+Đạo đức là những việc làm tốt đẹp có giá trị được x hội v cộng đồng chấp nhận, đạo đức là một mặt của nhân cách, là những chuẩn mực, hành vi đạo đức.
- Gia đình v nh trường luôn yêu cầu giáo dục các em học sinh biết sống và ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ. Sống tích cực, chủ động, có mục đích, có kế hoạch, để rèn luyện trở thành học sinh ngoan, cơng dn tốt của x hội mai sau
2. Thực trạng và nguyên nhân học sinh khó dạy
Hiện nay nhiều thầy cô giáo cũng như các bậc học sinh kêu ca về tình trạng đạo đức học sinh: “đạo đức học sinh hiện nay có vẻ như xuống cấp!”; có nhiều em chưa ngoan, chưa thực hiện theo yêu cầu giáo dục của nhà trường cũng như của gia đình, yêu cầu đạo đức xã hội; nhiều em ham chơi không chịu học hành, không ngoan, không lễ phép, thiếu tinh thần tập thể, không biết yêu quí tôn trọng của công không như lớp người đi trước !
Điều ấy có đúng không? Theo tôi điều ấy chỉ có ở một số ít em mà thôi chứ không phải nhiều. Tuy nhiên nếu trong lớp học mà có 3 đến 4 em như thế thì thầy cô giáo cũng khá vất vả vì các em sẽ gây phiền phức cho nề nếp lớp và có thể lôi kéo theo một số em khác. Nhưng vì sao có những em như vậy? Ông cha ta đã có câu “Thời nào chẳng có anh hùng. Thời nào chẳng có thằng khùng thằng điên”. Ơ đây tôi xin nói rằng: “Thời nào, lớp học nào cũng có học sinh ngoan và thời nào, lớp học nào cũng có học sinh khó dạy cả”. Nhưng Thời nay, theo tôi những em khó dạy do một trong những nguyên nhân sau:
* Về phần gia đình:
- Một số phụ huynh thật sự chưa quan tâm hoặc vì điều kiện công tác, làm ăn không thường xuyên gần gũi con em hoặc không có phương pháp giáo dục các em.
- Có gia đình khó khăn, bố mẹ đi làm vất vả, xa xôi lâu mới về nhà, để tiền, gạo cho con tự chăm lo ăn, học, không biết cả tuần, cả tháng con ở nhà ra sao nên các em tự do chơi bời không lo việc học. Khi giáo viên chủ nhiệm cần liên hệ thì không biết làm sao tìm được phụ huynh. Đến lúc phụ huynh biết được thì có khi đã muộn.
- Có gia đình bố mẹ khá giả cho con sử dụng tiền tùy thích, nhưng không có cách quản lý con. Con em say mê điện tử, chọi gà, thả diều, ăn nhậu, hút thuốc, kéo bè kéo cánh đánh nhau. Khi thầy cô hoặc người khác báo tin thì có khi lại bao che, bênh vực con mình trước mặt người khác.
- Có vị có chức có quyền, thân thế hoặc giàu có nhưng thể hiện ra mặt làm cho con ái ỉ lại, không sợ gì ai, không rèn đạo đức, không chịu học.
- Những em vì hoàn cảnh gia đình bố mẹ không hòa thuận hay lục đục trong nhà hoặc bỏ nhau rồi mỗi người đi thêm bước nữa, rồi cách cư xử của bố dượng hay mẹ kế, con ông, con bà hoặc cả bố mẹ đều bỏ con lại cho ông bà nội hoặc ngoại nuôi đã làm cho con em buồn chán, bất cần việc học, lêu lỏng.
-Một số anh chị của học sinh lớp trước trong nhà cũng nghịch ngợm là đàn anh, đàn chị bảo kê cho em làm điều trái với đạo đức, nội qui nhà trường khi có việc gì ở trường về mách anh chị đến trường đe dọa bạn bè có khi đòi đánh cả thầy cô, coi trường không ra gì, xem thường đạo đức lối sống và xem thường cả pháp luật.
- Khi con học yếu thì bố mẹ tìm mọi cách để năn nỉ, van nài thầy cô giáo để được thi lại, được lên lớp sợ xấu hổ với bạn bè, làng xóm mà không thấy tai hại của việc hổng kiến thức của con em.
