Hệ thống ngân hàng thương mại Việt nam đang trong quá trình tiếp tục đổi mới, hoàn thiện nhằm thích ứng với xu hướng cạnh tranh và hội nhập nền kinh tế quốc tế nói chung, hoạt động ngân hàng nói riêng. Trong các hoạt động của ngân hàng thì bảo lãnh giữ một vai trò quan trọng, là công cụ đảm bảo, tài trợ và đôn đốc các bên hoàn thành hợp đồng đồng thời cũng là cầu nối trong quan hệ kinh tế thương mại giữa các nước trên thế giới. Hoạt động bảo lãnh không chỉ tạo ra nguồn thu nhập đáng kể cho ngân hàng mà còn mang lại nhiều lợi ích khác, chính vì vậy các ngân hàng thương mại hiện nay rất chú trọng phát triển và mở rộng loại hình này.
Sau gần 20 năm phấn đấu, xây dựng và từng bước trưởng thành, NHNo & PTNT Hà nội đã đi những bước vững chắc với sự phát triển toàn diện trên tất cả các mặt trong đó có nghiệp vụ bảo lãnh. Nghiệp vụ bảo lãnh của chi nhánh đã đạt được kết quả khả quan, các loại hình bảo lãnh không ngừng được mở rộng cả về quy mô lẫn chất lượng, đối tượng khách hàng không chỉ bó hẹp trong phạm vi các doanh nghiệp nhà nước mà đã được mở rộng sang cả các doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Bên cạnh đó môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt cùng với sự xuất hiện của nhiều tổ chức tài chính và ngân hàng có tiềm lực và uy tín lớn. Chính vì vậy, NHNo&PTNT Hà nội cần phải cố gắng hơn nữa để nâng cao uy tín và tiềm lực nhằm hoàn thiện và từng bước mở rộng hoạt động bảo lãnh.
Thông qua tìm hiểu tầm quan trọng của hoạt động bảo lãnh ngân hàng cũng như có cơ hội thực tập tại NHNo&PTNT Hà nội, nên đề tài: “Mở rộng hoạt động bảo lãnh tại Chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà nội” đã được chọn để hoàn thành chuyên đề thực tập tốt nghiệp.
Được sự giúp đỡ tận tình của Thầy giáo TS. Đặng Ngọc Đức và các cán bộ ngân hàng tại Chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà nội em đã hoàn thành chuyên đề thực tập của mình với các nội dung chính sau:
Chương 1: Tổng quan về hoạt động bảo lãnh của ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng mở rộng hoạt động bảo lãnh tại Chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà nội.
Chương 3: Giải pháp mở rộng hoạt động bảo lãnh tại Chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà nội.
100 trang |
Chia sẻ: tuandn | Lượt xem: 2150 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Chuyên đề Mở rộng hoạt động bảo lãnh tại chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà Nội, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LỜI MỞ ĐẦU
Hệ thống ngân hàng thương mại Việt nam đang trong quá trình tiếp tục đổi mới, hoàn thiện nhằm thích ứng với xu hướng cạnh tranh và hội nhập nền kinh tế quốc tế nói chung, hoạt động ngân hàng nói riêng. Trong các hoạt động của ngân hàng thì bảo lãnh giữ một vai trò quan trọng, là công cụ đảm bảo, tài trợ và đôn đốc các bên hoàn thành hợp đồng đồng thời cũng là cầu nối trong quan hệ kinh tế thương mại giữa các nước trên thế giới. Hoạt động bảo lãnh không chỉ tạo ra nguồn thu nhập đáng kể cho ngân hàng mà còn mang lại nhiều lợi ích khác, chính vì vậy các ngân hàng thương mại hiện nay rất chú trọng phát triển và mở rộng loại hình này.
