Phần I: Những vấn đề lý luận về kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất.
I.1: Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất.
I.1.1: Chi phí sản xuất và phân loại chi phí sản xuất.
a. Khái niệm chi phí sản xuất.
Chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đ• bỏ ra có liên quan đến hoạt động sản xuất trong một kỳ nhất định.
Chi phí trong một kỳ nhất định bao gồm toàn bộ phần tài sản hao mòn hoặc tiêu dùng hết cho quá trình sản xuất kinh doanh trong kỳ và số dư tiêu dùng cho quá trình sản xuất tính nhập hoặc phân bổ vào chi phí trong kỳ. Ngoài ra còn một số các khoản chi phí phải trả không phải là chi phí trong kỳ nhưng chưa được tính vào chi phí trong kỳ. Thực chất chi phí ở các doanh nghiệp là sự chuyển dịch vốn của doanh nghiệp vào đối tượng tính giá nhất định, nó là vốn của các doanh nghiệp bỏ ra sản xuất kinh doanh.
b. Phân loại chi phí sản xuất trong kinh doanh.
Trong doanh nghiệp sản xuất có hai loại chi phí sản xuất tham gia vào quá trình sản xuất sản phẩm. Tác dụng của nó là chế tạo ra các sản phẩm khác nhau. Để quản lý chi phí được chặt chẽ, hạch toán chi phí sản xuất có hệ thống, nâng cao chất lượng công tác kiểm tra và phân tích các tình hình trong doanh nghiệp thì phải phân chia, sắp xếp chi phí sản xuất theo các nhóm sau:
* Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung tính chất kinh tế của chi phí:
+ Chi phí nguyên vật liệu: Bao gồm toàn bộ nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, phụ tùng thay thế.dùng trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
+ Chi phí nhân công: Bao gồm toàn bộ số tiền công phải trả, các khoản phải trích như: Bảo hiểm x• hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn của công nhân viên hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp.
+ Chi phí khấu hao tài sản cố định: Bao gồm toàn bộ số tiền trích khấu hao tài sản sử dụng cho doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.
+ Chi phí dịch vụ mua ngoài: Bao gồm toàn bộ số tiền mà doanh nghiệp đ• chi trả về các dịch vụ mua ngoài: tiền điện, nước, điện thoại.
+ Chi phí bằng tiền mặt khác: Bao gồm toàn bộ số chi khác ngoài các yếu tố nói trên.
* Phân loại chi phí theo mục đích công dụng của sản phẩm:
+ Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Bao gồm chi phí về nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu sử dụng cho mục đích trực tiếp sản xuất sản phẩm ( không tính vào khoản mục này những chi phí về nguyên vật liệu sử dụng vào mục đích sản xuất chung và những hoạt động ngoài sản xuất kinh doanh ).
+ Chi phí sản xuất chung: là những chi phí sử dụng cho hoạt động sản xuất chung, bao gồm: Chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí dụng cụ sản xuất, chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí bằng tiền khác.
I.1.2: Giá thành sản phẩm và phân loại giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất:
a. Khái niệm:
+ Giá thành sản phẩm là những giai đoạn tiếp theo trên cơ sở số liệu của hạch toán chi phí sản xuất đ• tập hợp theo từng định hướng và số lượng sản phẩm đ• hoàn thành. Trên cơ sở đó kiểm tra đánh giá tình hình thực hiện mức hạ giá thành theo từng sản phẩm và toàn bộ sản phẩm của doanh nghiệp.
+ Giá thành sản phẩm là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh chất lượng hoạt động sản xuất kinh doanh và trình độ quản lý kinh tế, tài chính của doanh nghiệp.
