Tóm tắt Luận án Xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu khái quát về luận án Đề tài “Xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay” là công trình nghiên cứu độc lập, sáng tạo của tác giả, được thực hiện trên cơ sở các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về lối sống; các nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, báo cáo tổng kết và kết quả khảo sát của tác giả ở một số trường đào tạo sĩ quan quân đội. Luận án đưa ra quan niệm lối sống có văn hóa và lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam (QĐNDVN); phân tích những yếu tố quy định việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN; đánh giá thành tựu, hạn chế, nguyên nhân và khái quát một số vấn đề đặt ra cần giải quyết trong xây dựng lối sống có văn hóa của học viên; từ đó đề xuất yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN hiện nay. Để triển khai hướng nghiên cứu trên, luận án xây dựng kết cấu gồm: phần mở đầu, 3 chương (6 tiết), kết luận, danh mục các công trình khoa học công bố kết quả nghiên cứu của đề tài luận án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. 2. Lý do lựa chọn đề tài luận án Trong quá trình tiến hành công cuộc đổi mới đất nước theo mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, Đảng ta đã xác định phát triển kinh tế là trọng tâm, xây dựng Đảng là then chốt, văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội và hướng vào xây dựng con người có nhân cách, lối sống tốt đẹp. Tuy nhiên, tác động của những tiêu cực nảy sinh trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và quá trình mở cửa, hội nhập quốc tế đã làm cho môi trường văn hóa - xã hội có biểu hiện lai căng, thiếu lành mạnh, ảnh hưởng không nhỏ đến lối sống của con người. Bên cạnh đó, sự chống phá của các thế lực phản động, thù địch thông qua chiến lược “diễn biến hòa bình” cũng làm tha hóa lối sống của không ít cán bộ, đảng viên và thế hệ trẻ. Trong xã hội, nhiều biểu hiện của lối sống xa lạ với đạo lý, truyền thống dân tộc xuất hiện và phát triển. Trên thực tế, đồng tiền đã chi phối nhiều mối quan hệ, trong đó có những quan hệ xưa nay luôn được đề cao và không thể mua được bằng tiền. Không ít thanh niên hiện nay đang có biểu hiện sống buông thả, thiếu hoài bão, mờ nhạt lý tưởng, thờ ơ với cộng đồng, cá nhân vị kỷ, không quan tâm tới các vấn đề chính trị, quay lưng với các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của cộng đồng. Nghị quyết Hội nghị lần thứ chín BCH Trung ương khóa XI của Đảng đã chỉ rõ: So với những thành tựu trên lĩnh vực chính trị, kinh tế, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, thành tựu trong lĩnh vực văn hóa chưa tương xứng; chưa đủ để tác động có hiệu quả xây dựng con người và môi trường văn hóa lành mạnh. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng và trong xã hội có chiều hướng gia tăng. Điều đó đã đặt ra những yêu cầu trong việc xây dựng con người Việt Nam về lối sống có văn hóa đang trở nên quan trọng và cấp bách. Học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN là những người được lựa chọn chặt chẽ qua thi tuyển sinh quân sự và đang được học tập, rèn luyện trong môi trường nghiêm khắc, nhân văn, hiện đại. Việc xây dựng lối sống có văn hóa sẽ giúp họ nhận thức sâu sắc các giá trị chính trị, văn hóa nhân văn, tiến bộ trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và ĐCS Việt Nam, làm cơ sở cho việc lựa chọn đúng đắn các giá trị sống, nâng cao chất lượng các hoạt động học tập, rèn luyện, sinh hoạt, công tác và những hành vi giao tiếp, ứng xử, không ngừng vươn lên hoàn thiện nhân cách; đồng thời đấu tranh với những nhận thức và hành vi lệch lạc, tiêu cực trong xã hội hiện nay. Nhận thức rõ vấn đề này, các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN đã coi trọng và tiến hành có hiệu quả các hoạt động xây dựng lối sống có văn hóa của học viên, góp phần nâng cao chất lượng toàn diện công tác giáo dục và đào tạo (GD & ĐT). Tuy