Tiểu luận Những giá trị và hạn chế của Phật giáo và ảnh hưởng của nó ở nước ta hiện nay

ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT A.ĐẶT VẤN ĐỀ B.NỘI DUNG I.Khái quát về Phật giáo 1.Nguồn gốc ra đời 2.Sự du nhập Phật giáo vào Việt Nam 3.Nội dung chủ yếu của tư tưởng triết học Phật giáo II.Những giá trị và hạn chế của Phật giáo 1.Đặc điểm của Phật giáo 2.Những giá trị của Phật giáo 3.Hạn chế của Phật giáo III.Những ảnh hưởng của Phật giáo đối với Việt Nam hiện nay. 1.Những ảnh hưởng của Phật giáo đối với văn hóa 1.1.Phật giáo góp phần trực tiếp hình thành nên các phong tục,tập quán truyền thống,đậm đà bản sắc dân tộc 1.2.Phật giáo ảnh hưởng không nhỏ đến các loại hình NT của dân tộc 2.Ảnh hưởng của Phật giáo đối với con người Việt Nam 3.Ảnh hưởng của Phật giáo đến tư duy của con người Việt Nam C.KẾT LUẬN D.TÀI LIỆU THAM KHẢO A.ĐẶT VẤN ĐỀ Tính cấp thiết của đề tài: Đạo phật là một trong những học thuyết Triết học - tôn giáo lớn nhất thế giới,tồn tại rất lâu đời.Hệ thống giáo lý của nó rất đồ sộ,số lượng phật tử đông đảo được phân bố rộng khắp.Kể từ khi được hình thành nó đã đựơc truyên bá khắp năm châu bốn bể,từ phương Đông tới phương Tây.Tầm ảnh hưởng của Phật giáo cũng không loại trừ Việt Nam một nước thuộc bán đảo Đông Dương,giao thông đường biển thuận lợi.Phật giáo vào nước ta vào khoảng thế kỷ II sau công nguyên và đã nhanh chóng trở thành một tôn giáo có ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống tinh thần của con người Việt Nam .Lĩnh vực nhiên cứu Phật giáo hiện nay tương đối được mở rộng.Phật học đã trở thành một trong những khoa học tương đối quan trọng trong xã hội,có quan hệ mật thiết với xã hội học.Hơn nữa quá trình Phật giáo phát triển,truyền bá ở Việt Nam gắn liền với quá trình hình thành,phát triển tư tưởng,đạo đức của con người,khi nghiên cứu lịch sử,tư tưởng đạo đức Việt Nam không thể không đề cập đến Phật giáo và những mối quan hệ tác động qua lại giữa chúng.Vì vậy em đã chọn đề tài ;“Những giá trị và hạn chế của Phật giáo và ảnh hưởng của nó ở nước ta hiện nay”làm đề tài cho bài tiểu luận này. Mục đích ,nhiệm vụ của đề tài: Việc nghiên cứu lịch sử,giáo lý và sự tác động của Đạo phật đối với xã hội Việt Nam,thế giới quan,nhân sinh quan của con người là hết sức cần thiết.Việc đi sâu nghiên cứu,đánh giá những mặt hạn chế cũng như tiến bộ,nhân đạo giúp ta hiểu rõ tâm lý người dân hơn.Qua đó tìm được một phương cách để hướng đạo cho họ một nhân cách chính,đúng đắn,không trở nên mê tín,dị đoan,cúng bái,lên