Mục lục
Phần I: Những vấn đề lý luận về kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất.3
I.1: Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất.3
I.1.1: Chi phí sản xuất và phân loại chi phí sản xuất.3
I.1.2: Giá thành sản phẩm và phân loại giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất:4
I.2: Đối tượng và nguyên tắc tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp sản xuất.7
I.2.1: Đối tượng và nguyên tắc tập hợp chi phí sản xuất.7
I.2.2: Phương pháp kế toán chi phí sản xuất.9
I.3: Đối tượng và phương pháp tính giá thành trong doanh nghiệp sản xuất.16
I.3.1: Kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ.16
I.3.2: Đối tượng tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất.18
I.3.3: Phương pháp tính giá thành trong các doanh nghiệp sản xuất.19
I.4: Hệ thống sổ kế toán sử dụng trong kế toán chi phí sản xuất (theo các hình thức kế toán).21
Phần II: Thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.23
II.1: Đặc điểm tổ chức sản xuất và tổ chức kế toán ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.23
II.1.1: Đặc điểm chung của Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.23
II.1.2: Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.25
II.2: Thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.28
II.2.1:Tổ chức công tác chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng:28
II.2.2: Kế toán tập hợp các khoản chi phí sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.30
II.2.3: Kế toán tập hợp chi phí sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.37
II.2.4: Đánh giá sản phẩm dở dang và tính giá thành sản phẩm sản xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.38
II.3: Các loại sổ chi tiết, sổ tổng sử dụng trong kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.39
Phần III: Một số nhận xét, đánh giá về công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm và những kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.40
III.1: Nhận xét, đánh giá về công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất.40
III.2: Những kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản xuất ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.41
Phần kết luận44
46 trang |
Chia sẻ: dansaran | Lượt xem: 1829 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tổ chức kế toán tập hợp chi phí (chi phí sản xuất) và tính giá thành sản phẩm sản xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
Trong hÖ thèng chØ tiªu kÕ to¸n doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh lµ hai chØ tiªu c¬ b¶n, cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi nhau vµ cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt vµ kinh doanh mµ cô thÓ lµ lîi nhuËn thu ®îc tõ s¶n xuÊt kinh doanh ®ã. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp chØ tån t¹i khi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®em l¹i lîi nhuËn nhiÒu hay Ýt còng ph¶i bï ®¾p ®îc chi phÝ bá ra.
XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶, cã tÝnh thùc thi nhÊt vµ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp. §ång thêi víi nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ ph¶i tæ chøc c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt ra mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®óng ®èi tîng, ®óng chÕ ®é quy ®Þnh vµ ®óng theo ph¬ng ph¸p.
§èi víi ngµnh x©y dùng, nh×n mét c¸ch tæng thÓ c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c¬ b¶n chñ yÕu ho¹t ®éng trªn sè vèn do ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp. XuÊt ph¸t tõ ®iÓm ®ã, c¸c doanh nghiÖp tù trang tr¶i trong s¶n xuÊt kinh doanh cã l·i. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu nµy vÊn ®Ò tríc m¾t tù h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®Æc thï cña ngµnh x©y dùng kh¸c víi c¸c ngµnh kh¸c nh: Chi phÝ s¶n xuÊt ra kh«ng gièng nhau, chu kú s¶n xuÊt kinh doanh kÐo dµi tõ chu kú nµy sang chu kú sau nªn viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hÕt søc phøc t¹p.
Nh÷ng nhËn thøc cã ®îc tõ c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty T vÊn ®Çu t vµ thiÕt kÕ x©y dùng lµ nhê cã sù chØ b¶o, híng dÉn, sù gióp ®ì cña thÇy c« vµ ban l·nh ®¹o c«ng ty nhÊt lµ c¸n bé phßng kÕ to¸n kÕt hîp víi sù lç lùc cña b¶n th©n, em ®· ®i s©u t×m hiÓu vµ nghiªn cøu c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty vµ ®· hoµn thiÖn ®Ò tµi b¸o c¸o víi ®Ò tµi: Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt t¹i C«ng ty T vÊn ®Çu t vµ thiÕt kÕ x©y dùng.