nhiên, nhận thức của một số cán bộ, giảng viên đối với việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên còn chưa đầy đủ, từ đó chưa phát huy tốt vai trò, trách nhiệm và sự gương mẫu tham gia. Một số học viên trong quá trình GD & ĐT chỉ quan tâm nâng cao trình độ kiến thức, kỹ năng công tác, chưa coi trọng đúng mức việc tu dưỡng, rèn luyện về lối sống có văn hóa. Cá biệt học viên còn có những hành vi sống thực dụng, thiếu trung thực, lành mạnh, hoặc vi phạm pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội và các tệ nạn xã hội. Nhiệm vụ xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính qui, tinh nhuệ, từng bước hiện đại đang đòi hỏi các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN phải không ngừng đổi mới mạnh mẽ công tác GD & ĐT nhằm xây dựng đội ngũ sĩ quan quân đội không những có bản lĩnh chính trị vững vàng, trình độ kiến thức chuyên môn sâu rộng mà còn phải có phẩm chất đạo đức trong sáng, mẫu mực và lối sống có văn hóa. Sau này, họ sẽ là lực lượng nòng cốt trong tổ chức các hoạt động lãnh đạo, quản lý, chỉ huy và giáo dục cán bộ, chiến sĩ ở các đơn vị cơ sở về mọi mặt, đáp ứng tốt các yêu cầu của nhiệm vụ xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Từ những lý do trên, tác giả chọn vấn đề “Xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay” để nghiên cứu có ý nghĩa cơ bản và cấp bách. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ một số vấn đề lý luận, thực tiễn về xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN, từ đó đề xuất yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường này hiện nay. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Luận án làm sáng tỏ quan niệm, đặc trưng lối sống có văn hóa của học viên và những yếu tố quy định việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Đánh giá đúng những thành tựu, hạn chế, làm rõ nguyên nhân và khái quát một số vấn đề đặt ra trong xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Đề xuất yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài giới hạn nghiên cứu việc xây dựng lối sống có văn hoá của học viên thuộc đối tượng đào tạo sĩ quan cấp phân đội, trình độ đại học (còn gọi là đối tượng đào tạo cơ bản, dài hạn cấp phân đội). Đề tài tập trung nghiên cứu việc xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở phạm vi các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Phạm vi điều tra, khảo sát ở một số trường đào tạo sĩ quan quân đội khu vực phía Bắc. Các số liệu phục vụ việc nghiên cứu của đề tài được giới hạn từ năm 2008 cho đến nay. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận, thực tiễn Luận án được thực hiện trên cơ sở những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng con người và lối sống mới; đồng thời dựa vào nghiên cứu các chỉ thị, nghị quyết của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về xây dựng lối sống trong QĐNDVN. Luận án dựa vào thực tiễn việc xây dựng lối sống có văn hoá của học viên ở phạm vi các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN qua nghiên cứu nghị quyết, báo cáo tổng kết của một số nhà trường và kết quả điều tra, phỏng vấn, khảo sát của tác giả ở một số trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN; đồng thời kế thừa có chọn lọc kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận án được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin; đồng thời sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể của khoa học xã hội và nhân văn như: phân tích, tổng hợp, lôgíc và lịch sử, thống kê, so sánh, tổng kết thực tiễn, điều tra xã hội học, phỏng vấn và phương pháp chuyên gia. 6. Những đóng góp mới của luận án Từ góc độ triết học, chính trị - xã hội, luận án góp phần làm rõ các quan niệm lối sống có văn hóa, lối sống có văn hóa của học viên và xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN; đồng thời luận giải những yếu tố quy định việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Luận án đề xuất yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN hiện nay, góp phần thiết thực vào việc đổi mới căn bản, toàn diện công tác GD & ĐT ở các nhà trường quân đội. 7. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ cung cấp luận cứ khoa học cho lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong công tác GD & ĐT ở các nhà trường quân đội; đồng thời có thể là tài liệu tham khảo trong nghiên cứu và giảng dạy các vấn đề có liên quan đến việc xây dựng lối sống có văn hóa trong QĐNDVN. Luận án được triển khai trong thực tiễn sẽ nâng cao hiệu quả xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN, góp phần thiết thực xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội vừa “hồng” vừa “chuyên”, đáp ứng các yêu cầu, đòi hỏi của nhiệm vụ xây dựng Quân đội và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài có liên quan đến đề tài * Các công trình nghiên cứu về văn hóa. Một số công trình khi nghiên cứu về văn hóa đã đề cập đến mối quan hệ giữa văn hóa với sự phát triển của con người và xã hội. Tiêu biểu có các công trình của D.Ikeđa và A.Pécxây, “Tiếng chuông cảnh tỉnh cho thế kỷ XXI”; Kawada Junzo, “Trân trọng bản sắc văn hoá và tính sáng tạo của các nền văn hoá địa phương”... Các công trình trên đã lý giải mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với văn hoá; giữa con người với sản xuất và môi trường sinh thái, từ đó khẳng định văn hoá là chìa khóa, tiêu chí quan trọng đánh dấu trình độ phát triển của con người và xã hội trong những giai đoạn lịch sử. * Các công trình nghiên cứu về lối sống và lối sống XHCN. Lối sống là vấn đề có nội hàm rộng lớn, phức tạp, phản ánh sự phát triển của con người và xã hội nên đã được nhiều nhà khoa học nghiên cứu. Tiêu biểu có một số công trình của các nhà khoa học ở Liên Xô (cũ) được dịch sang tiếng Việt, như: V.I.Tolstykh, “Lối sống (khái niệm, hiện thực, các vấn đề)”; E.V.Xtơrucốp, “Lối sống XHCN, những vấn đề lý luận và giáo dục - tư tưởng”; G.E.Gledơman, M.N. Rútkêvích, X.X.Vítsơnhépxki, “Lối sống xã hội chủ nghĩa”; V.I. Đôbrưnina, “Lối sống Xô viết, hôm nay và ngày mai”; V.G. Xinixưn “Nếp sống Xô-Viết”. Các công trình trên đã phân tích sâu sắc khái niệm lối sống và phân biệt với một số khái niệm liên quan; chỉ rõ mối quan hệ giữa lối sống với phương thức sản xuất và các điều kiện của một hình thái kinh tế - xã hội; từ đó làm rõ khái niệm lối sống XHCN, cơ sở hình thành, phát triển, bản chất, biểu hiện, những vấn đề có tính quy luật và con đường, biện pháp xây dựng lối sống XHCN ở Liên Xô và vận dụng vào các nước khác. 2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước có liên quan đến đề tài * Các công trình nghiên cứu về văn hóa và xây dựng văn hóa. Một số công trình nghiên cứu về văn hóa đã đề cập đến các khía cạnh về lối sống của con người, tiêu biểu: Phạm Văn Đồng, “Văn hoá và đổi mới”; Lương Quỳnh Khuê, “Văn hoá thẩm mỹ và nhân cách”; Nguyễn Văn Huyên (chủ biên), “Văn hoá thẩm mỹ và sự phát triển con người Việt Nam trong thế kỷ mới”; Lê Quang Thiêm (chủ biên), “Văn hoá với sự phát triển của xã hội Việt Nam theo định hướng xã hội chủ nghĩa”; Nguyễn Khoa Điềm (chủ biên), “Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; Phạm Minh Hạc và Nguyễn Khoa Điềm (chủ biên), “Về phát triển văn hóa và xây dựng con người thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa”; Giang Thị Huyền (chủ biên), “Một số chuyên đề văn hóa và phát triển” Các công trình đã tiếp cận văn hoá với tính cách sự phát triển “năng lực bản chất người”, từ đó khẳng định sự phát triển của văn hoá luôn gắn liền với sự hoàn thiện những giá trị tốt đẹp của con người và xã hội theo tiêu chí chân, thiện, mỹ; đồng thời coi văn hóa là động lực để xây dựng nước ta theo mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. * Các công trình nghiên cứu về lối sống và xây dựng lối sống. Nghiên cứu lối sống trong mối quan hệ với các giá trị xã hội có công trình của PGS, TS Đào Trí Úc (chủ biên), “Xây dựng ý