đồng,gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ,niềm tin của quần chúng nhân dân… Ý nghĩa của đề tài: Tóm lại nghiên cứu Phật giáo và ảnh hưởng của nó đến xã hội và con người Việt Nam là một nội dung quan trọng nhằm tìm hiểu lịch sử cũng như định hướng cho sự phát triển nhân cách,tư duy con người Việt Nam trong tương lai. Qúa trình tìm kiếm tài liệu còn chưa thật đầy đủ và không tránh khỏi những thiếu sót nên em rất mong nhận được lời góp ý từ thày giáo cùng các bạn để đề tài được hoàn chỉnh hơn. Em xin cám ơn! B.NỘI DUNG I.Khái quát về Phật giáo. 1.Nguồn gốc ra đời. Đạo Phật mang tên người sáng lập là Đà ( hay buddha ).Đạo Phật chính là giáo lý mà Phật Đà đã thuyết giảng.Sau khi ra đời ở ấn Độ vào thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ thứ 6 TCN,đạo Phật được lưu hành rộng rãi ở các quốc gia trong khu vực Á-Phi,gần đây được truyền bá tới các nước Âu-Mỹ.Trong qúa trình truyền bá của mình,Đạo Phật đã kết hợp với tín ngưỡng,tập tục dân gian,văn hoá bản địa để hình thành rất nhiều tông phái và học phái,có tác động vô cùng quan trọng tới đời sống xã hội và văn hoá của nhiều quốc gia . Buddha vốn là một thái tử tên là Tất Đạt Đa ( Siddhartha ),con trai của Trịnh Vạn Vương ( Suddhodana ) vua nước Trịnh Phạn,một nước nhỏ thuộc bắc ấn Độ( nay thuộc đất Nê Pan )ông sinh ra vào khoảng năm 623 TCN.Do không thể nào xua đi được bốn sự kiện mà mình đã chứng kiến khiến lòng dạ người không lúc nào được thanh thản Hoàng tử đã rời cung,dứt áo ra đi và trở thành nhà tu hành.Thoạt đầu,Hoàng tử đi lang thang đây đó,sống theo kiểu khổ hạnh,sau đó ngài vào rừng tu. Khi Hoàng tử Siddharatha 35 tuổi,một hôm ngài đến ngồi dưới gốc cây bồ đề ở ngoại vi thành phố Gaia thuộc vung đất của vua Bimbisura vua nước Magadha.Cho đến một hôm có nàng Sudiata,con gái của một nông dân trong vùng đem cho ngài một bát cơm to nấu bằng sữa.Ăn xong ngài xuống sông tắm rửa rồi trở lại gốc cây bồ đề.Ngài ngồi thiền định và nguyện sẽ không đứng dậy nếu không tìm ra sự giải thoát về điều bí ẩn của sự đau khổ.Hoàng tử đã ngồi dưới gốc cây bồ đề suốt 49 ngày đêm Bảy tuần lễ đó là cả một chuỗi ngày đầy thử thách.Rạng sáng ngày 49,Siddhartha đã tìm ra bí mật của sự đau khổ,tìm ra được vì sao thế giới lại tràn đầy khổ đau và đã tìm được cách để chiến thắng sự khổ đau.Siddhartha đã hoàn toàn giác ngộ và trở thành Buddha (đấng giác ngộ ).Sau khi giác ngộ Đức phật còn ngồi tiếp bảy ngày nữa dưới cây bồ đề suy ngẫm về những chân lý diệu kỳ mà mình đã khám phá ra Ngài phân vân không biết có nên