Tóm tắt Luận án tiến sĩ Lịch sử - Trí thức Việt Nam tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp (19405 - 1954)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ QUỐC PHÒNG VIỆN LỊCH SỬ QUÂN SỰ VIỆT NAM NGUYỄN THANH HÓA TRÍ THỨC VIỆT NAM THAM GIA KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1945-1954) Chuyên ngành : Lịch sử Việt Nam Mã số : 9 22 90 13 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ HÀ NỘI, NĂM 2019 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Lịch sử mỗi dân tộc đều in dấu đậm nét vai trò của trí thức. Lịch sử Việt Nam cũng không nằm ngoài quy luật đó. Trí thức là nguồn lực quan trọng để phát triển đất nước. Có thể khẳng định trí thức là chìa khóa cho các quốc gia “mở cửa”, ngày một phát triển vững mạnh hơn. Trong tiến trình lịch sử Việt Nam, mỗi thời kỳ lịch sử, đội ngũ trí thức đều có những đóng góp rất quan trọng cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng, xây dựng và phát triển đất nước. Ngay từ khi thành lập, Đảng Cộng sản Việt Nam đã quan tâm đến việc vận động trí thức tham gia vào công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Trong mỗi thời kỳ cách mạng khác nhau, Đảng có những sách lược vận động trí thức khác nhau. Đặc biệt từ sau Cách mạng tháng Tám 1945 thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, dưới ảnh hưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhiều trí thức trong và ngoài nước đã tập trung về với Chính phủ mới để tham gia vào công cuộc xây dựng, bảo vệ chế độ mới, tiếp đó là tiến hành kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954). Thực tế lịch sử khẳng định đội ngũ trí thức đã có những đóng góp xứng đáng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954). Kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954) là thời kỳ phát triển nở rộ của trí thức Việt Nam. Trí thức có mặt và thể hiện vai trò ở hầu hết lĩnh vực của cuộc kháng chiến. Thành viên Chính phủ hầu hết là trí thức. Từ sau Cách mạng tháng Tám 1945, Chính phủ Hồ Chí Minh đã thực hiện chính sách đoàn kết dân tộc để đấu tranh giải phóng dân tộc, trong đó nêu cao vai trò của tầng lớp trí thức. Dưới ảnh hưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhiều trí thức trong và ngoài nước đã tập trung về với chính phủ mới để tham gia vào cuộc kháng chiến. Có thể nói trí thức là nhân tố quan trọng, góp phần vào sự thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định vị trí của người trí thức trong lúc cuộc kháng chiến đang diễn ra ngày một ác liệt: “Trí thức Việt Nam đã gánh vác một phần quan trọng trong cuộc kháng chiến cứu quốc và gánh một phần quan trọng trong công việc kiến quốc” và “Không có những người đó thì công việc cách mạng khó khăn thêm 2 nhiều”. Ở những giai đoạn khác nhau của cuộc kháng chiến, người trí thức đều thể hiện được tầm quan trọng và vai trò không thể thay thế, mà rõ nhất là ở các lĩnh vực: giáo dục, y tế, kinh tế-tài chính, văn học-nghệ thuật, quân sự-quốc phòng... Trí thức Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trở thành mảng đề tài quan trọng, thu hút nhiều tổ chức, nhà khoa học đầu tư nghiên cứu, tìm hiểu và đã có một số lượng nhất định các công trình được công bố dưới dạng khác nhau, nhiều luận điểm khoa học có ý nghĩa được vận dụng vào thực tế. Tuy nhiên, những kết quả nghiên cứu này chưa có tính hệ thống và cũng chưa thật tương xứng với thực tế. Cụ thể, phần lớn các công trình chỉ tập trung vào một số vấn đề về quan điểm của Đảng, tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về trí thức và vai trò của trí thức trong cách mạng Việt Nam nói chung, kháng chiến chống Pháp nói riêng. Những công trình này đi sâu phân tích quan điểm cụ thể của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc sử dụng trí thức thông qua những bài viết, lời kêu gọi trí thức, nhưng lại thiên về tình cảm của Chủ tịch Hồ Chí Minh với trí thức như một lý giải về việc tại sao Đảng và Chính phủ lại tập hợp được một đội ngũ đông đảo như vậy, chưa lý giải được các nguyên nhân, động lực tại sao họ lại đi theo cách mạng, vai trò của họ là gì, thể