thức và lối sống theo pháp luật”; GS, TSKH Huỳnh Khái Vinh (chủ biên), “Một số vấn đề về lối sống, đạo đức, chuẩn giá trị xã hội”; PGS Chu Khắc Thuật và PTS Nguyễn Văn Thủ, “Văn hóa, lối sống với môi trường”; TS Nguyễn Viết Chức, “Xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống và đời sống văn hóa ở thủ đô Hà Nội trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”; Thanh Lê, “Giáo dục lối sống - nếp sống mới”; GS, TS Đỗ Huy, “Lối sống dân tộc - hiện đại mấy vấn đề lý luận và thực tiễn”; GS, VS Phạm Minh Hạc (chủ biên), “Tâm lý người Việt Nam đi vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa- Những điều cần khắc phục”; Nguyễn Ngọc Hà, “Đặc điểm tư duy và lối sống của con người Việt Nam hiện nay - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn”... Các công trình trên đã đưa ra định nghĩa về lối sống; làm rõ quan hệ giữa lối sống với văn hóa, đạo đức, chuẩn giá trị và môi trường; chỉ ra đặc điểm tư duy và lối sống truyền thống của người Việt Nam; từ đó đề xuất những giải pháp xây dựng các vấn đề văn hóa, đạo đức, lối sống ở nước ta hiện nay. * Các công trình nghiên cứu về xây dựng lối sống có văn hóa. Công trình của Thanh Lê, “Văn hóa và lối sống”; Lê Như Hoa, “Bản sắc dân tộc trong lối sống hiện đại”; Võ Văn Thắng, “Xây dựng lối sống ở Việt Nam hiện nay (từ góc độ văn hoá truyền thống dân tộc)”; Đặng Quang Thành, “Xây dựng lối sống có văn hóa của thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh trong công cuộc đổi mới theo định hướng XHCN” Các công trình đã từ góc độ văn hóa để làm rõ các vấn đề lý luận, thực tiễn về lối sống và văn hóa; từ đó đưa ra khái niệm về lối sống có văn hóa; chỉ rõ các giá trị văn hoá truyền thống dân tộc trong xây dựng lối sống ở Việt Nam; đề xuất phương hướng, giải pháp kế thừa, phát huy các giá trị văn hoá truyền thống dân tộc trong xây dựng lối sống ở Việt Nam và lối sống có văn hóa của thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh trong công cuộc đổi mới theo định hướng XHCN. * Các công trình nghiên cứu về xây dựng lối sống có văn hóa trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Nghiên cứu về lối sống của cán bộ, học viên trong Quân đội có công trình của Viện Khoa học xã hội và nhân văn quân sự - Bộ Quốc phòng do PGS, TS Phạm Xuân Hảo (chủ biên), “Bồi dưỡng lối sống xã hội chủ nghĩa cho sĩ quan trẻ hiện nay”; Vũ Công Toàn, “Ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân trong đội ngũ cán bộ ở các doanh nghiệp Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay - thực trạng và giải pháp ngăn chặn, khắc phục”; Vũ Văn Thường, “Bồi dưỡng văn hóa pháp luật cho học viên đào tạo sĩ quan ở các nhà trường quân đội trong giai đoạn hiện nay”... Các công trình đã phân tích các vấn đề lý luận, thực tiễn về lối sống XHCN và chủ nghĩa cá nhân, văn hóa pháp luật; từ đó đưa ra những giải pháp cơ bản để bồi dưỡng lối sống XHCN, văn hóa pháp luật và khắc phục ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân đến nhân cách người cán bộ quân đội ta. 3. Đánh giá khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố và những vấn đề luận án cần tập trung giải quyết * Đánh giá khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã công bố. Một là, các công trình khoa học đã đưa ra và làm rõ khái niệm lối sống. Các công trình khoa học đã đưa ra khái niệm về lối sống, có sự phân biệt giữa “lối sống” với “mức sống”, “nếp sống” và một số khái niệm gần gũi khác. Khi phân tích khái niệm lối sống, các tác giả đã nhấn mạnh những đặc điểm trong các hoạt động sống cơ bản của con người; từ đó chỉ rõ lối sống bao gồm mặt vật chất và tinh thần, mặt khách quan và chủ quan gắn với một hình thái kinh tế - xã hội. Một số tác giả còn chỉ rõ trong xã hội có giai cấp, lối sống cũng mang bản chất giai cấp. Lối sống còn phản ánh những đặc điểm về truyền thống văn hóa dân tộc và xu thế của thời đại trong những giai đoạn lịch sử nhất định. Hai là, các công trình đã phân tích mối quan hệ giữa