Nền kinh tế của Việt Nam đang từng bước hòa nhập vào quá trình toàn
cầu hóa của nền kinh tế thế giới. Vai trò của thanh toán quốc tế (TTQT) nổi
lên như là chiếc cầu nối giữa kinh tế trong nước với thế giới b ên ngoài. Trong
nền kinh tế thị trường, các ngân hàng thương mại thực hiện các quan hệ
TTQT cho toàn bộ nền kinh tế, giúp các đơn vị XNK hoàn tất hoạt động kinh
doanh của mình một cách thuận lợi và hạn chế rủi ro trong thanh toán XNK.
Tín dụng chứng từ (TDCT) là phương thức thanh toán chủ lực hiện nay
tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Trong những năm gần đây, thanh
toán tín dụng chứng từ đã đạt được những kết quả đáng kể, đặc biệt phí dịch
vụ thu từ TDCT chiếm tỷ trọng lớn trong kết quả hoạt động kinh doanh của
Ngân hàng. Tuy nhiên không ít những tranh chấp rủi ro phát sinh do không
am hiểu về thông lệ quốc tế một cách tường tận, do thực hiện không chính xác
một số công đoạn cụ thể có liên quan đến quy trình thanh toán, do trình độ, do
đạo đức của các chủ thể tham gia thương mại và TTQT, đã gây ra nhiều tổn
thất cho đất nước, cho hoạt động kinh doanh của các ngân hàng, các doanh
nghiệp XNK. Trách nhiệm này một phần thuộc về các ngân hàng thương mại.
Trong thời gian qua, bản thân Ngân hàng TMCP Ngoại thương, một đơn vị
dẫn đầu trong lĩnh vực TTQT, đã có rất nhiều cố gắng trong việc nghiên cứu
tìm giải pháp giúp hạn chế rủi ro trong thanh toán XNK, nhưng trên thực tế
những giải pháp này vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của ngân hàng, với
những rủi ro ngày càng phức tạp trong hoạt động TTQT đặc biệt là phương
thức thanh toán TDCT. Xuất phát từ những lý do trên “Giải pháp phòng
ngừa và hạn chế rủi ro toán tín dụng chứng từ đối với Sở giao dich Ngân
hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam” được chọn làm đề tài
nghiên cứu của khóa luận.
86 trang |
Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1694 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro toán tín dụng chứng từ đối với sở giao dịch nhtm cổ phần ngoại thương Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
…………..o0o…………..
LUẬN VĂN
GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN
CHẾ RỦI RO TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG
TỪ ĐỐI VỚI SỞ GIAO DỊCH NHTM CỔ
PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM
1
Phần mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Nền kinh tế của Việt Nam đang từng bước hòa nhập vào quá trình toàn
cầu hóa của nền kinh tế thế giới. Vai trò của thanh toán quốc tế (TTQT) nổi
lên như là chiếc cầu nối giữa kinh tế trong nước với thế giới bên ngoài. Trong
nền kinh tế thị trường, các ngân hàng thương mại thực hiện các quan hệ
TTQT cho toàn bộ nền kinh tế, giúp các đơn vị XNK hoàn tất hoạt động kinh
doanh của mình một cách thuận lợi và hạn chế rủi ro trong thanh toán XNK.
Tín dụng chứng từ (TDCT) là phương thức thanh toán chủ lực hiện nay
tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Trong những năm gần đây, thanh
toán tín dụng chứng từ đã đạt được những kết quả đáng kể, đặc biệt phí dịch
vụ thu từ TDCT chiếm tỷ trọng lớn trong kết quả hoạt động kinh doanh của
Ngân hàng. Tuy nhiên không ít những tranh chấp rủi ro phát sinh do không
am hiểu về thông lệ quốc tế một cách tường tận, do thực hiện không chính xác
một số công đoạn cụ thể có liên quan đến quy trình thanh toán, do trình độ, do
đạo đức của các chủ thể tham gia thương mại và TTQT,… đã gây ra nhiều tổn
thất cho đất nước, cho hoạt động kinh doanh của các ngân hàng, các doanh
nghiệp XNK. Trách nhiệm này một phần thuộc về các ngân hàng thương mại.
