Xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam

1 Mục lục Mở đầu Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán quản trị 1.1. Khái quát về kế toán quản trị .............................................................................. 1 1.1. 1. Nhu cầu thông tin của nhà quản lý. ............................................................. 1 1.1. 2. Mục tiêu của kế toán quản trị. ..................................................................... 1 1.1. 3. Vai trò của kế toán quản trị. ........................................................................ 2 1.1. 4. Yêu cầu tổ chức hệ thống kế toán quản trị. ................................................. 3 1.1. 5. Các phương pháp sử dụng trong kế toán quản trị. ...................................... 3 1.1. 6. So sánh kế toán quản trị và kế toán tài chính. ............................................. 4 1.2. Nội dung cơ bản của kế toán quản trị. ................................................................ 5 1.2.1. Phân loại chi phí. .......................................................................................... 5 1.2.1.1. Phân loại chi phí theo chức năng........................................................... 6 1.2.1.2. Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí. .................................... 6 1.2.1.3. Chi phí chênh lệch, chi phí cơ hội, chi phí chìm. .................................. 6 1.2.2. Kế toán giá thành sản phẩm. ........................................................................ 6 1.2.2.1. Hệ thống tính giá thành theo công việc (đơn đặt hàng)......................... 7 1.2.2.2. Hệ thống tính giá thành sản phẩm theo quá trình sản xuất.................... 7 1.2.3. Phân tích mối quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận............................... 8 1.2.4. Lập dự toán ngân sách................................................................................ 10 1.2.5. Kế toán đánh giá trách nhiệm quản lý........................................................ 11 1.2.6. Định giá sản phẩm...................................................................................... 12 2 1.2.6.1. Định giá theo phương pháp toàn bộ..................................................... 12 1.2.6.2. Định giá theo phương pháp trực tiếp ................................................... 12 1.2.6.3. Định giá trong các trường hợp đặc biệt ............................................... 13 1.2.7. Thông tin thích hợp cho việc ra quyết định............................................... 13 1.3. Kế toán quản trị và vấn đề quản lý chất lượng sản phẩm. ................................ 14 1.3.1. Giới thiệu sợ lược về hệ thống quản lý chất lượng 6 sigma....................... 14 1.3.2. Tiếp cận hệ thống quản lý chất lượng 6 sigma ở góc độ kế toán quản trị........................................................................................................................... 16 1.3.2.1. Điểm giống nhau và khác nhau giữa hệ thống quản lý chất lượng 6 sigma và hệ thống kế toàn quản trị...................................................... 16 1.3.2.2. Mối quan hệ giữa hệ thống quản lý chất lượng 6 sigma và hệ thống kế toán quản trị. ...................................................................................... 17 1.3.2.3. Tiếp cận hệ thống quản lý chất lượng 6 sigma ở góc độ kế toán quản trị. ............................................................................................................. 17 Kết luận chương 1............................................................................................. 19 Chương 2: Thực trạng hệ thống kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam.................................................................................................................. 20 2.1. Giới thiệu về công ty Samyang Việt Nam ....................................................... 20 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty Samyang Việt Nam............. 20 2.1.2. Những thách thức công ty đang đối đầu hiện nay. ..................................... 20 2.2. Đặc điểm quá trình sản xuất tại công ty Samyang Việt Nam ........................... 21 2.3. Tổ chức kế toán quản trị tại Samyang Việt Nam.............................................. 22 2.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán. ............................................................................ 23 2.3.2. Tổ chức hệ thống chứng từ......................................................................... 24 3 2.3.3. Tổ chức hệ thống tài khoản. ....................................................................... 24 2.3.4. Tổ chức hệ thống sổ sách kế toán............................................................... 24 2.3.5. Tổ chức hệ thống báo cáo kế toán. ............................................................. 