phổ biến đạo pháp của mình cho thế giới không vì nó huyền diệu quá,khó hiểu quá đối với mọi người.Chính thượng đế Brahma phải giáng trần để khích lệ Đức phật truyền bá đạo pháp của mình cho thế gian.Chỉ khi đó Phật mới rời khỏi gốc cây bồ đề đi đến khu vườn Lộc Uyển gần Varanasi để giảng bài thuyết pháp đầu tiên cho năm người bạn tu khổ hạnh của mình.Sự kiện này được ghi chép lại như một sự kiện quan trọng nhất của Đạo phật và được gọi là Phật quay bánh xe Đạo pháp ( chuyển Pháp Luân ).Giáo pháp mới lạ của Đạo phật đã gây ấn tượng mạnh đối với năm nhà tu,họ nhanh chóng trở thành những môn đồ đầu tiên của Đức phật.Sau vài ngày số môn đồ của Phật đã tăng lên 60 người.Theo thời gian số môn đồ Đạo phật ngày càng tăng và các tổ chức tăng gia đã ra đời. 2.Sự du nhập Phật giáo vào Việt Nam Ngày nay căn cứ vào các tài liệu và các lập luận khoa học của nhiều học giả,giới nghiên cứu hầu hết đều đồng ý rằng Đạo phật được truyền vào Việt Nam rất sớm,từ cuối thế kỷ thứ II đến đầu thế kỷ thứ III Tây lịch qua hai con đường Hồ Tiêu và Đồng Cỏ a.Phật giáo du nhập qua con đường Hồ Tiêu Con đường Hồ Tiêu (Chemi des epices ) tức là đường biển,xuất phát từ các hải cảng vùng Nam ấn rồi qua ngõ Srilanca,Indonexia,Việt Nam...Lơi dụng được luồng gió thổi định kỳ vào hai lần một năm phù hợp với hai mùa mưa nắng ở khu vực Đông Nam Á, những thương nhân Ấn đã tới các vùng này để buôn bán bằng những con thuyền buồm. Trong các chuyến đi viễn dương này, các thương nhân thường cung thỉnh một hay hai vị tăng để cầu nguyện cho thủy thủ đoàn và các vị tăng này nhờ đó mà đến truyền bá Đạo Phật vào các dân tộc ở Đông Nam Á. Giao Châu tiêu biểu bấy giờ là trung tâm Luy Lâu, là nơi tụ điểm nghỉ chân giao lưu của các thương thuyền. Lịch sử chính thức xác nhận năm 240 trước Tây lịch, Mahoda-con vua A dục (Asoka) đã đưa Đạo Phật vào Việt Nam.Tư liệu trong Lĩnh Nam Chính Quái cho biết một dữ kiện chứng tỏ sự có mặt của Đạo Phật vào đời Hùng Vương thứ 3 (triều đại thứ 18 Vua Hùng kể từ trước công nguyên 2879-258). Đó là câu chuyện công chúa Tiên Dung, con gái vua Hùng Vương thứ 3 lấy Đồng Tử. Chuyện kể rằng Đồng Tử và Tiên Dung lập phố xá buôn bán giao thiệp với người nước ngoài. Một hôm Đồng Tử theo một khách buôn ngoại quốc đến Quỳnh Viên và tại đây Đồng Tử đã gặp một nhà sư Ấn Độ ở trong một túp lều.Nhờ đó mà Đồng Tử và Tiên Dung đã biết đến Đạo Phật.Qua dữ kiện này ta thấy sự hiện diện của Phật Giáo do các tăng sĩ Ấn Độ truyền vào Việt Nam khá lâu trước Tây lịch. Qua nhiều tài liệu lịch sử và dựa