MÆc dï em rÊt cè g¾ng t×m hiÓu, song do thêi gian cã h¹n vµ tr×nh dé h¹n chÕ nªn chuyªn ®Ò cßn cã nh÷ng sai sãt khiÕm khuyÕt vÒ néi dung còng nh h×nh thøc. Em rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o, cña c¸n bé nh©n viªn phßng kÕ to¸n cña c«ng ty ®Ó bµi viÕt cña em hoµn thiÖn h¬n.
Chuyªn ®Ò thùc tËp gåm 3 phÇn:
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt ë C«ng ty T vÊn ®Çu t vµ thiÕt kÕ x©y dùng.
PhÇn III: Mét sè nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt t¹i C«ng ty T vÊn ®Çu t vµ thiÕt kÕ x©y dùng.
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
I.1: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
I.1.1: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
a. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét kú nhÊt ®Þnh.
Chi phÝ trong mét kú nhÊt ®Þnh bao gåm toµn bé phÇn tµi s¶n hao mßn hoÆc tiªu dïng hÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú vµ sè d tiªu dïng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tÝnh nhËp hoÆc ph©n bæ vµo chi phÝ trong kú. Ngoµi ra cßn mét sè c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ kh«ng ph¶i lµ chi phÝ trong kú nhng cha ®îc tÝnh vµo chi phÝ trong kú. Thùc chÊt chi phÝ ë c¸c doanh nghiÖp lµ sù chuyÓn dÞch vèn cña doanh nghiÖp vµo ®èi tîng tÝnh gi¸ nhÊt ®Þnh, nã lµ vèn cña c¸c doanh nghiÖp bá ra s¶n xuÊt kinh doanh.
b. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong kinh doanh.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã hai lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. T¸c dông cña nã lµ chÕ t¹o ra c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau. §Ó qu¶n lý chi phÝ ®îc chÆt chÏ, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã hÖ thèng, n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c kiÓm tra vµ ph©n tÝch c¸c t×nh h×nh trong doanh nghiÖp th× ph¶i ph©n chia, s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c nhãm sau:
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ...dïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
+ Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶, c¸c kho¶n ph¶i trÝch nh: B¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n viªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp.
+ Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Bao gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao tµi s¶n sö dông cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh.
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm toµn bé sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· chi tr¶ vÒ c¸c dÞch vô mua ngoµi: tiÒn ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i...
+ Chi phÝ b»ng tiÒn mÆt kh¸c: Bao gåm toµn bé sè chi kh¸c ngoµi c¸c yÕu tè nãi trªn.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých c«ng dông cña s¶n phÈm:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông cho môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm ( kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt chung vµ nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi s¶n xuÊt kinh doanh ).
+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung, bao gåm: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ dông cô s¶n xuÊt, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c...
I.1.2: Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt:
a. Kh¸i niÖm:
+ Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng giai ®o¹n tiÕp theo trªn c¬ së sè liÖu cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo tõng ®Þnh híng vµ sè lîng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. Trªn c¬ së ®ã kiÓm tra ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn møc h¹ gi¸ thµnh theo tõng s¶n phÈm vµ toµn bé s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
+ Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
Nh vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cho mét khèi lîng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm lao vô, dÞch vô cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh.
b. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt:
§Ó gióp cho viÖc qu¶n lý tèt t×nh h×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n cÇn ph¶i ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh. Cã 2 lo¹i chñ yÕu ®Ó ph©n lo¹i gi¸ thµnh:
* Ph©n lo¹i theo thêi ®iÓm, c¬ s¬ sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt chia lµm 3 lo¹i:
+ Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: §îc x¸c ®Þnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh dùa vµo gi¸ thµnh kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc dù to¸n chi phÝ cña kÕ ho¹ch.
+ Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh trªn c¬ së ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh chÕ t¹o s¶n phÈm.