Trong thời gian qua, bản thân Ngân hàng TMCP Ngoại thương, một đơn vị
dẫn đầu trong lĩnh vực TTQT, đã có rất nhiều cố gắng trong việc nghiên cứu
tìm giải pháp giúp hạn chế rủi ro trong thanh toán XNK, nhưng trên thực tế
những giải pháp này vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của ngân hàng, với
những rủi ro ngày càng phức tạp trong hoạt động TTQT đặc biệt là phương
thức thanh toán TDCT. Xuất phát từ những lý do trên “Giải pháp phòng
ngừa và hạn chế rủi ro toán tín dụng chứng từ đối với Sở giao dich Ngân
hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam” được chọn làm đề tài
nghiên cứu của khóa luận.
2
2. Mục đích nghiên cứu:
- Khóa luận nhằm hệ thống hóa và làm sáng tỏ những rủi ro và những
nhân tố tác động đến rủi ro trong hoạt động TTQT theo phương thức TDCT
của ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam.
- Trên cơ sở phân tích thực trạng rủi ro trong TTQT theo phương thức
TDCT của ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam, khóa luận đề xuất ra
những giải pháp, kiến nghị nhằm hạn chế những rủi ro thanh toán L/C tại
Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam nói riêng và hệ thống NHTM nói
chung.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
- Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động TTQT theo phương thức TDCT và
những rủi ro trong quá trình thực hiện thanh toán.
- Phạm vi nghiên cứu: Rủi ro trong thanh toán L/C tại Ngân hàng
TMCP Ngoại thương Việt Nam.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Khóa luận sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, phân tích thống
kê, so sánh để luận giải các vấn đề liên quan và được minh họa bằng các
bảng, biểu, số liệu.
5. Kết cấu của khóa luận.
Ngoài phần mở đầu và kết luận, khóa luận gồm 3 chương.
Chương 1: Những vấn đề cơ bản về rủi ro thanh toán tín dụng chứng từ của
ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng rủi ro thanh toán tín dụng chứng từ tại Sở giao dịch
Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.
Chương 3: Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong thanh toán tín
dụng chứng từ đối với Sở giao dịch Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt
Nam.
3
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ RỦI RO THANH TOÁN TÍN
DỤNG CHỨNG TỪ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Những vấn đề lý luận về phương thức thanh toán tín dụng chứng từ
1.1.1. Khái niệm phương thức thanh toán tín dụng chứng từ
Theo điều 2 của UCP No.600, các quy tắc và thực hành thống nhất về
TDCT - UCP No.600, 2007, được Phòng thương mại quốc tế (ICC) soạn thảo
và ban hành nhằm áp dụng cho phương thức thanh toán TDCT dựa trên cơ sở
sửa đổi UCP No.500 (ban hành năm 1993):
TDCT là một sự thoả thuận bất kỳ, cho dù được gọi tên hay mô tả như
thế nào, thể hiện một cam kết chắc chắn và không huỷ ngang của ngân hàng
phát hành về việc thanh toán khi xuất trình phù hợp.
Thanh toán nghĩa là:
- Trả tiền ngay, nếu tín dụng có giá trị thanh toán ngay
- Cam kết trả chậm và trả tiền khi đến hạn nếu tín dụng có giá trị thanh
toán trả chậm
- Chấp nhận hối phiếu do người thụ hưởng ký phát và trả tiền hối phiếu
khi đến hạn, nếu tín dụng có giá trị thanh toán bằng chấp nhận”
Từ định nghĩa trên có thể thấy, TDCT thực chất là phương thức thanh
toán dựa trên cam kết thanh toán có điều kiện của ngân hàng. “Điều kiện” ở
đây chính là việc người xuất khẩu phải xuất trình được bộ chứng từ đầy đủ và
phù hợp với các quy định của thư tín dụng (L/C) cho NHPH thì mới được
thanh toán.
1.1.2. Ưu nhược điểm đối với các bên tham gia trong phương thức
thanh toán tín dụng chứng từ.
4
1.1.2.1 Đối với ngân hàng
a. Đối với ngân hàng phát hành
* Ưu điểm:
- NHPH thu phí từ phát hành L/C và các khoản phí khác liên quan đến
giao dịch L/C, các khoản thu nhập liên quan đến chuyển đổi tiền tệ.
