Trong hệ thống chỉ tiêu kế toán doanh nghiệp, chi phí sản xuất và giá
thành là hai chỉ tiêu cơ bản, có mối quan hệ khăng khít với nhau và có ý nghĩa
vô cùng quan trọng trong việc xác định kết quả sản xuất và kinh doanh mà cụ
thể là lợi nhuận thu được từ sản xuất kinh doanh đó. Trong cơ chế thị trường,
các doanh nghiệp chỉ tồn tại khi hoạt động sản xuất kinh doanh đem lại lợi
nhuận nhiều hay ít cũng phải bù đắp được chi phí bỏ ra.
Xuất phát từ tầm quan trọng trong chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm đề ra những giải pháp có hiệu quả, có tính thực thi nhất và phù hợp với
tình hình thực tế của doanh nghiệp. Đồng thời với những biện pháp cụ thể
phải tổ chức công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành thực tế của
các loại sản phẩm sản xuất ra một cách chính xác, kịp thời, đúng đối tượng,
đúng chế độ quy định và đúng theo phương pháp.
Đối với ngành xây dựng, nhìn một cách tổng thể các doanh nghiệp xây
dựng cơ bản chủ yếu hoạt động trên số vốn do ngân sách Nhà nước cấp. Xuất
phát từ điểm đó, các doanh nghiệp tự trang trải trong sản xuất kinh doanh có
l•i. Để đạt được điều này vấn đề trước mắt tự hạch toán chính xác chi phí sản
xuất và tính giá thành sản phẩm. Do đặc thù của ngành xây dựng khác với các
ngành khác như: Chi phí sản xuất ra không giống nhau, chu kỳ sản xuất kinh
doanh kéo dài từ chu kỳ này sang chu kỳ sau nên việc tập hợp chi phí sản xuất
và tính giá thành sản phẩm hết sức phức tạp.
Những nhận thức có được từ công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng là nhờ có sự
chỉ bảo, hướng dẫn, sự giúp đỡ của thầy cô và ban l•nh đạo công ty nhất là
cán bộ phòng kế toán kết hợp với sự lỗ lực của bản thân, em đ• đi sâu tìm hiểu
và nghiên cứu công tác kế toán của công ty và đ• hoàn thiện đề tài báo cáo với
đề tài: “ Tổ chức kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm sản
xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.”
47 trang |
Chia sẻ: lvbuiluyen | Lượt xem: 1667 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Tổ chức kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm sản xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
KHOA NGỮ VĂN
LUẬN VĂN
Đề tài: Tổ chức kế toán tập hợp chi
phí và tính giá thành sản phẩm sản
xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và
thiết kế xây dựng
Ñaø Naüng - 05 / 2004
2
Lêi nãi ®Çu
Trong hệ thống chỉ tiêu kế toán doanh nghiệp, chi phí sản xuất và giá
thành là hai chỉ tiêu cơ bản, có mối quan hệ khăng khít với nhau và có ý nghĩa
vô cùng quan trọng trong việc xác định kết quả sản xuất và kinh doanh mà cụ
thể là lợi nhuận thu được từ sản xuất kinh doanh đó. Trong cơ chế thị trường,
các doanh nghiệp chỉ tồn tại khi hoạt động sản xuất kinh doanh đem lại lợi
nhuận nhiều hay ít cũng phải bù đắp được chi phí bỏ ra.
Xuất phát từ tầm quan trọng trong chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm đề ra những giải pháp có hiệu quả, có tính thực thi nhất và phù hợp với
tình hình thực tế của doanh nghiệp. Đồng thời với những biện pháp cụ thể
phải tổ chức công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành thực tế của
các loại sản phẩm sản xuất ra một cách chính xác, kịp thời, đúng đối tượng,
đúng chế độ quy định và đúng theo phương pháp.
Đối với ngành xây dựng, nhìn một cách tổng thể các doanh nghiệp xây
dựng cơ bản chủ yếu hoạt động trên số vốn do ngân sách Nhà nước cấp. Xuất
phát từ điểm đó, các doanh nghiệp tự trang trải trong sản xuất kinh doanh có
l•i. Để đạt được điều này vấn đề trước mắt tự hạch toán chính xác chi phí sản
xuất và tính giá thành sản phẩm. Do đặc thù của ngành xây dựng khác với các
ngành khác như: Chi phí sản xuất ra không giống nhau, chu kỳ sản xuất kinh
doanh kéo dài từ chu kỳ này sang chu kỳ sau nên việc tập hợp chi phí sản xuất
và tính giá thành sản phẩm hết sức phức tạp.
