Luận án Đánh giá tiềm năng tài nguyên và định hướng công tác tìm kiếm, thăm dò than dưới mức - 300m khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả, Quảng Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT -----o0o----- NGUYỄN HOÀNG HUÂN ĐÁNH GIÁ TIỀM NĂNG TÀI NGUYÊN VÀ ĐỊNH HƯỚNG CÔNG TÁC TÌM KIẾM, THĂM DÒ THAN DƯỚI MỨC -300M KHU VỰC HÒN GAI - CẨM PHẢ, QUẢNG NINH LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA CHẤT Hà Nội, 2024 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của tôi. Các số liệu, kết quả trong luận án là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào của tác giả khác. Hà Nội, ngày tháng năm 2024 Tác giả luận án Nguyễn Hoàng Huân ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN i MỤC LỤC ii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT v DANH MỤC BẢNG BIỂU vi DANH MỤC CÁC HÌNH ix MỞ ĐẦU 1 CHƯƠNG 1: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA CHẤT, KHOÁNG SẢN KHU VỰC HÒN GAI - CẨM PHẢ 7 1.1. Vị trí của khu vực nghiên cứu trên bình đồ cấu trúc bể than Quảng Ninh 7 1.2. Đặc điểm địa chất, khoáng sản khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả 9 1.2.1. Đặc điểm địa tầng 9 1.2.2. Đặc điểm kiến tạo 12 1.2.3. Đặc điểm các vỉa than 19 1.3. Sơ lược lịch sử nghiên cứu địa chất và khai thác mỏ 23 1.3.1. Lịch sử nghiên cứu địa chất 23 1.3.2. Hiện trạng công tác thăm dò và khai thác 27 1.4. Vấn đề tồn tại cần nghiên cứu giải quyết trong công tác tìm kiếm, thăm dò than khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả. 31 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 36 2.1. Cơ sở lý luận 36 2.1.1. Khái quát về than khoáng và các lĩnh vực sử dụng 36 2.1.2. Các kiểu nguồn gốc thành tạo than khoáng 36 2.1.3. Đặc điểm phân bố than khoáng trên lãnh thổ Việt Nam 40 2.1.4. Khái quát về hệ thống phân cấp trữ lượng, tài nguyên đang thực hiện 42 2.1.5. Tổng quan về tình hình phân chia nhóm mỏ và xác định mạng lưới công trình thăm dò. 43 2.2. Một số khái niệm và thuật ngữ sử dụng trong Luận án 47 2.2.1. Các khái niệm về không gian tạo than 47 iii 2.2.2. Các khái niệm về chiều dày vỉa than 49 2.2.3. Một số thuật ngữ sử dụng trong Luận án 49 2.3. Cách tiếp cận và Phương pháp nghiên cứu 50 2.3.1. Cách tiếp cận 50 2.3.2. Phương pháp nghiên cứu 51 CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ TÀI NGUYÊN THAN KHU VỰC HÒN GAI - CẨM PHẢ 68 3.1. Một số kết quả nghiên cứu mới về địa chất, khoáng sản khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả 68 3.1.1. Về địa tầng chứa than và độ sâu tồn tại của các vỉa than 68 3.1.2. Về kiến tạo 76 3.1.3. Công tác đồng danh nối vỉa 79 3.2. Phân chia các khối địa chất đồng nhất tương đối khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả 86 3.2.1. Cơ sở phân chia các khối cấu trúc 86 3.2.2. Khái quát các sơ đồ phân chia các bậc đồng nhất tương đối đã tiến hành trên bể than 87 3.2.3. Phân chia khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả thành các khối địa chất đồng nhất tương đối theo các yếu tố địa chất 88 3.3. Đánh giá tài nguyên than khu vực nghiên cứu 96 3.3.1. Nguyên tắc xác định đánh giá tiềm năng trữ lượng/tài nguyên than 96 3.4. Đánh giá trữ lượng/tài nguyên than khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả 97 3.4.1. Trữ lượng/tài nguyên than trên mức -300m. 97 3.4.2. Đánh giá trữ lượng/tài nguyên than dưới mức -300m. 100 CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG CÔNG TÁC TÌM KIẾM, THĂM DÒ DƯỚI MỨC -300M KHU VỰC HÒN GAI - CẨM PHẢ 108 4.1. Nguyên tắc và cơ sở định hướng công tác tìm kiếm (điều tra đánh giá) than dưới mức -300m 108 iv 4.2. Định hướng công tác tìm kiếm (điều tra đánh giá) than dưới mức - 300m 109 4.2.1. Lựa chọn diện tích tìm kiếm (điều tra đánh giá) 109 4.2.2. Yêu cầu kết quả đạt được trong công tác điều tra đánh giá 110 4.2.3. Lựa chọn hệ phương pháp điều tra đánh giá than dưới mức - 300m 110 4.3. Định hướng công tác thăm dò than dưới mức -300m 111 4.3.1. Nhóm mỏ và mạng lưới thăm dò dưới mức -300m 111 4.3.2. Định hướng độ sâu thăm dò dưới mức -300m khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả 140 4.3.3. Các yêu cầu của công tác thăm dò 141 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 145 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN CỦA NGHIÊN CỨU SINH 147 TÀI LIỆU THAM KHẢO 148 PHỤ LỤC v DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT TKV Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam VITE Công ty CP Tin học, Công nghệ, Môi trường - Vinacomin HĐTLQG Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản quốc gia NCS Nghiên cứu sinh CNTT Công nghệ thông tin CSDL Cơ sở dữ liệu TLTN Trữ lượng tài nguyên TDTM Thăm dò tỷ mỉ TDSB Thăm dò sơ bộ TDKT Thăm dò khai thác LK Lỗ khoan V10 Tên vỉa than ĐCTV Địa chất thủy văn ĐCCT Địa chất công trình ĐTK Địa thống kê vi DANH MỤC BẢNG BIỂU Danh mục Trang Bảng 1.1. Bảng tổng hợp thông số các vỉa than khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả 20 Bảng 1.2. Khối lượng công tác khảo sát thăm dò các mỏ than thuộc khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả giai đoạn trước đây 28 Bảng 1.3. Khối lượng công tác khảo sát, thăm dò tại các mỏ đã thi công thuộc khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả 29 Bảng 1.4. Sản lượng than nguyên khai tại các mỏ thuộc khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả trong giai đoạn 2021-2022 30 Bảng 2.1. Các phân vị địa tầng chứa than Việt Nam (phần đất liền) 40 Bảng 2.2. Bảng phân chia mạng lưới theo mức độ phức tạp của cấu tạo 44 Bảng 2.3. Bảng phân chia mạng lưới theo mức độ ổn định của vỉa than 44 Bảng 2.4. Phân nhóm mức độ biến đổi chiều dày vỉa theo hệ số biến thiên 55 Bảng 2.5. Phân chia nhóm vỉa than theo σα và Kα 62 Bảng 2.6. Tổng hợp các chỉ tiêu xác lập nhóm mỏ thăm dò cho các mỏ than 62 Bảng 3.1. Các công trình thăm dò khống chế dưới