vào địa lý, thiên nhiên, cư dân, lịch sử có thể cho chúng ta một kết luận chắn chắc rằng Đạo Phật đã được truyền trực tiếp bằng con đường Hồ Tiêu vào Việt Nam chứ không thông qua Trung Hoa .Tuy nhiên, cũng có nhiều cứ liệu lịch sử chứng minh rằng Đạo Phật đồng thời được truyền vào Việt Nam qua con đường Đồng Cỏ. b. Phật Giáo du nhập qua con đường Đồng Cỏ: Con đường Đồng Cỏ (Chemin des Steppes) tức là đường bộ còn gọi là con đường tơ lụa,con đường này nối liền Đông Tây, phát xuất từ vùng Đông Bắc Ấn Độ, Assam hoặc phía Trung Á, một nhánh của đường tơ lụa đi từ Châu Âu qua các vùng thảo nguyên và vùng sa mạc ở Trung Á tới Lạc Dương bằng phương tiện lạc đà. Cũng có thể các thương nhân và tăng sĩ qua vùng Tây Tạng và các triền sông Mekong, sông Hồng, sông Đà mà vào Việt Nam. Cuốn Lịch sử Phật Giáo Việt Nam (Hà Nội, 1988) có nói rõ: "Các thương nhân xuất phát từ Trung Ấn có thể dùng tuyến đường bộ ngang qua đèo Ba Chùa và theo sông Kanburi mà xuống Châu Thổ Mênam, bằng tuyến đường hiện nay vẫn nối liền cảng Moulmein với thành phố Raheng, nằm trên một nhánh của con sông Mênam (…) chính tuyến đường này dẫn tới vùng Bassak ở trung lưu sông Mekong, địa bàn của vương quốc Kambijan. Vương quốc này có thể là do những di dân Ấn Độ thành lập trước công nguyên. Rất có thể các tăng sĩ Ấn Độ vào đầu công nguyên đã theo con đường này mà đến đất Lào, rồi từ đây vượt Trường Sơn sang Thanh Hóa hay Nghệ An". 3.Néi dung chñ yÕu cña t­ t­ëng triÕt häc PhËt gi¸o T­ t­ëng triÕt häc PhËt gi¸o ®­îc tËp trung trong mét khèi l­îng kinh ®iÓn rÊt lín , ®­îc tæ chøc thµnh ba bé kinh lín gäi lµ tam t¹ng gåm : -T¹ng luËt :gåm toµn bé nh÷ng giíi luËt cña phËt gi¸o quy ®Þnh cho c¶ n¨m bé ph¸i phËt gi¸o nh­: “Tø phÇn luËt” cña th­îng täa bé ,Maha t¨ng kØ luËt cña “ §¹i chóng bé”, c¨n b¶n nhÊt thiÕt h÷u bé luËt … Sau nµy cßn cã thªm c¸c bé luËt cña §¹i thõa nh­ An l¹c , Ph¹m Vâng. -T¹ng kinh :ChÐp lêi PhËt d¹y , trong thêi k× ®Çu t¹ng kinh gåm nhiÒu tËp d­íi d¹ng c¸c tiÒn ®Ò , mçi tËp ®­îc gäi lµ mét Ahµm. -T¹ng luËn :gåm nh÷ng bµi b×nh chó ,gi¶i thÝch vÒ gi¸o ph¸p cña phËt gi¸o .t¹ng luËn gåm b¶y bé thÓ hiÖn mét c¸ch toµn diÖn c¸c quan ®iÓm vÒ gi¸o ph¸p cña phËt gi¸o . T­ t­ëng triÕt häc phËt gi¸o trªn hai ph­¬ng diÖn , vÒ b¶n thÓ luËn vµ nh©n sinh quan ,chøa ®ùng nh÷ng t­ t­ëng duy vËt vµ biÖn chøng chÊt ph¸c . PhËt gi¸o cho r»ng c¸c sù vËt vµ hiÖn t­îng trong vò trô (chö ph¸p) lµ v« thñy v« chung (v« cïng, v« tËn ).TÊt c¶ thÕ giíi ®Òu ë qu¸ tr×nh biÕn ®æi liªn tôc (v« th­êng ) kh«ng cã mét