24 2.3.6. Thực hiện nội dung kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam........ 25 2.3.6.1 Phân loại chi phí. .................................................................................. 25 2.3.6.2. Kế toán giá thành sản phẩm và xác định giá vốn hàng bán................. 27 2.3.6.3. Lập kế hoạch........................................................................................ 37 2.3.6.4. Hệ thống kiểm soát. ............................................................................. 38 2.4. Đánh giá hệ thống kế toán quản trị tại Samyang Việt Nam.............................. 40 2.4.1. Những thuận lợi.......................................................................................... 40 2.4.2. Những vấn đề tồn tại liên quan đến việc tổ chức kế toán quản trị tại công ty .................................................................................................................. 40 Kết luận chương 2 ................................................................................................ 42 Chương 3: Xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam.................................................................................................................. 43 3.1. Sự cần thiết phải xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam .................................................................................................. 43 3.2. Mục tiêu xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam. ......................................................................................................................... 43 3.3. Tổ chức công tác kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam .................. 44 3.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán tại công ty Samyang Việt Nam (có áp dụng kế toán quản trị).................................................................................................... 44 3.3.2. Xây dựng hệ thống chứng từ. ..................................................................... 46 3.3.3. Xây dựng hệ thống tài khoản kế toán quản trị. .......................................... 50 4 3.3.3.1. Hoàn thiện hệ thống tài khoản hiện tại ................................................ 50 3.3.3.2. Xây dựng hệ thống tài khoản kế toán quản trị..................................... 50 3.3.4. Hệ thống sổ sách, báo cáo. ......................................................................... 51 3.3.4.1. Hệ thống sổ sách. ................................................................................. 51 3.3.4.2. Hệ thống báo cáo kế toán quản trị. ...................................................... 51 3.4. Vận dụng nội dung kế toán quản trị vào thực tiễn công tác kế toán tại công ty Samyang Việt Nam ..................................................................................... 52 3.4.1 Phân loại chi phí tại công ty. ....................................................................... 52 3.4.2. Hoàn thiện hệ thống tính giá thành sản phẩm. ........................................... 54 3.4.2.1. Tập hợp chi phí .................................................................................... 54 3.4.2.2. Hoàn thiện việc phân bổ chi phí .......................................................... 55 3.4.2.3. Tính giá thành sản phẩm...................................................................... 56 3.4.3. Xây dựng hệ thống dự toán tại công ty Samyang Việt Nam...................... 57 3.4.3.1. Vai trò của hệ thống dự toán đối với công ty ...................................... 57 3.4.3.2. Trình tự lập dự toán ............................................................................. 58 3.4.3.3. Lập dự toán tại công ty ........................................................................ 58 3.4.3.3.1. Sơ đồ hệ thống dự toán tại công ty.............................................. 58 3.4.3.3.2. Nội dung lập dự toán tại công ty................................................. 59 3.4.4. Kiểm soát chi phí........................................................................................ 66 3.4.4.1. Kiểm soát chi phí ................................................................................. 66 3.4.4.2. Kiểm soát chi phí chất lượng .............................................................. 67 3.4.5. Thông tin kế toán quản trị phục vụ việc ra quyết định............................... 69 3.4.5.1. Quyết định về cơ cấu sản phẩm sản xuất ............................................ 70 5 3.4.5.2. Ra quyết định dựa trên việc lựa chọn thông tin thích hợp................... 70 3.4.6. Đánh giá trách nhiệm quản lý..................................................................... 72 3.4.6.1. Xây dựng hệ thống trung tâm trách nhiệm .......................................... 72 3.4.6.2. Công cụ đánh giá trách nhiệm quản lý ................................................ 73 3.4.7. Định giá sản phẩm tại công ty .................................................................... 