Sinh viên ởcác trường đại học, cao đẳng là một bộphận thanh niên
ưu tú, giàu tâm huyết, nhiệt tình và say mê với lý tưởng cách mạng. Họlà
những người rất nhạy cảm với cái mới, thích nghi nhanh chóng với sựthay
đổi của điều kiện và hoàn cảnh sống. Tuy nhiên, do tuổi đời còn trẻ, vốn
kinh nghiệm còn nhiều hạn chếnên sinh viên cũng rất dễbịtác động bởi
những yếu tốtiêu cực từmặttrái của kinh tếthịtrường và quá trình toàn
cầu hoá. Sựtác động đó, đang ảnh hưởng tới mọi mặt đời sống của sinh
viên, đến sựhình thành và phát triển nhân cách sinh viên và đặt sinh viên
trước những thách thức mới, trong đó có sinh viên ởkhu vực Tây Nguyên.
Thực tế, vẫn còn một bộphận không nhỏsinh viên có lối sống thực dụng,
xa hoa lãng phí, xa rời truyền thống đạo lý của dân tộc, thậm chí thoái hoá,
biến chất, mất niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và hoài nghi về con
đường đi lên chủnghĩa xã hội ởViệt Nam.
Thực trạng nhân cách của thanh niên - sinh viên khu vực Tây
Nguyên nêu trên có nhiều nguyên nhân, một trong số đó là do chúng ta
chưa chú trọng đúng mức việcgiáo dục giá trịđạo đức truyền thống cho
những trí thức tương lai của vùng đất Tây Nguyên. Với ý nghĩa đó, tác giả
chọn vấn đề: “Giáo dục giá trịđạo đức truyền thống với việc hình thành
và phát triển nhân cách cho sinh viên khu vực Tây Nguyên trong bối
cảnh toàn cầu hoá hiện nay”đểnghiên cứu và làm luận án tiến sỹchuyên
ngành triết học
28 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1671 | Lượt tải: 5
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tóm tắt luận án Giáo dục giá trị đạo đức truyền thống với việc hình thành và phát triển nhân cách cho sinh viên khu vực tây nguyên trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
PHẠM HUY THÀNH
gi¸o dôc gi¸ trÞ ®¹o ®øc truyÒn thèng
víi viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch
cho sinh viªn khu vùc t©y nguyªn trong bèi c¶nh
toµn cÇu hãa hiÖn nay
Chuyên ngành : CNDVBC&CNDVLS
Mã số : 62 22 80 05
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC
HÀ NỘI - 2014
C«ng tr×nh ®îc hoµn thµnh
t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh
Ngêi híng dÉn khoa häc: 1. PGS,TS TRẦN SỸ PHÁN
2. PGS,TS LÊ THỊ THỦY
Ph¶n biÖn 1:
Ph¶n biÖn 2:
Ph¶n biÖn 3:
LuËn ¸n sÏ ®îc b¶o vÖ tríc Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Häc
viÖn häp t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh.
Vµo håi giê ngµy th¸ng n¨m 2014
Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i: Th viÖn Quèc gia
vµ Th viÖn Häc viÖn ChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sinh viên ở các trường đại học, cao đẳng là một bộ phận thanh niên
ưu tú, giàu tâm huyết, nhiệt tình và say mê với lý tưởng cách mạng. Họ là
những người rất nhạy cảm với cái mới, thích nghi nhanh chóng với sự thay
đổi của điều kiện và hoàn cảnh sống. Tuy nhiên, do tuổi đời còn trẻ, vốn
kinh nghiệm còn nhiều hạn chế nên sinh viên cũng rất dễ bị tác động bởi
những yếu tố tiêu cực từ mặt trái của kinh tế thị trường và quá trình toàn
cầu hoá. Sự tác động đó, đang ảnh hưởng tới mọi mặt đời sống của sinh
viên, đến sự hình thành và phát triển nhân cách sinh viên và đặt sinh viên
trước những thách thức mới, trong đó có sinh viên ở khu vực Tây Nguyên.