hiện ở những phương diện nào. Hơn nữa, những nghiên cứu này cũng chưa nhìn nhận triệt để đóng góp của giới trí thức qua các thời kỳ lịch sử khác nhau. Việc đi sâu nghiên cứu tại sao các trí thức từ nhiều nguồn gốc xuất thân, nguồn gốc giáo dục khác nhau, ở các hoàn cảnh khác nhau lại được Chủ tịch Hồ Chí Minh tập hợp lại phục vụ công cuộc giải phóng dân tộc? Lãnh đạo Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sử dụng các trí thức ở các lĩnh vực khác như thế nào để phục vụ cuộc kháng chiến? Việc phân tích vai trò của trí thức tham gia kháng chiến chống Pháp sẽ giúp chúng ta có điều kiện so sánh với thực tiễn lịch sử để nhìn nhận lại việc thực hiện chính sách của Đảng vận động và sử dụng trí thức trong ở thời đại ngày nay và tương lai. Nhìn chung, nghiên cứu về trí thức trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp vẫn còn là một khoảng trống. Hiện nay, vấn đề trí thức và vận động trí thức để xây dựng, phát triển đất nước là vấn đề vô cùng quan trọng. Tình trạng chảy máu chất 3 xám ra bên ngoài vẫn diễn ra hàng ngày. Nhiều trí thức có tài, có đức song chưa có được môi trường làm việc tích cực, chưa được trọng dụng, đãi ngộ một cách xứng đáng. Điều ấy làm ảnh hưởng tới công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Do vậy, những kinh nghiệm về vận động, tập hợp trí thức trong kháng chiến chống thực dân Pháp vẫn còn ý nghĩa thực tiễn, nhằm áp dụng vào tình hình thực tế. Xuất phát từ lịch sử vấn đề nghiên cứu và nhận thức như vậy, NCS quyết định lựa chọn đề tài “Trí thức Việt Nam tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954)” để thực hiện luận án Tiến sĩ. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1 Mục đích + Làm rõ quá trình hoạt động, vai trò và đóng góp của trí thức Việt Nam cho gia kháng chiến chống Pháp (1945-1954) + Rút ra những kinh nghiệm về việc vận động trí thức, phát huy vai trò trí thức trong kháng chiến chống Pháp, để thúc đẩy vai trò của trí thức trong điều kiện đất nước hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ - Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án. - Nghiên cứu một cách có hệ thống quan điểm, chủ trương của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh về trí thức thời kỳ 1945-1954. - Trình bày bối cảnh lịch sử, những hoạt động của trí thức Việt Nam tham gia kháng chiến chống Pháp (1945-1954). - Đánh giá một cách khoa học, khách quan vị trí, vai trò và những đóng góp của trí thức trong quá trình kháng chiến kiến quốc thời kỳ 1945-1954 ở một số lĩnh vực: giáo dục, y tế, văn học-nghệ thuật, kinh tế-tài chính, quân sự-quốc phòng. - Phân tích những đặc điểm, hạn chế của trí thức tham gia kháng chiến chống Pháp, đồng thời rút ra những kinh nghiệm về việc vận động trí thức, phát huy vai trò trí thức trong kháng chiến chống Pháp, để vận dụng vào phát huy vai trò của trí thức trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay. 4 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là trí thức Việt Nam tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Trong thời kỳ 1945-1954, do tác động của thời cuộc, trí thức Việt Nam phân chia làm hai bộ phận: một bộ phận đi theo Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tham gia kháng chiến chống Pháp; một bộ phận không đi theo Chính phủ, ở trong vùng tạm chiếm hoặc tham gia Chính phủ của Bảo Đại. Luận án tập trung nghiên cứu hoạt động, vai trò của bộ phận trí thức tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp. - Về không gian: Việt Nam, trong đó tập trung chủ yếu ở miền Bắc. - Về thời gian: 1945-1954, và trong chừng mực nhất định, có đề cập đến trí thức thời kỳ trước năm 1945 để làm rõ vấn đề nghiên cứu. 4. Nguồn tài liệu nghiên cứu - Các nguồn tài liệu về chính sách của Đảng và quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ sau 1930 đến hết kháng chiến chống Pháp 1954 là nguồn tư liệu chính để khai thác khía cạnh đường lối, chính sách vận động trí thức; các tài liệu như nghị định, sắc lệnh, quyết định, văn kiện liên quan đến chính sách vận động và sử dụng trí thức. - Các công trình nghiên cứu về chính