Xây dựng hoàn thiện nội dung và quy trình thanh tra hành chính, thanh tra chuyên ngành thống kê trên cơ sở luật thống kê, luật thanh tra

199 ĐỀ TÀI KHOA HỌC SỐ: 2.2.3-CS06 XÂY DỰNG HOÀN THIỆN NỘI DUNG VÀ QUY TRÌNH THANH TRA HÀNH CHÍNH, THANH TRA CHUYÊN NGÀNH THỐNG KÊ TRÊN CƠ SỞ LUẬT THỐNG KÊ, LUẬT THANH TRA 1. Cấp đề tài : Cơ sở 2. Thời gian nghiên cứu : 2006 3. Đơn vị chủ trì : Thanh tra Tổng cục 4. Đơn vị quản lý : Viện Khoa học Thống kê 5. Chủ nhiệm đề tài : CN. Nguyễn Hữu Thỏa 6. Những ngƣời phối hợp nghiên cứu: CN. Hy Việt Hƣng CN. Nguyễn Chiếm Thép CN. Đinh Hải Hà CN. Khƣơng Văn Trạm CN. Nguyễn Thị Thu Hƣơng CN. Ngô Đình Bách 7. Điểm đánh giá nghiệm thu: 9,1 / Xếp loại: Giỏi 200 PHẦN I ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN NỘI DUNG VÀ QUY TRÌNH THANH TRA HÀNH CHÍNH, THANH TRA CHUYÊN NGÀNH THỐNG KÊ HIỆN NAY I. Đánh giá việc thực hiện các nội dung trong thanh tra nội bộ ngành Thống kê (Luật Thanh tra gọi là thanh tra hành chính) Tổng cục Thống kê là cơ quan thuộc Chính phủ, quản lý ngành dọc đƣợc tổ chức thành 3 cấp: Tổng cục Thống kê, các đơn vị sự nghiệp trực thuộc, Cục Thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc trung ƣơng và Phòng Thống kê cấp quận, huyện, thị xã. Do vậy, thanh tra hành chính trong hệ thống thống kê tập trung bao gồm các cuộc thanh tra có liên quan đến việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý trực tiếp của Tổng cục Thống kê. Những năm qua, các tổ chức thanh tra ngành Thống kê thƣờng xây dựng kế hoạch và thực hiện các cuộc thanh tra trong lĩnh vực quản lý và sử dụng kinh phí ngân sách của các địa phƣơng; xác minh, kết luận các đơn khiếu nại, tố cáo của cán bộ công chức trong ngành Thống kê và có tiến hành thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan đối với lãnh đạo Cục Thống kê. Tuy mỗi cuộc thanh tra trong mỗi lĩnh vực khác nhau thì có các nội dung khác nhau và sử dụng các biện pháp nghiệp vụ khác nhau, nhƣng vẫn phải tuân theo một quy trình nhất định. Để có cơ sở bổ sung, hoàn thiện nội dung và quy trình thanh tra hành chính trong ngành Thống kê, chúng tôi tập trung nghiên cứu, đánh giá việc thực hiện nội dung và quy trình thanh tra quản lý và sử dụng kinh phí ngân sách trong những năm qua. Trong 5 năm vừa qua (2001-2005), thanh tra ngành Thống kê đã tiến hành thực hiện đƣợc 329 cuộc thanh tra việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (bao gồm: thanh tra việc quản lý và sử dụng kinh phí ngân sách cấp và thanh tra quản lý đầu tƣ xây dựng cơ bản). Nhìn chung thanh tra sử dụng kinh phí, Thanh tra Tổng cục cũng nhƣ Thanh tra Cục Thống kê các địa phƣơng tiến hành đều bảo đảm đúng quy trình nhƣ Luật Thanh tra quy định. Trình tự các cuộc thanh tra về cơ bản tuân thủ theo 3 bƣớc với các đủ nội dung quy định. Riêng các địa phƣơng, qua theo dõi và nghiên cứu