* Về phía nhà trường:
- Có những thầy cô vụng xử, thiếu khinh nghiệm, không có phương pháp phù hợp, giờ sinh hoạt lớp khô khan không thu hút học sinh yêu trường yêu lớp, hằng ngày chỉ biết la rầy, quở trách các em, bắt các em phải làm như thế nầy hay thế khác và thường hay đe dọa, xử phạt có khi còn dùng lời lẽ thiếu tế nhị, thiếu trách nhiệm với lời nói của mình, la rầy không đúng chỗ, thù vặt, cố chấp làm tổn thương đến danh dự các em nên không những không uốn nắn được các em mà còn đẩy các em ngày càng xa nội dung yêu cầu giáo dục hơn. Các em tự ái, bất cần học, đến trường đến lớp chỉ để quậy phá mà thôi.
- Có những thầy cô, tinh thần trách nhiệm chưa cao: nhắc nhở học sinh nhưng không có biện pháp, ngại khó, mời mà phụ huynh không đến thì cũng không liên lệ trực tiếp phụ huynh để tìm hiểu nguyên nhân để phối hợp giáo dục. Khi không thành công trong việc uốn nắn học sinh lại cũng chẳng học hỏi đồng nghiệp có kinh nghiệm hoặc báo với tổ chủ nhiệm, tổ chuyên môn hay nhà trường để cùng tìm biện pháp tháo gở.
- Một số thầy cô muốn học sinh mình tốt nhưng cứ chê nhiều hơn khen, xử sự thiếu thống nhất, thiếu công bằng, cùng một sự việc như nhau nhưng em này bị chê, bị khiển trách, em khác lại cho qua. Đôi khi cho là chuyện nhỏ nên không để ý uốn nắn ngay, không nghĩ: “Đừng chê lổ nhỏ, lổ nhỏ đắm thuyền” hoặc “măng không uốn để thành tre mới uốn”!
- Khi học sinh có lỗi nào đó thì giáo viên cho ngồi riêng một bàn và tuyên bố không cho bạn nào chơi với bạn ấy nữa và làm cho những em khó dạy căm thù tất cả có thể dẫn đến bỏ học, hẹn sẽ trả thù thầy cô và lớp
- Giáo viên chủ nhiệm coi nhẹ, hiểu sai giờ sinh hoạt: giờ sinh hoạt chỉ để nhắc việc thu các khoản tiền, kiểm điểm những bạn chưa thực hiện tốt nội qui làm cho lớp bị hạ loại rồi hăm dọa các em làm cho giờ sinh hoạt nặng nề, học sinh lo sợ tiết sinh hoạt của giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên chửi lớp hết giờ rồi về hoặc thấy cán bộ lớp nói tuần qua lớp không có ai vi phạm nội qui thế là giáo viên làm việc riêng, lớp ngồi im lăng hoặc nói chuyện bằng cách chuyền giấy cho nhau chờ trống hết giờ.
Nhà trường ngày nay khác xưa về biện pháp giáo dục học sinh: ngày nay nhà trường, nhà giáo tuyệt đối không được giáo dục học sinh bằng roi, bằng hình thức phạt quì gối, véo tai như xưa, vì như thế là xúc phạm thân thể học sinh. Cũng không la rầy học sinh , vì như thế là xúc phạm nhân phẩm, danh dự học sinh, nhà giáo sẽ bị kỷ luật. Không được đuổi học vì như thế ảnh hưởng thi đua của lớp của trườngcủa giáo viên chủ nhiệm về giáo dục đạo đức, về duy trì sĩ số mà còn có thể bị học sinh, phụ huynh đe doạ Từ những lý do trên ngày nay nhiều học sinh không sợ gì thầy cô, thậm chí thiếu tôn trọng thầy cô giáo. Câu nói: “Trọng thầy mới được làm thầy” ngày xưa nay đã đã đi vào lảng quên rồi.
12 trang |
Chia sẻ: ngtr9097 | Lượt xem: 2511 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đề tài Kinh nghiệm giáo dục đạo đức học sinh, Những em khó dạy ở bậc trung học cơ sở, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
KINH NGHIỆM
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH- NHỮNG EM KHÓ DẠY
Ở BẬC TRUNG HỌC CƠ SỞ
I .ĐẶT VẤN ĐỀ:
1.Mục đích, yêu cầu :
+Đạo đức là những việc làm tốt đẹp có giá trị được x hội v cộng đồng chấp nhận, đạo đức là một mặt của nhân cách, là những chuẩn mực, hành vi đạo đức.