sách dân tộc qua các giai đoạn lịch sử dân tộc, trong đó tập trung vào các công trình nghiên cứu chính sách vận động và sử dụng trí thức trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp 1945-1954. - Các nguồn tài liệu tiếp cận từ chính những người từng tham gia kháng chiến chống Pháp, phân tích trải nghiệm, cảm nhận của chính họ. Các hồi ký, nhật ký của các trí thức tham gia kháng chiến. - Một số bài báo, tạp chí trong và ngoài nước có liên quan đến đề tài. - Các luận văn, luận án có liên quan đến đề tài nghiên cứu. - Ngoài ra, luận án còn sử dụng các nguồn tài liệu liên quan đến lịch sử hình thành và đấu tranh của giới trí thức Việt Nam cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX. Trong đó tập trung vào các nguồn tài liệu về 5 sự chuyển giao giữa các trí thức nho học và các trí thức Pháp học; các phong trào đấu tranh như Đông du, Đông kinh nghĩa thục 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận - Quá trình nghiên cứu, thực hiện luận án, tác giả vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về chiến tranh và cách mạng. - Quan điểm, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam về trí thức và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức nói chung, trong kháng chiến chống thực dân Pháp nói riêng. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận án chủ yếu sử dụng các phương pháp nghiên cứu lịch sử, ngoài ra còn sử dụng các phương pháp khác như logic, phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh trong đó chú trọng phương pháp phê phán sử liệu. Bên cạnh đó, luận án còn sử dụng phương pháp phỏng vấn nhân chứng, đối chiếu với các tư liệu lịch sử. 6. Đóng góp của luận án - Về lý luận + Khái quát sự đóng góp và vai trò của trí thức Việt Nam tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược thời kỳ 1945-1954. + Hệ thống hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc vận động và phát huy vai trò của trí thức trong kháng chiến chống thực dân Pháp. + Góp phần làm rõ sự vận dụng quan điểm của Đảng về vấn đề vận động, phát huy vai trò của trí thức trong kháng chiến chống thực dân Pháp. - Về thực tiễn + Luận án bổ sung những tư liệu mới về những đóng góp của trí thức trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. + Phản ánh tương đối đầy đủ, khách quan các bước phát triển và vai trò của trí thức Việt Nam trong kháng chiến chống thực dân Pháp. + Nhận xét những đặc điểm, hạn chế của trí thức trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và những kinh nghiệm để phát huy vai trò của trí thức trong điều kiện đất nước hiện nay. 6 7. Bố cục luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các công trình của tác giả liên quan đến đề tài luận án, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận án được chia làm 4 chương. Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Một số khuynh hướng, kết quả nghiên cứu của các công trình, đề tài có liên quan đến trí thức trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp: (1) Những công trình nghiên cứu về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp; (2) Những công trình nghiên cứu về đường lối, chính sách của Đảng đối với trí thức; (3) Những công trình nghiên cứu về đóng góp, vai trò của trí thức; (4) Những công trình nghiên cứu về lịch sử cuộc đời của các trí thức. 1.1.1. Những công trình nghiên cứu về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp Qua nghiên cứu, có các công trình chính như sau: Lịch sử cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp 1945-1954 (2 tập, Nxb Quân đội nhân dân, 1995); Toàn quốc kháng chiến - ý chí bảo vệ độc lập, tự do và bài học lịch sử (19-12-1946 - 19-12-2016) (Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, 2016); Lịch sử Việt Nam (Tập 10-Tập 11, Nxb Khoa học xã hội, 2014). Trong lĩnh vực ngoại giao có các công trình: Năm mươi năm ngoại giao Việt Nam 1945-1995, Tập 1: Ngoại giao Việt Nam 1945-1975 của Lưu Văn Lợi (Nxb Công an Nhân dân, 1996); Hoạt động đối ngoại của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thời kỳ 1945-1950 của TS Nguyễn Trọng