Trong những năm qua, phát triển cây cao su trên địa bàn huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình bước đầu đã đạt được những thắng lợi quan trọng, bên cạnh đó vẫn còn
bộc lộ nhiều hạn chế nhất định làm ảnh hưởng đến việc phát triển cây cao su không đạt
hiệu quả kinh tế cao nhất như mong muốn. Vì vậy, để khai thác tối đa lợi thế và tiềm
năng nhằm phát triển hiệu quả và bền vững cây cao su thì huyện cần có một chiến
lược phát triển cây cao su đúng hướng. Chiến lược phát triển cây cao su là một
chương trình hành động tổng quát, là kế hoạch triển khai và phân bổ các nguồn lực
quan trọng để đạt được các mục tiêu cơ bản, toàn diện và lâu dài về phát triển cây
cao su trong thời gian tới của toàn huyện nói chung. Từ tình hình đó, tôi chọn đề tài
“Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình”
làm đề tài nghiên cứu của mình.
Mục tiêu nghiên cứu
Nhằm phát triển hiệu quả và bền vững cây cao su ở huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình trong thời gian tới.
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận duy vật biện chứng
Phương pháp thu thập số liệu
Phương pháp phân tích và xử lý số liệu
Dữ liệu phục vụ cho nghiên cứu
Các nguồn số liệu thu thập từ các giáo trình, sách báo, tạp chí có liên quan. Các
báo cáo tổng kết từ phòng Thống kê, phòng Nông nghiệp, phòng Tài chính - kế hoạch,
Cục Thống kê thuộc UBND huyện Bố Trạch. Số liệu thu thập qua điều tra phỏng vấn
các hộ trồng cao su huyện Bố Trạch.
Kết quả đạt được
Khóa luận đã nghiên cứu được thực trạng phát triển cao su vùng gò đồi trên địa
bàn huyện Bố Trạch trong thời gian qua.
Dựa trên những cơ sở lý luận và thực tiễn tại địa phương, khóa luận đã hoạch
định chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch, trong đó đề xuất
một số giải pháp và cơ chế chính sách thực hiện nhằm phát triển cây cao su một cách
hiệu quả và bền vững tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của huyện Bố Trạch.
113 trang |
Chia sẻ: tranhieu.10 | Lượt xem: 999 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Đề tài: Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch
GVHD: Trương Tấn Quân - SVTH: Phan Thị Hiếu i
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN
----- -----
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÂY CAO SU
VÙNG GÒ ĐỒI HUYỆN BỐ TRẠCH,
TỈNH QUẢNG BÌNH
PHAN THỊ HIẾU
Huế, tháng 5 năm 2013
ĐA
̣I H
ỌC
KI
NH
TÊ
́ HU
Ế
Đề tài: Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch
GVHD: Trương Tấn Quân - SVTH: Phan Thị Hiếu ii
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN
----- -----
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÂY CAO SU
VÙNG GÒ ĐỒI HUYỆN BỐ TRẠCH,
TỈNH QUẢNG BÌNH
Sinh viên thực hiện: Giáo viên hướng dẫn:
Phan Thị Hiếu TS. Trương Tấn Quân
Lớp: K43B KHĐT
Niên khóa: 2009 – 2013
\
Huế, tháng 5 năm 2013
ĐA
̣I H
ỌC
KI
NH
TÊ
́ HU
Ế
Đề tài: Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch
GVHD: Trương Tấn Quân - SVTH: Phan Thị Hiếu i
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành được đề tài luận văn tốt nghiệp này, ngoài nỗ lực của bản thân, tôi
đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ và ủng hộ của các thầy cô, bạn bè và các anh chị
cán bộ tại Phòng Tài chính – Kế hoạch thuộc Ủy ban nhân dân huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình.
Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn tới cán bộ giảng viên Trường Đại học Kinh
tế, Đại học Huế đã nhiệt tình giúp đỡ, đóng góp ý kiến cho tôi trong quá trình hoàn
thành đề tài này. Thực sự, đó là những ý kiến đóng góp hết sức quý báu. Đặc biệt tôi
xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến TS. Trương Tấn Quân, người thầy đã tận
tình hướng dẫn, chia sẻ những kinh nghiệm quý báu giúp tôi có thể hoàn thành đề tài
một cách tốt nhất.
Tiếp theo, tôi xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo cùng toàn thể các anh, các chị
trong Phòng Tài chính – kế hoạch huyện Bố Trạch đã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất
trong thời gian thực tập tại phòng để tôi hoàn thành kỳ thực tập và hoàn thành luận
văn này.