+ Gi¸ thµnh thùc tÕ: §îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh dùa vµo chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh, tËp hîp ®îc trong kú vµ sè lîng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt ra trong kú.
* Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh, gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt chia lµm 2 lo¹i:
+ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Lµ toµn bé hao phÝ cña c¸c yÕu tè dïng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm dÞch vô trong ®ã bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt:
Gi¸ thµnh s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n
xuÊt thùc tÕ = phÈm dë dang + xuÊt ph¸t sinh - phÈm dë dang
cña s¶n phÈm ®Çu kú trong kú cuèi kú
+ Gi¸ thµnh toµn bé: Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm céng thªm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cho s¶n phÈm ®ã.
Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh s¶n Chi phÝ Chi phÝ qu¶n lý
Toµn bé xuÊt s¶n phÈm b¸n hµng doanh nghiÖp
c. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Tæng gi¸ thµnh Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n
S¶n xuÊt = phÈm dë dang + xuÊt ph¸t sinh - phÈm dë dang
S¶n phÈm ®Çu kú trong kú cuèi kú
Tõ c«ng thøc trªn ta thÊy chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, nhng kh«ng ph¶i lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nhng chóng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu lµ nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, tuy nhiªn chóng còng cã nh÷ng mÆt kh¸c nhau:
+ Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi tõng thêi kú ph¸t sinh chi phÝ, cßn gi¸ thµnh l¹i g¾n liÒn víi khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc lao vô ®· hoµn thµnh.
+ Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú kh«ng chØ liªn quan tíi nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn c¶ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm háng. Gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm háng nhng l¹i liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú tríc chuyÓn sang.
+ Tuy kh¸c nhau nhng néi dung c¬ b¶n cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh.
d. Yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
* §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô sau:
+ X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
+ Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng x¸c ®Þnh vµ ph¸t triÓn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ thÝch hîp.
+ X¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ vµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
+ Thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÞp thêi, chÝnh x¸c theo ®óng ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý.
+ Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã kiÕn nghÞ ®Ò xuÊt cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp tríc m¾t còng nh l©u dµi ®èi víi sù ph¸t triÓn.
I.2: §èi tîng vµ nguyªn t¾c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
I.2.1: §èi tîng vµ nguyªn t¾c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
a. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
- §Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÞp thêi ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. VÊn ®Ò nµy cã tÇm quan träng ®Æc biÖt c¶ trong lý luËn còng nh trong thùc tiÔn h¹ch to¸n lµ néi dung c¬ b¶n nhÊt cña tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kho¶n ®Çu tiªn cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ®îc tËp hîp.
- ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp kÕ to¸n tËp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i dùa trªn c¬ së sau ®©y:
+ §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt.
+ Lo¹i h×nh s¶n xuÊt.
+ Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh.
Nh vËy, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ n¬i ph¸t sinh vµ chÞu chi phÝ. Tuú theo yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh mµ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ x¸c ®Þnh tõng s¶n phÈm, tõng nhãm s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng ph©n xëng s¶n xuÊt hay tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ.
b. Nguyªn t¾c tËp hîp chi phÝ.
- C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng ®ã.
- Chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ th× tËp hîp chung cuèi kú ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp.
- Tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ ®Þnh møc chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp.
ViÖc ph©n bæ ®îc tiÕn hµnh theo c«ng thøc sau:
Chi phÝ ph©n bæ Tæng chi phÝ HÖ sè
cho tõng ®èi tîng cÇn ph©n bæ ph©n bæ
Trong ®ã:
HÖ sè Tæng c¸c tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng
ph©n bæ Tæng c¸c tiªu thøc ph©n bæ cho tÊt c¶ c¸c ®èi tîng
I.2.2: Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
a. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu:
Khi tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c phiÕu nhËp kho, xuÊt kho vµ c¸c ho¸ ®¬n chøng tõ cã liªn quan ®Õn nguyªn vËt liÖu ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
* Tµi kho¶n sö dông:
§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ to¸n sö dông TK: 621 “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”.