các báo cáo và văn bản các cuộc thanh tra cho thấy: tuy có ra quyết định thanh tra nhƣng hình 201 thức và nội dung của bản quyết định ở một số địa phƣơng còn chƣa đúng quy định (căn cứ ra quyết định tuy có nêu nhƣng chƣa đầy đủ, thời gian và phạm vi thanh tra chƣa rõ ràng cụ thể). Do đó hầu hết các cuộc thanh tra có quyết định kiểu này là làm nhanh, làm ẩu kết quả thanh tra bị hạn chế. Một loại văn bản nữa không kém phần quan trọng là báo cáo kết quả thanh tra, kết luận thanh tra phải đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan. Kết luận thanh tra phải nêu rõ đúng, sai, nguyên nhân nào và quy rõ trách nhiệm; đồng thời trong bản báo cáo kết quả thanh tra phải nêu đƣợc các kiến nghị, giải pháp xử lý mang tính thuyết phục cao. Thanh tra Thống kê các địa phƣơng ban hành (tham mƣu ban hành) các văn bản trong hoạt động thanh tra còn không đúng thể thức văn bản, đôi khi không đúng thẩm quyền, nội dung quá sơ sài; nhiều nơi còn lúng túng do không cập nhật kịp thời các quy định của pháp luật, không hiểu đúng quy định của các văn bản quy phạm pháp luật, không biết vận dụng quy định của pháp luật vào công việc cụ thể. + Phạm vi thanh tra chƣa đƣợc mở rộng, nội dung thanh tra còn mang tính hình thức: qua thực tế tổng hợp công tác thanh tra trong 5 năm qua, đa số các cuộc thanh tra do Thanh tra các Cục Thống kê thực hiện thuộc phạm vi ở Phòng Thống kê cấp huyện, số ít cuộc ở Phòng nghiệp vụ Cục Thống kê; có đơn vị chỉ tiến hành thanh tra riêng về việc thanh toán công tác phí 6 tháng của phòng nghiệp vụ hoặc chỉ tiến hành thanh tra chi bồi dƣỡng cho một xã về thực hiện công tác điều tra,... bởi vậy kết quả thanh tra rất đơn giản, sơ sài. + Nội dung thanh tra chƣa sâu, chƣa sát thực: Phạm vi, đối tƣợng thanh tra có tác động trực tiếp đến nội dung thanh tra. Tuy vậy, các cuộc thanh tra về sử dụng kinh phí ở các Cục Thống kê do Thanh tra Cục Thống kê thực hiện những năm qua chƣa nêu lên đƣợc thực trạng của việc quản lý, sử dụng kinh phí trong nội bộ các Cục Thống kê (kể cả mặt tích cực cũng nhƣ mặt tiêu cực). Nói đúng hơn là chƣa có tác dụng trong việc uốn nắn, sửa chữa, ngăn chặn kịp thời những sai phạm trong việc quản lý, sử dụng kinh phí. + Điểm yếu của công tác thanh tra về quản lý, sử dụng kinh phí là chƣa tập trung vào các nội dung trọng tâm, trọng điểm để tiến hành đúng với ý nghĩa của công việc thanh tra là phát hiện việc làm tốt, việc làm sai để uốn nắn, chấn chỉnh, bổ sung hoặc đề xuất, kiến nghị,... mà còn chạy theo yêu tố tâm lý là đi tìm các sự việc xem có sai phạm không, hoặc mang tƣ tƣởng cốt hoàn thành đủ số lƣợng cuộc thanh tra. 202 Nhìn chung, trong những năm qua, công tác thanh tra hành chính của thanh tra ngành Thống kê đã đạt đƣợc những thành công nhất định, góp phần to lớn trong việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham nhũng và ổn định tình hình nội bộ trong toàn ngành. Qua đó cũng góp phần vào những thành công trong việc hoàn thành các nhiệm vụ kinh tế - chính trị của ngành Thống kê trong những năm qua. Trong quá trình thanh tra hành chính, các Đoàn thanh tra đều thực hiện đúng quy định, nhất là các cuộc thanh tra do Thanh tra Tổng cục Thống kê thực hiện. Thanh tra đã nêu nhiều kiến nghị, yêu cầu chấn chỉnh, bổ sung, sửa đổi những sai phạm. Một số trƣờng hợp phát hiện cá nhân, tổ chức có sai phạm qua thanh tra đã kiến nghị xem xét và xử lý nghiêm khắc. Tuy nhiên công tác thanh tra hành chính của Thanh tra Thống kê vẫn còn bộc lộ những khó khăn, hạn chế, chƣa phù hợp với đặc thù hoạt động của ngành Thống kê cần phải nghiên cứu và từng bƣớc có giải pháp để cụ thể đƣa công tác thanh tra thống kê vào hoạt động đúng pháp luật, phù hợp với tình hình thực tiễn. II. Đánh giá việc thực hiện các nội dung trong thanh tra chuyên ngành Thống kê Việc thanh tra thực hiện phƣơng án điều tra thống kê và chấp hành chế độ báo cáo thống kê những năm qua của Thanh tra Thống kê, phần lớn chỉ thực hiện trong nội bộ ngành Thống kê, thực chất đây cũng chỉ là cuộc thanh tra hành chính trong hệ thống thống kê tập trung, việc thực hiện cuộc thanh tra chuyên ngành Thống kê giúp Tổng cục trƣởng Tổng cục Thống kê thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc còn khiêm tốn. 1. Đánh giá việc thực hiện các nội dung trong thanh tra thực hiện phương án điều tra thống kê Thanh tra Thống kê đã tiến hành thanh tra vƣợt kế hoạch về số lƣợng cuộc thanh tra: Từ năm 2000 đến năm 2006 kế hoạch giao 1615 cuộc, thực hiện các năm và 6 tháng đầu năm 2006 là 1618 cuộc. Về chất lƣợng các cuộc thanh tra đã đƣợc lãnh đạo Tổng cục Thống kê và Thanh tra Tổng cục Thống kê rất quan tâm chỉ đạo thực hiện, trƣớc hết yêu cầu ngƣời làm công tác thanh tra phải có nghiệp vụ thống kê, nắm chắc chế độ, chính sách, pháp luật của nhà nƣớc, phƣơng án điều tra thống kê và các quy trình thực hiện phƣơng án. Trong những năm qua công tác thanh tra thực hiện phƣơng án điều tra thống kê của nhiều Cục Thống kê đã tiến hành đạt kết quả tốt, qua đó đã giúp cơ quan quản lý khái quát đánh giá kết quả đã đạt đƣợc trong việc thực hiện các 203 nội dung trong phƣơng án điều tra từ khâu vẽ sơ đồ, lập bảng kê lập danh sách đối tƣợng điều tra, lập dàn mẫu, chọn địa bàn, tập huấn điều tra, thu thập số liệu, ghi phiếu điều tra, đến việc tổng hợp, tính toán, báo cáo kết quả điều tra. Tuy vậy thanh tra thực hiện phƣơng án điều tra thống kê cũng đã phát hiện những sai sót chủ yếu trong một số khâu nhƣ sau: + Tập huấn điều tra không đủ thời gian, nội dung theo quy định của phƣơng án; đối tƣợng tập huấn không tham gia nhƣng vẫn làm điều tra viên; + Hiểu không hết nội dung của chỉ tiêu trong phiếu điều tra dẫn đến khi phỏng vấn ghi sai