Luận văn Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty cổ phần VIWASEEN 6

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn: “Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty cổ phần VIWASEEN 6” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các số liệu được đưa ra trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày 19 tháng 11 năm 2013 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Cồ Thị Mai LỜI CẢM ƠN Trong quá trình nghiên cứu và làm luận văn thạc sĩ em đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình, sự động viên sâu sắc của nhiều cá nhân, cơ quan và nhà trường; em xin chân thành cảm ơn các cá nhân, cơ quan và nhà trường đã tạo điều kiện cho em hoàn thành luận văn này. Trước hết em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến Cô giáo PGS.TS. Ngô Thị Thanh Vân, người thầy đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ em trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Em xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Thủy lợi, Phòng Đào tạo đại học và Sau đại học, Ban chủ nhiệm Khoa Kinh tế và Quản lý cùng các thầy cô giáo khoa Kinh tế và Quản lý, Các anh, chị trong Công ty Cổ phần VIWASEEN 6, Lãnh đạo và các đồng nghiệp trong Công ty Cổ phần Nhà Việt đã động viên, tạo mọi điều kiện giúp đỡ em về mọi mặt trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn những người thân và bạn bè đã chia sẻ cùng em những khó khăn, động viên và giúp đỡ cho em nghiên cứu và hoàn thành đồ án này. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 19 tháng 11 năm 2013 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Cồ Thị Mai DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Tổng số lao động của Công ty trong những năm gần .............................. 31 Bảng 2.2. Bảng báo cáo tài chính trong 5 năm 2009-2013 ..................................... 32 Bảng 2.3. Tổng số vốn đầu tư từ năm 2009-20013 .................................................. 35 Bảng 2.4. Cơ cấu vốn đầu tư .................................................................................... 37 Bảng 2.5. Cán bộ quản lý và chuyên môn kỹ thuật ................................................. 39 Bảng 2.6. Cơ cấu công nhân kỹ thuật phân theo cấp bậc thợ .................................. 40 Bảng 2.7. Bảng số liệu năng lực nguồn nhân lực ..................................................... 40 Bảng 2.8. Thống kê thiết bị thi công ........................................................................ 42 Bảng 2.9. Tình hình thực hiện đầu tư phát triển năm 2009-2013 ............................ 49 DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1.1. Sơ đồ bộ máy tổ chức quản lý ................................................................... 27 Hình 2.1. Cơ cấu nguồn nhân lực của công ty .......................................................... 41 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 1. DN: Doanh nghiệp 2. XHCN: Xã hội chủ nghĩa 3. TBCN: Tư bản chủ nghĩa 4. WTO: Tổ chức thương mại thế giới 5. DNVVN: Doanh nghiệp vừa và nhỏ 6. DNNN: Doanh nghiệp nhà nước 7. TP: Thành phố 8. KCN: Khu công nghiệp 9. TCVN: Tiêu chuẩn Việt Nam 10. CN: Công nghiệp 11. HĐQT: Hội đồng quản trị 12. GDP: Tổng sản phẩm quốc nội 13. CPI: Chỉ số giá tiêu dùng MỤC LỤC CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP .......................................................................................... 1 1.1. CẠNH TRANH VÀ SỰ CẦN THIẾT NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP ............................................................................. 1 1.1.1. Khái niệm và phân loại cạnh tranh ................................................................... 1 1.1.1.1. Khái niệm cạnh tranh .................................................................................... 1 1.1.1.2. Phân loại cạnh tranh ...................................................................................... 3 1.1.2. Vai trò của cạnh tranh ...................................................................................... 6 1.1.3. Các công cụ cạnh tranh của doanh nghiệp ....................................................... 8 1.1.3.1. Cạnh tranh bằng chất lượng sản phẩm .......................................................... 8 1.1.3.2. Cạnh tranh bằng giá cả .................................................................................. 9 1.1.3.3. Cạnh tranh bằng sự khác biệt về sản phẩm, dịch vụ ................................... 10 1.1.3.4. Cạnh tranh bằng hệ thống phân phối .......................................................... 10 1.1.3.5. Cạnh tranh bằng chính sách marketing ....................................................... 11 1.1.4. Khái niệm và sự cần thiết nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp . 12 1.1.4.1. Khái niệm về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ................................. 12 1.1.4.2. Sự cần thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ............ 13 1.2. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP ................................................................................................................... 15 1.2.1. Thương hiệu và thị phần của doanh nghiệp ................................................... 15 1.2.1.1. Thương hiệu của doanh nghiệp ................................................................... 15 1.2.1.2. Thị phần ...................................................................................................... 15 1.2.2. Chi phí sản xuất .............................................................................................. 16 1.2.3. Tỷ suất lợi nhuận ............................................................................................ 16 1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP .................................................................................................... 17 1.3.1. Các nhân tố bên trong .................................................................................... 17 1.3.1.1. Năng lực về tài chính .................................................................................. 17 1.3.1.2. Nguồn nhân lực ........................................................................................... 18 1.3.1.3. Hoạt động marketing .................................................................................. 18 1.3.1.4. Trình độ công nghệ ..................................................................................... 18 1.3.2. Các nhân tố bên ngoài .................................................................................... 19 1.3.2.1. Các nhân tố môi trường vĩ mô .................................................................... 19 2.3.2. Các nhân tố môi trường vi mô ....................................................................... 20 1.4. MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC TRONG VIỆC NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CHO DOANH NGHIỆP ................... 21 KẾT LUẬN CHƯƠNG I ......................................................................................... 23 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VIWASEEN 6 ...................................................................................... 24 2.1. CÔNG TY CỔ PHẦN VIWASEEN 6 VÀ NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY ............................................ 24 2.1.1. Khái quát về công ty Cổ phần VIWASEEN 6 ............................................... 24 2.1.1.1. Vài nét về sự hình thành và phát triển của Công ty .................................... 24 2.1.1.2. Đặc điểm về lao động của Công ty ............................................................. 30 2.1.1.3. Đặc điểm về tài chính của Công ty Cổ phần VIWASEEN 6 ...................... 32 2.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của công ty cổ phần VIWASEEN 6 .......................................................................................................... 33 2.1.2.1. Vốn và nguồn vốn ....................................................................................... 33 2.1.2.2. Nguồn nhân lực .......................................................................................... 38 2.1.2.3. Trình độ công nghệ ..................................................................................... 41 2.1.3. Các nhân tố bên ngoài .................................................................................... 43 2.1.3.1. Tỷ suất kỳ vọng ........................................................................................... 43 2.1.3.2. Lãi suất ........................................................................................................ 44 2.1.3.3. Các đối thủ cạnh tranh................................................................................. 44 2.2. PHÂN TÍCH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VIWASEEN 6 .......................................................................................................... 45 2.2.1. Các công cụ cạnh tranh chủ yếu của công ty ................................................. 45 2.2.1.1. Chất lượng sản phẩm ................................................................................... 45 2.2.1.2. Giá cả .......................................................................................................... 47 2.2.1.3. Hệ thống phân phối ..................................................................................... 48 2.2.2. Những kết quả đã đạt được trong cạnh tranh của công ty cổ phần VIWASEEN 6 .......................................................................................................... 49 2.2.3. Đánh giá tổng quát về năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần VIWASEEN 6 ................................................................................................................................ 51 2.2.3.1. Những điểm mạnh trong năng lực cạnh tranh của công ty ......................... 51 2.2.3.2. Những hạn chế, nguyên nhân và vấn đề đặt ra ........................................... 