- Trong việc cung cấp dịch vụ thanh toán giúp khách hàng phát triển
kinh doanh thì các hoạt động khác của NH cũng phát triển theo.
- Tăng cường mối quan hệ với các NH đại lý, làm tăng tiềm năng kinh
doanh đối ứng giữa các NH với nhau.
* Nhược điểm
- NHPH phải thực hiện thanh toán cho người thụ hưởng theo quy
định của L/C ngay cả trong trường hợp nhà NK chủ tâm không hoàn trả hoặc
không cá khả năng hoàn trả (phá sản).
- L/C không có xác nhận thì NHCĐ có thể yêu cầu NHPH chấp nhận
thanh toán cho người thụ hưởng mà chưa nhìn thấy bộ chứng từ, nên NHPH
sẽ gặp rủi ro nếu bộ chứng từ có sai sót mà vẫn thanh toán khi chưa có sự
nhất trí của nhà NK.
- NHPH chấp nhận thanh toán hối phiếu mà không có sự kiểm tra
một cách thích đáng bộ chứng từ, để bộ chứng từ có lỗi, nhà NK không chấp
nhận thanh toán thì không thể đòi tiền nhà NK.
- Nếu L/C yêu cầu chứng từ bảo hiểm thì trong hợp đồng mua bán
phải quy định điều kiện cơ sở giao hàng là CIF, CIP,…thì mọi rủi ro được
bảo hiểm, nếu L/C không yêu cầu chứng từ bảo hiểm thì NH phải chắc chắn
rằng người mở L/C đã mua bảo hiểm cho hàng hóa.
- L/C phải yêu cầu xuất trình giấy kiểm định của bên thứ ba. Khi L/C
quy định như vậy và giấy kiểm định được xuất trình phù hợp, hàm ý hàng hóa
5
đạt được tiêu chuẩn yêu cầu, nếu giấy kiểm định không được xuất trình, thì
NHPH được miễn trách và được từ chối trả tiền bởi vì chứng từ có sai sót.
- Nếu L/C quy định vận đơn hàng không, thì NHPH phải quyết định
xem có muốn ghi tên mình là người nhận hàng hay không, nếu NH muốn
kiểm soát hàng hóa thì L/C phải quy định người nhận hàng là NH phát hành.
- NH xem xét chứng từ chứ không phải xem xét hàng hóa, nhưng vì
hàng hóa có giá trị như là vật bảo đảm và mức độ rủi ro tùy thuộc vào ai là
người kiểm soát hàng hóa, việc sở hữu hàng hóa được chuyển nhượng bằng
cách chuyển giao chứng từ sở hữu hàng hóa. Nếu hàng hóa được chuyên chở
bằng đường biển và NHPH muốn duy trì việc kiểm soát hàng hóa thi NHPH
phải yêu cầu trọn bộ chứng từ vận đơn sạch, đã bốc hàng kên tàu, ký phát
theo lệnh, và ký hậu để trống.
b. Đối với ngân hàng thông báo/ chỉ định/ xác nhận.
* Ưu điểm
- Thu phí từ việc thông báo/ thanh toán/ xác nhận L/C và các khoản thu
nhập khác liên quan đến chuyển đổi tiền tệ.
- Thông qua việc cung cấp dịch vụ thông báo/thanh toán/chấp nhận
giúp khách hàng phát triển kinh doanh thì các hoạt động khác của NH cũng
phát triển theo.
- Tăng cường mối quan hệ với các NH đại lý, làm tăng tiềm năng kinh
doanh đối ứng giữa các ngân hàng với nhau.
* Nhược điểm
- Đối với NHTB: NHTB chịu trách nhiệm phải có sự “quan tâm hợp
lý” để đảm bảo rằng L/C là chân thật, bao gồm cả việc xác minh chữ ký, khóa
mã, mẫu điện trước khi gửi thông báo cho nhà XK, do đó, nếu kiểm tra không
chính xác và đưa ra những quyết định sai lầm thì NHTB phải chịu trách
nhiệm về sai phạm của mình.
