công nuôi dạy của mẹ cha, trái lời răn bảo của thầy bạn, đến nỗi ngày nay một nghề cũng
không thành, nửa đời long đong, nên muốn đem những chuyện đó chép thành một bộ sách bày tỏ với
mọi người. Tôi biết rằng tôi mang tội nhiều. Nhưng trong khuê các còn biết bao người tài giỏi, tôi
không thể nhất thiết mượn cớ ngu dại muốn che giấu lỗi của mình, để cho họ bị mai một. Cho nên,
đám cỏ lều tranh, giường tre bếp đất, cùng cảnh gió sớm trăng chiều, sân hoa thềm liễu, đều thúc
giục thực hiện lòng mong ước dùng bút mực viết ra lời…”. Trong suốt chiều dài Hồng lâu mộng, ta
luôn bắt gặp bóng dáng những người phụ nữ mà cuộc đời, số phận họ đã được dự báo, tóm tắt trong
hồi thứ 5 của tác phẩm. Ẩn đằng sau hình tượng xinh đẹp ấy là sự xung đột tư tưởng giữa các nhân
vật phụ nữ được miêu tả đậm nét và giàu ý nghĩa.
Thế nhưng, những vấn đề ấy không phải bao giờ cũng được đánh giá xác đáng. Xuất phát từ
niềm đam mê Hồng lâu mộng, chúng tôi quyết định chọn đề tài “Nghệ thuật miêu tả xung đột tư
tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ quý tộc tài hoa trong tiểu thuyết Hồng lâu mộng”, với mong
muốn khám phá phần nào ý nghĩa và giá trị to lớn của tác phẩm để từ đó có một cái nhìn toàn diện
hơn về thiên tiểu thuyết tuyệt diệu này. Cũng hy vọng rằng đề tài này sẽ tiếp thêm lửa trong trái tim
của những ai đã từng yêu mến Hồng lâu mộng và thắp lên ngọn lửa yêu thích trong trái tim những ai
chưa một lần đọc Hồng lâu mộng. Như con ong làm mật cho đời, chúng tôi mong công trình nhỏ bé
này sẽ góp thêm một tiếng nói trên diễn đànHồng học đang tưng bừng rộn rã.
2. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ
Bộ tiểu thuyết Hồng lâu mộng được truyền bá không lâu thì đã thu hút được sự quan tâm của
độc giả và các nhà nghiên cứu, phê bình. Đến đầu thế kỉ XX, một xu hướng, trào lưu nghiên cứu, phê
bình Hồng lâu mộng ra đời, gọi là Hồng học. Và cho đến nay, việc nghiên cứu Hồng lâu mộng vẫn
đang tiếp diễn sôi nổi ở Trung Quốc, lan rộng ra Việt Nam và nhiều nước khác trên thế giới. Chúng
tôi xin điểm qua lịch sử nghiên cứu Hồng lâu mộng ở Trung Quốc và ViệtNam .
2.1 THÀNH TỰU NGHIÊN CỨU Ở TRUNG QUỐC
Có thể nói ở Trung Quốc chưa có bộ tiểu thuyết nào lại được tranh luận và gây hứng thú cho các
nhà nghiên cứu nhiều như Hồng lâu mộng. Chi Nghiễn Trai trùng bình Thạch đầu kí các bản Giáp
Tuất (1754), Kỉ Mão (1759), Canh Thìn (1760) được viết trong khi Tào Tuyết Cần còn sống; có thể
xem đây là những tư liệu nghiên cứu Hồng lâu mộng sớm nhất.
Ban đầu, do quan điểm duy tâm lệch lạc, Hồng học đã đi sai đường, biến thành những nghiên
cứu gán ghép, gượng gạo. Các nhà Hồng học chia làm nhiều trường phái. Phái thứ nhất cho
rằng: Hồng lâu mộng hoàn toàn vì Thanh Thái Tổ và Đổng Ngạc Phi mà sáng tác, đồng thời đề cập
đến các danh vương kĩ nữ đương thời, tiêu biểu cho trường phái này là Vương Mộng Nguyễn và
Thẩm Bình Am. Phái thứ hai lại cho rằng: Hồng lâu mộng là tiểu thuyết chính trị của triều Khang Hy
nhà Thanh, tiêu biểu cho trường phái này là Thái Khiết Dân. Phái thứ ba thì khẳng định: những tình
tiết trong Hồng lâu mộng đều là việc của Nạp Lan Thành Đức con trai của tể tướng Minh Châu thời
Khang Hi, tiêu biểu cho trường phái này là Trương Tường Hà…Nhìn chung các trường phái đều cho
rằng Hồng lâu mộng viết về những câu chuyện có thật thời Mãn Thanh.