vÞ thÇn nµo s¸ng t¹o ra v¹n vËt c¶ . TÊt c¶ c¸c ph¸t ®Òu thuéc vÒ mét giíi (v¹n vËt ®Òu n»m trong vò trô ) gäi lµ Ph¸p giíi .Mçi mét ph¸t (mçi mét sù viÖc hiÖn t­îng,hay mét líp sù vËt hiÖn t­îng ®Òu ¶nh h­ëng ®Õn toµn Ph¸p).Nh­ vËy c¸c sù vËt ,hiÖn t­îng hay c¸c qu¸ tr×nh cña thÕ giíi lµ lu«n lu«n tån t¹i trong mèi liªn hÖ t¸c ®éng qua l¹i vµ quy ®Þnh lÉn nhau . Do quy luËt nh©n qu¶ mµ v¹n vËt ë trong qu¸ tr×nh biÕn ®æi kh«ng ngõng,thµnh,trô,häa,diÖt(sinh thµnh,biÕn ®æi,tån t¹i,tan d·,vµ diÖt vong).qu¸ tr×nh ®ã phæ biÕn kh¾p v¹n vËt trong vò trô ,nã lµ ph­¬ng thøc thay ®æi chÊt l­îng cña sù vËt vµ hiÖn t­îng . ThuyÕt nh©n duyªn :phËt gi¸o trong qu¸ tr×nh gi¶i thÝch sù biÕn hãa v« th­êng cña v¹n vËt ®· x©y dùng lªn thuyÕt “nh©n duyªn” trong thuyÕt “nh©n duyªn”cã ba kh¸i niÖm chñ yÕu lµ Nh©n,Qu¶ ,Duyªn. - C¸i g× ph¸t ®éng ra ë vËt , g©y ra mét hay nhiÒu kÕt qu¶ nµo ®ã ®­îc gäi là Nh©n - C¸i g× tËp l¹i tõ Nh©n ®­îc gäi lµ Qu¶ . - Duyªn :lµ ®iÒu kiÖn,mèi liªn hÖ gióp Nh©n t¹o ra Qu¶.Duyªn kh«ng ph¶i lµ c¸i g× ®ã cô thÓ x¸c ®Þnh mµ nã lµ sù t­¬ng hîp ®iÒu kiÖn ®Ó gióp cho sù biÕn chuyÓn cu¶ v¹n Ph¸p . ThuyÕt “ThËp NhÞ Nh©n Duyªn”(m­êi hai quan hÖ nh©n duyªn) ®­îc coi lµ c¬ së cña mäi biÕn ®æi trong thÕ giíi hiÒn sinh ,mét c¸ch tÊt yÕu cña sù liªn kÕt nghiÖp qu¶ . +V« h×nh :lµ c¸i kh«ng s¸ng suèt ,m«ng muéi che lÊp c¸i b¶n nhiªn s¸ng tá +Hµnh :(lµ suy nghÜ mµ hµnh ®éng ,do hµnh ®éng mµ t¹o nªn kÕt qu¶ ,t¹o ra c¸i nghiÖp ,c¸i nÕp .Do hµnh ®éng mµ cã ý thøc Êy lµ hµnh lµm qu¶ cho v« minh vµ lµ nh©n cho thøc ) +Thøc :(lµ ý thøc lµ biÕt .Do thøc mµ cã danh s¾c Êy lµ thøc lµm qu¶ cho hµnh vµ lµm nh©n cho danh s¾c ) +Danh s¾c :(lµ tªn vµ hµnh ta ®· biÕt tªn ta lµ g× th× ph¶i cã h×nh vµ tªn cña ta .Do danh s¾c mµ cã lôc xø ,Êy danh s¾c lµm qu¶ cho thøc vµ lµm nh©n cho lôc xø ) +Lôc xø hay lôc nhËp :(lµ s¸u chç ,s¸u c¶m gi¸c : m¾t,mòi,l­ìi,tai ,th©n vµ tri thøc .§· cã h×nh hµi cã tªn ph¶i cã lôc xø ®Î tiÕp xóc víi v¹n vËt .Do lôc nhËp mµ cã xóc –tiÕp xóc ,Êy lµ lôc xø lµm qu¶ cho danh s¾c vµ lµm nh©n cho Xóc.) +Xóc: (lµ tiÕp xóc víi ngo¹i c¶nh qua s¸u c¬ quan xóc gi¸c g©y nªn më réng xóc c¶m gi¸c .Do xóc mµ cã thô Êy lµ xóc lµm qu¶ cho lôc xø vµ lµm nh©n cho Thô .) +Thô :(lµ tiÕp thu lÜnh n¹p nh÷ng t¸c ®éng cña bªn ngoµi vµo m×nh .Do thô mµ cã ¸i .