Hậu (Nxb Chính trị Quốc gia, 2004). Lĩnh vực kinh tế tài chính có các cuốn: Lịch sử kinh tế Việt Nam, Tập 1: 1945-1954 của Đặng Phong (Nxb Khoa học xã hội, 2000); Kinh tế Việt Nam từ cách mạng tháng Tám đến kháng chiến thắng lợi (1945 - 1954) (Nxb Khoa học, 1966). Lĩnh vực giáo dục có cuốn: 50 năm phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo (1945- 1995) (Nxb Giáo dục, 1995). Lĩnh vực quân sự, quốc phòng có cuốn: Lịch sử quân giới Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp (1945-1954) (Nxb Lao động, 1990). Lĩnh vực văn học nghệ thuật có các công trình: Sự phát triển các lĩnh vực văn hóa trong thời kỳ kháng chiến 7 chống thực dân Pháp (1946-1954) (Tạp chí Nghiên cứu văn hóa, số 3, 2013); Ý thức văn hóa của văn học cách mạng Việt nam sau năm 1945 (Tạp chí Văn học, số 9, 1996) Nhìn chung, những công trình trên thuộc dạng liên quan gián tiếp đến đề tài luận án giúp NCS tham khảo, bổ sung một số nội dung như: Có cái nhìn khái quát về bối cảnh, tiến trình, những giai đoạn của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp; Sự tham gia, đóng góp của các ngành, các lĩnh vực vào cuộc kháng chiến, kiến quốc, trong đó có sự tham gia của các trí thức. 1.1.2. Những công trình nghiên cứu về đường lối, chính sách của Đảng đối với trí thức Những tài liệu trong nhóm này bàn đến vấn đề trí thức ở một số khía cạnh: Trí thức với cách mạng, với kháng chiến; quan điểm của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh với trí thức; vấn đề vận động, phát huy vai trò của trí thức trong thời đại ngày nay. Nhóm bài viết nghiên cứu về quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với trí thức, như: Tư tưởng Hồ Chí Minh về trí thức của tác giả Nguyễn Văn Hiền; Chủ tịch Hồ Chí Minh và vấn đề xây dựng đội ngũ trí thức; Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ trí thức của tác giả Nguyễn Thắng Lợi; Chủ tịch Hồ Chí Minh với việc trọng dụng nhân tài trong xây dựng chính quyền cách mạng và kháng chiến kiến quốc của tác giả Văn Tất Thu Những bài viết trên đề cập đến những nội dung chính: tư tưởng Hồ Chí Minh về trí thức và cách mạng; vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc tập hợp trí thức; quan điểm trọng dụng nhân tài của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong xây dựng chính quyền cách mạng và kháng chiến kiến quốc; những định hướng cải tạo, xây dựng và phát triển trí thức. GS.TS Nguyễn Văn Khánh có một số công trình: Một số vấn đề về trí thức Việt Nam (Nxb Lao động, 2001); Trí thức với Đảng, Đảng với trí thức trong sự nghiệp giải phóng và xây dựng đất nước (Nxb Thông tấn, 2004); Trí thức Việt Nam trong tiến trình lịch sử dân tộc (Nxb Chính trị Quốc gia, 2015). PGS.TS Đức Vượng cũng có nhiều công trình về trí thức: Hồ Chí Minh đào tạo cán bộ và trọng dụng nhân tài (Nxb Chính trị Quốc gia, 2010); Thực trạng và giải pháp xây dựng đội ngũ trí thức Việt 8 Nam trong sự nghiệp đổi mới đất nước (Nxb Chính trị Quốc gia, 2014). Một số luận văn thạc sĩ, tiến sĩ cũng quan tâm đến vấn đề này: Luận vănLịch sử Chủ trương của Đảng về vận động, tập hợp tầng lớp trí thức thời kỳ 1930-1954 của Nguyễn Thu Hải, bảo vệ năm 2006 tại trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn; luận án Đảng vận động trí thức trong đấu tranh giải phóng dân tộc từ năm 1930 đến năm 1945 của Đặng Thị Minh Phượng, bảo vệ năm 2015. 1.1.3. Những công trình nghiên cứu về đóng góp, vai trò của trí thức Nhóm những công trình liên quan gián tiếp đến đề tài luận án Cuốn Góp phần tìm hiểu Nho giáo - nho sĩ - trí thức Việt Nam trước 1945 của PGS.TS Chương Thâu (Nxb Văn hoá Thông tin, 2007); Trí thức Việt Nam đối diện với văn minh phương Tây thời Pháp thuộc của PGS.TS Trần Viết Nghĩa (Nxb Chính trị Quốc gia, 2012); Ba thế hệ trí thức người Việt (1862-1954) - nghiên cứu lịch sử xã hội của GS Trịnh Văn Thảo (Nxb Thế giới, 2013) Nhóm những công trình liên quan trực tiếp đến đề tài luận án Một số bài viết như: Ý nghĩa Cách mạng tháng Tám đối với trí thức Việt Nam của tác giả Đỗ Xuân Sảng (1952); Hoàng Văn Đức với các bài viết: Trí thức Việt Nam trong cuộc cách mạng dân chủ (1949) và bài Hiện trạng đời sống viên chức trí thức (1953). Một số công trình nghiên cứu về trí thức Nam bộ: Trí thức Sài Gòn - Gia Định 1945-1975 (Nxb Chính trị Quốc gia, 2002); Trí thức Nam bộ trong kháng chiến chống Pháp (1945 - 1954) (Nxb Đại học Quốc gia thành phố HCM, 2003). Luận văn thạc sĩ Trí thức Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp 1945- 1954 của Nguyễn Thị Như, 2005; luận văn Sự ra đời và hoạt động của Đảng Dân chủ Việt Nam trong những năm 1944-1964 của Phạm Thị Mai Thủy, 2006. 