nội dung phiếu điều tra; + Vẽ sơ đồ, lập bảng kê danh sách đối tƣợng điều tra không đúng quy trình, bỏ sót vị trí nhà của hộ, đánh số thứ tự hộ không đúng quy định vị trí địa chỉ đối tƣợng điều tra; + Lập dàn mẫu điều tra không đúng phƣơng án điều tra quy định; + Thay đổi địa bàn điều tra không đảm bảo phƣơng án quy định; + Bỏ sót đối tƣợng điều tra, không tới hộ điều tra để phỏng vấn ghi thông tin vào phiếu điều tra; + Bỏ sót thông tin trong phiếu điều tra, không phỏng vấn mà tự ý ghi thông tin vào phiếu điều tra; + Báo cáo chƣa đúng thời gian. Về thực hiện các quy trình thanh tra trong thanh tra thực hiện phƣơng án điều tra thống kê, các đoàn thanh tra (nhất là các đoàn thanh tra đƣợc cấp Cục Thống kê quyết định) còn nhiều hạn chế ngay từ giai đoạn lập kế hoạch thanh tra, ra quyết định thanh tra Phạm vi thanh tra có liên quan đến việc đánh giá chất lƣợng cuộc điều tra, nhiều năm trƣớc đây số lƣợng các cuộc thanh tra về điều tra thống kê giao cho các địa phƣơng khá lớn, song đều hoàn thành vƣợt kế hoạch là do quan niệm còn đơn giản về cuộc thanh tra điều tra nên thƣờng trong l cuộc điều tra chỉ cần chọn 1 - 2 địa bàn ở 1 huyện, 3-5 hộ/địa bàn đã coi nhƣ hoàn thành thanh tra cuộc điều tra, hoặc một nội dung điều tra tiến hành ở 2 - 3 huyện mỗi huyện 1 địa bàn cũng đƣợc coi nhƣ thực hiện 2 - 3 cuộc thanh tra về điều tra thống kê. Do vậy mỗi cuộc thanh tra chỉ cần l buổi, 1 ngày là kết thúc với số lƣợng đối tƣợng thanh tra còn quá ít và rất đơn giản. 204 Ba năm 2004, 2005 và 2006 đã chuyển hƣớng giảm hẳn số lƣợng, nhằm nâng cao chất lƣợng thanh tra, khắc phục những tồn tại thiếu sót và tăng cƣờng năng lực của Thanh tra thống kê, nhƣng đến nay kết quả vẫn còn hạn chế, phạm vi thanh tra chƣa đƣợc mở rộng, chƣa có một quy định thống nhất cho phạm vi một cuộc thanh tra điều tra thống kê để có một chuẩn mực tƣơng đối phù hợp cho Thanh tra Cục Thống kê thực hiện. Xác định đối tƣợng thanh tra chƣa đúng, chƣa hết: lâu nay, nhiều Cục Thống kê vẫn cho rằng công tác thanh tra nghiệp vụ thống kê nói chung, điều tra thống kê nói riêng là của riêng ngành Thống kê, nên chỉ đƣợc tiến hành thanh tra trong nội bộ ngành Thống kê, còn việc các bộ, ngành khác tự tổ chức các cuộc điều tra thống kê thì không thuộc đối tƣợng phải thanh tra. Đối tƣợng thanh tra của điều tra thống kê không chỉ ở các Cục Thống kê tỉnh, thành phố (phòng thống kê nghiệp vụ) hoặc phòng Thống kê các quận, huyện mà đối tƣợng thanh tra điều tra thống kê còn bao gồm cả các vụ nghiệp vụ ở Tổng cục Thống kê, nơi thƣờng xuyên sử dụng kinh phí nhà nƣớc để tổ chức điều tra thống kê - khối lƣợng công việc điều tra này hàng năm ở các vụ nghiệp vụ khá lớn, từ quy trình, phƣơng án, tập huấn, kiểm tra, nghiệm thu, điều chỉnh kết quả... Thời điểm thanh tra: Nhiều cuộc thanh tra chọn thời điểm thanh tra chƣa