Thực tế, vẫn còn một bộ phận không nhỏ sinh viên có lối sống thực dụng,
xa hoa lãng phí, xa rời truyền thống đạo lý của dân tộc, thậm chí thoái hoá,
biến chất, mất niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và hoài nghi về con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Thực trạng nhân cách của thanh niên - sinh viên khu vực Tây
Nguyên nêu trên có nhiều nguyên nhân, một trong số đó là do chúng ta
chưa chú trọng đúng mức việc giáo dục giá trị đạo đức truyền thống cho
những trí thức tương lai của vùng đất Tây Nguyên. Với ý nghĩa đó, tác giả
chọn vấn đề: “Giáo dục giá trị đạo đức truyền thống với việc hình thành
và phát triển nhân cách cho sinh viên khu vực Tây Nguyên trong bối
cảnh toàn cầu hoá hiện nay” để nghiên cứu và làm luận án tiến sỹ chuyên
ngành triết học.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục tiêu
Phân tích một số khái niệm công cụ của luận án: nhân cách, nhân
cách sinh viên, giá trị, giá trị truyền thống, giá trị đạo đức truyền thống,
toàn cầu hóa, tầm quan trọng của việc giáo dục giá trị đạo đức truyền
thống nhằm hình thành và phát triển nhân cách sinh viên. Làm rõ thực
trạng giáo dục giá trị đạo đức truyền thống đối với việc xây dựng nhân
cách sinh viên khu vực Tây Nguyên, từ đó luận án đề xuất quan điểm định
hướng và một số giải pháp chủ yếu để nâng cao hiệu quả công tác giáo dục
giá trị đạo đức truyền thống nhằm hình thành và phát triển nhân cách sinh
viên khu vực Tây Nguyên trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay.
2
2.2. Nhiệm vụ
Góp phần làm sáng tỏ một số khái niệm công cụ của luận án: nhân
cách, nhân cách sinh viên, giá trị truyền thống, giá trị đạo đức truyền
thống, toàn cầu hóa.
Làm rõ tầm quan trọng, nội dung giáo dục giá trị đạo đức truyền
thống nhằm hình thành và phát triển nhân cách sinh viên nói chung, sinh
viên khu vực Tây Nguyên nói riêng trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Phân tích, đánh giá thực trạng công tác giáo dục giá trị đạo đức
truyền thống nhằm hình thành và phát triển nhân cách sinh viên khu vực
Tây Nguyên trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay và chỉ ra nguyên nhân
của thực trạng đó.
Đề xuất một số quan điểm định hướng, giải pháp chủ yếu để nâng
cao hiệu quả công tác giáo dục giá trị đạo đức truyền thống nhằm hình
thành và phát triển nhân cách sinh viên khu vực Tây Nguyên trong bối
cảnh toàn cầu hóa hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
Đối tượng nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu vấn đề giáo dục
giá trị đạo đức truyền thống nhằm hình thành và phát triển nhân cách sinh
viên khu vực Tây Nguyên (nhất là sinh viên dân tộc thiểu số) trong bối
cảnh toàn cầu hóa hiện nay.
Phạm vi: Diện khảo sát sinh viên hệ chính quy ở các trường đại học,
cao đẳng khu vực Tây Nguyên.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Luận án được thực hiện trên cơ sở các quan điểm của chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, những quan điểm của Đảng Cộng sản Việt
Nam về giáo dục giá trị đạo đức truyền nhằm hình thành và phát triển nhân
cách sinh viên Việt Nam nói chung và sinh viên khu vực Tây Nguyên nói
riêng trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; phương pháp lịch sử-lôgíc, phân tích
và tổng hợp, thống kê, so sánh, các phương pháp chuyên ngành và liên
ngành khác.