- Gia đình v nh trường luôn yêu cầu giáo dục các em học sinh biết sống và ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ. Sống tích cực, chủ động, có mục đích, có kế hoạch, để rèn luyện trở thành học sinh ngoan, cơng dn tốt của x hội mai sau
2. Thực trạng và nguyên nhân học sinh khó dạy
Hiện nay nhiều thầy cô giáo cũng như các bậc học sinh kêu ca về tình trạng đạo đức học sinh: “đạo đức học sinh hiện nay có vẻ như xuống cấp!”; có nhiều em chưa ngoan, chưa thực hiện theo yêu cầu giáo dục của nhà trường cũng như của gia đình, yêu cầu đạo đức xã hội; nhiều em ham chơi không chịu học hành, không ngoan, không lễ phép, thiếu tinh thần tập thể, không biết yêu quí tôn trọng của công… không như lớp người đi trước…!
Điều ấy có đúng không? Theo tôi điều ấy chỉ có ở một số ít em mà thôi chứ không phải nhiều. Tuy nhiên nếu trong lớp học mà có 3 đến 4 em như thế thì thầy cô giáo cũng khá vất vả vì các em sẽ gây phiền phức cho nề nếp lớp và có thể lôi kéo theo một số em khác. Nhưng vì sao có những em như vậy? Ông cha ta đã có câu “Thời nào chẳng có anh hùng. Thời nào chẳng có thằng khùng thằng điên”. Ơ đây tôi xin nói rằng: “Thời nào, lớp học nào cũng có học sinh ngoan và thời nào, lớp học nào cũng có học sinh khó dạy cả”. Nhưng Thời nay, theo tôi những em khó dạy do một trong những nguyên nhân sau:
* Về phần gia đình:
- Một số phụ huynh thật sự chưa quan tâm hoặc vì điều kiện công tác, làm ăn không thường xuyên gần gũi con em hoặc không có phương pháp giáo dục các em.
- Có gia đình khó khăn, bố mẹ đi làm vất vả, xa xôi lâu mới về nhà, để tiền, gạo cho con tự chăm lo ăn, học, không biết cả tuần, cả tháng con ở nhà ra sao nên các em tự do chơi bời không lo việc học. Khi giáo viên chủ nhiệm cần liên hệ thì không biết làm sao tìm được phụ huynh. Đến lúc phụ huynh biết được thì có khi đã muộn.
- Có gia đình bố mẹ khá giả cho con sử dụng tiền tùy thích, nhưng không có cách quản lý con. Con em say mê điện tử, chọi gà, thả diều, ăn nhậu, hút thuốc, kéo bè kéo cánh đánh nhau. Khi thầy cô hoặc người khác báo tin thì có khi lại bao che, bênh vực con mình trước mặt người khác.
- Có vị có chức có quyền, thân thế hoặc giàu có nhưng thể hiện ra mặt làm cho con ái ỉ lại, không sợ gì ai, không rèn đạo đức, không chịu học.
- Những em vì hoàn cảnh gia đình bố mẹ không hòa thuận hay lục đục trong nhà hoặc bỏ nhau rồi mỗi người đi thêm bước nữa, rồi cách cư xử của bố dượng hay mẹ kế, con ông, con bà …hoặc cả bố mẹ đều bỏ con lại cho ông bà nội hoặc ngoại nuôi… đã làm cho con em buồn chán, bất cần việc học, lêu lỏng.
-Một số anh chị của học sinh lớp trước trong nhà cũng nghịch ngợm là đàn anh, đàn chị bảo kê cho em làm điều trái với đạo đức, nội qui nhà trường khi có việc gì ở trường về mách anh chị đến trường đe dọa bạn bè có khi đòi đánh cả thầy cô, coi trường không ra gì, xem thường đạo đức lối sống và xem thường cả pháp luật.
- Khi con học yếu thì bố mẹ tìm mọi cách để năn nỉ, van nài thầy cô giáo để được thi lại, được lên lớp…sợ xấu hổ với bạn bè, làng xóm mà không thấy tai hại của việc hổng kiến thức của con em.
* Về phía nhà trường:
- Có những thầy cô vụng xử, thiếu khinh nghiệm, không có phương pháp phù hợp, giờ sinh hoạt lớp khô khan không thu hút học sinh yêu trường yêu lớp, hằng ngày chỉ biết la rầy, quở trách các em, bắt các em phải làm như thế nầy hay thế khác và thường hay đe dọa, xử phạt có khi còn dùng lời lẽ thiếu tế nhị, thiếu trách nhiệm với lời nói của mình, la rầy không đúng chỗ, thù vặt, cố chấp làm tổn thương đến danh dự các em nên không những không uốn nắn được các em mà còn đẩy các em ngày càng xa nội dung yêu cầu giáo dục hơn. Các em tự ái, bất cần học, đến trường đến lớp chỉ để quậy phá mà thôi.