đúng, thƣờng chọn sau khi cuộc điều tra đã kết thúc đƣợc một thời gian dài, cuộc điều tra đã tổng hợp xong kết quả hay đã báo cáo kết quả điều tra nhƣ: cuộc điều tra diện tích sản lƣợng lúa mùa đƣợc tiến hành sau khi thu hoạch (thƣờng vào cuối năm) nhƣng nhiều cuộc thanh tra nội dung này tổ chức vào giữa năm sau thậm trí cuối năm sau làm cho việc đƣa ra số liệu đánh giá số liệu cuộc điều tra không kịp thời, hoặc kết quả điều tra đã đƣợc báo cáo, công bố. Tƣơng tự nhƣ cuộc điều tra công nghiệp ngoài quốc doanh. Thanh tra Thống kê các cấp có trách nhiệm tham mƣu giúp Thủ trƣởng để ra các quyết định thanh tra cần đúng thời điểm nhằm mang lại hiệu quả cao, có nhƣ vậy Thanh tra Thống kê mới nâng cao trách nhiệm của mình. Thời điểm thanh tra tốt nhất là trong quá trình tổ chức thực hiện điều tra hoặc khi cuộc điều tra vừa kết thúc. Về thời gian thanh tra còn ít, nội dung thanh tra đơn điệu nghèo nàn: nhiều nơi chỉ thanh tra trong l buổi, hoặc 1 ngày; do vậy nội dung thanh tra chỉ cần tập trung vào xem xét hoặc nghe cơ sở báo cáo có thực hiện đúng thời gian triển khai, thời gian kết thúc không, có thay đổi dàn mẫu không, cách 205 chọn địa bàn nhƣ thế nào, kiểm tra số lƣợng biểu thu thập có đủ không? đã là hết thời gian, còn nếu kiểm tra, so sánh phát hiện tăng, giảm về số lƣợng mặt hàng, về đầu con gia súc, về số sản phẩm, về số diện tích, năng suất... có ghi đủ, ghi nhầm hoặc ghi thiếu, hoặc điều tra viên có tới tận hộ không, có phỏng vấn trực tiếp đối tƣợng điều tra không? Biên bản kết luận một số cuộc thanh tra điều tra thống kê còn quá sơ sài, thƣờng mới ở mức đánh giá về công tác chỉ đạo có cố gắng, đảm bảo thời gian nhanh, chậm, chọn số lƣợng hộ, số lƣợng địa bàn thiếu, đủ, điều tra viên không đến hộ... - Qua thanh tra chƣa nêu đƣợc kiến nghị về nghiệp vụ: điểm yếu nổi bật của Thanh tra Thống kê qua nhiều năm là chƣa để tâm đến việc mà lâu nay nhiều ý kiến địa phƣơng cũng nhƣ trung ƣơng, hoặc một số văn bản đánh giá, nhận xét về chế độ thống kê nói chung, điều tra thống kê nói riêng đã đến lúc cần sửa đổi, bổ sung, hoặc bãi bỏ một số chỉ tiêu, biểu mẫu, cải tiến phƣơng pháp thu thập số liệu điều tra nhất là những nội dung áp dụng cho cơ sở phải thực hiện; nhƣng qua nhiều biên bản kết luận, kiến nghị của thanh tra điều tra thống kê hầu nhƣ chƣa nơi nào nêu lên đƣợc sự lạc hậu, trùng tréo... về các chỉ tiêu giữa các nghiệp vụ thống kê của vụ này với vụ khác, cuộc điều tra này với cuộc điều tra khác. Về thủ tục văn bản tiến hành thanh tra tuy đã cải tiến, đổi mới nhƣng chƣa đúng, đầy đủ theo quy định của Luật Thanh tra mới đƣợc ban hành: thể thức các văn bản thanh tra chƣa thống nhất, một số văn bản hình thức và nội dung chƣa theo đúng quy phạm pháp luật: + Ra quyết định thanh tra thiếu căn cứ, căn cứ thanh tra không đúng với thẩm quyền ngƣời ký quyết