Đề tài Tình hình hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian qua

Lêi më ®Çu Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN vµ nhÊt lµ chóng ta ®ang ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh CNH vµ H§H ®Êt n­íc ,vÊn ®Ò huy ®éng vèn ®ang trë nªn vÊp b¸ch ,cÇn thiÕt h¬n bÊ cø lóc nµo .§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vèn vµ ph¸t huy h¬n n÷a hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông vèn th× ®iÒu kiÖn kh¸ch quan lµ ph¶i nhanh chãng hoµn thiÖn vµ ®i vµo ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ thÞ tr­êng chøng kho¸n mÆc dï viÖc ®iÒu hµnh vµ ho¹t ®éng nã vÉn cßn lµ míi mÎ ®èi víi chóng ta. Ho¹t ®éng cña thi tr­êng chøng kho¸n ë n­íc ta hiÖn nay nh×n chung vÉn cßn ®ang ë trong t×nh tr¹ng kÐm s«i ®éng,ho¹t ®éng ch­a cã hiÖu qu¶ ,chñ yÕu chØ diÔn ra ë 2 trung t©m lín lµ Hµ Néi vµ TP.HCM . Tuy nhiªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam còng ®· xuÊt hiÖn nh÷ng tÝn hiÖu kh¶ quan chøng tá sù ®óng ®¾n trong viÖc ®Þnh h­íng cña UBCKNN. Ph¶n ¸nh phÇn nµo t×nh h×nh nµy chÝnh lµ néi dung cña bµi viÕt "T×nh h×nh ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam trong thêi gian qua." CH¦¥NG I : Giíi thiÖu chung vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n I/ Kh¸i niÖm vµ vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n : 1/ Kh¸i niÖm vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n - Stock market lµ nh÷ng tõ ng÷ dïng ®Ó chØ c¸c giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n cã tæ chøc th«ng qua c¸c thÞ tr­êng nhiÒu lo¹i kh¸c nhau vµ th«ng qua thÞ tr­êng ngoµi danh môc. C¸c chøng kho¸n trong thÞ tr­êng nµy gåm chøng kho¸n th­êng , chøng kho¸n ­u ®·i , c¸c lo¹i tr¸i phiÕu, tr¸i phiÕu kh¶ ho¸n, c¸c ®Æc quyÒn , chøng chØ ®Æc quyÒn mua chøng kho¸n . -Stock Exchange ®Ó chØ mét n¬i cô thÓ tô hîp , cã tæ chøc ë ®©y c¸c lo¹i chøng kho¸n vµ c«ng cô t­¬ng ®­¬ng víi chøng kho¸n th­êng, c¸c lo¹i tr¸i phiÕu ®­îc c¸c héi viªn cña mét thÞ tr­êng quan hÖ giao dÞch mua b¸n . §©y lµ mét ®Þa ®iÓm cô thÓ n¬i c¸c brocker vµ c¸c dealer gÆp nhau ®Ó thùc thi lÖnh mua b¸n do tæ chøc hoÆc c¸ nh©n giao cho ®Ó mua b¸n chøng kho¸n . -Hay cã thÓ ®Þnh nghÜa thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ mét thuËt ng÷ dïng ®Ó chØ n¬i hoÆc c¬ chÕ giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n . C¨n cø vµo tÝnh chÊt ph¸t hµnh hay l­u hµnh chøng kho¸n mµ thÞ tr­êng chøng kho¸n cã thÓ ®­îc chia lµm hai cÊp: +ThÞ tr­êng s¬ cÊp: cßn gäi lµ thÞ tr­êng ph¸t hµnh , dïng ®Ó chØ ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng kho¸n ra thÞ tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp vµ c«ng ty cæ phÇn hay cña nhµ n­íc . ThÞ tr­êng s¬ cÊp lµ thÞ tr­êng t¹o vèn cho ®în vÞ ph¸t hµnh. Vai trß cña thÞ tr­êng s¬ cÊp lµ t¹o ra hµng