Bên cạnh đó, tôi cũng xin cảm ơn bạn bè, người thân - những người luôn đứng
đằng sau tôi để cổ vũ, động viên cho tôi.
Cuối cùng, mặc dù đã cố gắng nỗ lực hết mình của bản thân trong việc thực hiện
luận văn này, bài luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế.
Kính mong sự góp ý và giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo và các bạn để luận văn
được hoàn thiện hơn.
Một lần nữa, tôi xin ghi nhận tất cả những sự giúp đỡ quý báu đó!
Huế, tháng 5 năm 2013
Sinh viên thực hiện
Phan Thị Hiếu
ĐA
̣I H
ỌC
KI
NH
TÊ
́ HU
Ế
Đề tài: Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch
GVHD: Trương Tấn Quân - SVTH: Phan Thị Hiếu ii
MỤC LỤC
----- -----
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................i
MỤC LỤC ....................................................................................................................ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................vii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ ................................................................................. viii
DANH MỤC BẢNG BIỂU ..........................................................................................ix
TÓM TẮT NGHIÊN CỨU ...........................................................................................x
ĐƠN VỊ QUY ĐỔI .......................................................................................................xi
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................2
2.1. Mục tiêu tổng quát....................................................................................................2
2.2. Mục tiêu cụ thể .........................................................................................................2
3. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................2
3.1. Phương pháp luận duy vật biện chứng .....................................................................2
3.2. Phương pháp thu thập số liệu: ..................................................................................3
3.3. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu: ..................................................................4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...............................................................................4
4.1. Đối tượng nghiên cứu:..............................................................................................4
4.2. Phạm vi nghiên cứu: .................................................................................................5
5. Cấu trúc của khóa luận.................................................................................................5
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.............................................6
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHIẾN LƯỢC
VÀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC.............................................................................6
1.1. Những vấn đề lý luận chung chiến lược phát triển...................................................6
1.1.1. Khái niệm về chiến lược........................................................................................6
1.1.2. Đặc trưng và vai trò của chiến lược ......................................................................9
1.1.2.1. Đặc trưng của chiến lược....................................................................................9
1.1.2.2. Vai trò của chiến lược ......................................................................................10
ĐA
̣I H
ỌC
KI
NH
TÊ
́ HU
Ế
Đề tài: Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch
GVHD: Trương Tấn Quân - SVTH: Phan Thị Hiếu iii
1.1.3. Nội dung của chiến lược phát triển .....................................................................12
1.1.4. Các loại chiến lược phát triển của ngành ............................................................14
1.1.5. Đặc trưng của ngành sản xuất cao su và sự cần thiết phải hoạch địch chiến lược
phát triển ngành ở địa phương.......................................................................................15
1.1.6. Quy trình hoạch định chiến lược ngành ..............................................................17
1.1.6.1. Phân tích chiến lược .........................................................................................17
1.1.6.2. Xác định hệ thống mục tiêu của chiến lược phát triển ngành ..........................17
1.1.6.3. Xây dựng phương án và lựa chọn phương án chiến lược tối ưu ......................18
1.2. Một số bài học kinh nghiệm trong hoạch định chiến lược phát triển ....................20
1.2.1. Bài học hoạch định chiến lược phát triển ngành ở trong nước ...........................20
1.2.2. Bài học hoạch định chiến lược phát triển ngành ở địa phương...........................21
1.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ...........................................................................22
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÂY CAO SU VÙNG GÒ ĐỒI
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH .............................26
2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội huyện Bố Trạch......................................................26
2.1.1. Điều kiện tự nhiên ...............................................................................................26
2.1.1.1. Vị trí địa lý.......................................................................................................26
2.1.1.2. Địa hình ............................................................................................................27
2.1.1.3. Khí hậu .............................................................................................................27
2.1.2. Nguồn tài nguyên ................................................................................................28