Sau gần 20 năm phấn đấu, xây dựng và từng bước trưởng thành, NHNo & PTNT Hà nội đã đi những bước vững chắc với sự phát triển toàn diện trên tất cả các mặt trong đó có nghiệp vụ bảo lãnh. Nghiệp vụ bảo lãnh của chi nhánh đã đạt được kết quả khả quan, các loại hình bảo lãnh không ngừng được mở rộng cả về quy mô lẫn chất lượng, đối tượng khách hàng không chỉ bó hẹp trong phạm vi các doanh nghiệp nhà nước mà đã được mở rộng sang cả các doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Bên cạnh đó môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt cùng với sự xuất hiện của nhiều tổ chức tài chính và ngân hàng có tiềm lực và uy tín lớn. Chính vì vậy, NHNo&PTNT Hà nội cần phải cố gắng hơn nữa để nâng cao uy tín và tiềm lực nhằm hoàn thiện và từng bước mở rộng hoạt động bảo lãnh.
Thông qua tìm hiểu tầm quan trọng của hoạt động bảo lãnh ngân hàng cũng như có cơ hội thực tập tại NHNo&PTNT Hà nội, nên đề tài: “Mở rộng hoạt động bảo lãnh tại Chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà nội” đã được chọn để hoàn thành chuyên đề thực tập tốt nghiệp.
Được sự giúp đỡ tận tình của Thầy giáo TS. Đặng Ngọc Đức và các cán bộ ngân hàng tại Chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà nội em đã hoàn thành chuyên đề thực tập của mình với các nội dung chính sau:
Chương 1: Tổng quan về hoạt động bảo lãnh của ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng mở rộng hoạt động bảo lãnh tại Chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà nội.
Chương 3: Giải pháp mở rộng hoạt động bảo lãnh tại Chi nhánh ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Hà nội.
CHƯƠNG 1 - TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG
BẢO LÃNH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Khái quát về Ngân hàng thương mại
1.1.1 Khái niệm
Cùng với sự phát triển của nền sản xuất lưu thông hàng hóa, ngân hàng đã được hình thành, phát triển và trở thành nhân tố không thể thiếu đối với sự phát triển của mỗi quốc gia. Có thể nói, ngân hàng là một trong những tổ chức tài chính có vai trò quan trọng nhất trong nền kinh tế, là trung gian luân chuyển tài sản từ nơi thừa vốn đến nơi thiếu vốn đồng thời cũng là trung gian cung cấp các dịch vụ thanh toán, môi giới và tư vấn. Ngân hàng giống như huyết mạch của nền kinh tế, giúp nền kinh tế có thể vận hành một cách thông suốt.
Có rất nhiều khái niệm khác nhau về ngân hàng, tùy thuộc vào những cách tiếp cận khác nhau mà có những định nghĩa khác nhau. Thông thường, ngân hàng được định nghĩa qua chức năng, dịch vụ hoặc vai trò mà chúng thực hiện trong nền kinh tế.
Theo luật các tổ chức tín dụng dựa vào hoạt động của ngân hàng cho rằng “ Hoạt động ngân hàng là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền gửi và sử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung ứng các dịch vụ thanh toán”.
Nhưng cách tiếp cận thận trọng nhất là có thể xem ngân hàng trên phương diện các loại hình dịch vụ mà chúng cung cấp “ Ngân hàng là các tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài chính đa dạng nhất- đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm, dịch vụ thanh toán và thực hiện nhiều chức năng tài chính nhất so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền kinh tế”
1.1.2 Các hoạt động chính
Huy động vốn: Đây là một trong những hoạt động chủ yếu và quan trọng nhất đối với ngân hàng thương mại, tuy không mang lại lợi nhuận trực tiếp cho ngân hàng nhưng nếu không có hoạt động này thì ngân hàng không thể tồn tại vì sẽ không có đủ vốn tài trợ cho hoạt động của mình. Hay có thể nói huy động vốn cung cấp yếu tố “đầu vào” cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Ngày nay, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, với sự xuất hiện của hàng loạt các tổ chức tài chính, các ngân hàng có uy tín và tiềm lực lớn trên thị trường. Để thu hút được nguồn vốn lớn đòi hỏi các ngân hàng thương mại phải không ngừng hoàn thiện hoạt động huy động vốn, giữ vững và mở rộng mối quan hệ với khách hàng. Thông thường các hình thức huy động mà ngân hàng sử dụng:
Nhận tiền gửi của các tổ chức, cá nhân và các tổ chức tín dụng khác dưới hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn và các loại tiền gửi khác.
Phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu và giấy tờ có giá khác để huy động vốn của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.
Vay vốn của các tổ chức tín dụng khác, vay vốn ngắn hạn của Ngân hàng Nhà nước. Và thực hiện các hình thức khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
Hoạt động tín dụng: Ngân hàng là loại hình doanh nghiệp đặc biệt, kinh doanh trên lĩnh vực tài chính tiền tệ, chuyên “đi vay để cho vay”. Trên cơ sở nguồn vốn huy động được, ngân hàng sẽ phân bổ và thực hiện các mục tiêu khác nhau. Nguyên tắc hoạt động của ngân hàng là dự trữ một phần dưới dạng tiền mặt nhằm giảm thiểu rủi ro trong kinh doanh, phần còn lại được sử dụng vào các nghiệp vụ sinh lời tạo ra thu nhập để bù đắp chi phí hoạt động và có lãi như cho vay, chiết khấu thương phiếu, bảo lãnh, cho thuê tài chính và các hình thức khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Trong các hoạt động đó, cho vay là hoạt động quan trọng và chiếm tỷ trọng lớn nhất.
Hoạt động dịch vụ và thanh toán ngân quỹ: Ngân hàng cung cấp các dịch vụ thanh toán thông qua hệ thống tài khoản của mình, hoạt động này không chỉ tạo cho ngân hàng những nguồn vốn mới mà còn là nguồn thu nhập thông qua thu phí đối với các dịch vụ thanh toán góp phần gia tăng lợi nhuận và phát triển toàn dịên các hoạt động của ngân hàng. Cụ thể bao gồm các hoạt động: cung cấp các phương tiện thanh toán, thực hiện các dịch vụ thanh toán trong và ngoài nước cho khách hàng, thực hiện các dịch vụ thu hộ và chi hộ, thực hiện dịch vụ thu và phát tiền mặt cho khách hàng, tổ chức hệ thống thanh toán nội bộ và tham gia hệ thống thanh toán liên ngân hàng trong nước, tham gia vào hệ thống thanh toán quốc tế.
Các hoạt động khác: Ngoài các hoạt động chính bao gồm huy động tiền gửi, cấp tín dụng và cung cấp dịch vụ thanh toán, ngân quỹ. Ngân hàng thương mại còn thực hiện một số hoạt động khác như: góp vốn và mua cổ phần, kinh doanh ngoại hối, tham gia vào thị trường tiền tệ, ủy thác và nhận ủy thác, cung ứng dịch vụ bảo hiểm, tư vấn tài chính và bảo quản vật quý giá.
Bảo lãnh là một hoạt động trung gian của ngân hàng, ra đời do đòi hỏi khách quan của nền kinh tế và ngày càng khẳng định vị trí quan trọng trong nền kinh tế thị trường, đặc biệt là trong các giao dịch thương mại quốc tế. Nền kinh tế thế giới ngày càng phát triển, các hợp đồng có giá trị lớn xuất hiện ngày càng nhiều, bảo lãnh ngân hàng trở nên cần thiết và rất được chú trọng phát triển.
1.2 Hoạt động bảo lãnh của Ngân hàng thương mại
Bảo lãnh là một nghiệp vụ ngân hàng hiện đại, nó chỉ mới xuất hiện ở Mỹ vào đầu thập kỷ 60 của thế kỷ 20, vào thời điểm này bảo lãnh như là một dạng của thư tín dụng dự phòng. Từ thập kỷ 70 trở đi, phạm vi áp dụng và doanh số thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh đã ngày càng tăng, bảo lãnh không chỉ áp dụng đối với các hợp đồng quốc tế mà còn cả với hợp đồng ký kết trong nước; không những hoạt động thương mại mà còn trong các giao dịch tài chính, thuê mua và liên doanh. Vì đây là thời điểm kinh tế của các nước Trung Đông phát triển rất mạnh mẽ do ký kết được các hợp đồng lớn về xuất khẩu dầu mỏ. Các hợp đồng này lớn cả về số và chất lượng mang lại nguồn thu nhập khổng lồ cho các nước này tuy nhiên rủi ro tiềm ẩn cũng không phải là nhỏ. Như vậy để hạn chế rủi ro sảy ra, những người xuất khẩu dầu mỏ yêu cầu có sự đảm bảo cho các hợp đồng được diễn ra an toàn nhanh chóng, đảm bảo cho việc thanh toán của bên đối tác. Bên cạnh đó để đảm bảo số lượng cũng như chất lượng, người nhập khẩu yêu cầu có sự cam kết của bên thứ ba về việc nhà xuất khẩu sẽ thực hiện đúng hợp đồng. Những bảo lãnh độc lập do ngân hàng của các nước phương Tây đã đáp ứng được yêu cầu về sự an toàn và tiện lợi của những người nhập khâủ cũng như xuất khẩu.