định thanh tra; + Kết luận thanh tra ban hành thƣờng không đảm bảo nội dung và thẩm quyền theo quy định của Luật Thanh tra do thủ trƣởng Thống kê cấp tỉnh và Tổng cục ký nhƣng nhiều Chánh Thanh tra Cục Thống kê vẫn ký kết luận thanh tra; + Báo cáo kết quả thanh tra của Đoàn Thanh tra Cục Thống kê một số tỉnh chƣa nêu rõ sai phạm thuộc điều khoản nào của Luật Thống kê. Kết luận còn nƣơng nhẹ hoặc né tránh hành vi sai phạm; + Chƣa có hoặc kiến nghị chƣa đầy đủ các biện pháp sau thanh tra, chƣa nêu rõ để theo dõi cũng nhƣ xử lý; + Xử lý vi phạm chƣa tƣơng xứng với hành vi sai phạm đã mắc phải; 206 + Hồ sơ thanh tra của cuộc thanh tra điều tra thống kê chƣa đầy đủ các loại văn bản nhƣ: thƣờng thiếu kế hoạch thanh tra, biên bản công bố quyết định thanh tra, các tài liệu, chứng cứ cần thiết có liên quan đến kết quả thanh tra, kết luận thanh tra. 2. Đánh giá việc thực hiện các nội dung trong thanh tra chấp hành chế độ báo cáo thống kê Trong 5 năm (2001-2005), toàn ngành Thống kê đã tổ chức thực hiện 1.437 cuộc thanh tra chấp hành chế độ báo cáo thống kê, trong đó thanh tra nội bộ là 894 cuộc, đối với các đơn vị ngoài ngành là 543 cuộc và đã xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thống kê 222 đơn vị và cá nhân bằng hình thức phạt tiền và phạt cảnh cáo. Việc thanh tra thực hiện chế độ báo cáo thống kê cơ sở tại các đơn vị cũng đã giảm dần từ quy mô 364 đơn vị năm 2001 xuống còn 69 đơn vị trong năm 2005, năm thực hiện thấp nhất là 15 đơn vị (năm 2003). Nhìn chung các cuộc thanh tra đều thực hiện đúng các quy định của pháp luật, toàn bộ các kết luận, kiến nghị thanh tra và quyết định xử phạt hành chính đều đƣợc các đơn vị và cá nhân chấp hành nghiêm, không có khiếu nại, tố cáo phải xử lý theo quy định của pháp luật. Về nội dung thanh tra chấp hành chế độ báo cáo thống kê trong nội bộ ngành cũng đã kiểm tra việc thực hiện các nội dung quy định trong chế độ báo cáo: thời gian gửi, các chỉ tiêu, nguồn số liệu, phƣơng pháp tính, mẫu biểu, Tuy nhiên, trong thanh tra đã tập trung vào nguồn số liệu, phƣơng pháp thu thập, phƣơng pháp tính. Qua thanh tra việc chấp hành chế độ báo cáo thống kê trong nội bộ ngành cũng còn một số hạn chế về chất lƣợng số liệu và thời gian báo cáo của một số phòng thống kê cấp huyện. Chất lƣợng số liệu còn hạn chế do nguồn số liệu của báo cáo thống kê cấp huyện phải thu thập qua nhiều phòng, ban, thiếu nhất quán và còn sử dụng nhiều phƣơng pháp chuyên gia để xác định số liệu, có địa phƣơng chƣa tính đúng phƣơng pháp theo quy định, những hạn chế và sai sót trong quá trình thu thập, tổng hợp, xử lý thông tin thống kê và đã kiến nghị biện pháp giải quyết điều chỉnh số liệu thống kê. Hiện nay ở các địa phƣơng nguồn số liệu từ cơ sở để tổng hợp, lập báo cáo chung chƣa bảo đảm đầy đủ, còn gặp nhiều khó khăn do tình hình chấp hành