52 KẾT LUẬN CHƯƠNG II ........................................................................................ 55 CHƯƠNG III: NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VIWASEEN 6 .................. 56 3.1. ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH VÀ NHU CẦU NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN VIWASEEN 6 .......................................................................................................... 56 3.1.1. Bối cảnh hiện nay và nhu cầu nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty ..... 56 3.1.2. Phương hướng hoạt động sản xuất kinh doanh và định hướng giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty ........................................................................ 61 3.2. PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ ĐIỂM MẠNH, YẾU, CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA CÔNG TY ........................................................................................... 63 3.2.1. Phương pháp phân tích .................................................................................. 63 3.2.2. Phương pháp mô hình SWOT ........................................................................ 66 3.3. NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CHO CÔNG TY CỔ PHẦN VIWASEEN 6 ........................................................... 70 3.3.1. Nâng cao năng lực tài chính ........................................................................... 70 3.3.2. Nâng cao chất lượng lao động ........................................................................ 74 3.3.3. Hoàn thiện bộ máy tổ chức quản lý và các bộ phận phòng ban ..................... 76 3.3.4. Nâng cao chất lượng sản phẩm ...................................................................... 79 3.3.5. Nâng cao uy tín và phát triển thương hiệu ..................................................... 81 3.3.6. Nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu ................................................ 82 KẾT LUẬN CHƯƠNG III....................................................................................... 86 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................................... 87 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 90 MỞ ĐẦU I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Trong quá trình hội nhập vào nền kinh tế thế giới, Việt Nam đang tích cực chuẩn bị hành trang cho mình để đón nhận những cơ hội và thách thức do mở cửa mang lại. Với việc thực hiện các cam kết song phương và đa phương, hướng tới gia nhập WTO, một nhân tố đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp cũng như sự phát triển của nền kinh tế, đó là nâng cao năng lực cạnh tranh bởi cạnh tranh là đặc trưng vốn có của kinh tế thị trường và trong điều kiện hội nhập thì cạnh tranh ngày càng trở nên gay gắt. Doanh nghiệp nào có sự chuẩn bị tốt về năng lực cạnh tranh sẽ nắm được quyền chủ động trên thị trường. Công ty Cổ phần VIWASEEN 6 là một công ty hoạt động trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp trong đó bao gồm sản xuất kinh doanh nước sinh hoạt, nước khoáng, vật liệu xây dựng, xây dựng cơ sở hạ tầng.., hội nhập WTO đặt ra những yêu cầu rất lớn về xây dựng cơ sở hạ tầng vật chất kỹ thuật, điều này mở ra cho công ty những cơ hội lớn, những thị trường lớn, song cũng chính vì điều này mà xuất hiện ngày càng nhiều các công ty muốn gia nhập thị trường này và còn những công ty nước ngoài với sự bình đẳng trong các chính sách của nhà nước và với năng lực tài chính mạnh mẽ cũng tham gia, làm cho miếng bánh thị phần bị chia nhỏ, sự canh tranh cũng vì thế mà trở nên khốc liệt hơn. Chính vì lý do đó công ty muốn tồn tại và phát triển thì phải luôn khẳng định được vị thế của mình trên thị trường và luôn chiến thắng trong các cuộc cạnh tranh đó.Vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh để phát triển đã trở thành mối quan tâm hàng đầu, là vấn đề rất cấp thiết của công ty. Trên tinh thần đó tác giả chọn vấn đề “Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần VIWASEEN 6” làm đề tài nghiên cứu của mình. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN VĂN - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần VIWASEEN 6. - Phạm vi nghiên cứu: Lĩnh vực hoạt động của Công ty khá rộng gồm sản xuất kinh doanh nước sinh hoạt, nước khoáng, vật liệu xây dựng, thiết bị và phụ tùng chuyên ngành cấp thoát nước, xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng... Trong phạm vi đề tài này, luận văn đi sâu nghiên cứu lĩnh vực kinh doanh chủ yếu của Công ty sản xuất kinh doanh nước sạch, nước khoáng, vật liệu xây dựng, thiết bị và phụ tùng chuyên ngành cấp thoát nước, thi công các công trình cơ sở hạ tầng. Luận văn chỉ giới hạn nghiên cứu những giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần VIWASEEN 6. III. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI - Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty từ đó rút ra những điểm mạnh, điểm yếu của công ty. - Phân tích môi trường kinh doanh, các chính sách kinh tế của nhà nước để tìm ra những cơ hội và thách thức đối với công ty. - Đề ra định hướng và các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty. IV. CÁCH TIẾP CẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI Các phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp phân tích - Phương pháp mô hình - Phương pháp thống kê: Thu thập, tổng hợp số liệu. - Phương pháp khảo sát: làm rõ những vướng mắc, tồn tại trong công ty V. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI Tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp nói chung và của công ty Cổ phần VIWASEEN 6 nói riêng là vấn đề được quốc gia đặt lên hàng đầu khi nền kinh tế ngày càng bị ảnh hưởng sâu sắc bởi tiến trình hội nhập, tăng khả năng cạnh tranh là con đường dẫn tới thành công của bất kỳ doanh nghiệp nào. Chính vì vậy đề tài “ Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần VIWASEEN 6” được thực hiện là có ý nghĩa khoa học và thực tiễn cao. VI. KẾT QUẢ DỰ KIẾN ĐẠT ĐƯỢC  Về lý luận: Khái quát những vấn đề lý luận cơ bản về cạnh tranh trong kinh tế thị trường và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó chỉ ra cách thức vận dụng các lý luận về cạnh tranh để nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.  Về thực tiễn: - Khái quát một số bài học kinh nghiệm về nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp từ đó chỉ ra những vấn đề cần quan tâm khi xây dựng chiến lược cạnh tranh cho doanh nghiệp. - Trên cơ sở phân tích thực trạng, luận văn cho thấy một bức tranh toàn cảnh về năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần VIWASEEN 6, điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân của thực trạng đó. Từ đó thấy được cơ hội và thách thức của công ty - Phân tích mô hình từ đó đề xuất một số biện pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho công ty. VII. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN VĂN Để đạt được mục tiêu đề ra, đề tài dự kiến thực hiện các nội dung nghiên cứu sau đây: Chương I: Những vấn đề cơ bản về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Chương II : Thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty Cổ phần VIWASEEN 6 Chương III: Những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần VIWASEEN 6 1 CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP 1.1. CẠNH TRANH VÀ SỰ CẦN THIẾT NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP 1.1.1. Khái niệm và phân loại cạnh tranh 1.1.1.1. Khái niệm cạnh tranh Trong quá trình tồn tại và phát triển của mỗi sự vật, hiện tượng đều chứa đựng mối quan hệ biện chứng, chúng tác động qua lại lẫn nhau, làm nền tảng cho sự phát triển của nhau, đồng thời cũng phủ định, đấu tranh loại trừ lẫn nhau để đảm bảo cho sự tồn tại của bản thân. Quá trình đó đòi hỏi mỗi sự vật hiện tượng đều phải tự bảo vệ và hoàn thiện chính mình. Vì thế khái niệm cạnh tranh tồn tại trong quá trình đó. Cùng với sự phát triển của lịch sử kinh tế, nó đã được khám phá, duy trì và phát triển thành lý luận. Trong giai đoạn phát triển nền kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập sâu vào nền kinh tế khu vực và thế giới, hầu hết tất cả các Quốc gia đều thừa nhận trong mọi hoạt động đều phải có cạnh tranh, cạnh tranh không những là môi trường, động lực của sự phát triển nói chung, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, tăng hiệu quả của các doanh nghiệp nói riêng mà còn là yếu tố quan trọng làm lành mạnh hóa các quan hệ xã hội khi Nhà nước đảm bảo sự bình đẳng trước pháp luật của chủ thể thuộc mọi thành phần kinh tế. Nhu cầu của con người luôn luôn thay đổi và ngày càng nâng cao hơn cả về số lượng và chất lượng, trong khi các yếu tố để thõa mãn nhu cấu đó trong thế gới khách quan không phải là vô hạn, là vĩnh cữu mà là hữu hạn, thậm chí đang dần bị thu hẹp. Để có thể tồn tại và phát triển, phải cạnh tranh và chỉ cạnh tranh. Vậy cạnh tranh là gì? Khái niệm cạnh tranh không phải là một khái niệm mới mẻ mà từ rất lâu đã được học giả của nhiều trường phái kinh tế khác nhau quan tâm. Người đầu tiên đưa ra lý thuyết tương đối hoàn chỉnh về cạnh tranh là Adam Smith, một nhà kinh tế học thuộc trường phái kinh tế học tư sản cổ điển. Adam Smith chủ trương “tự do cạnh 2 tranh” dựa trên ý tưởng về vai trò của “bàn tay vô hình” qua sự điều chỉnh biến động của giá cả thị trường và được thể hiện rõ nét qua mô hình cạnh tranh hoàn hảo. Vào những thập niên 20, 30 của thế kỷ XX, khi các nhà kinh tế nhận ra rằng, không thể tồn tại các nhân tố của cạnh tranh hoàn hảo trên thực tế và lý thuyết “cạnh tranh không hoàn hảo”, “cạnh tranh có tính độc quyền” ra đời. Tới đầu những năm 1940, lý thuyết “cạnh tranh hiệu quả” đã được xây dựng trên luận điểm nổi tiếng của nhà kinh tế học Mỹ, John Maurise Clack. Cơ sở của luận điểm này là: người ta có thể sửa chữa khuyết tật của những nhân tố không hoàn hảo khác. Lý thuyết cạnh tranh này của J.M.Clack, được xây dựng trên một số luận điểm của Schumpeter – nhà kinh tế học người Áo: Cạnh tranh bằng sản phẩm mới, bằng kỹ thuậ