- KÕt cÊu:
Bªn nî: + Gi¸ trÞ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng ®Ó trùc tiÕp chÕ t¹o
s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
Bªn cã: + Gi¸ trÞ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu kh«ng hÕt nhËp l¹i kho.
+ KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cuèi kú sang tµi
kho¶n tÝnh gi¸ thµnh.
TK: 621 kh«ng cã sè d.
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n:
S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
TK:151,152 TK:621 TK:152
(1) (3)
TK:111,112 TK:133
(2)
(1) XuÊt nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm thùc hiÖn lao vô, dÞch vô, kÕ to¸n ghi:
Nî TK621:
Cã TK152: - Gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt dïng.
(2) Mua nguyªn vËt liÖu xuÊt th¼ng cho s¶n xuÊt kh«ng qua kho, kÕ to¸n ghi:
Nî TK621: - Gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt cho s¶n xuÊt.
Nî TK133: - VAT ®Çu vµo.
Cã TK111, 112, 141, 331... – Tæng gi¸ trÞ thanh to¸n.
(3) VËt liÖu xuÊt cho s¶n xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho, kÕ to¸n ghi:
Nî TK152, 153
Cã TK621 - Gi¸ trÞ thùc tÕ nhËp kho.
b. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
KÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c kho¶n l¬ng chÝnh, l¬ng phô cña tõng c«ng nh©n vµ c¸c kho¶n ph¶i trÝch theo l¬ng( b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ ). §Ó tÝnh l¬ng cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm trong th¸ng.
* Tµi kho¶n sö dông.
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 622 “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”.
- KÕt cÊu:
Bªn nî: + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú.
Bªn cã: + KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang tµi kho¶n tÝnh
gi¸ thµnh.
TK: 622 kh«ng cã sè d.
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n:
- S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
TK: 334 TK:622 (1)
TK:335
(2)
TK:338
(3)
(1) TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n phô cÊp cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi:
Nî TK622:
Cã TK334: - Sè ph¸t sinh trong th¸ng.
(2) TrÝch tríc tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n nghØ phÐp trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi:
Nî TK622:
Cã TK335 - Sè ph¸t sinh trong th¸ng.
(3) C¸c kho¶n kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ ph¶i trÝch theo l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong th¸ng, kÕ to¸n ghi:
Nî TK622
Cã TK338(3382, 3383, 3384) - Sè thùc tÕ ph¸t sinh.
c. Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
KÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c ho¸ ®¬n chøng tõ cña c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt vÒ chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt chung.
* Tµi kho¶n sö dông.
§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n:
627 “ Chi phÝ s¶n xuÊt chung”
- KÕt cÊu:
Bªn nî: + Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
Bªn cã: + C¸c kho¶n ph¸t sinh gi¶m chi phÝ trong kú.
+ KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi
tîng chÞu chi phÝ.
TK: 627 Kh«ng cã sè d vµ ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng theo c¸c yÕu tè chi phÝ vµ ph¶n ¸nh trªn c¸c tiÓu kho¶n.
TK6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng.
TK6272: Chi phÝ vËt liÖu.
TK6273: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.
TK6274: Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.
TK6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
TK6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n:
- S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK:334,338 TK:627 (1)
TK:152
(2)
TK:153
(3)
TK:111,112,331
(4)
TK:133
TK:111,112,141
(5)
TK:214
(6)
(1) TÝnh tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng, vµ c¸c kho¶n ph¶i trÝch (Kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ ) trÝch theo l¬ng tÝnh vµo chi phÝ trong th¸ng cña nh©n viªn ph©n xëng, kÕ to¸n ghi:
Nî TK627: - Tæng sè tiÒn tÝnh vµo chi phÝ .
Cã TK334: - TiÒn l¬ng ph¶i tr¶.