Những nhận thức có được từ công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính
giá thành sản phẩm ở Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng là nhờ có sự
chỉ bảo, hướng dẫn, sự giúp đỡ của thầy cô và ban l•nh đạo công ty nhất là
cán bộ phòng kế toán kết hợp với sự lỗ lực của bản thân, em đ• đi sâu tìm hiểu
và nghiên cứu công tác kế toán của công ty và đ• hoàn thiện đề tài báo cáo với
đề tài: “ Tổ chức kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm sản
xuất tại Công ty Tư vấn đầu tư và thiết kế xây dựng.”
3
MÆc dï em rÊt cè g¾ng t×m hiÓu, song do thêi gian cã h¹n vµ tr×nh dé
h¹n chÕ nªn chuyªn ®Ò cßn cã nh÷ng sai sãt khiÕm khuyÕt vÒ néi dung còng
nh h×nh thøc. Em rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o,
cña c¸n bé nh©n viªn phßng kÕ to¸n cña c«ng ty ®Ó bµi viÕt cña em hoµn thiÖn
h¬n.
Chuyªn ®Ò thùc tËp gåm 3 phÇn:
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt ë C«ng ty T vÊn ®Çu t vµ thiÕt kÕ x©y dùng.
PhÇn III: Mét sè nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn
c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt t¹i C«ng
ty T vÊn ®Çu t vµ thiÕt kÕ x©y dùng.
4
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
I.1: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
I.1.1: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
a. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn
cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®·
bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét kú nhÊt ®Þnh.
Chi phÝ trong mét kú nhÊt ®Þnh bao gåm toµn bé phÇn tµi s¶n hao mßn
hoÆc tiªu dïng hÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú vµ sè d tiªu
dïng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tÝnh nhËp hoÆc ph©n bæ vµo chi phÝ trong kú.
Ngoµi ra cßn mét sè c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ kh«ng ph¶i lµ chi phÝ trong kú
nhng cha ®îc tÝnh vµo chi phÝ trong kú. Thùc chÊt chi phÝ ë c¸c doanh
nghiÖp lµ sù chuyÓn dÞch vèn cña doanh nghiÖp vµo ®èi tîng tÝnh gi¸ nhÊt
®Þnh, nã lµ vèn cña c¸c doanh nghiÖp bá ra s¶n xuÊt kinh doanh.
b. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong kinh doanh.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã hai lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt tham gia vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. T¸c dông cña nã lµ chÕ t¹o ra c¸c s¶n phÈm kh¸c
nhau. §Ó qu¶n lý chi phÝ ®îc chÆt chÏ, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã hÖ
thèng, n©ng cao chÊt lîng c«ng t¸c kiÓm tra vµ ph©n tÝch c¸c t×nh h×nh trong
doanh nghiÖp th× ph¶i ph©n chia, s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c nhãm sau:
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt
liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ...dïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh.
5
+ Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶, c¸c kho¶n
ph¶i trÝch nh: B¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng
nh©n viªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp.
+ Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Bao gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu
hao tµi s¶n sö dông cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh.
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm toµn bé sè tiÒn mµ doanh nghiÖp
®· chi tr¶ vÒ c¸c dÞch vô mua ngoµi: tiÒn ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i...
+ Chi phÝ b»ng tiÒn mÆt kh¸c: Bao gåm toµn bé sè chi kh¸c ngoµi c¸c
yÕu tè nãi trªn.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých c«ng dông cña s¶n phÈm:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông cho môc ®Ých trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n
phÈm ( kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu sö
dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt chung vµ nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi s¶n xuÊt kinh
doanh ).
+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ sö dông cho ho¹t ®éng s¶n
xuÊt chung, bao gåm: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ dông cô s¶n
xuÊt, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c...
I.1.2: Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt:
a. Kh¸i niÖm:
+ Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng giai ®o¹n tiÕp theo trªn c¬ së sè liÖu cña
h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo tõng ®Þnh híng vµ sè lîng s¶n
phÈm ®· hoµn thµnh. Trªn c¬ së ®ã kiÓm tra ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn møc
h¹ gi¸ thµnh theo tõng s¶n phÈm vµ toµn bé s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
+ Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt lîng
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp.