ho¸ cho thÞ tr­êng giao dÞch vµ lµm t¨ng vèn ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ. ViÖcph¸t hµnh chøng kho¸n ra thÞ tr­êng cã thÓ ®­îc c«ng khai b¸n qua së giao dÞch chøng kho¸n hoÆc còng cã thÓ ®­îc b¸n riªng. Th«ng th­êng viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®­îc thùc hiÖn qua c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian nh­ ng©n hµng th­ng m¹i, c«ng ty chøng kho¸n hoÆc c«ng ty tµi chÝnh. + ThÞ tr­êng thø cÊp: cßn gäi lµ thÞ tr­êng l­u hµnh, lµ thÞ tr­êng thay ®æi quyÒn së h÷u chøng kho¸n cho nh÷ng cæ phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu ®· ph¸t hµnh vµ ®ang l­u th«ng trªn thÞ tr­êng. MÆc dï viÖc giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng nµy rÊt s«i ®éng vµ phong phó cã thÓ cã mét khèi l­îng vèn khæng lå hµng ngµy ®­îc mua b¸n trªn thÞ tr­êng nµy, nh­ng viÖc mua b¸n trªn thi tr­êng nµy hoµn toµn kh«ng lµm t¨ng nguån vèn cho chñ thÓ ph¸t hµnh ra nã . Tuy nhiªn viÖc mua ®i b¸n l¹i cã cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng h×nh thµnh gi¸ thÞ tr­êng cña cæ phiÕu sÏ lµ mét yÕu tè quan träng khi ®¸nh gi¸ doanh nghiÖp vµ nã còng lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh nªn gi¸ cæ phiÕu b¸n ra thÞ tr­êng s¬ cÊp ë lÇn ph¸t hµnh sau. - C¨n cø vµo viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng giao dÞch tËp trung t¹i mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh hay kh«ng cã ®Þa ®iÓm tËp trung nhÊt ®Þnh ng­êi ta chia thÞ tr­êng chøng kho¸n ra lµm hai lo¹i ; +ThÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung: thÞ tr­êng nµy tæ chøc trªn mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh gäi lµ së giao dÞch chøng kho¸n (SGDCK). Nh­ vËy SGDCK lµ ®Þa ®iÓm ho¹t ®éng chÝnh thøc cña thÞ tr­êng chøng kho¸n cã tæ chøc. §©y lµ n¬i gÆp cña c¸c nhµ m«i giíi chøng kho¸n ®Ó th­¬ng l­îng ®¸nh gi¸ vµ mua b¸n chøng kho¸n. §ång thêi nã còng lµ c¬ quan phôc vô cho mäi ho¹t ®éng liªn quan ®Õn chøng kho¸n. Së giao dÞch chøng kho¸n gióp cho viÖc mua b¸n chøng kho¸n ®­îc thuËn tiÖn dÔ dµng hîp ph¸p, gióp cho qu¸ tr×nh giao l­u vèn ®­îc hµi hoµ vµ ph¸t triÓn. SGDCK kh«ng tham gia vµo viÖc mua b¸n chøng kho¸n kh«ng can thiÖp vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh gi¸ c¶ chøng kho¸n còng kh«ng Ên ®Þnh gi¸ c¶ chøng kho¸n. SGDCK chØ cã nhiÖm vô tæ chøc ®Êu gi¸ chøng kho¸n theo ®óng nguyªn t¾c c¹nh tranh vµ quan hÖ cung cÇu cña thÞ tr­êng. SGDCK còng kh«ng kiÓm so¸t viÖc mua b¸n chøng kho¸n mµ chØ ®ãng vai trß lµ quan toµ xö lý c¸c vi ph¹m lõa ®¶o trong mua b¸n chøng kho¸n . §ång thêi SGDCK lu«n quan t©m ®Õn viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c nhµ ®Çu t­. ChÝnh ®iÒu nµy ®· thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ ®Õn víi thÞ tr­êng chøng kho¸n. §Ó hoµn thµnh môc tiªu nµy