74 3.5. Các giải pháp hỗ trợ .......................................................................................... 75 3.5.1. Chuẩn bị nguồn nhân lực cho bộ phận kế toán quản trị ............................. 75 3.5.2. Thông tin và truyền thông giữa bộ phận kế toán quản trị và các phòng ban khác..................................................................................................... 76 3.5.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kế toán .............................. 77 Kết luận chương 3 ................................................................................................ 78 Kết luận Tài liệu tham khảo Phụ lục 6 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Kế toán quản trị đóng vai trò rất quan trọng trong việc quản lý công ty. Thông qua việc cung cấp thông tin, kế toán quản trị giúp các nhà quản lý trong việc hoạch định, kiểm tra, kiểm soát hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị và đưa ra các quyết định kinh tế. Mặc dù có vai trò quan trọng như vậy nhưng kế toán quản quản trị vẫn chưa được áp dụng rộng rãi ở các nước châu Á. Riêng ở nước ta, kế toán quản trị mới chỉ được đề cập và ứng dụng trong thời gian gần đây, trong khi các nước có nền kinh tế thị trường như Mỹ, Anh, Pháp, kế toán quản trị đã hình thành và phát triển từ nhiều thập niên trước. Do đó việc hiểu và vận dụng có hiệu quả kế toán quản trị vào thực tiễn công tác kế toán cho các công ty hoạt động ở Việt Nam có ý nghĩa to lớn, nhằm tạo thêm sức mạnh cho các công ty khi hội nhập vào hệ thống kinh tế khu vực và thế giới. Công ty Samyang Việt Nam thuộc tập đoàn Samyang Tongsang là công ty có vốn 100% đầu tư của Hàn Quốc, chuyên sản xuất giày thể thao Nike cho công ty Nike In-house Incorporation, đã đầu tư vào Việt Nam từ năm 1994 đến nay nhưng vẫn chưa tổ chức bộ phận kế toán quản trị. Chính vì những lý do trên, sau một thời gian dài làm việc và nghiên cứu tại công ty Samyang Việt Nam, tôi xin chọn đề tài: “xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam” làm đề tài cho luận văn cao học của mình, với hy vọng sẽ được các chuyên gia Hàn Quốc phát triển hệ thống kế toán quản trị tại đây. Thêm vào đó, công ty Samyang Việt Nam là thành viên của tập đoàn Nike In-house Incorporation (là một tập đoàn kinh tế mạnh của Mỹ), vì vậy nếu được tập đoàn này hỗ trợ trong việc xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam chắc chắn sẽ thành công hơn và sẽ phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai. Từ đó các nhân viên Việt Nam làm việc tại công ty này sẽ học hỏi thêm được nhiều kinh nghiệm hơn trong việc tổ chức và ứng dụng kế toán quản trị vào thực tiễn, mà đặc biệt là việc tổ chức và ứng dụng kế toán quản trị vào các công ty đang hoạt động trong lĩnh vực giày dép tại Việt Nam. 7 2. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là nhằm tổ chức lại bộ máy kế toán trong điều kiện có áp dụng kế toán quản trị, xây dựng hệ thống chứng từ, tài khoản, sổ sách kế toán quản trị và xác lập nội dung kế toán quản trị ứng dụng vào quá trình quản lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh tại công ty Samyang Việt Nam, trên cơ sở đó mở rộng sang ứng dụng cho các công ty cùng ngành có qui trình sản xuất và qui trình quản lý gần giống công ty Samyang Việt Nam. Đặc biệt tác giả luận văn luôn hy vọng rằng các vấn đề được nghiên cứu trong luận văn này có thể áp dụng cho các công ty sản xuất các mặt hàng giày dép của Việt Nam. 3. Phạm vi nghiên cứu của luận văn Nội dung của kế toán quản trị rất đa dạng và phong phú, vì thế trong phạm vi giới hạn của luận văn này, tác giả không nghiên cứu toàn bộ nội dung của kế toán quản trị, mà chỉ nghiên cứu, ứng dụng những nội dung phù hợp với đặc điểm sản xuất, kinh doanh tại công ty Samyang Việt Nam. 4. Phương pháp nghiên cứu của luận văn Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử được sử dụng làm phương pháp nghiên cứu chủ đạo của luận văn. Ngoài ra, việc nghiên cứu còn được thực hiện dựa vào sự thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp các thông tin kinh tế thu được từ hoạt động thực tiễn của công ty Samyang Việt Nam. 5. Bố cục của luận văn Ngoại trừ phần mở đầu, phần kết luận và phần phụ lục, luận văn “xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam” gồm 78 trang, 04 bảng, 05 sơ đồ và được tổ chức thành ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán quản trị. Chương 2: Thực trạng hệ thống kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam. Chương 3: Xây dựng hệ thống kế toán quản trị tại công ty Samyang Việt Nam. 8 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ 1.1. Khái quát về kế toán quản trị. 1.1.1. Nhu cầu thông tin của nhà quản lý Thông tin đóng vai trò quan trọng trong quá trình ra quyết định của nhà quản trị, không có thông tin nhà quản trị rất khó điều hành tốt tổ chức và không thể thực hiện được mục tiêu của tổ chức. Ngoài thông tin được cung cấp từ bộ phận kế toán, thông tin còn được cung cấp từ nhiều