3
Sử dụng phương pháp điều tra xã hội học: thời gian vào tháng 10
năm 2012, số phiếu phát ra 400 phiếu: trường Đại học Tây Nguyên 100
phiếu, đại học Đà Lạt 100, Cao đẳng Sư phạm Đắk Lăk là 100 phiếu, Cao
đẳng Sư phạm Gia Lai 100 phiếu, kết quả thu về 376 phiếu.
5. Những đóng góp khoa học của luận án
Góp phần làm sáng tỏ một số khái niệm công cụ của luận án: nhân
cách, nhân cách sinh viên, giá trị truyền thống, giá trị đạo đức truyền
thống, toàn cầu hóa.
Phân tích vai trò giáo dục giá trị đạo đức truyền thống đối với việc
hình thành và phát triển nhân cách sinh viên khu vực Tây Nguyên trong
bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay.
Phân tích, đánh giá thực trạng công tác giáo dục giá trị đạo đức
truyền thống nhằm hình thành và phát triển nhân cách sinh viên khu vực
Tây Nguyên trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay và chỉ ra nguyên nhân
của thực trạng đó.
Đề xuất một số quan điểm định hướng và giải pháp chủ yếu để nâng
cao hiệu quả giáo dục giá trị đạo đức truyền thống nhằm xây dựng nhân cách
cho sinh viên khu vực Tây Nguyên trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
Về mặt lý luận: Luận án tập trung nghiên cứu các khái niệm: giá trị, giá
trị đạo đức truyền thống, toàn cầu hoá, tính tất yếu của quá trình toàn cầu hoá.
Về mặt thực tiễn: Luận án làm rõ thực trạng nhân cách sinh viên và
công tác giáo dục giá trị đạo đức truyền thống nhằm hình thành và phát
triển nhân cách sinh viên khu vực Tây Nguyên hiện nay. Trên cơ sở đó,
luận án đưa ra một số giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác giáo dục giá
trị đạo đức truyền thống nhằm hình thành và phát triển nhân cách sinh viên
khu vực Tây Nguyên trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay.
Kết quả nghiên cứu của luận án có thể làm tài liệu tham khảo phục vụ
việc nghiên cứu, giảng dạy, học tập môn Những nguyên lý của chủ nghĩa
Mác - Lênin, môn đạo đức học, đồng thời góp phần vào mục tiêu đào tạo
nguồn nhân lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Nguyên.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ
lục, luận án gồm 4 chương, 12 tiết.
4
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1.1. NHỮNG NGHIÊN CỨU XUNG QUANH VẤN ĐỀ GIÁ TRỊ
TRUYỀN THỐNG, GIÁO DỤC GIÁ TRỊ ĐẠO ĐỨC TRUYỀN THỐNG,
NHÂN CÁCH, NHÂN CÁCH SINH VIÊN
1.1.1 Các công trình nghiên cứu liên quan đến giá trị truyền
thống, giáo dục giá trị đạo đức truyền thống.
Vấn đề giá trị truyền thống, giáo dục giá trị đạo đức truyền thống
Việt Nam luôn được các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Các giá trị
truyền thống được làm sáng tỏ từ sự hình thành, phát triển và tiếp biến
trong điều kiện mới. Nội dung nghiên cứu là các giá trị truyền thống, chủ
yếu là các giá trị tinh thần được biến đổi trong sự thay đổi của điều kiện
kinh tế - xã hội ở nước ta. Các công trình khoa học đã làm rõ các khái
niệm giá trị, giá trị đạo đức, giá trị đạo đức truyền thống, giáo dục giá trị
đạo đức truyền thống. Cách tiếp cận của các công trình khoa học thường đi
từ khái niệm giá trị và cấu trúc giá trị bao gồm giá trị vật chất và giá trị
tinh thần; trong giá trị tinh thần thì giá trị đạo đức đóng vai trò chủ yếu.