thÞ tr­êng chøng kho¸n chØ cho phÐp nh÷ng chøng kho¸n cã phÈm chÊt cao ®­îc mua b¸n qua SGDCK. §ã lµ chøng kho¸n cña nh÷ng c«ng ty héi ®ñ nh÷ng tiªu chuÈn do SGDCK ®Ò ra hay cßn gäi lµ tiªu chuÈn niªm yÕt. Vai trß cña c¸c SGDCK quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña thÞ tr­êng chøng kho¸n quèc gia. NÕu ®­îc tæ chøc tèt sÏ thóc ®Èy viÖc thu hót vµ tËp trung ®­îc c¸c nguån vèn lín phôc vô cho viÖc ®Çu t­ s¶n xuÊt. V× nh÷ng lý do trªn sù xuÊt hiÖn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña SGDCK lµ mét ®iÒu tÊt yªó kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. + ThÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng tËp trung thÞ tr­êng OTC: cßn gäi lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n phi chÝnh thøc thÞ tr­êng nµy thùc hiÖn giao dÞch nh÷ng chøng kho¸n kh«ng ®­îc phÐp mua b¸n qua SGDCK. HiÖn nay thÞ tr­êng nµy ph¸t triÓn kh«ng kÐm g× thÞ tr­êng chÝnh thøc ®ång thêi nã cßn mua b¸n c¶ nh÷ng chøng kho¸n ®· ®­îc niªm yÕt. (OTC - over the counter market ) tuy thÞ tr­êng nµy cã phÝ giao dÞch thÊp h¬n so víi phÝ cña SGDCK nh­ng dï sao khi mua chøng kho¸n qua SGDCK c¸c nhµ ®Çu t­ còng c¶m thÊy an t©m h¬n. 2) C¸c chñ thÓ tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n: Ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n cña mét quèc gia th­êng l«i cuèn tÊt c¶ hoÆc hÇu hÕt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tÇng líp d©n c­ tham gia. §Æc biÖt lµ sù tham gia ®«ng ®¶o cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh nh­ ng©n hµng ®Çu t­ , ng©n hµng th­¬ng m¹i ,c«ng ty tµi chÝnh , c«ng ty chøng kho¸n , c«ng ty b¶o hiÓm, c¸c quü ®Çu t­ . . . 2.1 C«ng ty chøng kho¸n. a) Tiªu chuÈn ®Ó c«ng ty chøng kho¸n ®­îc lµ thµnh viªn cña SGDC.Thµnh viªn cña SGDCK lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n ho¹t ®éng t¹i sµn giao dÞch. Mçi n­íc cã thÓ cã hµng tr¨m thËm chÝ hµng ngh×n c«ng ty chøng kho¸n nh­ng kh«ng ph¶i c«ng ty nµo còng ®­îc lµ thµnh viªn cña SGDCK. VÝ dô n­íc NhËt cã 240 c«ng ty chøng kho¸n nh­ng chØ cã 124 c«ng ty ®­îc lµ thµnh viªn cña SGDCK. Th«ng th­êng cã nh÷ng c«ng ty lµ thµnh viªn cña së giao dÞch chøng kho¸n ph¶i héi ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn nh­ : - Cã giÊy phÐp ho¹t ®éng cña c¬ quan nhµ n­íc cÊp. - Cã sè vèn tèi thiÓu theo quy ®Þnh. - TËp hîp ®­îc c¸c chuyªn gia chøng kho¸n ®· qua ®µo t¹o ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn vµ cã ®¹o ®øc. (Brockers, dealers). b) Chøc n¨ng cña c«ng ty chøng kho¸n trªn SGDCK. - Giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng : Mét c«ng ty ®­îc nhµ n­íc cÊp giÊy phÐp hîp lÖ sÏ ®­îc quyÒn thùc hiÖn toµn bé nghiÖp vô giao dÞch chøng kho¸n tõ kh©u tiÕp nhËn ®¬n ®Æt hµng cho ®Õn kh©u tham gia mua b¸n chøng kho¸n c«ng khai trªn thÞ tr­êng. Tuú theo