¢ý lµ thô lµm qu¶ cho xóc vµ lµm nh©n cho ¸i ) +AÝ :(lµ yªu ,kh¸t väng ,mong muèn ,thÝch .Do ¸i mµ cã thñ do Êy ¸i lµm qu¶ cho thô vµ lµm nh©n cho thñ .) +Thñ :(lµ lÊy ,chiÕm ®o¹t cho m×nh .Do thñ mµ cã H÷u .Do vËy mµ thñ lµm qu¶ cho ¸i lµm nh©n cho H÷u .) +H÷u :(lµ tån t¹i ,hiÖn h÷u ,ham ,muèn ,nªn cã dôc g©y thµnh c¸i nghiÖp .Do h÷u mµ cã sinh ,do ®ã h÷u lµ qu¶ cña thñ vµ lµm nh©n cña sinh .) +Sinh:(hiÖn h÷u lµ ta sinh ra ë thÕ gian lµm thÇn th¸nh lµm ng­êi lµm xóc sinh .Do sinh mµ cã tö Êy lµ sinh lµm qu¶ cho h÷u vµ lµm nh©n cho tö ) +L·o tö (lµ giµ vµ chÕt ,®· sinh ra lµ ph¶i giµ yÕu mµ ®· giµ yÕu lµ ph¶i chÕt .Nh­ng chÕt –sèng lµ hai mÆt ®èi lËp nhau kh«ng t¸ch rêi nhau .ThÓ x¸c tan ®i lµ hÕt nh­ng t©m hån vÉn ë trong vßng v« minh cho nªn l¹i mang c¸i nghiÖp r¬i vµo vßng lu©n håi ( khæ n·o ) ThËp nhÞ nh©n duyªn nh­ n­íc ch¶y kÕ tiÕp nhau kh«ng bao giê c¹n ,kh«ng bao giê ngõng nªn ®¹o PhËt lµ Duyªn Hµ .C¸c nh©n duyªn tô tËp nhau l¹i mµ sinh m·i m·i gäi lµ Duyªn hµ m·n .§o¹n nµy do c¸c duyªn mµ lµm qu¶ cho ®o¹n tr­íc ,råi l¹i do c¸c duyªn mµ lµm nh©n cho ®o¹n sau .Bëi 12 nh©n duyªn mµ v¹n vËt cø sinh hãa v« th­êng . ThÕ giíi cña chóng sinh (loµi ng­êi )còng do nh©n duyªn kÕt hîp mµ thµnh .§ã lµ sù kÕt hîp cña hai thµnh phÇn :PhÇn sinh lÝ vµ phÇn t©m lÝ . C¸i t«i t©m lÝ (tinh thÇn )linh hån tøc lµ t©m víi bèn yÕu tè chØ cã tªn gäi mµ kh«ng cã h×nh chÊt gäi lµ “Danh”.Bèn yÕu tè do nh©n duyªn t¹o thµnh phÇn t©m lÝ (tinh thÇn )cña con ng­êi lµ : +Thô :Nh÷ng c¶m gi¸c ,c¶m thô vÒ khæ hay s­íng ,®­a ®Õn sù xóc ch¹m lÜnh héi th©n hay t©m . +T­ëng:Suy nghÜ ,t­ t­ëng +Hµnh : ý muèn thóc ®Èy hµnh ®éng +Thøc :NhËn thøc ,ph©n biÖt ®èi t­îng t©m lÝ ta lµ ai Hai thµnh phÇn t¹o nªn tõ ngò uÈn do Nh©n –Duyªn t¹o thµnh mçi sinh vËt cô thÓ cã danh vµ s¾c .Duyªn hîp ngò uÈn th× lµ ta ,duyªn tan ngò uÈn th× lµ diÖt .Qóa tr×nh hîp tan ngò uÈn do nh©n duyªn lµ v« cïng tËn C¸c yÕu tè cña ngò uÈn còng lu«n lu«n biÕn hãa theo quy luËt nh©n hãa kh«ng ngõng kh«ng nghØ ,nªn mäi v¹t sinh còng chØ lµ vôt mÊt ,vôt cßn .Kh«ng cã sù vËt riªng biÖt ,cè ®Þnh,c¸i t«i c¸i t«i h«m qua kh«ng cßn lµ c¸i t«i h«m nay .Kinh PhËt cã ®o¹n viÕt “S¾c ch¼ng kh¸c kh«ng, ,kh«ng ch¼ng kh¸c s¾c ,s¾c lµ kh«ng ,kh«ng lµ s¾c .Thô ,T­ëng ,Hµnh .Thøc còng ®Òu nh­ thÕ” Nh­ vËy thÕ giíi lµ biÕn ¶o v« th­êng ,v« ®Þnh .ChØ cã nh÷ng c¸i ®ã míi lµ ch©n thùc,vÜnh viÔn,th­êng h»ng .NÕu kh«ng nhËn thøc ®­îc nã th× con ng­êi sÏ lÇm t­ëng ta tån taÞ m·i m·i ,c¸i g× còng th­êng ®Þnh ,c¸i g× còng cña ta .Do ®ã mµ con ng­êi cø kh¸t ¸i ,tham dôc ,cø mong muèn vµ hµnh ®éng chiÕm ®o¹t t¹o ra kÕt qu¶ mµ kÕt qu¶ ®ã cã thÓ tèt cã thÓ xÊu g©y ra nghiÖp b¸o ,r¬i vµo bÓ khæ triÒn miªn kh«ng bao giê døt. Së dÜ cã nçi khæ lµ do quy ®Þnh cña luËt nh©n