Song, có thể thấy, đó chủ yếu là các giá trị tinh thần (bao gồm giá trị đạo
đức), và do vậy, việc nghiên cứu giá trị đạo đức truyền thống chỉ được
nghiên cứu cùng với giá trị tinh thần khác, mà ít có công trình nghiên cứu
chuyên biệt. Vấn đề giáo dục giá trị đạo đức truyền thống cho đối tượng cụ
thể là sinh viên được nhiều công trình khoa học đề cập đến, nhưng đối với
sinh viên khu vực Tây Nguyên chưa có một công trình khoa học nghiên
cứu một cách có hệ thống. Luận án của tác giả sẽ kế thừa các khái niệm
cộng cụ: giá trị, giá trị đạo đức, giá trị đạo đức truyền thống của các công
trình khoa học nêu trên để thực hiện mục đích, nhiệm vụ đặt ra.
1.1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến nhân cách, giá trị
nhân cách, thực trạng nhân cách của con người Việt Nam trong quá
trình đổi mới đất nước.
Vấn đề nhân cách, sự hình thành và phát triển nhân cách ở nước ta
được rất nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau,
nhằm xây dựng và phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu sự nghiệp
5
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Các công trình đề cập đến khái
niệm nhân cách, quá trình hình thành và phát triển cách, cấu trúc nhân
cách; vai trò của giáo dục đối với việc xây dựng nhân cách con người Việt
Nam nói chung và sinh viên nói riêng. Cách tiếp cận của các công trình
khoa học trên thường khai thác khái niệm nhân cách, cấu trúc nhân cách và
quá trình hình thành, phát triển nhân cách; cấu trúc nhân cách bao gồm tài
và đức là vấn đề xuyên suốt được phân tích rõ trong quá trình giáo dục
nhằm hình thành và phát triển nhân cách. Chưa có công trình nào nghiên
cứu nhân cách dưới góc độ cụ thể, chẳng hạn, nghiên cứu vai trò giáo dục
giá trị đạo đức truyền thống đối với việc xây dựng nhân cách con người
Tây Nguyên nói chung, sinh viên nói riêng. Do vậy, đây là hướng nghiên
cứu mới của luận án, làm rõ vai trò giáo dục giá trị đạo đức truyền thống
đối với việc hình thành và phát triển nhân cách sinh viên khu vực Tây
Nguyên. Đồng thời, luận án kế thừa các khái niệm nhân cách, cấu trúc
nhân cách và cách triển khai cấu trúc nhân cách trong việc giáo dục giá trị
đạo đức truyền thống cho sinh viên khu vực Tây Nguyên.
1.2. NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN TÁC
ĐỘNG CỦA TOÀN CẦU HOÁ ĐỐI VỚI NHÂN CÁCH, LỐI SỐNG, ĐẠO
ĐỨC CỦA CON NGƯỜI VIỆT NAM NÓI CHUNG VÀ SINH VIÊN VIỆT
NAM NÓI RIÊNG
1.2.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến toàn cầu hóa và
đặc điểm của toàn cầu hóa
Toàn cầu hóa đã có những quan niệm rất khác nhau, song tất cả các
công trình được đề cập ở trên, chúng ta thấy chủ yếu là toàn cầu hóa về kinh
tế. Cũng có rất nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, toàn cầu hóa đang diễn ra trên
các lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự và môi trường tự nhiên…Vấn đề ở
chỗ, bản chất của toàn cầu hóa là toàn cầu hóa kinh tế chiếm một vị trí trọng
tâm. Những vấn đề toàn cầu hóa của văn hóa, môi trường tự nhiên…cũng
nảy sinh từ toàn cầu hóa kinh tế. Vì vậy, có thể nói, toàn cầu hóa ngày nay
chủ yếu là toàn cầu hóa kinh tế, với những tác động sâu rộng của nó đến các
mặt đời sống xã hội như quân sự, chính trị, văn hóa, môi trường...của thế giới
trên quy mô toàn cầu. Toàn cầu hóa tác động tới một khu vực riêng biệt thì
rất ít công trình nghiên cứu đề cập đến, đặc biệt là vùng đất Tây Nguyên.