- Có những thầy cô, tinh thần trách nhiệm chưa cao: nhắc nhở học sinh nhưng không có biện pháp, ngại khó, mời mà phụ huynh không đến thì cũng không liên lệ trực tiếp phụ huynh để tìm hiểu nguyên nhân để phối hợp giáo dục. Khi không thành công trong việc uốn nắn học sinh lại cũng chẳng học hỏi đồng nghiệp có kinh nghiệm hoặc báo với tổ chủ nhiệm, tổ chuyên môn hay nhà trường… để cùng tìm biện pháp tháo gở.
- Một số thầy cô muốn học sinh mình tốt nhưng cứ chê nhiều hơn khen, xử sự thiếu thống nhất, thiếu công bằng, cùng một sự việc như nhau nhưng em này bị chê, bị khiển trách, em khác lại cho qua. Đôi khi cho là chuyện nhỏ nên không để ý uốn nắn ngay, không nghĩ: “Đừng chê lổ nhỏ, lổ nhỏ đắm thuyền” hoặc “măng không uốn để thành tre mới uốn”!
- Khi học sinh có lỗi nào đó thì giáo viên cho ngồi riêng một bàn và tuyên bố không cho bạn nào chơi với bạn ấy nữa và làm cho những em khó dạy căm thù tất cả có thể dẫn đến bỏ học, hẹn sẽ trả thù thầy cô và lớp
- Giáo viên chủ nhiệm coi nhẹ, hiểu sai giờ sinh hoạt: giờ sinh hoạt chỉ để nhắc việc thu các khoản tiền, kiểm điểm những bạn chưa thực hiện tốt nội qui làm cho lớp bị hạ loại … rồi hăm dọa các em làm cho giờ sinh hoạt nặng nề, học sinh lo sợ tiết sinh hoạt của giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên chửi lớp hết giờ rồi về hoặc thấy cán bộ lớp nói tuần qua lớp không có ai vi phạm nội qui thế là giáo viên làm việc riêng, lớp ngồi im lăng hoặc nói chuyện bằng cách chuyền giấy cho nhau chờ trống hết giờ.
Nhà trường ngày nay khác xưa về biện pháp giáo dục học sinh: ngày nay nhà trường, nhà giáo tuyệt đối không được giáo dục học sinh bằng roi, bằng hình thức phạt quì gối, véo tai… như xưa, vì như thế là xúc phạm thân thể học sinh. Cũng không la rầy học sinh , vì như thế là xúc phạm nhân phẩm, danh dự học sinh, nhà giáo sẽ bị kỷ luật. Không được đuổi học vì như thế ảnh hưởng thi đua của lớp của trườngcủa giáo viên chủ nhiệm về giáo dục đạo đức, về duy trì sĩ số mà còn có thể bị học sinh, phụ huynh đe doạ…Từ những lý do trên ngày nay nhiều học sinh không sợ gì thầy cô, thậm chí thiếu tôn trọng thầy cô giáo. Câu nói: “Trọng thầy mới được làm thầy” ngày xưa nay đã đã đi vào lảng quên rồi.
Về xã hội: Ngày nay phương tiện giải trí mời chào, quyến rủ các em: Quán xá, phim ảnh trò chơi giải trí khắp nơi, hay có, dở có, ban ngày co, ban đêm có, đều sẵn sàng mời chào niềm nỡ đối với các em. Nhiều trò chơi điện tử “ Game” quá hấp dẫn lôi cuốn các em bất cứ giờ nào nên gia đình và nhà trường rất khó quản lý các em. Các hàng tạp hóa bán đủ các loại dao bấm, dao Thái, Trung quốc,… sắc nhọn, trẻ con mua bỏ trong cặp sách để gọi là “ tự vệ”. Có hàng quán bán rượu, bia cho trẻ con ăn nhậu say xỉn như bợm nhậu chẳng ai nói gì. Mà nói thật, có một vài người làm nghề kinh doanh họ chỉ biết “vui” khi thu được nhiều tiền còn con ai ra sao thì mặc, không cần biết. Người nhà thầy cô giáo đến tìm gọi con em, gọi học trò mình về còn bị chủ quán chửi bới thậm tệ, có khi hăm doạ bằng vũ lực với thầy cô.
- Việc học sinh đánh nhau, đặc biệt các em học sinh nữ THCS, THPT còn ghi video clip tung lên mạng gây xôn xao dư luận một số em cũng muốn làm nổi, học đòi nên vụ việc phản giáo dục ấy ngày càng rộ lên, nhưng việc xử lý lại không thật sự nghiêm . Các em xem thường trật tự kỷ cương cũng như đạo đức một con người.