quy m« ho¹t ®éng mµ c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ ®­îc phÐp thùc hiÖn mét hay nhiÒu nghiÖp vô giao dÞch sau ®©y: + M«i giíi trung gian mua b¸n chøng kho¸n theo lÖnh ®Æt hµng cña th©n chñ ®Ó h­ëng hoa hång. + NghiÖp vô bu«n b¸n chøng kho¸n : c«ng ty chøng kho¸n sÏ sö dông vèn tù cã ®Ó mua b¸n chøng kho¸n cho chÝnh m×nh nh»m kiÕm lêi tõ chªnh lÖch gi¸ Thùc hiÖn nhiÖm vô nµy lµ nh÷ng giao dÞch viªn hay nh÷ng th­¬ng gia chøng kho¸n cã ®¨ng ký (registered dealers). Khi thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô nµy c«ng ty ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng rñi ro , cho nªn ph¶i nghiªn cøu rÊt kü thÞ tr­êng vµ c¸c l¹i chøng kho¸n muèn mua hay muèn b¸n. C«ng ty ph¶i tu©n thñ mét sè quy ®Þnh sau: - C«ng ty kh«ng ®­îc c¹nh tranh trùc tiÕp víi th©n chñ vµ kh«ng ®­îc phÐp gi÷ qu¸ 1% ngh¹ch sè ph¸t hµnh cña bÊt cø lo¹i chøng kho¸n nµo.Nghiªm cÊm c«ng ty mua b¸n cho m×nh nhiÒu lo¹i chøng kho¸n ®­îc ph¸t hµnh bëi c¸c hiÖp héi c¸c c«ng ty chøng kho¸n víi t­ c¸ch lµ gi¸m ®èc hay qu¶n trÞ viªn . + §¹i lý ph¸t hµnh chøng kho¸n (distribuor): C«ng ty nhËn ph©n phèi chøng kho¸n ra thÞ tr­êng cho c¬ quan ph¸t hµnh ®Ó h­ëng hoa hång, khi thùc hiÖn nghiÖp vô nµy th× : C«ng ty kh«ng høa mua trùc tiÕp sè chøng kho¸n ph©n phèi hé . C«ng ty kh«ng høa b¸n víi mét gi¸ nhÊt ®Þnh. C«ng ty kh«ng høa b¸n hÕt hay mua sè chøng ho¸n kh«ng b¸n hÕt. + B¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n ( underwriter): C«ng ty thùc hiÖn b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n khi cã mét kh¶ n¨ng tµi chÝnh v÷ng m¹nh, th­êng ®ã lµ mét tËp ®oµn tµi chÝnh ®øng ra ®¶m b¶o thùc hiÖn thµnh c«ng viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n víi chñ thÓ ph¸t hµnh b»ng c¸ch : Høa mua toµn bé hay mét phÇn sè cæ phiÕu ph¸t hµnh. §¶m b¶o b¸n víi mét gi¸ nhÊt ®Þnh. Cam kÕt mua sè cæ phiÕu kh«ng b¸n hÕt. Qua c¸c nghiÖp vô trªn cña c«ng ty chøng kho¸n cho thÊy sù cã mÆt cña c¸c c«ng ty nµy cã vai trß v« cïng quan träng trong viÖc kÕt nèi nh÷ng nguån cung chøng kho¸n vµ nguån cÇu chøng kho¸n. Chøc n¨ng nµy cña c«ng ty chøng kho¸n gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh l­u th«ng vµ ph©n phèi chøng kho¸n , qua ®ã gióp cho qu¸ tr×nh giao l­u vèn trªn thÞ tr­êng ®­îc th«ng suèt liªn tôc. -Trung t©m th«ng tin vµ t­ vÊn cho c¸c nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n: Víi mét ®éi ngò chuyªn gia chøng kho¸n th«ng th¹o nghiÖp vô giái chuyªn m«n vµ nhiÒu kinh nghiÖm , c«ng ty chøng kho¸n kh«ng chØ ®¬n thuÇn ho¹t ®éng nh­ ng­êi trung gian thùc hiÖn lÖnh mua b¸n chøng kho¸n cña kh¸ch hµng mµ cßn lµ cè vÊn thùc sù cÇn thiÕt cho kh¸ch hµng khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­.