Đây có thể nói là vấn đề mới mà luận án cần phải đi sâu nghiên cứu, nhất là
6
sự tác động của toàn cầu hóa làm biến đổi giá trị đạo đức truyền thống trong
việc xây dựng nhân cách sinh viên khu vực Tây Nguyên.
1.2.2. Các công trình nghiên cứu đến sự tác động của toàn cầu
hóa đến đạo đức, nhân cách con người Việt Nam nói chung và sinh
viên nói riêng
Sự tác động của toàn cầu hoá đến nhân cách con người Việt Nam
được nhiều nhà khoa học đề cập đến, tạo ra sự đa dạng và phong phú
trong cách tiếp cận vấn đề, giải quyết vấn đề. Mặt khác, cũng cho chúng ta
thấy tính chất phức tạp của toàn cầu hoá tác động tới nhân cách, đạo đức con
người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Các công trình khoa học đã làm rõ
khái niệm toàn cầu hóa, sự tác động tích cực và tiêu cực của quá trình toàn
cầu hóa đến các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Làm rõ biểu hiện các giá trị
đạo đức của con người Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa và kinh tế thị
trường: quá trình thay đổi các giá trị trong cuộc sống, biểu hiện lệch lạc trong
mối quan hệ giữa con người với con người, lối sống thực dụng đề cao đồng
tiền, chủ nghĩa cá nhân đang làm băng hoại đạo đức xã hội ở nước ta. Bên
cạnh đó, các công trình cũng đã đưa ra các giải pháp để hạn chế tác động tiêu
cực của toàn cầu hóa tới đạo đức xã hội, đồng thời nâng cao hiệu quả trong
công tác xây dựng đạo đức mới - đạo đức cách mạng ở nước ta. Trong luận
án chúng tôi kế thừa khái niệm toàn cầu hóa, kết quả nghiên cứu xu thế tất
yếu với những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực của toàn cầu hóa đối với đời
sống xã hội và sự biến đổi các giá trị đạo đức. Nhưng các công trình trên,
chưa có một công trình nào nghiên cứu về nhân cách sinh viên khu vực Tây
Nguyên trong bối cảnh toàn cầu hóa, mà chỉ đề cập đến sinh viên cả nước nói
chung. Đây là điểm mới của luận án, nghiên cứu sinh tập trung khai thác để
làm rõ vai trò của giáo dục giá trị đạo đức truyền thống đối với việc hình
thành và phát triển nhân cách sinh viên khu vực Tây Nguyên trong bối cảnh
toàn cầu hóa hiện nay.
1.3. NHỮNG CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ TÁC ĐỘNG CỦA TOÀN
CẦU HOÁ ĐẾN ĐỜI SỐNG CỦA ĐỒNG BÀO DÂN TỘC TÂY NGUYÊN NÓI
CHUNG VÀ THANH NIÊN - SINH VIÊN TÂY NGUYÊN NÓI RIÊNG
13.1. Các công trình nghiên cứu về tác động của toàn cầu hoá
đến đời sống đồng bào dân tộc Tây Nguyên
Các công trình nghiên cứu sự tác động của toàn cầu hóa đến vùng đất
Tây Nguyên chỉ mới dừng lại ở sự tác động đối với văn hóa – kinh tế – xã
7
hội nói chung. Chưa có công trình nào đề cập trực tiếp đến sự tác động của
toàn cầu hóa đối với những giá trị đạo đức truyền thống cho đồng bào dân
tộc Tây Nguyên. Trong luận án, nghiên cứu sinh tập trung luận giải các
nhân tố ảnh hưởng tới giáo dục giá trị đạo đức truyền thống cho đồng bào
các dân tộc Tây Nguyên nói chung và sinh viên nói riêng.
1.3.2. Các công trình nghiên cứu thực trạng, giải pháp giáo dục
giá trị đạo đức truyền thống nhằm hình thành và phát triển nhân cách
cho sinh viên khu vực Tây Nguyên.