Chính vì những lẽ trên, tôi thấy đây là những nỗi lo của nhiều bậc phụ huynh, thầy cô giáo và là nỗi lo chung của xã hội. Tuy không phải là tất ca, nhưng sự thật có nhiều em là học sinh nhưng còn có những hạn chế không đáp ứng yêu cầu đạo đức tối thiểu của nhà trường và xã hội đã làm cho một số người đánh giá lệch lạc về nhà trường. Họ cho rằng nhà trường hiện nay không chú ý đến việc giáo dục: “Tiên học lễ, hậu học văn” như trường học ngày xưa. Điều ấy có đúng không? Là người thầy giáo mỗi chúng ta phải làm gì và làm như thế nào trong tình hình hiện nay? Để mỗi thầy cô giáo, mỗi cán bô giáo dục luôn xứng đáng là tấm gương sáng cho học sinh noi theo, để đạo đức học sinh không bị trượt dốc, xã hội không còn phê phán trách nhiệm giáo dục đạo đức học sinh của nhà trường thì thầy cô giáo và ban giám hiệu mỗi nhà trường có suy nghĩ như thế nào?
Từ những suy nghĩ trên, là một thầy giáo tôi đã luôn tự vấn, rồi nghĩ cách cho mình trong công tác giáo dục đạo đức học sinh trong nhiều năm qua. Do đó tôi luôn tìm đọc sách báo, tìm hiểu những đồng nghiệp có kinh nghiệm để vận dụng cho quá trình công tác chủ nhiệm, công tác giảng dạy bộ môn và cả khi tôi đã làm công tác quản lý. Để có biện pháp khả thi trong việc giáo dục đạo đức học sinh, đặc biệt những học sinh khó dạy (người ta hay gọi học sinh cá biệt) tôi đã tìm hiểu phân tích kỹ những vấn đề sau:
Đạo đức học sinh theo yêu cầu giáo dục nói nôm na là những gì?
Học sinh phải:
Kính trọng người lớn tuổi, thầy cô giáo, đoàn kết thương yêu giúp đỡ anh chị em trong gia đình, bạn bè, các em nhỏ và người tàn tật, neo đơn…ghét bỏ, phê phán những thói hư tật xấu
Khiêm tốn, thật thà. Luôn có ý thức tôn trọng, xây dựng và bảo vệ của công, thực hiện nghiêm túc nội qui nhà trường, phấn đấu trong rèn luyện đạo đức và học tập các bộ môn văn hóa. Nghiêm chỉnh chấp hành luật giao thông, an ninh trật tự công cộng…
Luôn có ý thức phấn đấu là con ngoan trò giỏi, là cháu ngoan Bác Hồ.
Còn những em khó dạy có những đặc điểm như thế nào?
1.Có thói quen hay quay cóp, lừa dối bố mẹ thầy cô, bạn bè, dọa nạt, gây gỗ với bạn bè yếu thế hơn chúng, lảng tránh hoạt động tập thể, thích trốn học nhưng thích làm thủ lĩnh.
2. Trẻ khó dạy giảm sút phổ biến trong tất cả các lĩnh vực trừ những lĩnh vực gắn liền với những nhu cầu trái với xã hội nhưng hợp với nhu cầu của nó. Có thể học bài khó vô, giải bài tập không được nhưng lại rất nhanh trí và kiên nhẫn trong những trò tinh nghịch, ăn cắp.
3. Sẵn sàng làm những gì theo kiểu trêu ngươi, khiêu khích người khác để thỏa mãn nhu cầu tinh nghịch trái đạo đức. Ví dụ; viết bậy vào vở bạn, giấu vở bạn trong giờ học không cho bạn ghi bài, giấu khăn lau bảng lớp, bôi phấn móc mèo vào ghế học sinh và ghế thầy cô…
4. Không biết xấu hỗ và lại rất chai lì, khi bị cảnh cáo phê bình không biết mắc cở, e thẹn
5. Tự ái không lành mạnh chúng thường phản ứng : “Thì đã sao!”, “Tôi không làm”, “ Còn bạn đã làm được gì nào!”, Oi dào: “Văn hay chữ tốt, không bằng dốt lắm tiền”…
6. Nói dối xem là chuyện bình thường . Ví dụ: Không chịu làm bài nhưng bảo do chăm sóc bố ốm ở bệnh viện…
7. Coi thường mọi người, có khi còn hăm dọa cả thầy cô giáo.
8. Thường xung đột với người khác, với tập thể, đặc biệt với những nhà giáo vụng xử.
9. Đua đòi, theo băng nhóm đánh nhau, trộm cắp, hút thuốc, uống rượu bia, xăm mình với những câu chữ, hình ảnh không hợp gì với các em cả, ví du: Hận đời đen bạc; Hận kẻ bạc tình; Chim trời chưa mỏi cánh; hình ảnh đầu lâu; quan tài.. .