qu¶ .V× thÕ mµ ta kh«ng thÊy ®­îc c¸i luËt nh©n b¶n cña m×nh (b¶n thÓ ch©n thùc ).Khi ®· m¾c vµo sù chi phèi cña luËt Nh©n –Duyªn th× còng ph¶i chÞu nghiÖp b¸o vµ kiÕp lu©n håi ,lu©n chuyÓn tuÇn hoµn kh«ng ngõng kh«ng døt . NghiÖp vµ lu©n håi kh«ng nh÷ng chØ lµ nh÷ng kh¸i niÖm cña TriÕt häc PhËt gi¸o mµ cßn cã tõ trong Upanishad. NghiÖp ch÷ ph¹n vµ Karma lµ do ta tham dôc mµ thµnh , do ta muèn tháa m·n tham väng cña m×nh g©y lªn .Së dÜ ta tham dôc v× ta ch­a hiÓu ®­îc ch©n b¶n vèn cã cña ta còng nh­ v¹n vËt lu«n lu«n biÕn ®æi kh«ng cã g× lµ th­êng ®Þnh vµ vÜnh viÔn c¶. Cuéc ®êi con ng­êi lµ sù g¸nh chÞu hËu qu¶ cña nghiÖp ®­¬ng thêi vµ c¸c kiÕp sèng tr­íc råi nã tiÕp tôc chi phèi c¶ ®êi sau. NghiÖp b¸o trong mét ®êi lµ sù tæng hîp cña c¸c nghiÖp g©y ra trong hiÖn t¹i céng víi c¸c nghiÖp g©y ra trong qu¸ khø,nã quyÕt ®Þnh ®êi sau xÊu hay tèt thiÖn hay ¸c. Lu©n håi :Ch÷ ph¹m lµ Samsara.Cã nghÜa lµ b¸nh xe quay trßn .§¹o phËt cho r»ng sau khi mét thÓ x¸c sinh vËt nµo ®ã chÕt ®i th× linh hån sÏ t¸ch khái thÓ x¸c vµ ®Çu thai vµo mét sinh vËt kh¸c,nhËp vµo mét thÓ x¸c kh¸c(cã thÓ lµ con ng­êi ,loµi vËt thËm chÝ lµ cá c©y).Cø thÕ m·i do kÕt qu¶ ,qu¶ b¸o hµnh ®éng cña nh÷ng kiÕp tr­íc g©y ra ®ã còng lµ c¸ch lý giai c¨n nguyªn nçi khæ ë ®êi con ng­êi. Sau khi lý gi¶i ®­îc nçi khæ ë cuéc ®êi con ng­êi lµ do “ThËp nhÞ nh©n duyªn” lµm cho con ng­êi r¬i vµo bÓ trÇm lu©n. §¹o ph¹t ®· chñ tr­¬ng t×m con ®­êng diÖt khæ.Con ®­êng gi¶i tho¸t ®ã kh«ng nh÷ng ®ßi hái ta nh©n thøc ®­îc nã mµ cao h¬n ta ph¶i hµnh ®éng,ph¶i thÊm nhuÇn tø diÖu ®Õ. Tø diÖu ®Õ:Lµ bèn sù thËt ch¾c ch¾n , bèn ch©n lý lín ,®ßi hái chóng ta ph¶i thÊu hiÓu vµ thùc hiÖn nã .Tø diÖu ®Õ gåm: 1.Khæ ®Õ:Con ng­êi vµ v¹n vËt sinh ra lµm khæ,èm ®au lµ khæ , giµ yÕu lµ khæ,chÕt lµ khæ,ghÐt nhau mµ ph¶i sèng gÇn nhau lµ khæ,yªu nhau mµ ph¶i chia l×a nhau lµ khæ,mÊt lµ khæ mµ ®­îc còng lµ khæ…Nh÷ng nçi khæ Êy tõ ®©u? Chóng ta tiÕp tôc t×m hiÓu TËp ®Õ. 2.TËp ®Õ:TËp lµ tËp hîp,tù tËp l¹i mµ thµnh.VËy do nh÷ng g× tô tËp l¹i mµ t¹o ra nçi khæ cho chóng sinh ? §ã lµ do con ng­êi cã lßng tham, d©m (giËn d÷),si (si mª, cuång mª ,mª muéi) vµ dôc väng.Lßng tham vµ dôc väng cña con ng­êi x©u xÐ lµ do con ng­êi kh«ng l¾m ®­îc nh©n duyªn .Vèn nh­ lµ mét ®Þnh luËt chi phèi toµn vò trô.Chóng sinh kh«ng biÕt r»ng mäi c¸i lµ ¶o ¶nh,s¾c s¾c,kh«ng kh«ng.C¸i t«i t­ëng lµ cã nh­ng thùc lµ kh«ng v× kh«ng hiÓu ra nçi khæ triÒn miªn tõ ®êi nµy qua ®êi kh¸c. 3.DiÖt ®Õ :Lµ ph¶i thÊu hiÓu ®­îc “ThËp nhÞ nh©n duyªn” ®Ó t×m ra ®­îc c¨n nguyªn cña sù khæ,®Ó døt bá tõ ngän cho ®Õn gèc rÔ cu¶ c¸i khæ.Thùc chÊt lµ tho¸t khái nghiÖp ch­íng , lu©n håi , sinh tö. 4.