Cã TK338: - C¸c kho¶n ph¶i trÝch.
(2) Nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho bé phËn qu¶n lý ph©n xëng:
Nî TK627:
Cã TK152: - Gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt dïng .
(3) XuÊt c«ng cô dông cô lo¹i ph©n bæ 1 lÇn cho ph©n xëng s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi:
Nî TK627:
Cã TK153: - Gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt dïng.
(4) C¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi sö dông cho s¶n xuÊt vµ qu¶n lý ph©n xëng, kÕ to¸n ghi:
Nî TK627: - Gi¸ trÞ thanh to¸n thùc tÕ.
Nî TK133 - VAT ®Çu vµo.
Cã TK111, 112, 331 - Tæng chi phÝ ph¸t sinh.
(5) C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn c¨n cø vµo chøng tõ nghiÖp vô ph¸t sinh, kÕ to¸n ghi:
Nî TK627:
Cã TK111, 112, 141 - Sè tiÒn chi phÝ thùc tÕ.
(6) Sè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sö dông ë ph©n xëng s¶n xuÊt ph¶i trÝch trong th¸ng, kÕ to¸n ghi:
Nî TK627:
Cã TK214: - Sè khÊu hao ph¶i trÝch.
d. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt dë dang.
KÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c s¶n phÈm dë dang ®Çu kú, cuèi kú vµ c¸c s¶n phÈm nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp, s¶n xuÊt chung ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
* Tµi kho¶n sö dông:
KÕ to¸n sö dông TK: 154 “ Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang” ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt.
- KÕt cÊu:
Bªn nî: + TËp hîp c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú.
+ Gi¸ trÞ vËt liÖu vµ chi phÝ thuª ngoµi chÕ biÕn .
Bªn cã: + C¸c kho¶n gi¶m gi¸ thµnh.
+ TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi.
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú.
D nî: + Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang.
+ Chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn cha hoµn thµnh.
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n:
- S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt dë dang:
TK: 621 TK: 154 TK: 155
(1) (4)
TK: 622 TK: 157
(2) (5)
TK: 627 TK:632
(6)
(1) KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi:
Nî TK154:
Cã TK621: - Toµn bé chi phÝ ph¸t sinh.
(2) KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi:
Nî TK154:
Cã TK622: - Toµn bé chi phÝ ph¸t sinh.
(3) KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi:
Nî TK154:
Cã TK627: - Toµn bé chi phÝ ph¸t sinh.
(4) NhËp kho thµnh phÈm xuÊt b¸n, kÕ to¸n ghi:
Nî TK155:
Cã TK154: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
(5) Thµnh phÈm göi ®i b¸n kh«ng qua kho, kÕ to¸n ghi:
Nî TK157:
Cã TK154: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
(6) NÕu thµnh phÈm tiªu thô kh«ng qua kho, kÕ to¸n ghi:
Nî TK632:
Cã TK154: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
I.3: §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
I.3.1: KiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm cha kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn, cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
a. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:
Theo ph¬ng ph¸p nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chÕ biÕn ®îc tÝnh vµo trong thµnh phÈm dë dang chØ bao gåm Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Sè lîng chi phÝ nguyªn Toµn bé
Chi phÝ NVLTT vËt liÖu dë dang cuèi kú chi phÝ
n»m trong SPDD Sè lîng Sè lîng SP nguyªn vËt
thµnh phÈm dë dang liÖu TT
Trong ®ã:
Toµn bé chi Chi phÝ NVLTT n»m Chi phÝ NVLTT
phÝ NVLTT trong s¶n phÈm DD§K ph¸t sinh trong kú
b. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo s¶n lîng íc tÝnh t¬ng ®¬ng:
Ph¬ng ph¸p nµy dùa theo møc ®é hoµn thµnh vµ sè lîng cña s¶n phÈm dë dang ®Ó quy ®æi thµnh s¶n phÈm ho