10. Trẻ khó dạy khi đã mâu thuẫn với môi trường giáo dục dễ rơi vào nhóm băng vi phạm pháp luật.
Từ chỗ tìm hiểu đạo đức xã hội và những đặc điểm tâm lý trẻ nói trên chúng ta thấy rằng việc giáo dục đạo đức học sinh để các em thật sự là con ngoan trò giỏi không đơn giản và cũng không thể nói rằng ai cũng làm được hoặc đạt được kết quả ngay hoặc em nào cũng có thể giáo dục thành công theo như ý nhà sư phạm được.
II.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ :
1.Cơ sở lý luận: Từ những kiến thức học được trong nhà trường, những gương tốt thầy cô giáo mà bản thân được học. Đặc biệt những thầy cô tôi đã đi qua đời tôi có những lần xử lý tình huống sư phạm đối với học sinh, phụ huynh mà tôi đã thấy và đã giúp tôi trong quãng đời học sinh đầy gian khó.
-Tham khảo cuốn “Sổ tay người giáo viên nhân dân”.
-Tham khảo cuốn “Những tình huống sư phạm người hiệu trưởng”.
- Tham khảo những bài viết từ các Báo Giáo Dục, Báo Tuổi Trẻ …về kỷ niệm học đường
- Học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp, bản thân tích luỹ từ thực tế công tác
2/ Những biện pháp đã thực hiện:
Trong những năm là giáo viên chủ nhiệm lớp: tôi cũng đã gặp một số em học sinh có những hành vi đạo đức có thể nói là khó dạy nhưng với lương tâm, tình thương và trách nhiệm của người giáo viên nhân dân tôi đã cố gắng thực hiện hoàn thành nhiệm vụ của mình mà đến nay thời gian đã qua đi rất lâu nhưng những hình ảnh ấy vẫn còn lưu mãi trong tôi như những kỷ niệm nghề nghiệp khó phai. Tôi xin kể ra đây cách làm của người giáo viên chủ nhiệm và một vài trường hợp học sinh cụ thể để cùng rút kinh nghiệm.
1.1/ Khi mới ra trường, nhận công tác chủ nhiệm lớp, bao giờ tôi cũng yêu cầu các em viết tóm tắt lý lịch cá nhân mỗi em viết vào một trang giấy học trò, trong đó có ghi họ tên, ngày sinh, địa chỉ, họ tên tuổi cha mẹ, anh, chị, em ruột công việc của từng người hiện tại để nắm được hoàn cảnh gia đình. Nhắc nhở hướng dẫn việc chuẩn bị đồ dùng học tập nhãn vở, giấy nháp, túi đựng bài và giấy kiểm tra…
1.2 Sắp xếp thời gian để đi thăm gia đình học sinh. Đặc biệt những em chưa ngoan, khó dạy, những em có hoàn cảnh gia đình khó khăn là ưu tiên đến thăm trước để tìm hiểu và tiếp cận các em cùng gia đình để có biện pháp cụ thể giáo dục hoặc giúp đỡ có hiệu quả. Trong năm học tôi sẽ đến thăm ít nhất 90% gia đình học sinh trong lớp. Còn những em cần phối hợp giáo dục có thể tôi sẽ đến nhà nhiều hơn.
1.3/ Thường xuyên quan tâm đến lớp, theo dõi sổ đầu bài hàng ngày để nắm bắt kịp thời tình hình học tập của lớp để uốn nắn, tham gia sinh hoạt cùng các em, từ sinh hoạt 15 phút đầu buổi, sinh hoạt cuối tuần, sinh hoạt đội, tham gia các buổi lao động. Trong các buổi sinh hoạt không để không khí nặng nề mà luôn tạo không khí nghiêm túc trong việc nhắc nhở nề nếp học tập, công tác tổ chức; vui tươi trong sinh hoạt như kể chuyện, giới thiệu những cuốn sách hay, câu ca dao, tục ngữ, lời hay ý đẹp mang tính kinh nghiệm và giáo dục, tập bài hát mới, xì điện hát cá nhân, hát theo bàn, theo nhóm… hướng dẫn các em làm bài báo tường, định hướng các tiết mục dự thi văn nghệ trong năm học. Khuyến khích các em lập sổ ghi bài hát, sổ ghi lời hay ý đẹp để vừa rèn luyện năng khiếu, vừa rèn đạo đức, kỷ nămg sống, vừa rèn chữ viết đẹp. (Đồng nghiệp hãy thực nghiệm điều này từ con, cháu hoặc học sinh lớp chủ nhiệm sẽ thấy kết quả vui)
1.4/ Dùng biện pháp nêu gương từ các bạn có việc tốt của lớp của trường hay trên sách báo. Đồng thời không gay gắt, không miệt thị hay coi thường những em có khuyết điểm mà luôn tỏ thái độ tôn trọng, khoan dung, sẵn sàng tha thứ khi em nhận lỗi và hứa khắc phục. Thầy cô giáo, người lớn không bao giờ cứ mãi nhắc lỗi các em.