§¹o ®Õ : Lµ con ng­êi ta ph¶i theo ®Õ diÖt khæ , ph¶i ®µo s©u suy nghÜ trong thÕ giíi néi t©m(thùc nghiÖm t©m linh) . Tuy luyÖn t©m chÝ , ®Æc biÖt lµ thùc hµnh YOGA ®Ó ®¹t tíi câi siªu phµm mµ cao nhÊt lµ ®¹t tíi câi phËn lµ ®¹t tíi tr×nh ®é gi¸c ngé b¸t nh·.Tíi chõng ®ã sÏ thÊy ®­îc ch©n nh­ vµ thanh th¶n tuyÖt ®èi , hÕt ham muèn , hÕt tham väng tÇm th­êng,tøc lµ ®¹t tíi câi “ NiÕt bµn” kh«ng sinh kh«ng diÖt. Thùc hiÖn ®¹o ®Õ lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi , kiªn tr× ,d÷ nguyªn giíi luËt tËp trung thiªn ®Þnh cao ®é PhËt gi¸o ®· tr×nh bµy t¸m con ®­êng hay t¸m nguyªn t¾c ( B¸t chÝnh ®¹o) buéc ta ph¶i tu©n thñ b¸t chÝnh ®¹o gåm: -ChÝnh kiÕn:NhËn thøc ®óng , ph©n biÖt ®­îc ph¶i tr¸i kh«ng ®Ó cho nh÷ng c¸i sai che lÊp sù s¸ng suèt. -ChÝnh t­ duy:suy nghÜ ph¶i chÝnh, ph¶i ®óng ®¾n. -ChÝnh nghiÖp:Hµnh ®éng ph¶i ch©n chÝnh,ph¶i ®óng ®¾n. -ChÝnh ng÷:nãi ph¶i ®óng ,kh«ng gian dèi , kh«ng vu oan cho ng­êi kh¸c . - ChÝnh mÖnh: Sèng chung thùc kh«ng tham lam ,vô lîi , gian tµ ,kh«ng ®­îc bá ®iÒu nh©n nghÜa. -ChÝnh tÞnh tiÕn :Ph¶i nç lùc , siªng n¨ng häc tËp,cã ý thøc v­¬n lªn ®Ó ®¹t tíi ch©n lý . - ChÝnh niÖm : Ph¶i lu«n lu«n h­íng vÒ ®¹o lý ch©n chÝnh , kh«ng nghÜ ®Õn ®iÒu b¹o ng­îc , gian ¸c. - ChÝnh ®Þnh: Kiªn ®Þnh tËp trung t­ t­ëng vµo con ®­êng chÝnh , kh«ng bÞ tho¸i chÝ, lay chuyÓn tr­íc mäi c¸m dç. Muèn thùc hiÖn ®­îc “b¸t chÝnh ®¹o” th× ph¶i cã ph­¬ng ph¸p ®Ó thùc hiÖn ng¨n ngõa nh÷ng ®iÒu gian ¸c g©y thiÖt h¹i cho m×nh vµ nh÷ng ng­êi lµm ®iÒu thiÖn cã lîi cho m×nh vµ cho ng­êi.Néi dung cña nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®ã lµ thùc hiÖn “Ngò giíi”( n¨m ®iÒu r¨n) vµ “ Lôc ®é” ( s¸u phÐp tu ). II.Những giá trị và hạn chế của Phật giáo 1.Đặc điểm của Phật giáo Đạo Phật là Đạo Như Thật .Lý thuyết,phương pháp,kết quả đều hợp lý,đều như thật.Phật giáo không chen chủ quan của mình vào trước hay trong suy nghiệm sự thật và chân lý của Đạo phật là lời kết luận sau sự suy nghiệm trung thực ấy.Đạo Phật chỉ thấy và chỉ nói sự thật mà sự vật có,không thêm không bớt. Phật giáo tôn trọng sự sống của muôn loài.Điều này thể hiện ở việc nhà phật không sát sinh ,ăn chay.Phật giáo xem sự sống trên tất cả,hết thảy những gì gọi là có giá trị là phải bảo vệ sự sống ấy.Giết sự sống để nuôi sự sống là mê muội mà vì sự sông nên hại sự sống cũng là vô minh.Đạo Phật đặc biệt chú trọng và nêu cao chủ nghĩa lợi tha nhưng ch