Tại Việt nam, trong thời kỳ hệ thống ngân hàng việt nam còn là hệ thống một cấp, nghiệp vụ bảo lãnh chủ yếu được thực hiện thông qua Ngân hàng Ngoại thương- đơn vị nhà nước được giao nhiệm vụ tín dụng và thanh toán quốc tế. Nghiệp vụ bảo lãnh hình thành chủ yếu bằng các hình thức như mở thư tín dụng nhập hàng trả chậm, ký bảo lãnh trên các hối phiếu, trong giai đoạn này chưa có một văn bản pháp lý nào điều chỉnh và hướng dẫn nghiệp vụ bảo lãnh. Nhưng đến cuối thập kỷ 80, bảo lãnh ngân hàng được áp dụng rộng rãi, khi nền kinh tế nước ta chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường có định hướng của Nhà nước, khi hệ thống ngân hàng bắt đầu đổi mới bằng việc hình thành hệ thống ngân hàng hai cấp thì nhu cầu vốn của các doanh nghiệp quốc doanh tại ngân hàng tăng cao song do các doanh nghiệp này không có tài sản đảm bảo nên phải áp dụng bảo lãnh của bên thứ ba. Ở thời điểm này bảo lãnh ngân hàng thường căn cứ vào ý kiến chỉ đạo của các cấp lãnh đạo, cơ quan bảo lãnh trong nhiều trường hợp là các bộ, ngành với điều kiện bảo lãnh không chặt chẽ, thiếu thống nhất dẫn đến nhiều khoản vay đến hạn không trả được, ngân hàng buộc phải trả thay. Từ năm 1993, bảo lãnh mới thực sự hoạt động với chức năng của mình đồng thời ngày càng được chú trọng và phát triển cùng với sự ra đời của một hệ thống các văn bản pháp quy, hành lang pháp lý điều chỉnh hoạt động bảo lãnh.
Ngày nay, bảo lãnh trở thành nghiệp vụ chủ yếu của các ngân hàng tại nhiều nước trên thế giới. Trong xu hướng quốc tế hóa, toàn cầu hóa, chu chuyển vốn và giao lưu thương mại quốc tế ngày càng gia tăng với tốc độ nhanh chóng, nghiệp vụ bảo lãnh được các ngân hàng chú trọng hoàn thiện và phát triển, nhất là trong điều kiện mua bán chịu trong giao dịch thương mại ngày càng phổ biến tạo điều kiện cho việc tiết kiệm vốn giữa bên bán và bên mua hàng.
1.2.1 Khái niệm bảo lãnh ngân hàng
Theo điều 20 của Luật các Tổ chức tín dụng có định nghĩa về bảo lãnh ngân hàng như sau: “Bảo lãnh ngân hàng là cam kết bằng văn bản của tổ chức tín dụng với bên có quyền về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng khi khách hàng không thực hiện đúng nghĩa vụ đã cam kết; khách hàng phải nhận nợ và hoàn trả cho các tổ chức tín dụng số tiền đã được trả thay”.
Bảo lãnh ngân hàng là một thuật ngữ thông dụng trong các giao dịch kinh tế trong thời gian gần đây, bảo lãnh ngân hàng có thể hiểu đơn giản là một hợp đồng giữa một bên là ngân hàng bảo lãnh và một bên là người thụ hưởng, trong đó bên bảo lãnh sẽ cam kết bồi hoàn một khoản tiền nhất định cho người thụ hưởng trong trường hợp người được bảo lãnh vi phạm những nghĩa vụ đối với người thụ hưởng và đã được quy định trong cam kết bảo lãnh.