Thực trạng đạo đức, giải pháp giáo dục giá trị đạo đức truyền thống
nhằm hình thành và phát triển nhân cách sinh viên khu vực Tây Nguyên
trong các công trình khoa học chỉ mới được đề cập một vài giá trị tiêu
biểu, cũng chưa đưa ra được các giải pháp để xây dựng nhân cách, đạo đức
sinh viên khu vực này trong thời gian tới. Chưa có công trình khoa học nào
nghiên cứu chuyên sâu, riêng biệt dưới góc độ triết học về nhân cách sinh
viên khu vực Tây Nguyên trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.
Chương 2
NHÂN CÁCH, NHÂN CÁCH SINH VIÊN, TẦM QUAN TRỌNG VÀ
NỘI DUNG GIÁO DỤC GIÁ TRỊ ĐẠO ĐỨC TRUYỀN THỐNG
NHẰM HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH SINH VIÊN
VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH TOÀN CẦU HOÁ HIỆN NAY
2.1. NHÂN CÁCH VÀ NHÂN CÁCH SINH VIÊN VIỆT NAM
2.1.1. Khái nhiệm nhân cách
Từ cách tiếp cận bắt đầu từ khái niệm con người, cá nhân, tác giả
luận án đồng tình với khái niệm nhân cách: Nhân cách như là một chỉnh
thể cá nhân có tính lịch sử - cụ thể, tham gia vào hoạt động thực tiễn, đóng
vai trò của chủ thể nhận thức và cải tạo thế giới, chủ thể của quyền hạn và
nghĩa vụ, của những chuẩn mực đạo đức, thẩm mỹ và mọi chuẩn mực xã
hội khác.
Xét về mặt cấu trúc, nhiều ý kiến cho rằng nhân cách gồm hai mặt thống
nhất với nhau là phẩm chất và năng lực, hay nói cách khác nhân cách là sự
thống nhất của phẩm chất đạo đức và năng lực.
8
2.1.2. Một số nhân tố cơ bản tác động đến sự hình thành nhân cách
Thứ nhất, quá trình hình thành và phát triển nhân cách luôn gắn liền
với giáo dục.
Thứ hai, quá trình hình thành và phát triển nhân cách chịu sự tác
động qua lại giữa cá nhân và xã hội.
Thứ ba, sự hình thành và phát triển nhân cách chịu sự chi phối bởi
các yếu tố văn hoá - xã hội.
Thứ tư, quá trình hình thành và phát triển nhân cách chịu sự chi phối
của đạo đức - nhân tố cốt lõi trong cấu trúc nhân cách.
2.1.3. Sinh viên và nhân cách sinh viên
- Sinh viên Việt Nam - tầng lớp xã hội đặc thù:
Khác với những bộ phận thanh niên khác, Sinh viên là những công
dân có độ tuổi chủ yếu từ 18 đến 30 đang học tập ở bậc đại học, cao đẳng,
đang chuẩn bị những nền tảng tri thức, kỹ năng cần thiết cho các hoạt
động chuyên môn nghề nghiệp sau này.
Một trong những biểu hiện đặc thù của sinh viên là chỗ họ luôn nêu cao
khả năng tự ý thức, tự đánh giá và luôn luôn muốn tự khẳng định mình.
Biểu hiện thứ hai của tính đặc thù ở sinh viên chính là việc xây dựng
kế hoạch để thực hiện nghề nghiệp mà mình đã chọn.
- Nhân cách sinh viên
Nhân cách sinh viên là trường hợp cụ thể của nhân cách, là hình thức
biểu hiện tính người ở một tầng lớp đặc biệt. Nên được hiểu: Nhân cách
sinh viên là toàn bộ những năng lực, phẩm chất đạo đức của mỗi sinh viên,
biểu hiện qua các hoạt động học tập, giao tiếp, ứng xử, giúp sinh viên tự
điều chỉnh hành vi, tự đánh giá để hoàn thiện bản thân mình.