chế độ báo cáo của các đơn vị cơ sở chƣa thực hiện nghiêm túc nên một 207 mặt dựa trên báo cáo từ cơ sở, mặt khác phải thu thập qua điện thoại, hoặc phải đến các phòng, ban trong huyện để xin số liệu, ngoài ra còn từ kinh nghiệm công tác thống kê để ƣớc tính, nhất là số liệu về vốn đầu tƣ xây dựng, lao động, y tế, giáo dục, văn hoá Về độ tin cậy của số liệu: chƣa thực hiện đúng về phạm vi thu thập, phƣơng pháp tính... nên có nơi chênh lệch số liệu lớn. Một số chỉ tiêu trong báo cáo một số chuyên ngành chủ yếu dựa vào điều tra mẫu hàng tháng và năm, kết hợp với việc khảo sát thực tế, tuy nhiên, việc xác định hộ mẫu để lập báo cáo hàng tháng; sự phân bổ mẫu theo các ngành sản phẩm chi tiết chƣa hợp lý, có ngành sản phẩm chọn nhiều, có ngành thì ít, có ngành lại không có mẫu; các hộ chọn mẫu của một số hoạt động chƣa bảo đảm tính đại diện, các hộ chọn mẫu là những hộ có doanh thu khá lớn không sử dụng để suy rộng đƣợc. Phƣơng pháp suy rộng chƣa bảo đảm đúng quy định cũng có ảnh hƣởng tới chất lƣợng báo cáo thống kê. Về phạm vi thu thập số liệu khác nhau để lập báo cáo gửi Tổng cục và báo cáo phục vụ địa phƣơng nên có số liệu chênh lệch giữa trung ƣơng và địa phƣơng. Chƣa thực hiện công tác lƣu trữ tài liệu và các số liệu thống kê theo từng kỳ báo cáo, mặt khác các tài liệu lƣu cũng không bảo đảm tính pháp lý, không ghi ngày tháng, không ký. Nhiều cuộc thanh tra thực hiện chế độ báo cáo thống kê cơ sở thƣờng chỉ tập trung vào việc kiểm tra các đối tƣợng chấp hành về thời gian báo cáo, số biểu, số kỳ, các chỉ tiêu báo cáo. Các nội dung khác nhƣ: nguồn số liệu, phƣơng pháp tính thì không kiểm tra, hoặc kiểm tra sơ sài chiếu lệ. III. Thực hiện quy trình cuộc thanh tra trong ngành Thống kê Mỗi cuộc thanh tra ở mỗi lĩnh vực khác nhau, nhƣng đều phải bảo đảm những yêu cầu chung của quy trình thanh tra, quy trình một cuộc thanh tra diện hẹp hay diện rộng, thanh tra hành chính hay thanh tra chuyên ngành đều phải đảm bảo đầy đủ các bƣớc là: - Chuẩn bị thanh tra; - Công bố quyết định thanh tra; - Trực tiếp thanh tra; - Kết luận thanh tra; 208 - Công bố kết luận thanh tra; - Lập hồ sơ thanh tra và bàn giao hồ sơ thanh tra. 1. Bước chuẩn bị thanh tra Bƣớc chuẩn bị thanh tra kể từ khi ra quyết định thanh tra đến khi chuyển sang trực tiếp thanh tra. Bƣớc này gồm 4 nội dung: - Quyết định thanh tra: quyết định thanh tra là văn bản hành chính pháp lý của Thủ trƣởng cơ quan có thẩm quyền ở đây là Tổng cục Trƣởng Tổng cục Thống kê hoặc Cục trƣởng Cục Thống kê các tỉnh, thành phố. Ra quyết định thanh tra là thủ tục bắt buộc phải có đối với hoạt động thanh tra trƣớc khi tiến hành cuộc thanh tra. Căn cứ để ra quyết định thanh tra là chƣơng trình kế hoạch thanh tra đƣợc lập hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật của các đơn vị, cá nhân trong ngành Thống kê; đ