Tóm tắt Luận án Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu khái quát về luận án Chính ủy trung đoàn là người chủ trì về chính trị, đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị và là bí thư đảng ủy trung đoàn. Để chính ủy trung đoàn hoàn thành chức trách, nhiệm vụ của mình, một trong những yêu cầu rất cơ bản là họ phải có phương pháp xem xét, giải quyết đúng đắn. Đề tài:“Nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay”, là một vấn đề rất bức thiết, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc. Đây cũng là vấn đề chưa được nghiên cứu một cách cơ bản, hệ thống. Luận án tập trung làm rõ quan niệm về năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng, nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và chỉ ra nhân tố cơ bản quy định việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay; làm rõ thành tựu, hạn chế, nguyên nhân và phân tích những vấn đề đặt ra đối với việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở đó, đề xuất giải pháp cơ bản, đồng bộ, khả thi nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn, một trong những nhân tố cơ bản, nền tảng đảm bảo cho chính ủy trung đoàn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Công trình được kết cấu gồm: phần mở đầu, 3 chương (7 tiết), kết luận, danh mục các công trình khoa học đã công bố của tác giả, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. 2. Lý do lựa chọn đề tài luận án Phương pháp luận duy vật biện chứng là một bộ phận tri thức triết học đặc thù, là hạt nhân được rút ra từ toàn bộ triết học Mác - Lênin, bao gồm hệ thống những quan điểm, nguyên tắc cách thức, biện pháp chỉ đạo hoạt động nhận thức và thực tiễn của chủ thể. Năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng là nhân tố cơ bản, nền tảng, định hướng, đảm bảo cho đội ngũ cán bộ quân đội nói chung, cán bộ chính trị, chính ủy, chính trị viên nói riêng phát triển phẩm chất, năng lực toàn diện. Trong giai đoạn hiện nay, để thực hiện thắng lợi chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 8, khóa XI về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đã khẳng định: “Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược, đủ năng lực và phẩm chất, ngang tầm nhiệm vụ”. Việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của đội ngũ cán bộ quân đội là yêu cầu khách quan, có ý nghĩa cấp thiết, làm cho phương pháp luận duy vật biện chứng thấm sâu vào nhận thức và hành động, quyết định đến việc hoàn thành chức trách, nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ quân đội; đồng thời góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, phương hướng, yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội trong tình hình mới. Chính ủy trung đoàn là cán bộ của Đảng và Nhà nước hoạt động trong lĩnh vực quân sự, là người chủ trì về chính trị, đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị ở các trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Do đó, chính ủy trung đoàn giữ vị trí, vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng, nhân tố quyết định trong việc xây dựng các trung đoàn trong quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ, chính ủy trung đoàn phải không ngừng hoàn thiện, nâng cao hệ thống tri thức và năng lực của mình. Một trong những vấn đề cơ bản, mấu chốt, có ý nghĩa quyết định là phải nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng. Đây là cơ sở, tiền đề đảm bảo cho việc hoàn thành chức trách, nhiệm vụ của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Bài học kinh nghiệm từ thực tiễn xây dựng quân đội cho thấy, nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam là con đường, cách thức, biện pháp cơ bản để thúc đẩy hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, hiệu quả xây dựng trung đoàn về chính trị. Chính ủy trung đoàn có năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng tốt thì hiệu lực công tác đảng, công tác chính trị, hiệu quả xây dựng trung đoàn về chính trị không ngừng được tăng cường. Ngược lại, không chú ý đến việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của đội ngũ cán bộ này thì hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, kết quả xây dựng trung đoàn về chính trị không những kém hiệu quả mà những “căn bệnh” trong tư duy của chính ủy trung đoàn, như: chủ quan, duy ý chí, giáo điều, siêu hình..., dễ có điều kiện nảy sinh và phát triển. Vì vậy, nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn là giúp họ hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Đây là một việc làm có ý nghĩa cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị quân đội vững mạnh. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu: nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn và giải pháp nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam, nhằm góp phần hoàn thiện phẩm chất, năng lực của chính ủy trung đoàn, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình hiện nay. * Nhiệm vụ nghiên cứu: - Làm rõ thực chất và những nhân tố cơ bản quy định việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. - Đánh giá thực trạng, chỉ ra nguyên nhân của thực trạng và những vấn đề đặt ra đối với việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. - Đề xuất giải pháp cơ bản nhằm nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu: những vấn đề bản chất của quá trình nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. * Phạm vi nghiên cứu: nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn bộ binh đủ quân trong Quân đội nhân dân Việt Nam, số liệu khảo sát từ năm 2006 đến nay. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu * Cơ sở lý luận của luận án: là hệ thống các quan điểm, nguyên tắc của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, nghị quyết của Quân ủy Trung ương về xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị, chính ủy, chính trị viên trong quân đội; nâng cao phẩm chất, năng lực đội ngũ cán bộ quân đội ta hiện nay. * Cơ sở thực tiễn của luận án: là tình hình thực tiễn nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn, các kết quả tổng hợp, điều tra, khảo sát của tác giả và những số liệu tổng kết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và các cơ quan, đơn vị toàn quân có liên quan đến đề tài luận án. * Phương pháp nghiên cứu: đề tài vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử. Ngoài ra, luận án sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp cụ thể như: phân tích và tổng hợp, hệ thống và cấu trúc, trừu tượng hoá và khái quát hoá, lịch sử và lôgíc, điều tra xã hội học, phương pháp chuyên gia 6. Những đóng góp mới của luận án Góp phần làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn về nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Đề xuất các giải pháp cơ bản, đồng bộ, khả thi nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án * Ý nghĩa lý luận: kết quả nghiên cứu của luận án góp phần làm sâu sắc thêm một số vấn đề lý luận về nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. * Ý nghĩa thực tiễn: kết quả nghiên cứu của luận án là cơ sở khoa học giúp các cơ quan chức năng nghiên cứu, đổi mới, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng chính ủy trung đoàn trong quân đội hiện nay. Luận án có thể làm tài liệu tham khảo trong công tác quản lý, đào tạo giảng dạy, bồi dưỡng, học tập, nghiên cứu khoa học và tiến hành nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. 8. Kết cấu của luận án Kết cấu của luận án gồm: phần mở đầu; tổng quan vấn đề nghiên cứu có liên quan đến đề tài; 3 chương (7 tiết); kết luận; các công trình của tác giả đã công bố có liên quan đến đề tài; danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1. Những công trình khoa học tiêu biểu ở nước ngoài liên quan đến phương pháp luận duy vật biện chứng Liên quan đến vấn đề này ở nước ngoài có các công trình nghiên cứu tiêu biểu như: K.M.Phataliep (1978), Chủ nghĩa duy vật biện chứng và khoa học tự nhiên Nxb Sự thật, Hà Nội; E.V. Đ.A.Vôn côgônốp (1984), Phương pháp luận công tác giáo dục tư tưởng Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội; Ilencôv (2003), Lôgic biện chứng, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội; P.V.Pôpốp chủ biên (1978), Phép biện chứng với tư cách là phương pháp luận của sự nhận thức khoa học, Nxb Đại học, Mátxcơva.v.v.. Các công trình đã khẳng định phép biện chứng duy vật với tính cách là một phương pháp thật sự khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin. Phép biện chứng duy vật có vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu về chủ nghĩa đế quốc, vạch ra chiến lược, sách lược đấu tranh cách mạng của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. 2. Những công trình khoa học tiêu biểu ở trong nước liên quan đến phương pháp luận duy vật biện chứng Lý luận và thực tiễn đã khẳng định việc vận dụng sáng tạo phương pháp luận duy vật biện chứng để giải quyết những vấn đề thực tiễn đang đặt ra là chìa khóa của sự thành công. Chính vì vậy, trước và sau đổi mới có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này. Tiêu biểu có tác phẩm: Một số vấn đề lý luận và phương pháp luận nghiên cứu thời kỳ quá độ ở nước ta, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, 1985. Cuốn sách là tập hợp các bài viết tại cuộc hội thảo cùng tên do Viện Triết học tổ chức vào tháng 3 và tháng 5 năm 1983. Các tác giả khẳng định chủ nghĩa Mác - Lênin là kim chỉ nam cho mỗi quốc gia, dân tộc tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trong đó, nắm vững phép biện chứng duy vật là cơ sở để phân tích thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay. Công trình Một số vấn đề phương pháp