6
- Đối với NHCĐ: Trừ khi là NHXN, NHCĐ không có một trách nhiệm
nào phải thanh toán cho người XK trước khi nhận được tiền từ NHPH, tuy
nhiên trong thực tế, trên cơ sở bộ chứng từ xuất trình, các NHCĐ thường ứng
trước cho nhà XK với điều kiện truy đòi (with recourse) để trợ giúp cho nhà
XK, do đó NH này phải chịu rủi ro tín dụng đối với NHPH hoặc nhà XK.
- Đối với NHXN:
+ Nếu bộ chứng từ là hoàn hảo thi NHXN phải trả tiền cho người XK
bất luận là có truy hoàn được tiền từ NHPH hay không, như vậy NHXN chịu
rủi ro tín dụng đối với NHPH cũng như rủi ro cơ chế của nước NHPH.
+ Nếu NHXN trả tiền hay chấp nhận thanh toán hối phiếu kỳ hạn mà
không có sự kiểm tra một cách thích đáng bộ chứng từ, để bộ chứng từ có lỗi,
NHPH không chấp nhận thì không thể đòi tiền NHPH
1.1.2.2 Đối với khách hàng
a. Đối với người làm đơn (nhà nhập khẩu)
* Ưu điểm:
- Được NHPH L/C đảm bảo, không phải trả tiền chừng nào chưa nhận
được bộ chứng từ nhập khẩu phù hợp.
- Tận dụng được tín dụng của NH, đó là điều thiết yếu trong kinh
doanh quốc tế bởi vì khoảng thời gian mở L/C cho đến khi thu được tiền bán
hàng là khá dài, theo từng giai đoạn nhập hàng, nếu được NH cho phép miễn
ký quỹ một phần hay toàn bộ giá trị L/C thì không khác gì NH đã cấp tín
dụng cho nhà NK. Do vậy nhà NK cũng có thể bảo toàn được vốn vì không
phải ứng trước tiền.
* Nhược điểm:
- Việc thanh toán của NH cho người thụ hưởng chỉ căn cứ vào bộ
chứng từ xuất trình mà không căn cứ vào việc kiểm tra hàng hóa, NH chỉ
kiểm tra tính chân thật “bề ngoài” của chứng từ mà không chịu trách nhiệm
7
về tính chất “bên trong” của chứng từ cũng như chất lượng và số lượng hàng
hóa, như vậy sẽ không có sự bảo đảm nào cho nhà NK rằng hàng hóa sẽ được
đảm bảo đúng như đơn đặt hàng, trong khi nhà NK vẫn phải hoàn trả đầy đủ
số tiền đã thanh toán cho NHPH.
- Những thay đổi trong hợp đồng ngoại thương giữa nhà XK và nhà
NK phải tiến hành thủ tục sửa đổi, bổ sung L/C làm kéo dài thời gian giao
dịch, tăng chi phí.
- NHXN hay một NHCĐ mà do người nhập khẩu chỉ định mắc sai
lầm trong thanh toán bộ chứng từ sai sót và đã ghi nợ NHPH thì NHPH có
quyền truy đòi số tiền đã bị ghi nợ, trong một số trường hơp, NH mắc sai lầm
do NHPH chỉ định thì người NK vẫn phải chấp nhận điều khoản hoàn trả cho
NHPH.
- Nhà NK chưa nhận được bộ chứng từ trong khi hàng đã cập cảng
nên chưa thể nhận hàng, nếu nhà NK cần hàng gấp thì phải trả một khoản phí
cho NH để được bảo lãnh nhận hàng. Nếu để hàng quá lâu thì có thể gây hư
hại cho hàng hóa hoặc nếu nhận hàng chậm thì có thể phải bồi thường cho
việc giữ tàu quá hạn.
- Nếu không quy định “bộ vận đơn đầy đủ ” thì một người khác có
thể lấy được hàng hóa khi chỉ cần xuất trình một phần của bộ vận đơn, trong
khi người trả tiền lại là người NK.
b. Đối với người thụ hưởng (nhà xuất khẩu):
* Ưu điểm:
- Được NHPH L/C (không phải nhà nhập khẩu) đảm bảo thanh toán
chắc chắn nếu xuất trình chứng từ xuất khẩu phù hợp. Không cần phải chờ
đến khi người nhập khẩu chấp nhận hàng hóa hay chấp nhận bộ chứng từ hay
là phụ thuộc vào tình trạng tài chính của người mua.