lối sống với văn hóa và một số vấn đề về xây dựng lối sống có văn hóa ở nước ta. Đề cập đến mối quan hệ giữa “lối sống” với “văn hóa”, một số tác giả đã chỉ rõ, phạm trù lối sống dù được định nghĩa theo cách nào cũng để chỉ quá trình hiện thực hóa các giá trị và hệ giá trị văn hóa trong thực tiễn cuộc sống. Tuy nhiên, không phải tất cả những giá trị văn hóa đều được con người hiện thực hóa trong thực tiễn, mà chỉ những giá trị nào được con người chấp nhận và hiện thực hóa trong cuộc sống mới tạo nên lối sống. Do vậy, lối sống có văn hóa là khái niệm dùng để chỉ các yêu cầu về phẩm chất, nhân cách của con người mới, đáp ứng các yêu cầu phát triển của xã hội và xu thế thời đại trong giai đoạn hiện nay. Ba là, một số công trình đã đề cập đến việc xây dựng lối sống XHCN ở sĩ quan trẻ và việc khắc phục ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực dụng đến nhân cách người cán bộ quân đội. Trong quân đội, hoạt động của con người luôn chịu tác động, chi phối mạnh mẽ bởi các quy luật đấu tranh vũ trang, tính chất và đặc điểm của môi trường quân sự. Một số công trình nghiên cứu đã chỉ rõ những biểu hiện đặc thù trong lối sống XHCN của sĩ quan trẻ quân đội và ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân, thực dụng là nguyên nhân chủ yếu gây nên sự đối lập giữa cá nhân với cộng đồng và làm nảy sinh những biến đổi phức tạp về tâm lý, tư tưởng, hành vi trong thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ quân đội hiện nay. Bốn là, một số công trình đã làm rõ các vấn đề về lối sống văn hóa của học viên ở các trường sĩ quan QĐNDVN. Một số công trình nghiên cứu đã đề cập đến việc xây dựng, phát triển lối sống có văn hóa của học viên đào tạo sĩ quan và khắc phục ảnh hưởng của lối sống thực dụng đối với học viên ở các nhà trường quân đội. Các công trình nghiên cứu đã được đánh giá cao và có giá trị tham khảo thiết thực đối với đề tài luận án. Tuy nhiên, việc nghiên cứu về xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN đến nay chưa được công trình nào đề cập một cách hệ thống. * Những vấn đề mà luận án cần tập trung giải quyết Một là, nghiên cứu một số vấn đề lý luận về xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Lối sống là khái niệm có nội hàm rộng lớn và đa cấp độ nghiên cứu. Do vậy, cần phải tiếp tục làm rõ các khái niệm về lối sống, lối sống có văn hóa; từ đó đưa ra quan niệm về lối sống có văn hóa của học viên và xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN; đồng thời luận giải những yếu tố quy định việc xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường này. Hai là, nghiên cứu thực trạng xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Sự biến đổi của đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội ở nước ta đã có tác động, ảnh hưởng không nhỏ đến lối sống của con người, nhất là thế hệ trẻ. Do vậy, cần phải đánh giá đúng những thành tựu, chỉ rõ nguyên nhân và khái quát những vấn đề đặt ra cần phải giải quyết trong xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN. Ba là, nghiên cứu, đề xuất yêu cầu và một số giải pháp cơ bản xây dựng lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan QĐNDVN hiện nay, góp phần thiết thực vào việc đổi mới căn bản, toàn diện công tác GD & ĐT ở các nhà trường quân đội. Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG LỐI SỐNG CÓ VĂN HÓA CỦA HỌC VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG ĐÀO TẠO SĨ QUAN QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM 1.1. Lối sống có văn hóa và lối sống có văn hóa của học viên ở các trường đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 1.1.1. Quan niệm lối sống có văn hóa Lối sống là khái niệm đã được nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu ở các phương diện khác nhau. Các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác - Lênin đã nghiên cứu lối sống từ việc tiếp cận hoạt động sản xuất vật chất để chỉ rõ mối quan hệ giữa lối sống với phương thức sản xuất