6
Nh vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c kho¶n hao
phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cho mét khèi lîng hoÆc mét ®¬n vÞ
s¶n phÈm lao vô, dÞch vô cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh.
b. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt:
§Ó gióp cho viÖc qu¶n lý tèt t×nh h×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n cÇn
ph¶i ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh. Cã 2 lo¹i chñ yÕu ®Ó ph©n lo¹i gi¸ thµnh:
* Ph©n lo¹i theo thêi ®iÓm, c¬ s¬ sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n
xuÊt chia lµm 3 lo¹i:
+ Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: §îc x¸c ®Þnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh
doanh dùa vµo gi¸ thµnh kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc dù to¸n chi phÝ cña kÕ
ho¹ch.
+ Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh trªn c¬ së ®Þnh møc chi
phÝ hiÖn hµnh. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi
tiÕn hµnh chÕ t¹o s¶n phÈm.
+ Gi¸ thµnh thùc tÕ: §îc x¸c ®Þnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh dùa vµo chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh, tËp hîp ®îc trong
kú vµ sè lîng s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt ra trong kú.
* Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh, gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt chia
lµm 2 lo¹i:
+ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Lµ toµn bé hao phÝ cña c¸c yÕu tè dïng ®Ó t¹o ra
s¶n phÈm dÞch vô trong ®ã bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt:
Gi¸ thµnh s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n
xuÊt thùc tÕ = phÈm dë dang + xuÊt ph¸t sinh - phÈm dë dang
cña s¶n phÈm ®Çu kú trong kú cuèi kú
+ Gi¸ thµnh toµn bé: Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm céng
thªm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cho s¶n phÈm ®ã.
7
Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh s¶n Chi phÝ Chi phÝ qu¶n lý
Toµn bé xuÊt s¶n phÈm b¸n hµng doanh nghiÖp
c. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Tæng gi¸ thµnh Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n
S¶n xuÊt = phÈm dë dang + xuÊt ph¸t sinh - phÈm dë dang
S¶n phÈm ®Çu kú trong kú cuèi kú
Tõ c«ng thøc trªn ta thÊy chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm, nhng kh«ng ph¶i lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu
®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ
hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nhng
chóng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu lµ nh÷ng
hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, tuy nhiªn chóng còng cã nh÷ng mÆt kh¸c
nhau:
+ Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi tõng thêi kú ph¸t sinh chi phÝ, cßn
gi¸ thµnh l¹i g¾n liÒn víi khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc lao vô ®· hoµn thµnh.
+ Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú kh«ng chØ liªn quan tíi nh÷ng s¶n phÈm ®·
hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn c¶ s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm
háng. Gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm
dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm háng nhng l¹i liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt
cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú tríc chuyÓn sang.
+ Tuy kh¸c nhau nhng néi dung c¬ b¶n cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm ®Òu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp
®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¬
së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh.
= + +
8
d. Yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ nhiÖm vô
cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt.
* §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm,
kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô sau:
+ X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
+ Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng x¸c
®Þnh vµ ph¸t triÓn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ thÝch hîp.
+ X¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ vµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
+ Thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÞp thêi, chÝnh x¸c theo ®óng ®èi
tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý.
+ Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, t×nh
h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã kiÕn nghÞ ®Ò xuÊt cho l·nh ®¹o doanh
nghiÖp ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp tríc m¾t còng nh l©u dµi ®èi víi sù
ph¸t triÓn.
I.2: §èi tîng vµ nguyªn t¾c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
I.2.1: §èi tîng vµ nguyªn t¾c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
a. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
- §Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c
®Þnh chÝnh x¸c kÞp thêi ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ
x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm. VÊn ®Ò nµy cã tÇm quan träng ®Æc biÖt c¶ trong lý luËn còng nh trong
thùc tiÔn h¹ch to¸n lµ néi dung c¬ b¶n nhÊt cña tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kho¶n ®Çu tiªn cña
c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ®îc tËp hîp.
9
- ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp kÕ to¸n tËp chi phÝ s¶n xuÊt
ph¶i dùa trªn c¬ së sau ®©y:
+ §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt.
+ Lo¹i h×nh s¶n xuÊt.
+ Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh.