sâu khu vực Bình Minh - Hà Lầm - Nam Suối Lại 70 Bảng 3.2. Các công trình thăm dò khống chế dưới sâu khu vực Ngã Hai - Khe Tam - Khe Chàm 72 Bảng 3.3. Các công trình thăm dò khống chế dưới sâu khu vực Mông Dương - Bắc Cọc Sáu 74 Bảng 3.4. Các công trình thăm dò khống chế dưới sâu khu vực Lộ Trí - Đèo Nai - Cọc Sáu 75 Bảng 3.5. Bảng đối sánh và đồng danh các vỉa than thuộc khối Bình Minh - Hà Lầm - Nam Suối Lại 79 Bảng 3.6. Bảng đối sánh và đồng danh các vỉa than thuộc khối Bắc Suối Lại - Hà Ráng - Tây Ngã Hai 80 Bảng 3.7. Bảng đối sánh và đồng danh các vỉa than thuộc khối Ngã Hai - Khe Tam - Khe Chàm 81 Bảng 3.8. Bảng đối sánh và đồng danh các vỉa than thuộc khối Mông 82 vii Danh mục Trang Dương - Bắc Cọc Sáu Bảng 3.9. Bảng đối sánh và đồng danh các vỉa than thuộc khối Nam F.A 84 Bảng 3.10. Bảng tổng hợp hệ số chứa than của các khối 92 Bảng 3.11. Bảng tổng hợp số lượng vỉa than của các khối 93 Bảng 3.12. Bảng tổng hợp độ sâu tồn tại của các vỉa than công nghiệp 93 Bảng 3.13. Bảng tổng hợp hệ số biến thiên chiều dày vỉa than của các khối 94 Bảng 3.14. Bảng tổng hợp tính biến vị của các khối 94 Bảng 3.15. Bảng tổng hợp hệ số biến đổi chu vi vỉa của các khối 95 Bảng 3.16. Bảng tổng hợp trữ lượng/tài nguyên theo các khối địa chất từ lộ vỉa đến mức -300m 97 Bảng 3.17. Bảng thể trọng than theo các khối địa chất 100 Bảng 3.18. Bảng tính tài nguyên dự báo các vỉa than thuộc khối Bình Minh - Hà Lầm - Nam Suối Lại 101 Bảng 3.19. Bảng tính tài nguyên dự báo các vỉa than thuộc khối Bắc Suối Lại - Hà Ráng - Tây Ngã Hai 101 Bảng 3.20. Bảng tính tài nguyên dự báo các vỉa than thuộc khối Ngã Hai - Khe Tam - Khe Chàm 102 Bảng 3.21. Bảng tính tài nguyên dự báo các vỉa than thuộc khối Mông Dương - Bắc Cọc Sáu 103 Bảng 3.22. Bảng tính tài nguyên dự báo các vỉa than thuộc khối Nam F.A 103 Bảng 3.23. Bảng tổng hợp tài nguyên dự báo khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả dưới mức cao -300m theo mức cao 104 Bảng 3.24. Bảng so sánh tài nguyên than 106 Bảng 4.1. Tổng hợp thông số vỉa khối Bình Minh - Hà Lầm - Nam Suối Lại 113 Bảng 4.2. Tổng hợp đặc điểm hình thái cấu trúc khối Bình Minh - Hà Lầm - Nam Suối Lại 114 Bảng 4.3. Tổng hợp thông số vỉa khối Bắc Suối Lại - Hà Ráng - Tây Ngã Hai 116 Bảng 4.4. Tổng hợp đặc điểm hình thái cấu trúc Khối Bắc Suối Lại - Hà Ráng - Tây Ngã Hai 117 viii Danh mục Trang Bảng 4.5. Tổng hợp thông số vỉa khối Ngã Hai - Khe Tam - Khe Chàm 119 Bảng 4.6. Tổng hợp đặc điểm hình thái cấu trúc Khối Ngã Hai - Khe Tam - Khe Chàm 121 Bảng 4.7. Tổng hợp thông số vỉa khối Mông Dương - Bắc Cọc Sáu 123 Bảng 4.8. Tổng hợp đặc điểm hình thái cấu trúc Khối Mông Dương - Bắc Cọc Sáu 124 Bảng 4.9. Tổng hợp thông số vỉa khối Nam đứt gãy FA 126 Bảng 4.10. Tổng hợp đặc điểm hình thái cấu trúc khối Nam F.A 127 Bảng 4.11. Tổng hợp các chỉ tiêu xác lập nhóm mỏ thăm dò cho khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả 130 Bảng 4.12. So sánh