Như vậy nếu xét theo các hình thức tín dụng của ngân hàng thì bảo lãnh như là một hình thức tín dụng đặc biệt hay “ tín dụng chữ ký”, là hình thức tín dụng gián tiếp. Trong đó ngân hàng không trực tiếp cho vay bằng tiền mà bằng uy tín của mình, ngân hàng tạo điều kiện cho khách hàng của mình có thể sử dụng vốn của người khác và đảm bảo khả năng thanh toán của khách hàng. Tuy cùng là một hình thức tín dụng nhưng khi hạch toán, bảo lãnh được xếp vào tài sản ngoại bảng.
Bảo lãnh ngân hàng thường có ba bên tham gia: bên bảo lãnh, bên hưởng bảo lãnh và bên được bảo lãnh, trong đó:
Bên bảo lãnh: là bên đứng ra phát hành thư bảo lãnh và có nghĩa vụ thanh toán cho bên nhận bảo lãnh khi bên này yêu cầu, phải xuất trình đầy đủ giấy tờ và hợp lệ với những điều khoản đã ký trong thư bảo lãnh. Bảo lãnh ngân hàng chính là việc ngân hàng đứng ra bảo lãnh hay ngân hàng là bên bảo lãnh.
Bên hưởng bảo lãnh: Là bên được hưởng bồi thường theo các quy định trong thư bảo lãnh khi có sự vi phạm hợp đồng với điều kiện bên hưởng bảo lãnh phải xuất trình đầy đủ các chứng từ phù hợp với các điều khoản được quy định trong thư bảo lãnh.
Bên được bảo lãnh: là bên yêu cầu ngân hàng mở thư bảo lãnh. Trong trường hợp có sự vi phạm hợp đồng, ngân hàng phải trả thay thì bên được bảo lãnh phải có nghĩa vụ hoàn trả cho ngân hàng.
1.2.2 Đặc điểm của bảo lãnh
1.2.2.1 Mối quan hệ nhiều bên phụ thuộc lẫn nhau
Đặc điểm này đựơc thể hiện ngay trong khái niệm về bảo lãnh ngân hàng, trong đó quan hệ bảo lãnh phải có ít nhất ba bên: bên hưởng bảo lãnh, bên được bảo lãnh và bên bảo lãnh tương ứng với nó là ba loại hợp đồng bảo lãnh:
(2) (3)
(1)
(1) Hợp đồng cung cấp hàng hóa dịch vụ: đây là hợp đồng ký kết giữa bên hưởng bảo lãnh và bên được bảo lãnh.
(2) Hợp đồng bảo lãnh: bên được bảo lãnh.yêu cầu ngân hàng đứng ra bảo lãnh cho mình
(3) Cam kết bảo lãnh: là cam kết đơn phương bằng văn bản của tổ chức tín dụng hoặc văn bản thỏa thuận giữa tổ chức tín dụng, khách hàng được bảo lãnh với bên hưởng bảo lãnh về việc tổ chức tín dụng sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng khi khách hàng không thực hiện đúng nghĩa vụ đã cam kết với bên hưởng bảo lãnh.
1.2.2.2 Bảo lãnh ngân hàng mang tính độc lập
Tính độc lập là một đặc điểm quan trọng trong bảo lãnh ngân hàng, chính là sự độc lập về mặt pháp lý giữa hai mối quan hệ là ngân hàng với bên đựơc bảo lãnh và ngân hàng với bên thụ hưởng hay cũng chính là sự độc lập giữa hợp đồng bảo lãnh và hợp đồng cơ sở.
Thư bảo lãnh thể hiện mối quan hệ giữa ngân hàng phát hành bảo lãnh với người thụ hưởng, trong đó ngân hàng cam kết thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng nếu khách hàng không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ đã cam kết với người thụ hưởng. Như vậy mục đích của bảo lãnh là một cam kết đảm bảo cho giao dịch được thực hiện, nội dung của thư bảo lãnh không liên quan đến nội dung hợp đồng giữa bên bảo lãnh và bên hưởng bảo lãnh.