luận triết học Mác - Lênin trong hoạt động quân sự, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2000. Đinh Tích Quân (chủ biên), (1996), Một số vấn đề phương pháp luận quân sự, (2 tập), Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Các tác giả khẳng định tri thức triết học đóng vai trò là cơ sở thế giới quan, phương pháp luận chung nhất đối với tri thức quân sự. Trong đó triết học Mác - Lênin chỉ ra những vấn đề “có tính nguyên tắc định hướng cho tư duy quân sự, nói rộng hơn nữa là định hướng cho toàn bộ quá trình nhận thức quân sự. Các tác giả Nguyễn Trọng Chuẩn, Tô Duy Hợp, Lê Hữu Tầng chủ biên (1977), Vai trò của phương pháp luận triết học Mác - Lênin đối với sự phát triển của khoa học tự nhiên, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, khẳng định: “Nắm được phương pháp biện chứng tức là phương pháp nắm sự vật và phản ánh sự vật trong tư tưởng, chủ yếu là trong sự liên hệ, ràng buộc, vận động, phát triển và tiêu vong của sự vật”. Tác giả Nguyễn Cảnh Toàn (1997), Phương pháp luận duy vật biện chứng với việc học, dạy, nghiên cứu toán, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nôi, công trình đã nêu lên tầm quan trọng của việc vận dụng phương pháp duy vật biện chứng trong nghiên cứu toán. Tác giả Trần Xuân Sầm chủ biên (2000), Tìm hiểu phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu khoa học qua một số tác phẩm kinh điển mácxit, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, khẳng định những công trình nghiên cứu của các nhà kinh điển đã đóng góp cho nhân loại một kho tàng kiến thức đồ sộ, mà một trong những đóng góp quan trọng đó là phương pháp luận nghiên cứu khoa học macxít. Cho đến nay phương pháp luận macxit vẫn được xem là phương pháp luận khoa học nhất vì nó có thể áp dụng vào nghiên cứu không chỉ trong lĩnh vực tự nhiên mà cả trong xã hội và tư duy. Ngoài ra, xung quanh vấn đề này còn có các công trình tiêu biểu khác như: Phạm Như Cương (1999), Đổi mới phong cách tư duy Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. Ngô Đình Xây (2004), Tiếp tục đổi mới tư duy lý luận: Một đòi hỏi bức xúc hiện nay của đất nước và thời đại, Nxb Hà Nội. Trần Trọng Tân (1993), Về phương pháp nhận thức khoa học Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trần Túy (2005), Triết học với tư cách là khoa học về phương pháp luận của y học, Nxb Phương Đông, Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Những công trình khoa học tiêu biểu ở trong nước về chính ủy và bồi dưỡng phẩm chất, năng lực của đội ngũ chính ủy Quân đội nhân dân Việt Nam Khi bàn về người chính ủy, chính trị viên trong Quân đội ta đã có nhiều công trình nghiên cứu chuyên sâu về phẩm chất, năng lực của đội ngũ này. Tiêu biểu có các công trình như: Song Hào (1965) Rèn luyện trở thành người chính trị viên ưu tú của quân đội Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Song Hào (1967), Phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ người chính ủy trong lực lượng vũ trang nhân dân, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Trong đó, các tác giả đã phân tích những phẩm chất cần có của chính ủy trên các mặt đạo đức, trình độ, năng lực công tác và tác phong lãnh đạo của họ. Chu Huy Mân (2006) chủ biên, Người chính ủy Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Phạm Hồng Cư (2007), Kinh nghiệm công tác chính ủy, chính trị viên, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2007. Chính ủy, chính trị viên trong xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam về chính trị, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2007. Nâng cao chất lượng đào tạo chính ủy, chính trị viên trong thời kỳ mới, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2008. Nhâm Cao Thành (2013), Xây dựng phong cách làm việc của chính ủy trung đoàn bộ binh trong quân đội hiện nay, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Nguyễn Văn Dũng chủ biên (2012), Vai trò của xã hội học trong xây dựng nhân cách người chính ủy Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Nguyễn Quang Phát (2006), Xây dựng đội ngũ chính ủy, chính trị viên trong quân đội hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Các tác giả đã làm rõ những vấn đề cơ bản về chế độ chính ủy, chính trị viên trong quân đội, và xác định yêu cầu về phẩm chất, năng lực và phương pháp tác phong công tác của chính ủy, chính trị viên. Chính ủy, chính trị viên phải là người tiêu biểu về phẩm chất chính trị. Mẫu mực về đạo đức, lối sống; gương mẫu về tính tổ chức, tính kỷ luật, là trung tâm đoàn kết, có tín nhiệm cao trong cấp ủy, tổ chức đảng và toàn đơn vị. 4. Khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố và những vấn đề luận án cần tập trung nghiên cứu, giải quyết 4.1. Khái quát kết quả nghiên cứu của công trình khoa học đã công bố Thứ nhất, các công trình nghiên cứu đã tập