§Ó c«ng viÖc t­ vÊn cho kh¸ch hµng ®Çu t­ cã hiÖu qu¶, c«ng ty chøng kho¸n ph¶i lµ n¬i n¾m b¾t vµ cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr­êng, vÒ chøng kho¸n vµ vÒ c¸c chñ thÓ ph¸t hµnh, xö lý ph©n tÝch c¸c th«ng tin ®Ó lµm c¬ së cho t­ vÊn ®Çu t­. Chøc n¨ng nµy ®­îc xem nh­ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn quyÕt ®Þnh chÊt l­îng ho¹t ®éng cña c«ng ty m«i giíi, quyÕt ®Þnh sù tÝn nhiÖm cña ng­êi ®Çu t­ vµ ®ång thêi còng quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña c«ng ty trong qu¸ tr×nh c¹nh tr¹nh. - Can thiÖp trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n gãp phÇn ®iÒu tiÕt gi¸ chøng kho¸n.Theo quy ®Þnh cña Uû ban chøng kho¸n quèc gia c¸c n­íc ph¸t triÓn. C¸c c«ng ty chøng kho¸n nÕu cã nhiÖm vô kinh doanh chøng kho¸n phi tham gia can thiÖp trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó ®iÒu tiÕt gi¸ chøng kho¸n th«ng qua viÖc mua chøng kho¸n vµo khi gi¸ chøng kho¸n gi¶m vµ tung chøng kho¸n dù tr÷ ra khi gi¸ chøng kho¸n t¨ng. Theo quyÕt ®Þnh nµy kinh doanh chøng kho¸n ph¶i dµnh mét tû lÖ 60% giao dÞch cña m×nh cho ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt æn ®Þnh trªn thÞ tr­êng. 2.2 C«ng ty ®Çu t­ a- Kh¸i niÖm C«ng ty ®Çu t­ lµ mét d¹ng doanh nghiÖp cña c«ng ty cæ phÇn nã ph¸t hµnh vµ b¸n cæ phiÕu ®Ó lÊy vèn ho¹t ®éng. §©y lµ mét lo¹i doanh nghiÖp ®Æc biÖt nã kh«ng dïng vèn cña m×nh ®Ó mua m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ c¸c yÕu tè suÊt nhËp xuÊt kh¸c ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mµ dïng vèn ®Ó ®Çu t­ dµi h¹n qua gãp vèn liªn doanh mua cæ phÇn hoÆc c¸c lo¹i cæ phiÕu kh¸c víi môc ®Ých thu lîi nhuËn. Ho¹t ®éng cña c«ng ty ®Çu t­ lµ kinh doanh ®Çu t­ vèn bao gåm c¶ ®Çu t­ trùc tiÕp vµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp.§Çu tö trùc tiÕp lµ viÖc c¸c c«ng ty dïng vèn cña m×nh ®Ó th©m nhËp trùc tiÕp vµo c¸c c«ng ty c¸c dù ¸n b»ng c¸ch gãp cæ phÇn mua cæ phiÕu , ph¸t hµnh víi t­ c¸ch lµ cæ ®«ng s¸ng lËp nh­ c¸c s¸ng lËp viªn kh¸c. §Çu t­ gi¸n tiÕp lµ viÖc c¸c c«ng ty ®Çu t­ vèn cña m×nh tham gia vµo c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n víi c¸c t­ c¸ch lµ mét nhµ kinh doanh chøng kho¸n mua ®i b¸n l¹i c¸c chøng kho¸n nh»m h­ëng chªnh lÖch gi hay nhËn cæ tøc tõ c¸c c«ng ty. Tuy nhiªn c«ng ty ®Çu t­ kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung do ®ã viÖc mua b¸n cæ phiÕu cña c«ng ty ®Çu t­ ë thÞ tr­êng nµy ph¶i th«ng qua c¸c c«ng ty chøng kho¸n. b) Ph©n lo¹i quü ®Çu t­ Quü ®Çu t­ cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau vµ mçi quü ®Çu t­ cã ®Æc thï, mét ®Þnh h­íng ho¹t ®éng kh¸c nhau nh­ng cã thÓ ph©n chia theo c¸c c¸ch sau: - C¨n cø vµo quy m«, c¸ch thøc vµ tÝnh chÊt gãp vèn quü ®Çu t­ gåm hai lo¹i : + Quü ®Çu t­ d¹ng ®ãng ( close and funds) ®©y lµ quü ®Çu t­ theo ®iÒu lÖ quy ®Þnh th­êng chØ t¹o vèn qua mét lÇn b¸n chøng kho¸n cho c«ng