8
- Một L/C không hủy ngang có xác nhận sẽ đặt trách nhiệm thanh toán
không những cho NHPH mà còn cho NHXN, do đó, nó cung cấp sự an toàn
tốt nhất cho người XK.
- Nhà XK có thể có ưu thế trong việc lý kết hợp đồng ngoại thương qua
việc đồng ý để nhà NK trả chậm trên cơ sở NHPH chấp nhận thanh toán hối
phiếu kỳ hạn, nhà XK có thể mang hối phiếu đã chấp nhận đến bất cứ NH
nào để chiết khấu nhận tiền tức thời.
* Nhược điểm:
- Những thay đổi trong hợp đồng ngoại thương giữa nhà XK và nhà
NK phải tiến hành thủ tục sửa đổi, bổ sung L/C.
- Nếu nhà XK xuất trình bộ chứng từ không phù hợp với L/C thì mọi
khoản thanh toán/ chấp nhận có thể đều bị từ chối, và nhà XK phải tự xử lý
hàng hóa (dỡ hàng, lưu kho, tìm người mua mới,…) hoặc chịu các chi phí
như lưu tàu quá hạn, phí lưu kho, mua bảo hiểm cho hàng hóa… trong khi
chờ đợi động thái từ phía nhà NK.
- Trường hợp L/C không có xác nhận, nếu NHPH mất khả năng thanh
toán thì dù bộ chứng từ xuất trình là hoàn hảo thì nhà XK cũng không được
thanh toán, hoặc NH chấp nhận hối phiếu kỳ hạn bị phá sản trước khi hối
phiếu đến hạn thì hối phiếu cũng không được trả tiền.
- Nếu nhà XK nhận được một L/C trực tiếp từ NHPH (không gửi qua
NHTB) thì đó có thể là một L/C giả.
1.1.3. Khái niệm, bản chất, nội dung phân loại L/C
Khái niệm: Một cách tổng quát thì có thể xem “L/C là sự bảo lãnh
thanh toán có điều kiện bởi một NH cho người thụ hưởng khi người này xuất
trình được bộ chứng từ phù hợp với qui định của L/C”, hay nói cách khác,
L/C là cam kết thanh toán hoặc chấp nhận và thanh toán của NHPH đối với
chứng từ xuất trình phù hợp với quy định của L/C.
9
Bản chất L/C: là một bức thư do một NH viết ra theo yêu cầu của nhà
NK, cam kết trả cho nhà XK một số tiền nhất định, trong một thời hạn nhất
định với điều kiện là nhà XK phải thực hiện đúng và đầy đủ những điều
khoản quy định trong L/C.
Nội dung chủ yếu của L/C
Số hiệu riêng của L/C
Địa điểm phát hành L/C, là nơi mở L/C, nơi sẽ tham chiếu luật áp dụng
những tranh chấp về L/C
Ngày phát hành L/C là ngày NHPH chính thức thừa nhận sự cam kết
của nhà NK khi mở L/C, ngày bắt đầu tính thời hạn hiệu lực của L/C và cũng
là mốc để nhà xuất khẩu kiểm tra xem người NK có mở L/C đúng hạn như
quy định trong hợp đồng ngoại thương hay không.
Các ngân hàng: NHPH, NHXN, NHTB, NHĐCĐ…
Các cơ quan, tổ chức là người cung cấp các chứng từ liên quan như: Bộ
thương mại, phòng thương mại và công nghiệp, cơ quan hải quan, tổ chức
kiểm định hàng hóa, công ty bảo hiểm…
Số tiền của L/C được ghi bằng chữ và số, thống nhất với nhau và phải
có đơn vị tiền tệ rõ ràng.
Thời hạn hiệu lực của L/C: Là thời hạn mà NHPH cam kết trả tiền cho
nhà XK nếu nhà XK xuất trình bộ chứng từ trong thời hạn đó và phù hợp với
những điều quy định trong L/C, được tính từ ngày mở L/C (Date of Issue)
đến ngày hết hiệu lực của L/C (Expiry Date).