một số thông số nhóm mỏ chính ở các mức cao khác nhau thuộc khối Bình Minh - Hà Lầm - Nam Suối Lại 132 Bảng 4.13. So sánh một số thông số nhóm mỏ chính ở các mức cao khác nhau thuộc khối Bắc Suối Lại - Hà Ráng 133 Bảng 4.14. So sánh một số thông số nhóm mỏ chính ở các mức cao khác nhau thuộc khối Ngã Hai - Khe Tam - Khe Chàm 134 Bảng 4.15. So sánh một số thông số nhóm mỏ chính ở các mức cao khác nhau thuộc khối Mông Dương - Bắc Cọc Sáu 135 Bảng 4.16. So sánh một số thông số nhóm mỏ chính ở các mức cao khác nhau thuộc khối Nam đứt gãy FA 136 Bảng 4.17. Định hướng mạng lưới công trình thăm dò than dưới mức - 300m khu vực Hòn Gai-Cẩm Phả, Quảng Ninh 137 Bảng 4.18. Tổng hợp kết xác định kích thước ảnh hưởng quả khảo sát Variogram 138 Bảng 4.19. Bảng so sánh kết xác định mạng lưới thăm dò theo nhóm mỏ và khảo sát hàm cấu trúc (Variogram) 139 ix DANH MỤC CÁC HÌNH Danh mục Trang Hình 1.1. Bản đồ địa chất bể than Quảng Ninh (phi tỷ lệ) 7 Hình 1.2. Sơ đồ phân khối kiến trúc bể than Quảng Ninh (phi tỷ lệ) 8 Hình 1.3. Vị trí Khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả trên ảnh vệ tinh 9 Hình 1.4. Thành lò Khe Chàm III bị nén ép dập vỡ do ảnh hưởng của đứt gãy Bắc Huy “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 15 Hình 1.5. Mặt cắt tuyến XV liên thông mỏ Đèo Nai - Bắc Cọc Sáu “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 18 Hình 1.6. Mặt cắt tuyến XVI liên thông mỏ Cọc Sáu - Bắc Cọc Sáu “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 19 Hình 2.1. Sơ đồ các khu vực than khoáng Việt Nam (phần đất liền), phi tỷ lệ, “Nguồn: TKV [19]” 41 Hình 2.2. Sơ đồ phân bố các bể than thềm lục địa Việt Nam “Nguồn: TKV [19]” 41 Hình 3.1. Bản Đồ đáy trầm tích khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả 68 Hình 3.2. Mặt cắt địa chất điển hình khối Bình Minh - Hà Lầm “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 69 Hình 3.3. Mặt cắt địa chất điển hình khối Ngã Hai - Khe Tam - Khe Chàm “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 71 Hình 3.4. Mặt cắt địa chất điển hình khối Mông Dương - Bắc Cọc Sáu “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 73 Hình 3.5. Mặt cắt địa chất điển hình khối Nam FA “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 75 Hình 3.6. Sơ đồ phân chia khối đồng nhất tương đối trên bể than Quảng Ninh (Theo Nguyễn Phương, 1994) 88 Hình 3.7. Vị trí Lỗ Khoan 1781 và BB71 gặp đứt gãy Hà Tu “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 89 Hình 3.8. Lỗ khoan LK-2019 gặp đứt gãy F.5 (chiều sâu 360 đến 460m) “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 90 Hình 3.9. Vị trí Lỗ Khoan LK-2019 biểu hiện gặp đứt gãy F.5 “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 90 Hình 3.10. Khu vực lò xuyên vỉa vận tải V.14-4 mức -300 gặp đứt gãy F.L “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 91 Hình 3.11. Biểu hiện đất đá bị vò nhàu của đứt gãy F.L trong quá trình 