chóng. Quü nµy cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu th«ng th­êng, cæ phiÕu ­u ®·i hoÆc tr¸i phiÕu. Ngoµi ra quü kh«ng ®­îc ph¸t hµnh thªm bÊt cø lo¹i cæ phiÕu nµo ®Ó huy ®éng thªm vèn vµ còng kh«ng ®­îc mua l¹i c¸c cæ phiÕu ®· ®­îc ph¸t hµnh. Gi¸ thÞ tr­êng cæ phiÕu cña quü ®Çu t­ d¹ng ®ãng phô thuéc vµo l­îng cung cÇu nh­ khi ¸p dông ®èi víi c¸c lo¹i chøng kho¸n kh¸c chø kh«ng trùc tiÕp liªn quan ®Õn gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn (Net asset value - NAV) cña mçi cæ phÇn. V× thÕ,mét quü ®Çu t­ d¹ng ®ãng cã thÓ b¸n theo gi¸ cao h¬n gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn hoÆc thÊp h¬n gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn. Quy m« vèn cña c¸c quü nµy chØ cã thÓ t¨ng lªn tõ c¸c kho¶n lîi nhuËn thu ®­îc mµ th«i. + Quü ®Çu t­ d¹ng më (open- endfunds) : Kh¸c quü ®Çu t­ d¹ng ®ãng, quü ®Çu t­ d¹ng më lu«n ph¸t hµnh thªm nh÷ng cæ phiÕu míi ®Ó t¨ng thªm vèn vµ còng s½n sµng mua l¹i nhøng cæ phiÕu ®· ph¸t hµnh. Cæ phiÕu nµy ®­îc b¸n trùc tiÕp cho c«ng chóng th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n. Muèn mua cæ phiÕu chØ cÇn viÕt th­ hoÆc ®iÖn tho¹i trùc tiÕp cho quü xin giÊy tê cÇn thiÕt nªn t¹o c¬ héi cho bÊt kú ai còng cã thÓ tham gia vµ trë thµnh chñ së h÷u cña quü . TÊt c¶ c¸c cæ phiÕu ph¸t hµnh cña quü ®Çu t­ lµ cæ phiÕu th«ng th­êng . So víi quÜ ®Çu t­ d¹ng ®ãng th× quü ®Çu t­ d¹ng më râ rµng cã ­u thÕ h¬n trong huy ®éng , më réng qui m« vèn do ®ã nã linh ho¹t h¬n trong viÖc lùa chän c¸c dù ¸n ®Çu t­ - C¨n cø vµo tÝnh chÊt vµ môc ®Ých ho¹t ®éng, c¸c quÜ ®Çu t­ ®­îc chia lµm : + Quü ®Çu t­ chøng kho¸n dµi h¹n: §èi t­îng cña quü nµy kh¸ ®a d¹ng gåm c¶ ®Çu t­ trùc tiÕp vµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp. Quü ®Çu t­ chøng kho¸n ng¾n h¹n :Lo¹i nµy chñ yÕu ®Çu t­ vµo c¸c lo¹i chøng kho¸n ng¾n h¹n trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ . + Quü ®Çu t­ hçn hîp : Lo¹i nµy thùc hiÖn ®Çu t­ c¶ vµo chøng kho¸n ng¾n h¹n vµ chøng kho¸n dµi h¹n . §©y lµ d¹ng quÜ ®Çu t­ kÕt hîp c¶ hai d¹ng trªn thùc hiÖn ®Çu t­ theo kiÓu nµy cã ­u ®iÓm lµ ®é an toµn cao . 2.3--C«ng ty cæ phÇn a/ Kh¸i niÖm : C«ng ty cæ phÇn lµ ®¬n vÞ kinh tÕ mµ sè vèn së h÷u ®­îc chia lµm nhiÒu phÇn b»ng nhau. Nh÷ng ng­êi tham gia hïn vèn vµo c«ng ty cæ phÇn ®­îc gäi lµ cæ ®«ng . Cæ ®«ng gãp vèn vµo c«ng ty cæ phÇn d­íi h×nh thøc mua cæ phÇn .Chøng tõ ghi nhËn sè cæ phÇn ®ãng gãp cña cæ ®«ng lµ cæ phiÕu .C«ng ty cæ phÇn sinh ra cæ phiÕu do ®ã nã g¾n chÆt víi thÞ tr­êng chøng kho¸n nh­ h×nh víi bãng C«ng ty cæ phÇn lµ mét ®Æc tr­ng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng .Nã cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: -Vèn së h÷u cña c«ng ty cæ phÇn lµ vèn cæ phÇn mçi cæ ®«ng lµ mét chñ së h÷u mét phÇn cña doanh nghiÖp t­¬ng ®­¬ng víi tû lÖ vèn gãp cña m×nh -C«ng ty cæ phÇn lµ mét ph¸p nh©n tån t¹i ®éc lËp víi chñ së h÷u -Cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng cña c«ng ty trong giíi h¹n sè vèn cæ phÇn cña m×nh. -Cæ ®«ng cã quyÒn chuyÓn nh­îng quyÒn së h÷u cæ phÇn qua viÖc b¸n cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n -C«ng ty cæ phÇn cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn rÊt lín. -C«ng ty cæ phÇn cã thÓ tån t¹i qua nhiÒu thÕ hÖ cæ ®«ng. -C«ng ty cæ phÇn pph¸t triÓn ®· liªn kÕt më réng c¸c nguån vèn tõ c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc còng nh­ huy ®éng nguån vèn nhµn rçi trong quÇn chóng .§ång thêi còng ph¸t huy d­îc tr×nh ®é kh¶ n¨ng cña c¸c nhµ qu¶n lý chuyªn nghiÖp t¹o ra hiÖu qu¶ kinh tÕ lín,t¹o ra c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín cã ®ñ søc c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. b/ C¸c h×nh thøc tæ chøc c«ng ty cæ phÇn: Trªn thÕ giíi hiÖn cã hai lo¹i c«ng ty cæ phÇn -C«ng ty cæ phÇn ®¹i chóng (public company) ®­îc thµnh lËp víi sè vèn chia thµnh nhiÒu cæ phÇn b¸n cho c«ng chóng .Cæ phiÕu cña lo¹i h×nh c«ng ty nµy th­êng lµ cæ phiÕu v« danh ®Ó cã thÓ chuyÓn nh­îng tù do vµ mua b¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n . -C«ng ty cæ phÇn t­ nh©n (Private company) lo¹i c«ng ty nµy còng chia vèn cña m×nh thµnh nh÷ng cæ phÇn nh­ng kh«ng ®­îc phÐp b¸n cæ phiÕu cho c«ng chóng .C¸c cæ phiÕu do c¸c héi viªn c«ng ty n¾m gi÷ vµ kh«ng ®­îc phÐp chuyÓn nh­îng cho ng­êi kh¸c trõ khi ®­îc sù ®ång ý cña c¸c thµnh viªn kh¸c 2.4/ Hµng ho¸ chøng kho¸n : a/ Kh¸i niÖm : CK lµ c¸c lo¹i giÊy cã gi¸ ,chøng nhËn sù gãp vèn hay cho vay dµi h¹n ®èi víi chñ thÓ ph¸t hµnh .§©y lµ mét c«ng cô rÊt h÷u hiÖu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ó t¹o nªn mét l­îng vèn tiÒn tÖ khæng lå ,tµi trî dµi h¹n cho c¸c môc ®Ých më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp hay c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña nhµ n­íc vµ t­ nh©n .Còng nh­ c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c ,chøng kho¸n lµ lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt l­u th«ng trªn thÞ tr­êng riªng cña nã: ThÞ tr­êng chøng kho¸n. b/ Ph©n lo¹i chøng kho¸n: - C¨n cø vµo néi dung chøng kho¸n ta cã thÓ chia ra thµnh chøng kho¸n nî vµ chøng kho¸n vèn : +Chøng kho¸n nî lµ giÊy chøng nhËn nî do nhµ n­íc hoÆc doanh nghiÖp ph¸t hµnh khi cÇn huy ®éng vèn cho môc ®Ých tµi trî dµi h¹n. §iÓn h×nh chøng kho¸n nî lµ c¸c lo¹i tr¸i phiÕu +Chøng kho¸n vèn lµ giÊy chøng nhËn gãp vèn kinh doanh vµo c¸c c«ng ty cæ phÇn .