Tính độc lập của bảo lãnh còn đựơc thể hiện trong trách nhiệm thanh toán của ngân hàng phát hành bảo lãnh. Trách nhiệm này hoàn toàn độc lập với quan hệ giữa ngân hàng phát hành và bên được bảo lãnh. Việc thanh toán bảo lãnh chỉ hoàn toàn căn cứ vào quyền kháng nghị phát sinh trong hợp đồng chính. Nếu trong cam kết bảo lãnh có tham chiếu đến hợp đồng chính thì việc tham chiếu này cũng chỉ mang tính hình thức và xem xét bề mặt bên ngoài. Khi các điều kiện bảo lãnh được tuân thủ, ngân hàng sẽ phải thanh toán mà không thể viện lý do để từ chối hay trì hoãn. Nhưng mặt khác, ngân hàng có quyền đòi tiền người được bảo lãnh về số tiền đã thanh toán cho người nhận bảo lãnh theo hợp đồng bảo lãnh mà không phụ thuộc vào hợp đồng cơ sở.
Tuy nhiên sự độc lập của bảo lãnh cũng chỉ mang tính tương đối vì còn phụ thuộc vào chính những điều kiện của bảo lãnh. Nếu cam kết bảo lãnh quy định việc thanh toán là theo văn bản yêu cầu của người hưởng bảo lãnh thì người hưởng bảo lãnh có quyền yêu cầu thanh toán mà không nhất thiết phải chứng minh sự vi phạm của người được bảo lãnh. Ngược lại, nếu cam kết bảo lãnh yêu cầu phải kèm theo chứng từ thì buộc người hưởng bảo lãnh phải mang đầy đủ bộ chứng từ theo quy định đến ngân hàng thì mới nhận được khoản thanh toán.
1.2.2.3 Tính phù hợp của bảo lãnh
Khi bên được bảo lãnh không thực hiện đúng hợp đồng thì bên hưởng bảo lãnh có quyền đòi ngân hàng thanh toán cho mình. Nhưng trước khi thanh toán, ngân hàng cần kiểm tra, đối chiếu xem chứng từ mà người hưởng bảo lãnh đưa ra có hợp lệ và phù hợp với cam kết bảo lãnh hay không. Ngân hàng chỉ thực hiện thanh toán nếu các điều kiện đưa ra được đảm bảo, ngân hàng có quyền từ chối trong trường hợp chứng từ không hợp lệ, nếu ngân hàng vẫn nhất quyết thanh toán thì sẽ không nhận được khoản bồi hoàn từ bên được bảo lãnh.
1.2.2.4 Bảo lãnh vừa là hoạt động ngoại bảng, vừa là hoạt động nội bảng
Bảo lãnh là hình thức tài trợ thông qua uy tín, khi ngân hàng đứng ra bảo lãnh thì ngân hàng không phải xuất tiền ngay nên bảo lãnh được xếp vào hoạt động ngoại bảng. Chỉ khi bên được bảo lãnh không thực hiện đúng cam kết và ngân hàng phải đứng ra chi trả thay cho bên được bảo lãnh thì lúc này bảo lãnh sẽ được xếp vào hoạt động nội bảng và trở thành tài sản xấu hình thành nên nợ quá hạn.
1.2.3 Vai trò của bảo lãnh ngân hàng
1.2.3.1 Đối với ngân hàng
Bảo lãnh làm đa dạng hóa các sản phẩm của ngân hàng, giúp ngân hàng thỏa mãn được các yêu cầu tổng hợp cũng như có tính đặc thù cao, góp phần nâng cao uy tín và tăng cường mối quan hệ gắn bó giữa ngân hàng và khách hàng. Uy tín được nâng cao làm hoạt động của ngân hàng cũng trở nên thuận lợi hơn. Hay nói cách khác, bảo lãnh gián tiếp thúc đẩy hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
Dịch vụ bảo lãnh góp phần tăng doanh thu của ngân hàng qua việc thu phí bảo lãnh mà khách hàng (bên được bảo lãnh) phải trả cho ngân hàng trong việc ngân hàng đã dùng uy tín để đảm bảo cho việc thực hiện các giao dịch. Nguồn thu này chiếm tỷ trọng khá lớn trong thu từ dịch vụ của các ngân hàng thương mại và có xu hướng ngày càng tăng.