91 x Danh mục Trang khai thác lộ thiên của Công ty Cổ phần Than Cao Sơn “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” Hình 3.12. Đứt gãy F.L lộ ra trải dài theo phương trong khu mỏ Cao Sơn “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” 92 Hình 3.13. Bản đồ phân khối tương đối đồng nhất khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả 96 Hình 3.14. Biểu đồ phân bố trữ lượng dưới mức -300m của các khối 104 Hình 3.15. Biểu đồ so sánh trữ lượng tài nguyên giữa các khối theo mức cao dưới -300m 105 Hình 4.1. Bình đồ đồng đẳng trụ vỉa 6 (2D) 114 Hình 4.2. Bình đồ đồng đẳng trụ vỉa 6 (3D) 115 Hình 4.3. Bình đồ đồng đẳng trụ vỉa 14 (2D) 118 Hình 4.4. Bình đồ đồng đẳng trụ vỉa 14 (3D) 118 Hình 4.5. Bình đồ đồng đẳng trụ vỉa 7 (2D) 122 Hình 4.6. Bình đồ đồng đẳng trụ vỉa 7 (3D) 122 Hình 4.7. Bình đồ đồng đẳng trụ vỉa 8 (2D) 125 Hình 4.8. Bình đồ đồng đẳng trụ vỉa 8 (3D) 125 Hình 4.9. Bình đồ đồng đẳng trụ vỉa 4c (2D) 128 Hình 4.10. Bình đồ đồng đẳng trụ vỉa 4c (3D) 129 Hình 4.11. Biểu đồ so sánh một số thông số nhóm mỏ chính ở các mức cao khác nhau thuộc khối Bình Minh - Hà Lầm - Nam Suối Lại 132 Hình 4.12. Biểu đồ so sánh một số thông số nhóm mỏ chính ở các mức cao khác nhau thuộc khối Bắc Suối Lại - Hà Ráng 133 Hình 4.13. Biểu đồ so sánh một số thông số nhóm mỏ chính ở các mức cao khác nhau thuộc khối Ngã Hai - Khe Tam - Khe Chàm 134 Hình 4.14. Biểu đồ so sánh một số thông số nhóm mỏ chính ở các mức cao khác nhau thuộc khối Mông Dương - Bắc Cọc Sáu 135 Hình 4.15. Biểu đồ so sánh một số thông số nhóm mỏ chính ở các mức cao khác nhau thuộc khối Nam đứt gãy FA 136 Phụ lục 1. Các hình vẽ P1 Hình PL1.III.1. Vị trí các lỗ khoan sâu LK.NKC14, LK.NKC46, LK.NK04 tại mỏ Khe Chàm gặp đới phá hủy của đứt gãy F.A “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” P1 xi Danh mục Trang Hình PL1.III.2. Ảnh 1, 2, 3, 4. Mẫu lõi khoan LK.NKC14 tại độ sâu 747m “Dựa theo nguồn TKV” P1 Hình PL1.III.3. Mặt cắt địa chất tuyến T.VIIIb đi qua lỗ khoan LK.NKC14 “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” P2 Hình PL1.III.4. Mặt cắt địa chất tuyến T.IXb đi qua lỗ khoan LK.NKC04 “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” P2 Hình PL1.III.5. Mặt cắt mô tả bờ moong khai thác của mỏ Cao Sơn và mỏ Cọc Sáu “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” P3 Hình PL1.III.6. Bình đồ đồng đẳng trụ vỉa 14-5 mỏ than Cao Sơn “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” P3 Hình PL1.III.7. Mặt cắt địa chất mỏ Núi Béo - Hà Lầm - Bình Minh “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” P4 Hình PL1.III.8. Mặt cắt mỏ Ngã Hai - Khe Tam - Khe Chàm “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” P5 Hình PL1.III.9. Mặt cắt địa chất liên thông mỏ Bắc Cọc Sáu - Mông Dương “Dựa theo nguồn TKV, có chỉnh lý của NCS” P6 Phụ lục 2. Các biểu đồ phân tích hàm cấu trúc Variogram P7 Hình PL2.IV.1. Sơ đồ vị trí lỗ khoan thăm dò