trung làm rõ các quan niệm về phương pháp luận, phương pháp luận duy vật biện chứng, đặc điểm của phương pháp luận duy vật biện chứng; khẳng định phép biện chứng duy vật với tính cách là một phương pháp khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin; phép biện chứng duy vật cũng là phương pháp tư duy triệt để nhất, khoa học nhất. Các công trình đã chỉ ra vai trò quan trọng của việc vận dụng và nâng cao hiệu quả vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên trong thực tiễn công tác. Thứ hai, các công trình nghiên cứu đã phân tích, chỉ ra những phẩm chất, năng lực cần có của người chính uỷ, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam; đó là có nhận thức chính trị cao, có lập trường tư tưởng kiên định, bản lĩnh chính trị vững vàng, có trách nhiệm chính trị cao trước nhiệm vụ, trước đơn vị; trung thực, khiêm tốn, giản dị, liêm khiết, lối sống trung thực, trong sáng, đoàn kết, yêu thương con người, sống bao dung và độ lượng. Đặc biệt họ phải là người có trình độ lý luận, có thế giới quan khoa học, có kiến thức chuyên sâu về xây dựng đảng, công tác đảng, công tác chính trị và có kiến thức quân sự vững chắc, có năng lực lãnh đạo, chỉ đạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, biết chỉ huy đơn vị thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, có năng lực quản lý và có kiến thức toàn diện, ngang tầm chức trách là người chủ trì về chính trị đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị của đơn vị. Thứ ba, các công trình đã chỉ ra vị trí, vai trò quan trọng của người chính ủy trong quân đội đối với việc xây dựng sức mạnh chiến đấu cho quân đội, trước hết và nền tảng, cơ sở là xây dựng quân đội về chính trị. Nên đội ngũ chính ủy trong quân đội phải có phẩm chất, năng lực tương xứng để có thể làm tròn nhiệm vụ là người chủ trì về chính trị, đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị ở đơn vị. Theo đó, các công trình đã khẳng định sự cần thiết phải nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ, năng lực nhận thức, tư duy, tham mưu, đề xuất, lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác của của đội ngũ chính ủy trong quân đội. 4.2. Những vấn đề đặt ra để luận án tiếp tục giải quyết Một là, chưa có công trình nào tiếp cận, nghiên cứu làm rõ quan niệm, đặc điểm vận dụng và nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng duy vật của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Đây là vấn đề cơ bản, cấp thiết về lý luận để tác giả đề tài luận án tập trung nghiên cứu giải quyết. Hai là, chưa có công trình nào đi sâu, tiếp cận đánh giá thực trạng nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng; những nhân tố quy định đến việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Đó là vấn đề thực tiễn cấp thiết để tác giả đề tài luận án tập trung nghiên cứu giải quyết. Ba là, chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu toàn diện, có hệ thống, chuyên sâu các giải pháp để nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Đây là một trong những nội dung cơ bản, cấp thiết, có giá trị định hướng cho việc nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn mà tác giả đề tài luận án tập trung giải quyết. Chương 1 LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP LUẬN DUY VẬT BIỆN CHỨNG CỦA CHÍNH ỦY TRUNG ĐOÀN TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM 1.1. Thực chất nâng cao năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam 1.1.1. Quan niệm về năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng của chính ủy trung đoàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam Chính ủy trung đoàn bộ binh trong Quân đội nhân dân Việt Nam là người chủ trì về chính trị; trực tiếp chỉ đạo, tổ chức tiến hành hoạt động công tác đảng, công tác chính trị; cùng với người chỉ huy chịu trách nhiệm toàn bộ mọi hoạt động của trung đoàn theo đúng đường lối quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, điều lệnh, điều lệ của quân đội, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Chức trách, nhiệm vụ của chính ủy trung đoàn đòi hỏi họ phải có phong cách làm việc dân chủ, khoa học. Phong cách làm việc đó là nét đặc trưng trong hoạt động của chính ủy trung đoàn, thể hiện ở hệ thống những phương pháp, biện pháp, cách thức, lề lối làm việc mà chính ủy sử dụng hàng ngày để thực hiện chức trách, nhiệm vụ, nó phản ánh trình độ, phẩm chất, năng lực, đồng thời tạo nên những giá trị của người chính ủy. Xuất phát từ yêu cầu đó đòi hỏi chính ủy trung đoàn phải có năng lực vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng tương xứng để giải quyết tốt nhiệm vụ được giao. Phương pháp luận là hệ thống những quan điểm, những nguyên tắc xuất phát, những cách thức chung để thực hiện hoạt động nhận thức và thực tiễn cùng với bản thân học thuyết về hệ thống đó. Phương pháp