§ã lµ c¸c lo¹i cæ phiÕu ,gåm cæ phiÕu th­êng vµ cæ phiÕu ­u ®·i. -C¨n cø vµo h×nh thøc chøng kho¸n ®­îc ph¸t hµnh th× chøng kho¸n gåm cã : + Chøng kho¸n v« danh: Trªn c¸c giÊy chøng nhËn nî hay gãp vèn kh«ng ghi tªn ng­êi së h÷u. Lo¹i chøng kho¸n nµy cã thÓ dÔ dµng mua b¸n chuyÓn ®æi trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. + Chøng kho¸n ký danh lµ lo¹i chøng kho¸n mµ tªn ng­êi së h÷u ®­îc ghi trong hå s¬ cña chñ thÓ ph¸t hµnh còng nh­ trªn c¸c giÊy tê chøng kho¸n. ViÖc chuyÓn quyÒn sö h÷u chøng kho¸n nµy cã phÇn khã kh¨n h¬n lo¹i chøng kho¸n trªn . - C¨n cø vµo lîi tøc chøng kho¸n ng­êi ta chia thµnh: + Chøng kho¸n cã lîi tøc æn ®Þnh lµ lo¹i chøng kho¸n mµ ng­êi cÇm gi÷ nã ®­îc h­ëng lîi tøc æn ®Þnh theo tû lÖ l·i suÊt tÝnh trªn mÖnh gi¸ chøng kho¸n .§iÓn h×nh cña lo¹i nµy lµ c¸c tr¸i phiÕu vµ cæ phiÕu ­u ®·i . + Chøng kho¸n cã lîi tøc kh«ng æn ®Þnh lµ lo¹i chøng kho¸n mµ ng­êi gi÷ chøng kho¸n nµy yªu cÇu ph¶i cã l·i suÊt cao h¬n nhiÒu so víi møc l·i xuÊt æn ®Þnh. §iÓn h×nh cña lo¹i chøng kho¸n nµy lµ cæ phiÕu th­êng cña c¸c c«ng ty cæ phÇn. 3) Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®èi víi nÒn kinh tÕ: ThÞ tr­êng chøng kho¸n ngµy cµng cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ mçi quèc gia còng nh­ trong hÖ thèng kinh tÕ toµn cÇu. Qua lÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña c¸c quèc gia ph¸t triÓn, thÞ tr­êng chøng kho¸n cã ý nghÜa quan träng ®Æc biÖt ®èi víi sù t¨ng tr­ëng mét quèc gia. Cô thÓ lµ: - C«ng cô tµi trî cho nÒn kinh tÕ: Vai trß quan träng ®Çu tiªn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ thu hót tËp trung c¸c nguån vèn nhµn rçi trong d©n c­ ®Ó h×nh thµnh c¸c nguån vèn khæng lå cã kh¶ n¨ng tµi trî cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ dµi h¹n ph¸t triÓn kinh tÕ. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ c«ng cô huy ®éng vèn hÕt søc h÷u hiÖu kh«ng chØ vèn trong n­íc mµ c¶ ngoµi n­íc. §èi víi n­íc ta mét n­íc cã nguån vèn tiÒm tµng trong d©n c­ ch­a ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt kinh doanh th× viÖc hoµn thiÖn thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi: - KhuyÕn khÝch tiÕt kiÖm, t¹o thãi quen ®Ó dµnh tÝch cùc: ThÞ tr­êng chøng kho¸n t¹o c¬ héi thuËn tiÖn khuyÕn khÝch mäi ng­êi d©n tiÕt kiÖm vµ biÕt c¸ch sö dông tiÒn iÕt kiÖm mét c¸ch tÝch cùc mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ th«ng qua viÖc ®Çu t­ vµo c¸c lo¹i chøng kho¸n. Mçi ng­êi trong x· héi chØ cã mét sè tiÒn tiÕt kiÖm nhá bÐ nh­ng tæng sè tiÒn ®ã cña x· héi sÏ lín h¬n bÊt cø tµi s¶n cña c¸ nh©n nµo. MÆt kh¸c, trong x· héi còng lu«n tån t¹i c¸c quü tiÒn tÖ tËp trung nh­ ng©n hµng ®Çu t­, ng©n hµng th­¬ng m¹i, quü b¶o hiÓm, quü ®Çu t­ v.v. ®Òu nh»m môc ®Ých khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm nh­ng c¸c quü tiÒn tÖ nµy còng chØ mang l¹i hiÖu qña cao khi cã mét thÞ tr­êng chøng kho¸n tån t¹i song hµnh víi nã. - C«ng cô b¶o ®¶m tÝnh thanh kho¶n cho sè tiÕt kiÖm phôc vô ®Çu t­ dµi h¹n: Vai trß nµy cña thÞ tr­êng chøng kho¸n thÓ hiÖn qua viÖ