1.5/ Khi xử lý việc nào cũng từ nhẹ nhàng đến cương quyết và xử đến cùng không bỏ dở chừng. Nói là làm đến nơi đến chốn. Việc tốt và chưa tốt của em nào đều ghi vào phần theo dõi của em đó trong sổ chủ nhiệm và cho các em ký tên vào. Và ghi cụ thể vi phạm lần thứ mấy hình thức xử lý nếu lần sau tái phạm thì sẽ có những hình thức xử lý cao hơn.
1.6/ Khi gặp khó khăn trong việc xử lý hành vi sai trái của một em nào đó tôi tranh thủ các đồng nghiệp tư vấn ngay không để kéo dài.
1.7/ Giáo dục các em biết phân biệt những lời nói, những hành vi nào là yêu thương, là căm ghét, không được bao che, a dua, dung túng cho cái xấu.
1.8/ Nếu lỡ mình có khuyết điểm với lớp hoặc các nhân nào đó tôi sẵn sàng xin lỗi, chứ không bảo thủ vì tôi luôn giáo dục các em cần biết cảm ơn và xin lỗi đúng lúc, không quanh co chối tội.
2/ Khi tôi hiệu trưởng: Tôi thấy phạm vi giáo dục đạo đức học sinh của mình đã nới rộng ra. Tôi lại truyền lại những kinh nghiệm mình đã làm cho đồng nghiệp để đồng nghiệp chọn lọc áp dụng. Đồng thời tôi lại thực hiện công việc này theo phạm vi trách nhiệm của mình bằng cách:
2.1/ Thường xuyên theo dõi các buổi nhận xét của đội cờ đỏ trực tuần vào các buổi chào cờ, sinh hoạt đầu tuần và làm hòm thư góp ý, tố giác … để kịp thời nắm bắt uốn nắn những em chưa ngoan.
2.2/ Lập sổ ghi người tốt, việc tốt, người có việc chưa tốt có ghi cụ thể Ngày tháng năm/ Họ tên học sinh/ Lớp/ Họ tên cha mẹ/ Địa chỉ, điện thoại cha mẹ / Việc chưa tốt/ Biện pháp xử lý(nhẹ thì nhắc nhở, nặng thì yêu cầu viết kiểm điểm, mời bố mẹ đến…) /Vi phạm lần thứ mấy/ Cam đoan và chữ ký học sinh/ Người xử lý. Qua các buổi chào cờ, sinh hoạt đầu tuần, ban giám hiệu hoặc tổng phụ trách đội tuyên dương người tốt việc tốt, phê bình những em có việc chưa tốt dưới cờ và có thể kể câu chuyện ngắn hoặc đoạn thơ mang tính giáo dục phù hợp với hoàn cảnh buổi chào cờ hôm đó. Ví dụ: để học sinh biết xin lỗi khi có khuyết điểm tôi đọc bài thơ Chuyện Ngoài Đường cho các em nghe và nhận xét chú bé ở trong bài thơ:
“Chú bé đâm xe rách áo tôi,
Cái đau bất chợt cũng thường thôi.
Đau hơn là xé trong lồng ngực,
Chú chẳng xin tôi lấy một lời”.
2.3/ Sưu tầm những bài viết về gương người tốt việc tốt trên báo, các câu lời hay ý đẹp, những bài thơ nói về thầy cô giáo, người mẹ, về việc học… dán lên bảng thông báo chung của trường, có thể sau mỗi tuần thay đổi bài mới theo chủ đề thi đua từng tháng để các em đọc, ghi và làm theo… Tôi thấy việc làm này các em rất hứng thú đọc và ghi chép về chép lại vào vở ghi lời hay ý đẹp để đọc, kể lại cho người nhà nghe. Đây cũng giúp các em có ý thức tự giác rèn luyện chữ viết và tu dưỡng hành vi đạo đức từ ngay khi còn bé.
2.4. Ngoài việc phổ biến những qui định của Bộ Giáo Dục đối với học sinh tôi cùng với các tổ chức đoàn thể và cán bộ giáo viên thảo luận ra nội qui nhà trường trong đó có qui định không được đưa bạn bên ngoài vào trường gây rối trật tự …
2.5 Việc xử lý học sinh vi phạm đạo đức tuỳ theo mức độ mà GVBM, GVCN, đến ban nề nếp, BGH, hoặc đưa ra hội đồng kỷ luật và đã xử lý thì phải làm đến nơi đến chốn, công minh, công bằng, có tác dụng giáo dục không qua loa, tuỳ tiện nhưng bằng tất cả tình thương yêu, lòng bao dung, rộng lượng tha thứ của người thầy giáo đối với học sinh như con em ruột thịt của mình và cần có cái nhìn tiến bộ của các em về sau.
2.6 Cùng chi bộ chỉ đạo các đoàn thể, đặc biệt tổ chức đoàn đội sinh hoạt đều đặn giáo dục truyền thống, tích cực tổ chức các hoạt động vui chơi thể dục thể thao, trò chơi dân gian… thu hút các em hoạt động mang tích rèn luyện giáo dục hữu ích hạn chế việc “nhàn cư vi bất thiện” mà ông cha ta đã dạy.
III/ KẾT QUẢ:
Thời gian đã hơn 28 năm trong nghề dạy học của mình hầu hết tôi thấy học sinh của mình em nào cũng dễ thương, dễ mến, chăm ngoan nhưng tôi cũng đã gặp không ít những học sinh khó dạy làm người thầy giáo phải trăn trở, suy nghĩ nhiều ngày đêm. Tôi xin đơn cử một vài kết quả tôi đã đạt được như sau:
1/Năm tôi chủ nhiệm ở lớp 8B trong những buổi đầu năm học tổ chức lao động chuẩn bị cho khai giảng tôi theo dõi có một vài em không tham gia lao động, tôi chỉ ghi nhận và nhắc nhở. Rồi những ngày bắt đầu vào năm học cũng có một số em đi học muộn giờ, không chào cờ đầu tuần … Tôi tiếp cận từng em tìm hiểu nguyên nhân khuyên giải và lần lượt đến gia đình để kiểm tra lời thanh minh của các em. Tuy nhiên trong đó có một em lầm lì ít nói, tôi nghĩ từ từ sẽ cảm hóa em. Sáng thứ 2 hôm ấy có một em học sinh của lớp tôi bị cô tổng phụ trách đội bắt gặp em đi muộn và đi thẳng vào lớp không ra sân chào cờ đầu tuần. Cô tổng phụ trách vào lớp gọi hỏi em gì em cũng làm thinh không nói cũng không đứng dậy. Thầy hiệu trưởng vào gọi, hỏi em cũng chẳng trả lời. Thầy hiệu trưởng gọi tôi vào đề nghị tôi phải xử lý trường hợp này. Tôi đã vào lớp gặp riêng và tìm hiểu lý do nhưng em cũng không trả lời gì cả. Im lặng. Tôi đành phải tuyên bố với lớp: “Mấy hôm nay bạn Sơn (Sơn là học sinh đã bỏ học mấy năm rồi đi học lại nên lớn tuổi nhất của lớp) đã có những khuyết điểm cả lớp cùng thầy nhắc nhở bạn có chút tiến bộ nhưng nay bạn lại tiếp tục mắc khuyết điểm, bạn lại không hề trả lời những câu hỏi của thầy cô. Vậy thầy yêu cầu cuối buổi học này em Sơn mang giấy mời cua thầy về mời bố hoặc mẹ. Trong ngày mai, chừng nào bố hoặc mẹ cùng Sơn đến gặp thầy thì Sơn mới được vào lớp học tiếp”.
Sáng hôm sau, tôi ngóng mãi vẫn không thấy Sơn và bố mẹ em đâu. Suốt cả buổi tôi vẫn ngóng, nhưng vân không thấy, không biết sự việc rồi sẽ ra sao. Cuối buổi tôi lại nhờ em học sinh gần nhà động viên Sơn nên báo với gia đình đến gặp thầy, nếu không thầy cũng sẽ đến nhà gặp bố mẹ Sơn. Thế là may cho tôi, Sơn sợ tôi gặp bố mẹ sẽ bị tội nặng hơn nên đã tự trình bày với gia đình