- Cấu trúc nhân cách sinh viên
Về phẩm chất đạo đức của sinh viên Việt Nam hiện nay: có niềm tin
lý tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, có nhu cầu vật chất và tinh thần lành
mạnh, phong phú, lối sống văn hóa, tình nghĩa, yêu lao động, có ý thức
pháp luật, có trách nhiệm với gia đình, quê hương và cộng đồng.
Về năng lực của sinh viên Việt Nam hiện nay: nỗ lực trong học tập,
lao động, năng động, có tri thức khoa học, có khả năng tư duy độc lập và
năng lực sáng tạo trong việc tiếp thu cái mới, thích ứng nhanh với những
biến đổi của đời sống xã hội.
9
2.2. TOÀN CẦU HOÁ VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA GIÁO DỤC GIÁ
TRỊ ĐẠO ĐỨC TRUYỀN THỐNG NHẰM HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
NHÂN CÁCH SINH VIÊN VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH TOÀN CẦU HOÁ
HIỆN NAY
2.2.1. Toàn cầu hoá và xu thế tất yếu của toàn cầu hoá
- Khái niệm toàn cầu hoá
Từ cách tiếp cận của mình, chúng tôi cho rằng: Toàn cầu hoá là sự
mở rộng biên độ gia tăng liên kết, ảnh hưởng sâu sắc trên phạm vi toàn
thế giới trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội bằng nhiều phương thức
khác nhau mà xuất phát điểm của nó là từ kinh tế và chủ yếu là kinh tế.
- Xu thế tất yếu của toàn cầu hoá
Toàn cầu hoá đang là một xu thế khách quan, bắt nguồn từ xã hội hoá sản
xuất cao trên thế giới dưới tác động của cuộc cách mạng khoa học và công
nghệ hiện đại. Mặc dù, quá trình toàn cầu hoá đang bị một số nước phát triển
và các tập đoàn kinh tế tư bản xuyên quốc gia chi phối, nên có nhiều mặt tiêu
cực đe doạ độc lập và chủ quyền của các nước đang phát triển. Tuy nhiên,
quá trình này vẫn có mặt “tích cực” nhất định của nó, vì thế toàn cầu hóa vẫn
lôi cuốn được nhiều nước khác nhau tham gia vào quá trình này.
2.2.2. Tầm quan trọng của giáo dục giá trị đạo đức truyền thống
nhằm hình thành và phát triển nhân cách sinh viên Việt Nam trong
bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay
Thứ nhất, giáo dục giá trị đạo đức truyền thống dân tộc cho sinh viên
sẽ góp phần củng cố và phát huy các giá trị đó ở sinh viên trong hoàn cảnh
lịch sử mới, hình thành ở sinh viên những phẩm chất nhân cách cần thiết.
Thứ hai, giáo dục giá trị đạo đức truyền thống sẽ góp phần quan
trọng trong việc xây dựng phẩm chất đạo đức trong nhân cách sinh viên.
Thứ ba, giáo dục giá trị đạo đức truyền thống sẽ góp phần quan trọng
đối với việc phát triển yếu tố năng lực trong nhân cách sinh viên.
2.3. GIÁ TRỊ ĐẠO ĐỨC TRUYỀN THỐNG VÀ MỘT SỐ GIÁ TRỊ ĐẠO
ĐỨC TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC CẦN PHẢI GIÁO DỤC CHO SINH VIÊN
VIỆT NAM HIỆN NAY
2.3.1. Giá trị và giá trị đạo đức truyền thống
- Khái niệm giá trị
Từ những quan niệm khác nhau, chúng tôi hiểu giá trị là một phạm
trù triết học, phản ánh sự vật, hiện tượng và những thuộc tính của chúng
10
có ý nghĩa đối với xã hội, cộng đồng, cá nhân, với tư cách là phương tiện
thoả mãn nhu cầu vật chất, tinh thần, đồng thời thể hiện tính mục đích của
con người trong hoạt động.
Giá trị đạo đức truyền thống là một bộ phận quan trọng trong toàn bộ
hệ thống giá trị tinh thần của dân