Sau Ngũ Tứ, các học giả như Thái Nguyên Bồi, Ngô Thế Xương, Du Bình Bá, Lí Huyền Bà, Cố
Hiệt Cương, Chu Nhữ Xương, Ngô Ẩn Dụ, Phan Trọng Quỳ đặc biệt là Hồ Thích với công
trình Hồng lâu mộng giản luận năm 1921 đã khai sáng phái Tân Hồng học. Từ đây, Hồng học mới
trở thành một ngành học thật sự, có phương pháp khoa học hẳn hoi, xuất phát từ việc khảo sát tác giả
và tác phẩm văn học. Phái Tân Hồng học cho rằng Hồng lâu mộng là ghi chép việc thực của bản thân
tác giả.
Đến sau 1949, nổi dậy một phong trào đấu tranh tư tưởng mãnh liệt phê phán những quan điểm
nghiên cứu trước kia. Năm 1954, bắt đầu một phong trào rộng lớn phê bình phương pháp nghiên
cứu Hồng lâu mộng của Du Bình Bá. Mở đầu đợt tấn công này là hai sinh viên tốt nghiệp Đại học:
Lý Hi Phàm và Lam Linh. Kể từ đây, việc nghiên cứu Hồng lâu mộng có bước chuyển biến đáng kể,
nhiều phương pháp mới được áp dụng. Các bài viết dần dần đã đi đến chỗ thống nhất khẳng định giá
trị tác phẩm về cả nội dung và nghệ thuật.
Về mặt nội dung tiểu thuyết, các nhà phê bình, nghiên cứu khẳng định: Hồng lâu mộng là tác
phẩm phản ánh hiện thực xuất sắc, phơi bày bức tranh xã hội phong kiến suy tàn với những mối quan
hệ và mâu thuẫn hết sức phức tạp. Đồng thời, qua đó tác giả còn gửi gắm ước mơ, khát vọng tự do,
khát vọng tình yêu…
Đồng thời, các nhà phê bình, nghiên cứu cũng khẳng định thành công về nghệ thuật của Hồng
lâu mộng ở các phương diện: xây dựng nhân vật, miêu tả tâm lý nhân vật, nghệ thuật sử dụng ngôn
ngữ, nghệ thuật xây dựng hệ thống các chi tiết, nghệ thuật xây dựng kết cấu tác phẩm…
Chúng tôi xin nêu vài nhận định tiêu biểu để chứng minh sự đánh giá cao của người tiếp nhận
dành cho Hồng lâu mộng về phương diện xây dựng nhân vật.
Lỗ Tấn đã nhận xét: “…Điểm khác biệt của Hồng lâu mộng với các cuốn tiểu thuyết trước đây
là dám tả thật không che đậy. Bởi vậy, các nhân vật được miêu tả ở đây đều là những con người thật.
Nói chung sau khi Hồng lâu mộng ra đời, cách viết và cách tư duy truyền thống đã hoàn toàn bị phá
vỡ…” (Phan Thanh Anh. 2006. Tr.130)
Còn tác giả quyển Lịch sử văn học Trung Quốc tập II thì khẳng định: “…Thành tựu to lớn của
Hồng lâu mộng trước hết thể hiện ở tài xây dựng nhân vật, và xây dựng rất nhiều nhân vật cùng một
lúc…. Những nhân vật đó sống động, có máu thịt, có cá tính rõ nét. Có một số nhân vật nhà văn chỉ
phác họa sơ qua vài nét nhưng cũng để lại ấn tượng sâu sắc cho người đọc. Đáng chú ý là, trong
Hồng lâu mộng, Tào Tuyết Cần miêu tả nhiều nhất là phụ nữ, mà chủ yếu lại là những thiếu nữ
giống nhau hoặc na ná như nhau về độ tuổi, hoàn cảnh sống, cách sống. Rõ ràng điều đó làm cho
việc miêu tả gặp rất nhiều khó khăn. Nhưng Tào Tuyết Cần không những có thể miêu tả được hết sức
rõ ràng cá tính của từng người, mà đến cả những tính cách gần giống nhau chỉ khác ở những nét đặc
trưng hết sức tinh tế, cũng được ông khắc hoạ rõ ràng tỉ mỉ…” ( Nhiều tác giả. 1997. Tr.676)
Ngày nay, ở Trung Quốc có Sở nghiên cứu Hồng lâu mộng. Chuyên đăng tải các thông tin
nghiên cứu Hồng học thì có 2 tạp chí lớn là Hồng lâu mộng học san ra hàng quý do ba nhà Hồng học