nguồn khác nhau như bộ phận kế hoạch, bộ phận sản xuất, bộ phận marketing… Mỗi bộ phận này chỉ cung cấp thông tin cho nhà quản lý thấy được một mảng hoạt động trong công ty mà thôi. Để ra quyết định, các nhà quản lý phải tổng hợp và sàng lọc các nguồn thông tin đó. Điều này sẽ tạo nên áp lực công việc cho các nhà quản trị và các quyết định đưa ra nhiều khi không còn hiệu quả do không đáp ứng được tính kịp thời. Thông tin cung cấp từ kế toán sẽ giúp các nhà quản trị giảm bớt áp lực công việc và ra các quyết định kịp thời, hiệu quả hơn vì: thông tin kế toán được phản ánh một cách có hệ thống về tình hình tài chính cũng như tình hình hoạt động của công ty và được kế toán xử lý trước khi báo cáo cho nhà quản lý. Kế toán quản trị cung cấp thông tin về mặt tài chính và phi tài chính một cách cụ thể, tỉ mỉ giúp cho các nhà quản trị: lập kế hoạch quản lý, tổ chức thực hiện kế hoạch, điều hành các họat động hàng ngày và đưa ra các quyết định đúng đắn để công ty hoạt động ngày càng hiệu quả hơn. 1.1.2. Mục tiêu của kế toán quản trị Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về kế toán quản trị, sau đây là một số khái niệm về kế toán quản trị: ƒ Theo hiệp hội kế toán Hoa Kỳ năm 1982: “kế toán quản trị là quá trình nhận diện, đo lường, tổng hợp, phân tích, lập báo cáo, giải thích và truyền đạt thông tin tài chính và phi tài chính cho các nhà quản trị công ty hoạch định, đánh giá và điều hành hoạt động kinh doanh trong phạm vi nội bộ công ty, nhằm sử dụng có hiệu quả các tài sản và quản lý chặc chẽ các tài sản đó”. ƒ Theo quyển “the Macmillan dictionary of accounting” định nghĩa: “kế toán quản trị là phần kế toán liên quan chủ yếu đến công việc báo cáo nội bộ cho các nhà quản lý của một tổ chức. Nó nhấn mạnh đến việc quản lý và 9 ra quyết định hơn là khía cạnh kế toán. Nó không phụ thuộc vào pháp luật và các chuẩn mực kế toán”. ƒ Trong cuốn “managerial accounting” xuất bản lần thứ bảy của tác giả Ray H.Garrison: “kế toán quản trị liên quan đến việc cung cấp thông tin cho các nhà quản lý bên trong tổ chức, những người quản lý và điều hành hoạt động của tổ chức. Kế toán quản trị có thể tương phản với kế toán tài chính - liên quan đến việc cung cấp thông tin cho cổ đông, chủ nợ và những người khác bên ngoài tổ chức”. ƒ Trong cuốn “Advanced management accounting” xuất bản lần thứ ba của tác giả Robert S.Kaplan và Anthony A.Atkinson, kế toán quản trị được định nghĩa như sau: “hệ thống kế toán quản trị đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin cho các nhà quản lý trong một tổ chức để họ lập kế hoạch và kiểm soát hoạt động của mình”. ƒ Theo định nghĩa kế toán quản trị trong luật kế toán năm 2003 của Việt Nam thì: “kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế, tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán”. Thông qua các định nghĩa trên, mục tiêu cơ bản của kế toán quản trị là cung cấp thông tin tài chính và phi tài chính cho các nhà quản lý công ty. Tùy theo yêu cầu của nhà quản lý, kế toán quản trị sẽ cung cấp các dạng thông tin khác nhau. Tuy nhiên chung qui lại thông tin kế toán quản trị cung cấp giúp nhà quản lý thực hiện các công việc sau: ƒ Lập kế hoạch ngắn hạn và dài hạn. ƒ Tổ chức, điều hành và kiểm soát hiệu quả hoạt động và trách nhiệm quản lý của tất cả các bộ phận trong tổ chức. ƒ Ra các quyết định kinh tế đúng đắn. 1.1.3. Vai trò của kế toán quản trị. Hàng ngày các nhà quản lý phải ra hàng loạt các quyết định trong việc điều hành các hoạt động của công ty. Có nhiều nguồn thông tin cung cấp từ các bộ phận khác nhau trong công ty phục vụ cho quá trình ra quyết định của nhà quản lý. Một trong những nguồn thông tin đóng vai trò quan trọng, giúp các nhà quản lý ra các quyết định đúng đắn đó là thông tin kế toán quản trị. Vai trò của kế toán quản trị đối với hoạt động quản lý được thể hiện như sau: 10 ƒ Cung cấp thông tin cho quá trình lập kế hoạch: thông tin trong dự toán ngân sách sẽ giúp các nhà quản trị lập kế hoạch và kiểm soát việc thực hiện kế hoạch. ƒ Cung cấp thông tin cho quá trình tổ chức và điều hành hoạt động của công ty: kế toán quản trị sẽ cung cấp thông tin kịp thời về các mặt hoạt động của công ty, để nhà quản lý xem xét và ra các quyết định đúng đắn trong quá trình tổ chức và điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh phù hợp với các mục tiêu đã đề ra. ƒ Cung cấp thông tin cho quá trình kiểm soát: kế toán quản trị sẽ cung cấp các thông tin về tình hình thực hiện kế hoạch, các hoạt động bất thường … từ đó giúp các nhà quản trị thấy được những vấn đề cần điều chỉnh, thay đổi nhằm hướng hoạt của tổ chức theo đúng mục tiêu đã đề ra. ƒ Cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định: ra quyết định là chức năng cơ bản nhất của nhà quản trị. Ra quyết định chính là lựa chọn phương án thích hợp nhất. Để có được quyết định đúng đắn kịp thời phải có thông tin nhanh chóng, phù hợp, chính xác đó chính là thông tin của kế toán quản trị. Tóm lại kế toán quản trị có vai trò nh