vỉa 6 thuộc khối Bình Minh - Hà Lầm - Nam Suối Lại P7 Hình PL2.IV.2. Variogram chiều dày tổng quát/riêng than V.6 theo hướng 00 và hướng 900 P7 Hình PL2.IV.3. Sơ đồ vị trí lỗ khoan thăm dò vỉa 5 thuộc khối Bình Minh - Hà Lầm - Nam Suối Lại P8 Hình PL2.IV.4. Variogram chiều dày tổng quát/riêng than V.5 theo hướng 00 và hướng 900 P8 Hình PL2.IV.5. Sơ đồ vị trí lỗ khoan thăm dò vỉa 14 thuộc khối Bắc Suối Lại - Hà Ráng - Tây Ngã Hai P9 Hình PL2.IV.6. Variogram chiều dày tổng quát/riêng than V.14 theo hướng 00 và hướng 900 P9 Hình PL2.IV.7. Sơ đồ vị trí lỗ khoan thăm dò vỉa 13 thuộc khối Bắc Suối Lại - Hà Ráng P10 Hình PL2.IV.8. Variogram chiều dày tổng quát/riêng than V.13 theo hướng 00 và hướng 900 P10 Hình PL2.IV.9. Sơ đồ vị trí lỗ khoan thăm dò vỉa 7 thuộc khối Ngã Hai - Khe Tam - Khe Chàm P11 xii Danh mục Trang Hình PL2.IV.10. Variogram chiều dày tổng quát/riêng than V.7 theo hướng 00 và hướng 900 P11 Hình PL2.IV.11. Sơ đồ vị trí lỗ khoan thăm dò vỉa 6 thuộc khối Ngã Hai - Khe Tam - Khe Chàm P12 Hình PL2.IV.12. Variogram chiều dày tổng quát/riêng than V.6 theo hướng 00 và hướng 900 P12 Hình PL2.IV.13. Sơ đồ vị trí lỗ khoan thăm dò vỉa 9 thuộc khối Mông Dương - Bắc Cọc Sáu P13 Hình PL2.IV.14. Variogram chiều dày tổng quát/riêng than V.9 theo hướng 00 và hướng 900 P13 Hình PL2.IV.15. Sơ đồ vị trí lỗ khoan thăm dò vỉa 8 thuộc khối Mông Dương - Bắc Cọc Sáu P14 Hình PL2.IV.16. Variogram chiều dày tổng quát/riêng than V.8 theo hướng 00 và hướng 900 P14 Hình PL2.IV.17. Sơ đồ vị trí lỗ khoan thăm dò vỉa 6b thuộc khối Nam FA P15 Hình PL2.IV.18. Variogram chiều dày tổng quát/riêng than V.6b theo hướng 00 và hướng 900 P15 Hình PL2.IV.19. Sơ đồ vị trí lỗ khoan thăm dò vỉa 4c thuộc khối Nam FA P16 Hình PL2.IV.20. Variogram chiều dày tổng quát/riêng than V.4c theo hướng 00 và hướng 900 P16 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thủ tướng Chính phủ đã Quyết định số 60/QĐ-TTg, ngày 09/01/2012 về việc Phê duyệt Quy hoạch phát triển ngành than Việt Nam đến năm 2020, có xét triển vọng đến năm 2030. Trong quá trình thực hiện đã được điều chỉnh nhiều lần cụ thể là điều chỉnh tại Quyết định số 403/QĐ-TTG ngày 14/3/2016 (QH403), điều chỉnh, bổ sung tại Quyết định số 1265/QĐ-TTg ngày 24/8/2017 và được gia hạn thời gian thực hiện tại Văn bản số 687/BCT-DKT ngày 15/02/2023, một trong những nguyên nhân dẫn đến phải điều chỉnh Quy hoạch nhiều lần là công tác chuẩn bị trữ lượng tài nguyên để thực hiện quy hoạch chưa tốt, chưa nghiên cứu một cách toàn diện để đánh giá tiềm năng trữ lượng tài nguyên toàn bể than Quảng Ninh. Vì vậy, nhiệm vụ hàng đầu được nêu trong “Quy Hoạch (QH403)” là trong giai đoạn từ 2021÷2030 phải hoàn thành các đề án thăm dò đến đáy tầng than đảm bảo đủ trữ lượng và tài nguyên than huy động vào khai thác trong giai đoạn đến năm 2030 và sau năm 2030. Khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả là một phần của Bể than Quảng Ninh đã