Thời hạn trả tiền của L/C: Liên quan đến việc trả tiền ngay hay trả
chậm được quy định trong hợp đồng ngoại thương. Thời hạn trả tiền ngay
phải nằm trong thời hạn hiệu lực của L/C. Nếu trả tiền có kỳ hạn, tức L/C trả
chậm (Usance / Deferred L/C) thì thời hạn trả tiền có thể nằm ngoài thời hạn
hiệu lực của L/C, nhưng điều quan trọng là những hối có kỳ hạn phải được
xuất trình để chấp nhận trong thời hạn hiệu lực của L/C.
10
Ngày giao hàng (Shipment Date): Căn cứ vào hợp đồng ngoại thương
và thời hạn hiệu lực của L/C.
Tên hàng, số lượng, trong lượng, giá cả, quy cách phẩm chất, bao bì,
ký mã hiệu.v.v.
Điều kiện cơ sở giao hàng, nơi gửi và giao hàng, cách vận chuyển và
giao hàng.v.v..
Bộ chứng từ mà nhà xuất khẩu phải xuất trình để chứng minh người
xuất khẩu đã hoàn thành nghĩa vụ giao hàng đúng như L/C đã quy định.
Sự cam kết trả tiền của NHPH ràng buộc trách nhiệm của NHPH phải
thanh toán tiền cho nhà XK nếu nhà XK xuất trình bộ chứng từ phù hợp với
những quy định của L/C.
Phân loại L/C.
Ta có các loại L/C theo các tiêu chí như sau:
a. Các loại L/C cơ bản:
- L/C có thể hủy ngang (Revocable L/C):
Là L/C mà người mở (nhà NK) có quyền đề nghị NHPH sửa đổi, bổ
sung, hoặc hủy bỏ bất cứ lúc nào mà không cần có cự chấp thuận và thông
báo trước của người thụ hưởng (nhà XK).
Tuy nhiên khi hàng hóa đã được giao, NH mới thông báo lệnh hủy bỏ
hoặc sửa đổi bổ sung thì lệnh này không có giá trị, nghĩa là khi đó NHPH L/C
vẫn phải thực hiện nghĩa vụ thanh toán như đã cam kết, coi như không có
việc hủy bỏ xảy ra.
- L/C không thể hủy ngang (Irrevocable L/C) :
Là L/C mà sau khi đã mở và nhà XK đã chấp nhận, thì NHPH không
được sửa đổi, bổ sung hay hủy bỏ trong thời hạn hiệu lực của L/C, trừ khi có
thỏa thuận khác của các bên tham gia.
11
Một L/C không ghi chữ “Irrevocable” thì vẫn được coi là không hủy
ngang.
Quyền lợi của người XK được đảm bảo hơn, do đó loại L/C này được
sử dụng phổ biến nhất hiện nay trong thanh toán quốc tế.
Nhưng một L/C không hủy ngang không có nghĩa là không thể hủy bỏ.
Trong thường hợp các bên cùng nhau đồng ý hủy bỏ L/C thì nó được công
nhận không còn giá trị thực hiện. Một L/C muốn được hủy bỏ phải được sự
đồng ý của tất cả các NH liên quan bằng văn bản/điện tín.
- L/C không hủy ngang có xác nhận (Confirmed Irrevocable L/C):
Là L/C không thể hủy bỏ theo yêu cầu của NHPH, một NH khác xác
nhận trả tiền cho L/C này. Trong thực tế NHXN thường là NHTB, nhưng
cũng có thể là NH khác theo yêu cầu của người XK.
Trách nhiệm trả tiền L/C của NHXN là giống như NHPH, do đó
NHPH phải trả phí xác nhận và thường là phải ký quỹ tại NHXN. Tỷ lệ ký
quỹ có khi lên tới 100% giá trị của L/C.
b. Các loại L/C đặc biệt.
- L/C chuyển nhượng (Transferable L/C):
- L/C giáp lưng( Back to Back L/C):
- L/C tuần hoàn (Revolving L/C):
- L/C dự phòng (Standby L/C)
- L/C đối ứng (Reciprocal L/C)
- L/C điều khoản đỏ ( Red clause L/C )
1.1.4. Quy trình nghiệp vụ của phương thức TDCT.
a. Trường hợp L/C thanh toán tại NHPH.