nổi tiếng là Vương Triều Văn, Phùng Kì Dung, Lí Hi Phàm chủ biên và Hồng lâu mộng nghiên cứu
tập san do Sở Nghiên cứu Văn học thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc chủ trì. Phân hội Giang
Tô đã xuất bản Bộ tư liệu tham khảo nghiên cứu Hồng lâu mộng, tháng 12 năm 1982 công bố kết quả
10 năm gian khổ hiệu đính, chỉnh lí văn bản Hồng lâu mộng của ông Phan Trọng Quỳ, đến năm
1983 lại công bố hồ sơ mới phát hiện về gia thế Tào Tuyết Cần. Sau đó, Du Bình Bá đã tập hợp các
bản Chi Nghiễn Trai trùng bìnhThạch đầu kí gồm hơn 2000 lời bình điểm thành tập tư liệu để nghiên
cứu Hồng lâu mộng. Gần đây, dư luận Trung Quốc lại xôn xao về thông tin trên báo chí và mạng
Internet cho rằng Hồng Thăng hoặc Ngô Mai Thôn mới chính là tác giả Hồng lâu mộng. Các cuộc
nghiên cứu về Hồng lâu mộng vẫn đang diễn ra nghiêm túc và sôi nổi, kể cả giới điện ảnh Trung
Quốc cũng đang tập trung làm hai bộ phim Hồng lâu mộng bản mới.
Từ Trung Quốc, Hồng học đã vươn xa ra phạm vi quốc tế.
2.2 THÀNH TỰU NGHIÊN CỨU Ở VIỆTNAM
Các nhà nghiên cứu ở Việt Namcũng khá tâm đắc bộ tiểu thuyết Hồng lâu mộng. Nhìn chung,
những nghiên cứu về Hồng lâu mộng ở ViệtNam có nhiều điểm tương đồng về nội dung cũng như
phương pháp với những nghiên cứu của Trung Quốc. Nghĩa là các nhà nghiên cứu chủ yếu đi vào tìm
hiểu, khẳng định những đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của tác phẩm. Những thành công về mặt kết
cấu, miêu tả tâm lý nhân vật, ngôn ngữ, sắp xếp chi tiết…đều được nêu lên.
Việc tổng hợp những bài nghiên cứu Hồng lâu mộng ở ViệtNam đòi hỏi rất nhiều thời gian và
công sức. Trong phạm vi đề tài này, chúng tôi chỉ xin nêu một vài nghiên cứu tiêu biểu để khẳng
định giá trị tác phẩm.
Tạp chí văn học số 3 năm 1962 với bài “Giá trị bộ tiểu thuyết Hồng lâu mộng” của Nguyễn Đức
Vân đã đánh giá cao giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩmHồng lâu mộng.
Lời giới thiệu Hồng lâu mộng của Phan Văn Các trong bộ tiểu thuyết Hồng lâu mộng do NXB
Văn học xuất bản năm 1996 đã trình bày một số vấn đề về tác giả Tào Tuyết Cần và Cao Ngạc cùng
với quá trình sáng tác Hồng lâu mộng, văn bản và lịch sử lưu truyền, sự ra đời và phát triển của Hồng
học, khái quát nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
Cuốn Bài giảng văn học Trung Quốc của Lương Duy Thứ với bài Hồng lâu mộng khái quát nội
dung và nghệ thuật Hồng lâu mộng, bài viết này khẳng địnhHồng lâu mộng là đỉnh cao của tiểu
thuyết hiện thực.
Cuốn Tác gia tác phẩm văn học nước ngoài trong nhà trường Tào Tuyết Cầncủa Nguyễn Thị
Diệu Linh do NXB Đại học sư phạm Hà Nội xuất bản năm 2006, bao gồm các nội dung: phần giới
thiệu về tác giả Tào Tuyết Cần và quá trình sáng tác Hồng lâu mộng; 2 bài nghiên cứu của Trần Lê
Bảo về Hồng lâu mộng và Chu Dịch và Nghệ thuật xây dựng nhân vật chính diện trong Hồng lâu
mộng; 2 bài nghiên cứu của Nguyễn Thị Diệu Linh về Một quan niệm nghệ thuật về con người trong
Hồng lâu mộng và Thực hư với kết cấu không gian và thời gian của Hồng lâu mộng. Đáng chú ý là
phần phụ lục với bài viết Tầm quan trọng của hồi thứ 5 đối với kết cấu tác phẩm Hồng lâu mộng, đây
là một vấn đề trước đây ít được quan tâm.