được nghiên cứu trải qua gần 200 năm (1840÷2023) khai thác, tìm kiếm, thăm dò và đánh giá trữ lượng than. Hiện nay, ngoài các báo cáo đo vẽ lập bản đồ địa chất khoáng sản tỷ lệ 1:500.000 đến 1:50.000, đã có 263 báo cáo kết quả nghiên cứu, tìm kiếm, thăm dò sơ bộ và thăm dò tỷ mỉ than được nộp vào lưu trữ địa chất. Tuy khối lượng báo cáo như đã nêu là rất lớn, song tới nay khu vực chứa than Hòn Gai - Cẩm Phả mới chỉ được nghiên cứu địa chất tỷ mỉ đến mức -150m và sơ bộ đến -300m. Dưới mức -300m đã triển khai một số công trình nghiên cứu nhưng chỉ tập trung chính ở một số khu vực, dưới mức -500m hiện mức độ quan tâm còn rất hạn chế, do chi phí để thực hiện công tác nghiên cứu xuống sâu (dưới -300m) là rất lớn, để hiệu quả trong công tác đầu tư, tránh nghiên cứu dàn trải cần phải tổng hợp, từ các dữ liệu đã có dùng các phương pháp nghiên cứu có để nội suy làm cơ sở xác định mạng lưới thăm dò cho phù hợp phần dưới sâu là việc hết sức cần thiết. 2 Trong các giai đoạn trước đây, việc nghiên cứu và đánh giá các đối tượng địa chất đặc biệt là các vỉa than trong bể than Quảng Ninh nói chung và khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả nói riêng thường được giới hạn theo các ranh giới về địa lý mang yếu tố địa phương, các tuyến thăm dò mà không xét đến các yếu tố kiến tạo (uốn nếp, đứt gãy) hay nói cách khác là các khu mỏ, hạn chế nhất trong của các nghiên cứu trước đây là khu vực, không gian nghiên cứu thiếu sự đồng nhất (tương đối), dẫn đến thiếu tính đại diện và mối quan hệ giữa các khu vực nghiên cứu khác nhau trong những giai đoạn khác nhau là không có hoặc thiếu tính kế thừa. Từ những vấn đề như đã nói ở trên, để giúp công tác quản lý và hoạch định chiến lược đối với ngành Than đạt được kết quả cao, hiệu quả, tránh lãng phí thì việc nghiên cứu đánh giá làm rõ tiềm năng tài nguyên dưới mức -300m đến đáy tầng than, từ đó khoanh định ra các khu vực có tiềm năng và lựa chọn mạng lưới thăm dò phù hợp là việc rất cấp thiết. Xuất phát từ yêu cầu thực tế, đề tài: “Đánh giá tiềm năng tài nguyên và định hướng công tác tìm kiếm, thăm dò than dưới mức -300m khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả, Quảng Ninh” được NCS lựa chọn làm đề tài luận án tiến sĩ ngành kỹ thuật địa chất là nhằm góp phần đáp ứng yêu cầu do thực tế đòi hỏi. 2. Mục tiêu của luận án Nghiên cứu chính xác hóa cấu trúc địa chất, xác định và làm rõ các yếu tố địa chất ảnh hưởng đến hình thái - cấu trúc các vỉa than, đặc điểm phân bố các vỉa than khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả; từ đó đánh giá tài nguyên than và định hướng công tác điều tra đánh giá và thăm dò than dưới mức -300m phục vụ cho quy hoạch thăm dò, khai thác than giai đoạn 2020 ÷ 2030 và tầm nhìn sau năm 2030. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Các vỉa than và các thành tạo địa chất chứa than trong khu vực Hòn Gai - Cẩm Phả. - Phạm vi nghiêm cứu: Khu vực Hòn Gai - C