2.1.2.1. Tài nguyên đất..................................................................................................28
2.1.2.2. Tài nguyên nước...............................................................................................30
2.1.2.3. Tài nguyên rừng ...............................................................................................31
2.1.3. Điều kiện kinh tế - xã hội ...................................................................................31
2.1.3.1. Tình hình sử dụng đất đai của huyện Bố Trạch ...............................................31
2.1.3.2. Dân số và lao động...........................................................................................32
2.1.3.3. Tình hình kinh tế ..............................................................................................34
2.1.3.4. Hiện trạng cơ sở vật chất hạ tầng .....................................................................38
2.1.3.4.1. Giao thông .....................................................................................................38
2.1.3.4.2. Thủy lợi .........................................................................................................40
ĐA
̣I H
ỌC
KI
NH
TÊ
́ HU
Ế
Đề tài: Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch
GVHD: Trương Tấn Quân - SVTH: Phan Thị Hiếu iv
2.2. Thực trạng phát triển cao su trên địa bàn huyện Bố Trạch trong thời gian qua.....40
2.2.1. Tình hình phát triển cây cao su trên địa bàn huyện Bố Trạch trong thời gian qua .......40
2.2.1.1. Qui mô và cơ cấu diện tích cây cao su ở huyên ở huyện Bố trạch...................40
2.2.1.2. Giống và cơ cấu giống......................................................................................43
2.2.1.3. Năng suất và sản lượng ....................................................................................43
2.2.2. Thực trạng phát triển cây cao su ở các hộ điều tra ..............................................44
2.2.2.1. Năng lực sản xuất của các hộ điều tra ..............................................................44
2.2.2.2. Kết quả và hiệu quả sản xuất của các hộ điều tra.............................................47
2.2.2.2.1. Cao su đại điền ..............................................................................................47
2.2.2.2.2. Cao su tiểu điền.............................................................................................51
2.2.2.2.3. So sánh hiệu quả trồng cao su của cao su đại điền và cao su tiểu điền ...............56
2.2.2.2.4. Kết quả và hiệu quả trồng cao su chung cho các hộ điều tra ở huyện Bố Trạch ..... 59
2.2.3. Thực trạng tổ chức sản xuất ...................................................................... 62
2.2.3.1. Tổ chức sản xuất theo mô hình hộ gia đình .....................................................62
2.2.3.2. Tổ chức sản xuất theo các Công ty, doanh nghiệp ...........................................63
2.2.3.3. Hoạt động liên doanh, liên kết..........................................................................63
2.2.4. Thực trạng hoạt động chế biến cao su ở địa phương...........................................64
2.2.5. Thị trường và kênh phân phối cao su ở địa phương ................................. 66
2.3. Đánh giá chung về thực trạng phát triển cao su ở huyện Bố Trạch .......................68
2.3.1. Thuận lợi..............................................................................................................68
2.3.2. Khó khăn .............................................................................................................69
CHƯƠNG 3: HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÂY CAO SU
VÙNG GÒ ĐỒI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH
THỜI KỲ 2013 – 2020.................................................................................................70
3.1. Phân tích môi trường chiến lược phát triển cây cao su trên địa bàn huyện Bố
Trạch .......................................................................................................................70
3.1.1. Đánh giá môi trường nội bộ ................................................................................70
3.1.2. Đánh giá môi trường bên ngoài...........................................................................71
3.2. Dự báo các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất cao su huyện Bố Trạch và
xu hướng biến đổi trong thời gian tới............................................................................72
ĐA
̣I H
ỌC
KI
NH
TÊ
́ HU
Ế
Đề tài: Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch
GVHD: Trương Tấn Quân - SVTH: Phan Thị Hiếu v
3.2.1. Dự báo các nhân tố ảnh hưởng............................................................................72
3.2.2. Dự báo nhu cầu sản phẩm ...................................................................................73
3.3. Những quan điểm và mục tiêu chủ yếu của việc hoạch định chiến lược phát triển
cây cao su vùng gò đồi trên địa bàn huyện Bố Trạch thời kỳ 2013- 2020....................73
3.3.1. Quan điểm xây dựng chiến lược..........................................................................73
3.3.2. Một số định hướng và mục tiêu chủ yếu của chiến lược phát triển cây cao su
vùng gò đồi trên địa bàn huyện Bố Trạch .....................................................................74
3.3.2.1. Định hướng......................................................................................................74
3.3.2.2. Mục tiêu phát triển ..........................................................................................74
3.4. Lựa chọn mô hình chiến lược phát triển cao su vùng gò đồi trên địa bàn huyện Bố
Trạch thời kỳ 2013- 2020 ..............................................................................................75