Bảo lãnh là hình thức tài trợ thông qua uy tín, khi thực hiện bảo lãnh thì ngân hàng chưa cần sử dụng vốn ngay, chưa cần phải chi trả cho khoản chi phí huy động vốn nên không bỏ mất cơ hội kinh doanh khác. Mặt khác, khi muốn bảo lãnh thì khách hàng phải ký quỹ theo một tỷ lệ nào đó, tùy vào từng đối tượng khách hàng khác nhau có mức quy định tỷ lệ khác nhau. Số tiền này sẽ được phong tỏa tại ngân hàng trong suốt thời gian bảo lãnh, đối với ngân hàng đây là nguồn vốn không phải trả lãi mà rất ổn định, ngân hàng có thể dùng số tiền này vào mục đích sinh lời khác mà vẫn đảm bảo tính an toàn trong bảo lãnh.
Việc chấp nhận bảo lãnh của một ngân hàng đồng nghĩa với việc chấp nhận mức độ uy tín và khả năng thanh toán của ngân hàng đó, thông thường các ngân hàng có uy tín tốt sẽ trở thành đối tượng chọn lựa của khách hàng. Qua hoạt động bảo lãnh góp phần làm tăng vị thế của ngân hàng và giúp mở rộng quan hệ đại lý nhất là trên thị trường quốc tế.
1.2.3.2 Đối với doanh nghiệp
- Bên hưởng bảo lãnh: Tham gia nghiệp vụ bảo lãnh, người hưởng bảo lãnh sẽ yên tâm hơn khi ký kết và thực hiện các hợp đồng. Trong trường hợp đối tác không thực hiện đúng các cam kết trong hợp đồng gây ra tổn thất, thì bên hưởng bảo lãnh chỉ cần xuất trình đầy đủ các chứng từ cần thiết chứng tỏ sự vi phạm lúc đó họ sẽ nhận được khoản bồi thường từ ngân hàng. Như vậy rủi ro của bên hưởng bảo lãnh được giảm thiểu tới mức thấp nhất nên họ sẽ yên tâm hơn khi thực hiện hợp đồng và không bị bỏ lỡ mất cơ hội kinh doanh.
- Bên được bảo lãnh:
Bảo lãnh ngân hàng có ý nghĩa rất lớn đối với bên được bảo lãnh. Bảo lãnh ngân hàng tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có đủ tư cách tham gia đấu thầu, thực hiện các giao dịch và ký kết hợp đồng khi doanh nghiệp có đủ phương tiện và khả năng thực hiện hợp đồng nhưng chưa đủ uy tín với bên đối tác. Khi ngân hàng đứng ra bảo lãnh cho doanh nghiệp, doanh nghiệp có thể tiết kiệm được một khoản vốn đáng kể đồng thời có thêm nguồn vốn đáp ứng nhu cầu sản xuất và mở rộng kinh doanh của mình. Mặt khác, khi tiến hành bảo lãnh, doanh nghiệp phải chịu sự giám sát chặt chẽ của ngân hàng qua đó giúp doanh nghiệp sử dụng vốn đúng mục đích và làm ăn có hiệu quả hơn.
1.2.3.3 Đối với nền kinh tế
Bảo lãnh ngân hàng tạo điều kiện mở rộng mối quan hệ thương mại quốc tế vì hoạt động thương mại quốc tế là hoạt động chứa đựng rất nhiều rủi ro. Thông qua hoạt động bảo lãnh, các bên đối tác sẽ cảm thấy an toàn hơn, qua đó giúp họ yên tâm hơn trong việc ký kết và thực hiện hợp đồng tạo động lực thúc đẩy quan hệ thương mại phát triển.
Bảo lãnh ngân hàng đáp ứng nhu cầu vốn của nền kinh tế để phát triển và mở rộng sản xuất kinh doanh. Ngoài ra việc sử dụng đòn bẩy bảo lãnh, phí bảo lãnh để hướng nghiệp vụ bảo lãnh phục vụ cho một số lĩnh vực kinh tế nhất định góp phần tích cực vào việc thực hiện các chư