Nhìn chung, trong các nghiên cứu ở Trung Quốc và Việt Nam, chúng tôi chưa đọc được công
trình khai thác nghệ thuật miêu tả xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ tài hoa
trong Hồng lâu mộng. Mặt khác các dịch giả Hồng lâu mộng ở Việt Nam chưa chú trọng lắm đến
việc dịch nghĩa các bài thơ trong Hồng lâu mộng để độc giả ViệtNam dễ dàng tiếp nhận.
Chúng tôi sẽ kế thừa, tiếp thu có chọn lọc các thành tựu nghiên cứu của những người đi trước
bằng tinh thần khoa học, thái độ cầu thị và nghiêm túc để đi sâu vào tìm hiểu, nghiên cứu đề
tài “Nghệ thuật miêu tả xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ tài hoa trong Hồng lâu
mộng”.
3. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
Qua đề này, chúng tôi mong muốn đóng góp một phần công sức nhỏ bé của mình để người đọc
có thể tiếp nhận tác phẩm Hồng lâu mộng một cách toàn diện và sâu sắc hơn nhằm góp phần vào việc
nghiên cứu, dạy và học văn học Trung Quốc trong nhà trường.
Hiện nay, độc giả Việt Nam được tiếp xúc với nhiều bản dịch Hồng lâu mộngrất hay, và được
đánh giá cao nhất là bản dịch của nhóm Vũ Bội Hoàng. Thế nhưng ở các bản dịch này, người đọc chỉ
được tiếp xúc với những bài thơ đã được dịch thoát nghĩa mà không được tiếp cận với phần nguyên
tác chữ Hán, phần phiên âm Hán Việt và phần dịch nghĩa; do đó phần nào bị hạn chế trong cách hiểu
và cảm nhận. Trong khoá luận này, chúng tôi đã cố gắng trình bày nguyên tác chữ Hán, phiên âm
Hán Việt và dịch nghĩa các bài thơ dự báo số phận các nhân vật phụ nữ trong hồi thứ 5 của tác phẩm
đặt bên cạnh bản dịch thơ của nhóm Vũ Bội Hoàng; hy vọng sẽ góp phần nào đó giúp người đọc cảm
nhận được cả tình và ý mà tác giả đã gửi gắm vào đó.
Bên cạnh đó, tuy có nhiều bài nghiên cứu về Hồng lâu mộng nhưng chưa thấy có công trình nào
đi sâu nghiên cứu nghệ thuật miêu tả xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ tài hoa một
cách đầy đủ cả. Vì thế, ở phạm vi nhất định, chúng tôi hy vọng sẽ đem đến một cách nhìn khái quát
cho người đọc và góp phần vào kho tàng nghiên cứu Hồng lâu mộng đang rất phong phú và đa dạng
ngày nay.
4. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu đề tài “Nghệ thuật miêu tả xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ tài hoa
trong tiểu thuyết Hồng lâu mộng” chúng tôi hướng tới những mục tiêu chủ yếu sau:
- Nghiên cứu nghệ thuật miêu tả xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ tài hoa
trong tiểu thuyết Hồng lâu mộng.
- Hiểu được ý đồ nghệ thuật của nhà văn khi xây dựng hình tượng người phụ nữ với những
xung đột tư tưởng gay gắt.
- Thấy được “cái tâm” và “cái tài” của tác giả trong quá trình lao động nghệ thuật chân
chính.
- Thiết thực phục vụ cho công tác nghiên cứu, giảng dạy và học tập văn học Trung Quốc
trong nhà trường.
5. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu là bộ tiểu thuyết Hồng lâu mộng của Tào Tuyết Cần do nhóm Vũ Bội
Hoàng dịch được nhà xuất bản Văn học xuất bản năm 1996, trong đó đi sâu vào nghệ thuật miêu tả
xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ tài hoa trong tác phẩm.