3.4.1. Mô hình chiến lược phát triển kinh tế- xã hội .....................................................75
3.4.2. Lựa chọn mô hình chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi trên địa bàn
huyện Bố Trạch .............................................................................................................75
3.4.2.1. Phát triển gắn với quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công
nghiệp hóa, hiện đại hóa ................................................................................................75
3.4.2.2. Phát triển cao su trên cơ sở kết hợp yếu tố truyền thống với yếu tố hiện đại ..76
3.4.2.3. Phát triển theo hướng tập trung sản xuất và chế biến cao su ...........................77
3.5. Một số giải pháp và cơ chế chính sách thực hiện chiến lược................................79
3.5.1. Giải pháp chủ yếu................................................................................................79
3.5.1.1. Chuyển đổi đất lâm nghiệp sang trồng cao su, lập dự án đầu tư và khai thác
tận dụng lâm sản trên đất chuyển đổi. ...........................................................................79
3.5.1.2. Giải pháp quản lý, sử dụng quỹ đất trong vùng thực hiện chiến lược .............80
3.5.1.3. Tổ chức sản xuất ..............................................................................................80
3.5.1.4. Giải pháp về lao động và phát triển nguồn nhân lực .......................................81
3.5.1.5.Khoa học kỹ thuật, khuyến nông – khuyến lâm................................................82
3.5.1.5.1. Khai hoang ....................................................................................................82
3.5.1.5.2. Trồng và chăm sóc cao su .............................................................................82
3.5.1.5.3. Khuyến nông – khuyến lâm............................................................................84
3.5.1.6. Về bảo vệ môi trường.......................................................................................84
ĐA
̣I H
ỌC
KI
NH
TÊ
́ HU
Ế
Đề tài: Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch
GVHD: Trương Tấn Quân - SVTH: Phan Thị Hiếu vi
3.5.1.7. Về nguồn vốn đầu tư ........................................................................................84
3.5.1.8. Tìm kiếm và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm ........................................85
3.5.2. Xây dựng chính sách thực hiện chiến lược .........................................................85
3.5.2.1. Chính sách về đất đai .......................................................................................85
3.5.2.2. Chính sách về đầu tư và tín dụng .....................................................................86
3.5.2.3. Chính sách về nghiên cứu ứng dụng khoa học và sản xuất .............................86
PHẦN 3: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................87
3.1. Kết luận...................................................................................................................87
3.2. Kiến nghị ................................................................................................................88
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
ĐA
̣I H
ỌC
KI
NH
TÊ
́ HU
Ế
Đề tài: Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch
GVHD: Trương Tấn Quân - SVTH: Phan Thị Hiếu vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU
----- -----
BQ: Bình quân
CNH: Công nghiệp hóa
DT: Diện tích
ĐVT: Đơn vị tính
HĐH: Hiện đại hóa
KTCB: Kiến thiết cơ bản
QT: Quan trọng
TSCĐ: Tài sản cố định
UBNN: Ủy ban nhân dân
ĐA
̣I H
ỌC
KI
NH
TÊ
́ HU
Ế
Đề tài: Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch
GVHD: Trương Tấn Quân - SVTH: Phan Thị Hiếu viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ
----- -----
Sơ đồ 1: Chuỗi cung cấp sản phẩm cao su trên địa bàn huyện Bố Trạch .....................67
ĐA
̣I H
ỌC
KI
NH
TÊ
́ HU
Ế
Đề tài: Chiến lược phát triển cây cao su vùng gò đồi huyện Bố Trạch
GVHD: Trương Tấn Quân - SVTH: Phan Thị Hiếu ix
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1: Phương pháp cho điểm chọn phương án tối ưu ............................................19
Bảng 2.1: Dân số, diện tích, mật độ dân số Bố Trạch năm 2012. .................................33
Bảng 2.2 : Tình hình phát triển diện tích rừng của huyện Bố Trạch.............................38
Bảng 2.3: Diện tích cao su hiện trạng qua các năm của huyện Bố Trạch .....................41
Bảng 2.4: Diện tích cao su theo đơn vị xã đến năm 2012 ............................................42
Bảng 2.5: Năng suất, sản lượng cao su huyện Bố Trạch hiện trạng qua các năm ...............44
Bảng 2.6: Năng lực sản xuất của các hộ điều tra...........................................................45
Bảng 2.7: Diện tích, năng suất, sản lượng cao su bình quân của các hộ điều tra trong 1 năm.......46
Bảng 2.8: Chi phí bình quân 1 ha giai đoạn KTCB (ĐVT: 1000đ) ..............................48
Bảng 2.9: Chi phí bình quân 1 ha giai đoạn kinh doanh (1000đ)..................................49
Bảng 2.10. Doanh thu và chi phí hàng năm của 1 ha cao su.........................................50
Bảng 2.11: Kết quả sản xuất cao su đại điền bình quân 1 ha trong 25 năm..................51
Bảng 2.12: Chi phí bình quân 1 ha giai đoạn KTCB (1000đ).......................................52
Bảng 2.13: Chi phí bình quân 1 ha giai đoạn kinh doanh (1000đ)................................53
Bảng 2.14: Doanh thu và chi phí hàng năm của 1 ha cao su.........................................55
Bảng 2.15: Kết quả sản xuất cao su đại điền bình quân 1 ha trong 25 năm..................56
Bảng 2.16: So sánh kết quả sản xuất cao su bình quân 1 ha trong 25 năm...................57
Bảng 2.17: Doanh thu và chi phí của 1 ha cao su ở Bố Trạch ......................................60
Bảng 2.18: Kết quả sản xu