1.1.4. Những ấn phẩm viết về lịch sử cuộc đời của các trí thức Gần đây, đã có những cuốn sách chuyên khảo về tiểu sử, lịch sử cuộc đời của từng nhân vật. Có thể kể ra một số cuốn, phục vụ trực tiếp cho việc tham khảo của luận án như: Tôn Thất Tùng - cuộc đời và sự nghiệp (2002); Đặng Vũ Hỷ - Cuộc đời và sự nghiệp; Trần Hữu Tước - Cuộc đời và sự nghiệp; Nguyễn Văn Huyên - cuộc đời và sự nghiệp; 9 Luật sư Nguyễn Hữu Thọ hành trình yêu nước; Giáo sư Ngụy Như KonTum; Hoàng Minh Giám - Người con của thế hệ vàng; Tạ Quang Bửu - Nhà khoa học tài năng, uyên bác; Phan Anh - Một niềm tự hào của trí thức Việt Nam; Luật sư Vũ Trọng Khánh - Bộ trưởng Bộ Tư pháp đầu tiên; Trí thức tinh hoa Việt Nam đương đại – một số chân dung; Những trí thức về nước theo Bác Hồ đi kháng chiến; Gương mặt những người cùng thế hệ 1.2. Khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình đã công bố và những vấn đề luận án tập trung nghiên cứu 1.2.1. Đánh giá những kết quả nghiên cứu đạt được Các công trình trên chủ yếu đề cập đến bốn vấn đề: Một là, Đảng với vấn đề trí thức trong sự nghiệp cách mạng nói chung. Hai là, quan điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh về trí thức trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ba là, trong một số công trình trình bày các sự kiện liên quan đến một số trí thức trong kháng chiến chống Pháp. Bốn là, một số công trình viết về cuộc đời và sự nghiệp của các trí thức được xuất bản trong thời gian gần đây đã giúp nhìn nhận rõ ràng và đầy đủ hơn vai trò của những trí thức. 1.2.2. Những vấn đề chưa giải quyết thỏa đáng Qua khảo cứu những công trình nghiên cứu, nghiên cứu sinh thấy rằng chưa có một công trình nào đề cập đầy đủ hoạt động, vai trò của trí thức tham gia cuộc kháng chiến chống Pháp. Các công trình nghiên cứu ở trên chưa làm rõ được toàn diện về vai trò, đóng góp góp của trí thức Việt Nam tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp. Nhưng những công trình trên chưa làm rõ được một số vấn đề sau: + Nguồn gốc xuất thân, học vấn của trí thức Việt Nam trong kháng chiến chống thực dân Pháp. + Lý giải nguyên nhân vì sao trí thức lại đi theo cách mạng, đi theo kháng chiến (trong đó có nhiều trí thức từ bỏ nghề nghiệp, địa vị ở nước ngoài để tham gia kháng chiến). Đặc biệt, chưa thấy công trình nào thể hiện mối quan hệ giữa chính sách của Đảng đối với trí thức và sự thay đổi chính sách ấy đối với trí thức trong cuộc kháng chiến chống Pháp; chính sách của Đảng giúp người trí thức tự cải biến như thế nào để thành 10 người trí thức mới cả trong nhận thức lẫn hành động đặng phục vụ tốt nhất cho kháng chiến và kiến quốc. Cũng chưa có công trình nào thể hiện nổi bật và hệ thống những đóng góp của trí thức trong các lĩnh vực: văn hóa giáo dục, y tế, kinh tế tài chính, quốc phòng Trong các công trình nghiên cứu lịch sử, các tác giả đa phần chú ý đề cập tới các sự kiện, những thành tựu quân sự là chính. 1.2.3. Những vấn đề luận án cần tập trung nghiên cứu, giải quyết Luận án tập trung phân tích, đánh giá những chủ trương, quan điểm của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh về trí thức trong kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1945-1954. Luận án cũng góp phần làm rõ bối cảnh tình hình trong từng giai đoạn của cuộc kháng chiến chống Pháp và tác động của nó tới sự hoạt động, tham gia của trí thức vào cuộc kháng chiến. Luận án sẽ đi sâu phân tích làm rõ vai trò của trí thức tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp qua hai thời kỳ: 1945-1950 và 1951- 1954. Đặc biệt làm nổi bật