Nh vËy, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ n¬i ph¸t sinh vµ chÞu chi
phÝ. Tuú theo yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh mµ ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ x¸c
®Þnh tõng s¶n phÈm, tõng nhãm s¶n phÈm, tõng ®¬n ®Æt hµng, tõng ph©n
xëng s¶n xuÊt hay tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ.
b. Nguyªn t¾c tËp hîp chi phÝ.
- C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt th×
h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng ®ã.
- Chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ th× tËp hîp
chung cuèi kú ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp cho c¸c ®èi tîng liªn
quan theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp.
- Tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ ®Þnh møc chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp.
ViÖc ph©n bæ ®îc tiÕn hµnh theo c«ng thøc sau:
Chi phÝ ph©n bæ Tæng chi phÝ HÖ sè
cho tõng ®èi tîng cÇn ph©n bæ ph©n bæ
Trong ®ã:
HÖ sè Tæng c¸c tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng
ph©n bæ Tæng c¸c tiªu thøc ph©n bæ cho tÊt c¶ c¸c ®èi tîng
= x
=
10
I.2.2: Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
a. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu:
Khi tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c
phiÕu nhËp kho, xuÊt kho vµ c¸c ho¸ ®¬n chøng tõ cã liªn quan ®Õn nguyªn
vËt liÖu ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
* Tµi kho¶n sö dông:
§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ to¸n sö dông
TK: 621 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp .
- KÕt cÊu:
Bªn nî: + Gi¸ trÞ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng ®Ó trùc tiÕp chÕ t¹o
s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
Bªn cã: + Gi¸ trÞ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu kh«ng hÕt nhËp l¹i kho.
+ KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cuèi kú sang tµi
kho¶n tÝnh gi¸ thµnh.
TK: 621 kh«ng cã sè d.
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n:
- S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
TK:151,152 TK:621 TK:152
(1) (3)
TK:111,112
TK:133
(2)
(1) XuÊt nguyªn vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm
thùc hiÖn lao vô, dÞch vô, kÕ to¸n ghi:
11
Nî TK621:
Cã TK152: - Gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt dïng.
(2) Mua nguyªn vËt liÖu xuÊt th¼ng cho s¶n xuÊt kh«ng qua kho, kÕ
to¸n ghi:
Nî TK621: - Gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt cho s¶n xuÊt.
Nî TK133: - VAT ®Çu vµo.
Cã TK111, 112, 141, 331... – Tæng gi¸ trÞ thanh to¸n.
(3) VËt liÖu xuÊt cho s¶n xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho, kÕ to¸n ghi:
Nî TK152, 153
Cã TK621 - Gi¸ trÞ thùc tÕ nhËp kho.
b. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
KÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c kho¶n l¬ng chÝnh, l¬ng phô cña tõng c«ng
nh©n vµ c¸c kho¶n ph¶i trÝch theo l¬ng( b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ ). §Ó
tÝnh l¬ng cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm trong th¸ng.
* Tµi kho¶n sö dông.
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông tµi
kho¶n 622 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp .
- KÕt cÊu:
Bªn nî: + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú.
Bªn cã: + KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang tµi kho¶n tÝnh
gi¸ thµnh.
TK: 622 kh«ng cã sè d.
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n:
- S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
12
TK: 334 TK:622
(1)
TK:335
(2)
TK:338
(3)
(1) TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n phô cÊp cho c«ng nh©n trùc tiÕp
s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi:
Nî TK622:
Cã TK334: - Sè ph¸t sinh trong th¸ng.
(2) TrÝch tríc tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n nghØ phÐp trùc tiÕp s¶n xuÊt
s¶n phÈm, kÕ to¸n ghi:
Nî TK622:
Cã TK335 - Sè ph¸t sinh trong th¸ng.
(3) C¸c kho¶n kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ ph¶i
trÝch theo l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm tÝnh vµo chi phÝ
s¶n xuÊt trong th¸ng, kÕ to¸n ghi:
Nî TK622
Cã TK338(3382, 3383, 3384) - Sè thùc tÕ ph¸t sinh.
c. Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
KÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c ho¸ ®¬n chøng tõ cña c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt
vÒ chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ
dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt
chung.
* Tµi kho¶n sö dông.
13
§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n:
627 Chi phÝ s¶n xuÊt chung
- KÕt cÊu:
Bªn nî: + Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
Bªn cã: + C¸c kho¶n ph¸t sinh gi¶m chi phÝ trong kú.
+ KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi
tîng chÞu chi phÝ.
TK: 627 Kh«ng cã sè d vµ ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng theo
c¸c yÕu tè chi phÝ vµ ph¶n ¸nh trªn c¸c tiÓu kho¶n.
TK6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng.
TK6272: Chi phÝ vËt liÖu.
TK6273: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.
TK6274: Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.
TK6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
TK6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n:
14
- S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK:334,338 TK:627
(1)
TK:152
(2)
TK:153
(3)
TK:111,112,331
(4)
TK:133
TK:111,112,141
(5)
TK:214
(6)
(1) TÝnh tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng, vµ c¸c kho¶n
ph¶i trÝch (Kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ ) trÝch theo
l¬ng tÝnh vµo chi phÝ trong th¸ng cña nh©n viªn ph©n xëng, kÕ to¸n ghi:
Nî TK627: - Tæng sè tiÒn tÝnh vµo chi phÝ .
Cã TK334: - TiÒn l¬ng ph¶i tr¶.
Cã TK338: - C¸c kho¶n ph¶i trÝch.
(2) Nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho bé phËn qu¶n lý ph©n xëng:
Nî TK627:
Cã TK152: - Gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt dïng .
15
(3) XuÊt c«ng cô dông cô lo¹i ph©n bæ 1 lÇn cho ph©n xëng s¶n xuÊt,
kÕ to¸n ghi:
Nî TK627:
Cã TK153: - Gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt dïng.
(4) C¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi sö dông cho s¶n xuÊt vµ qu¶n lý
ph©n xëng, kÕ to¸n ghi:
Nî TK627: - Gi¸ trÞ thanh to¸n thùc tÕ.
Nî TK133 - VAT ®Çu vµo.
Cã TK111, 112, 331 - Tæng chi phÝ ph¸t sinh.
(5) C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn c¨n cø vµo chøng tõ nghiÖp vô ph¸t sinh,
kÕ to¸n ghi:
Nî TK627:
Cã TK111, 112, 141 - Sè tiÒn chi phÝ thùc tÕ.
(6) Sè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sö dông ë ph©n xëng s¶n xuÊt ph¶i
trÝch trong th¸ng, kÕ to¸n ghi:
Nî TK627:
Cã TK214: - Sè khÊu hao ph¶i trÝch.
d. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt dë dang.
KÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c s¶n phÈm dë dang ®Çu kú, cuèi kú vµ c¸c s¶n
phÈm nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp, s¶n xuÊt chung ®Ó tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
* Tµi kho¶n sö dông:
KÕ to¸n sö dông TK: 154 Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Ó tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt.
- KÕt cÊu:
16
Bªn nî: + TËp hîp c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú.
+ Gi¸ trÞ vËt liÖu vµ chi phÝ thuª ngoµi chÕ biÕn .
Bªn cã: + C¸c kho¶n gi¶m gi¸ thµnh.
+ TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi.
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú.
D nî: + Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang.
+ Chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn cha hoµn thµnh.
* Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n:
- S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt dë dang:
TK: 621 TK: 154 TK: 155
(1) (4)
TK: 622 TK: 157
(2) (5)
TK: 627 TK:632
(3) (6)
(1) KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm, kÕ to¸n ghi:
Nî TK154:
Cã TK621: - Toµn bé chi phÝ ph¸t sinh.
(2) KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm,
kÕ to¸n ghi:
Nî TK154:
Cã TK622: - Toµn bé chi phÝ ph¸t sinh.
17
(3) KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ
to¸n ghi:
Nî TK154:
Cã TK627: - Toµn bé chi phÝ ph¸t sinh.
(4) NhËp kho thµnh phÈm xuÊt b¸n, kÕ to¸n ghi:
Nî TK155:
Cã TK154: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
(5) Thµnh phÈm göi ®i b¸n kh«ng qua kho, kÕ to¸n ghi:
Nî TK157:
Cã TK154: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
(6) NÕu thµnh phÈm tiªu thô kh«ng qua kho, kÕ to¸n ghi:
Nî TK632:
Cã TK154: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
I.3: §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt.
I.3.1: KiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm cha kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn,
cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
a. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:
Theo ph¬ng ph¸p nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chÕ biÕn ®îc t