12
Sơ đồ 2.1 Sơ đồ quy trình thanh toán TDCT –
trường hợp L/C thanh toán tại NHPH
(3)
(6)
(7)
(9) (8) (2) (10) (7) (6) (4)
(1)
(5)
Bước 1: Hai bên mua bán ký kết hợp đồng ngoại thương với điều
khoản thanh toán theo phương thức L/C.
Bước 2: Trên cơ sở hợp HĐNT, nhà NK làm đơn gửi đến NH phục vụ
mình yêu cầu phát hành một L/C.
Bước 3: Căn cứ vào đơn xin mở L/C, nếu đồng ý, NHPH lập một L/C
và thông báo qua NH đại lý của mình ở nước người XK để thông báo về việc
phát hành L/C và chuyển L/C đến người XK cho người xuất khẩu hưởng.
Bước 4: Khi nhận được thông báo L/C, NHTB sẽ thông báo L/C cho
nhà XK
Bước 5: Nhà XK nếu chấp nhận L/C thì tiến hành giao hàng, nếu
không thì đề nghị người NK thông qua NHPH sửa đổi, bổ sung L/C cho phù
hợp với HĐNT.
Bước 6: Sau khi giao hàng, nhà XK lập bộ chứng từ theo yêu cầu của
L/C và xuất trình ( thông qua NHTB ) cho NHPH để thanh toán.
NHPH NHTB
Người mở
(Nhà NK)
Người hưởng
(Nhà XK)
13
Bước 7: NHPH sau khi kiểm tra BCT, nếu thấy phù hợp với L/C do
mình phát hành thì tiến hành thanh toán cho nhà XK; nếu thấy không phù hợp
thì từ chối thanh toán và gửi trả lại toàn bộ và nguyên vẹn BCT cho nhà XK.
Bước 8: NHPH đòi tiền nhà NK và chuyển bộ chứng từ cho nhà NK
sau khi đã nhận được tiền hoặc chấp nhận thanh toán.
Bước 9: Nhà NK kiểm tra BCT, nếu thấy phù hợp với L/C thì trả tiền
hoặc chấp nhận trả tiền, nếu thấy không phù hợp thì có quyền từ chối trả tiền.
(10) là sự cam kết nhận nợ trừu tượng và có điều kiện (hay nợ tiềm
năng)
b. Trường hợp L/C thanh toán tại NHTB:
Sơ đồ 2.2. Sơ đồ quy trình thanh toán TDCT trường hợp L/C thanh toán tại NHTB
(3)
(8)
(9)
(11) (10) (2) (7) (6) (4)
(1)
(5)
Các bước từ (1) - (5) giống như trường hợp thanh toán tại NHPH.
Bước 6: Sau khi giao hàng, nhà XK lập bộ chứng từ theo yêu cầu của
L/C và xuất trình cho NHTB để được thanh toán.
Bước 7: NHTB sau khi kiểm tra bộ chứng từ nếu thấy phù hợp với L/C
do mình thông báo thì tiến hành thanh toán tiền cho nhà XK; nếu thấy không
phù hợp thì từ chối thanh toán và gửi trả lại toàn bộ và nguyên vẹn BCT cho
nhà XK.
NHPH
NHTB
Người mở
(Nhà NK)
Người hưởng
(Nhà XK)
14
Bước 8: NHTB gửi BCT cho NHPH để được hoàn trả.
Bước 9: NHPH sau khi kiểm tra bộ chứng từ, nếu thấy phù hợp với
L/C do mình phát hành thì từ chối thanh toán và gửi trả lại toàn bộ và nguyên
vẹn BCT cho NHTB.
Bước 10: NHPH đòi tiền nhà NK và chuyển BCT cho người NK sau
khi đã được nhà NK trả tiền hoặc chấp nhận thanh toán.
Bước 11: Nhà NK kiểm tra BCT nếu thấy phù hợp với L/C thì trả tiền
hoăc chấp nhận trả tiền, nếu thấy không phù hợp thì có quyền từ chối trả tiền.
1.1.5 Các văn bản pháp lý có liên quan đến thanh toán TDCT
Các văn bản pháp lý này chính là cơ sở cho hoạt động thanh toán giữa
cá nước được nhanh chóng, thuận tiện và an toàn,