Thế giới nhân vật trong Hồng lâu mộng rất đồ sộ, trong đó có đến 213 nhân vật phụ nữ, để khảo
sát hết số lượng nhân vật này đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức. Vì thế, trong phạm vi đề tài
này, chúng tôi chỉ xin đề cập đến những nhân vật phụ nữ được dự báo số phận ở hồi thứ 5 của tác
phẩm và đi sâu vào nghệ thuật miêu tả xung đột tư tưởng giữa Lâm Đại Ngọc và Tiết Bảo Thoa -hai
nhân vật phụ nữ quý tộc tài hoa đại diện cho tư tưởng tự do dân chủ và tư tưởng bảo thủ phong
kiến.
6.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Trong quá trình tìm hiểu, triển khai đề tài nghiên cứu khoá luận, chúng tôi đã sử dụng các
phương pháp sau:
6.1 PHƯƠNG PHÁP THỐNG KÊ, PHÂN LOẠI
Chúng tôi tiến hành thống kê, phân loại những chi tiết thể hiện sự xung đột tư tưởng giữa các
nhân vật phụ nữ để tìm ra ý đồ nghệ thuật của tác giả.
6.2 PHƯƠNG PHÁP LIỆT KÊ
Chúng tôi tiến hành liệt kê các dẫn chứng cần thiết trong bản dịch và trong các tài liệu có liên
quan đến đề tài để chứng minh cho các luận điểm đã nêu sao cho phù hợp với những đề mục của
khoá luận.
6.3 PHƯƠNG PHÁP HỆ THỐNG
Do thể loại tiểu thuyết có dung lượng lớn, các tình tiết tản mạn…nên việc tìm hiểu nghiên cứu
đòi hỏi phải đảm bảo tính hệ thống. Phương pháp hệ thống giúp chúng tôi khi nghiên cứu tìm hiểu,
bao quát tác phẩm một cách dễ dàng và trình bày khoá luận theo một cách khoa học hơn.
6.4 PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH, TỔNG HỢP
Chúng tôi tiến hành phân tích các dẫn chứng nhằm làm nổi bật các luận điểm cần triển khai. Sau
đó thâu tóm, khái quát chúng lại thành những đúc kết mang tính kết luận vấn đề.
1. 7. CẤU TRÚC KHOÁ LUẬN
Khóa luận: Nghệ thuật miêu tả xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ quý tộc tài hoa
trong Hồng lâu mộng
Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
2. Lịch sử vấn đề
3. Đóng góp của đề tài
4. Mục đích nghiên cứu
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
6. Phương pháp nghiên cứu
7. Cấu trúc khoá luận
Phần nội dung
Chương I. Cơ sở lý luận
1. Nhân vật trong tác phẩm văn học và xung đột tư tưởng của nhân vật trong tác phẩm văn học
2. Các biện pháp xây dựng nhân vật
Chương II. Vài nét về tác giả, tác phẩm
1. Các tác giả
1.1 Tào Tuyết Cần
1.2 Cao Ngạc
2. Tác phẩm
Chương III. Nghệ thuật miêu tả xung đột giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ quý tộc tài hoa trong
tiểu thuyết Hồng lâu mộng
1. Những tiền đề nảy sinh xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ quý tộc tài hoa trong
tiểu thuyết Hồng lâu mộng
1.2 Hiện thực xã hội phong phú, phức tạp thời Mãn Thanh
1.2 Sự phát triển của tư tưởng dân chủ tự do
2. Nghệ thuật miêu tả xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ quý tộc tài hoa trong tiểu
thuyết Hồng lâu mộng
2.1 Xây dựng hệ thống yếu tố làm nổi bật xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ quý
tộc tài hoa
2.1.1 Yếu tố tương đồng
2.1.2 Yếu tố tương phản
2.2 Độc thoại nội tâm, đối thoại bộc lộ xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ
nữ tài hoa
2.3 Mượn lời nhận xét của nhân vật khác để miêu tả xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ
nữ quý tộc tài hoa
2.4 Những bài thơ bộc lộ xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ quý tộc tài hoa trong
tiểu thuyết Hồng lâu mộng
3. Kết quả của những xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ quý tộc tài hoa trong tiểu
thuyết Hồng lâu mộng
4. Ý nghĩa của những xung đột tư tưởng giữa hai kiểu nhân vật phụ nữ quý tộc tài hoa trong tiểu
thuyết Hồng lâu mộng
Kết luận.
Phụ lục
Phác thảo chân dung các nhân vật nữ chính trong Hồng lâu mộng
(Dịch nghĩa các bài thơ trong Hồi 5