Luận văn Xây dựng kế hoạch phát triển quy mô Giáo dục trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010

Bộ GIáO DụC Vμ ĐμO TạO TR−ờng đại học s− phạm TP Hồ chí minh Lê Bình Nguyên xây dựng kế hoạch phát triển quy mô Giáo dục trung học phổ thông tỉnh sóc trăng đến năm 2010 Chuyên ngμnh: Quản lý Giáo dục Mã số: 60 14 05 Luận văn thạc sĩ giáo dục học Ng−ời h−ớng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Tuấn Lộ Thμnh phố Hồ Chí Minh - 2007 Lời cảm ơn Luận văn nμy lμ kết quả của quá trình học tập tại Tr−ờng Đại học s− phạm Thμnh phố Hồ Chí Minh cùng với kinh nghiệm bản thân trong quá trình công tác tại Sở Giáo dục-Đμo tạo tỉnh Sóc Trăng. Tác giả xin chân thμnh cảm ơn Phòng Khoa học công nghệ-Sau đại học, Khoa Tâm lý-Giáo dục Tr−ờng Đại học s− phạm Thμnh phố Hồ Chí Minh, xin cảm ơn Quí Thầy-Cô đã trực tiếp giảng dạy vμ giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập tại tr−ờng. Tác giả xin bμy tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám đốc, các Phòng, Ban; các anh, em Phòng Kế hoạch-Tμi chính Sở Giáo dục - Đμo tạo tỉnh Sóc Trăng đã tận tình giúp đỡ vμ tạo điều kiện cho tác giả hoμn thμnh luận văn nμy. Đặc biệt, tác giả xin bμy tỏ lòng biết ơn chân thμnh vμ sâu sắc đến Thầy PGS.TS Trần Tuấn Lộ đã tận tình h−ớng dẫn tác giả nghiên cứu đề tμi vμ hoμn chỉnh luận văn. Để hoμn thμnh luận văn, mặc dù tác giả đã rất cố gắng, nh−ng vì trình độ nghiên cứu khoa học có giới hạn vμ khả năng lý luận khoa học còn hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận đ−ợc ý kiến đóng góp của Hội đồng khoa học, của quí Thầy-Cô vμ các bạn đồng nghiệp. TP Hồ Chí Minh, tháng 01 năm 2007 Tác giả luận văn MụC LụC Trang phụ bìa trang Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các bản đồ, biểu đồ, sơ đồ mở đầu ...................................................................................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tμi............................................................................................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................................................................... 1 3. Khách thể vμ đối t−ợng nghiên cứu................................................................................................................. 2 4. Giả thuyết nghiên cứu................................................................................................................................................... 2 5. Các nhiệm vụ nghiên cứu.......................................................................................................................................... 2 6. Giới hạn đề tμi...................................................................................................................................................................... 3 7. Cơ sở ph−ơng pháp luận vμ ph−ơng pháp nghiên cứu..................................................................... 4 8. Cấu trúc luận văn............................................................................................................................................................... 6 Ch−ơng1: Cơ sở lý luận của việc xây dựng kế hoạch phát triển quy mô Giáo Dục Trung Học Phổ Thông tỉnh Sóc Trăng từ năm học 2007-2008 đến năm học 2010-2011 7 1.1. Tóm l−ợc về lịch sử nghiên cứu những vấn đề có liên quan tới đề tμi............... 7 1.2. Một số khái niệm đ−ợc dùng trong luận văn............................................................................. 9 1.3. Các căn cứ của việc xây dựng kế hoạch phát triển quy mô giáo dục trung học phổ thông trên địa bμn một tỉnh...................................................................................................... 14 1.4. Vai trò dự báo trong nghiên cứu xây dựng kế hoạch phát triển giáo dục......... Ch−ơng 2: Vμi nét về tỉnh Sóc Trăng vμ thực trạng phát triển quy mô giáo dục Trung Học Phổ Thông tỉnh nμy giai đoạn 2001-2005, vμ đến nay (năm học 2006-2007) 19 31 2.1. Vμi nét về tỉnh Sóc Trăng............................................................................................................................... 31 2.2. Thực trạng phát triển quy mô giáo dục trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2001-2005 vμ hiện nay (năm học 2006-2007)................................................. 40 2.3. Thực trạng đ−ờng vμ ph−ơng tiện giao thông phục vụ cho sự đi học vμ đi dạy của học sinh vμ giáo viên trung học phổ thông trên toμn tỉnh......................... 56 2.4. Đánh giá chung về việc phát triển quy mô giáo dục trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng trong giai đoạn từ năm học 2006-2007 trở về tr−ớc.................... 57 Ch−ơng 3: Kế hoạch phát triển quy mô giáo dục trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng từ năm học 2007-2008 đến năm học 2010-2011 trên một số mặt quan trọng nhất vμ những điều kiện bảo đảm tính khả thi của kế hoạch 60 3.1. Kế hoạch phát triển số l−ợng học sinh trung học phổ thông trong kỳ kế hoạch (từ năm 2007 đến năm 2010).................................................................................................... 60 3.2. Kế hoạch phát triển quy mô đội ngũ giáo viên vμ đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010............................... 3.3. Kế hoạch phát triển quy mô cơ sở vật chất, thiết bị kỹ thuật vμ tμi chính cho giáo dục trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010........................... 69 75 3.4. Kế hoạch tμi chính cho giáo dục trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010...................................................................................................................................................................... 79 3.5. Kế hoạch phát triển số l−ợng vμ mạng l−ới tr−ờng, lớp trung học phổ thông trên địa bμn tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010................................................................... 84 3.6. Những giải pháp thực hiện nhằm bảo đảm tính khả thi của kế hoạch phát triển quy mô giáo dục trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010... 89 3.7. Trắc nghiệm, phỏng vấn về tính khả thi của kế hoạch phát triển quy mô giáo dục trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010...................................... KếT LUậN Vμ KIếN NGHị 98 100 Tμi liệu tham khảo 105 Phụ lục 108 DANH MụC CáC Ký HIệU, CáC Từ VIếT TắT trong luận văn Các ký hiệu - Tác động 1 chiều : - Tác động qua lại : Các từ viết tắt - CBQL : Cán bộ quản lí - CBQLGD : Cán bộ quản lí giáo dục - CĐ : Cao đẳng - CĐSP : Cao đẳng s− phạm - CSVC : Cơ sở vật chất - ĐBSCL : Đồng bằng sông Cửu Long - ĐH : Đại học - ĐHSP : Đại học s− phạm - GD : Giáo dục - GD-ĐT : Giáo dục-Đμo tạo - GD&ĐT : Giáo dục vμ Đμo tạo - GDP : Tổng sản phẩm quốc nội - GV : Giáo viên - HĐND : Hội đồng nhân dân - HS : Học sinh - KT : Kinh tế - KT-XH : Kinh tế-Xã hội - LL, LB, BH : Lên lớp, l−u ban, bỏ học - NS : Ngân sách - NSNN : Ngân sách Nhμ n−ớc - QL : Quản lí - QLGD : Quản lí giáo dục - THCN : Trung học chuyên nghiệp - THCS : Trung học cơ sở - THPT : Trung học phổ thông - TW : Trung −ơng - UBND : ủy ban nhân dân - XH : Xã hội - XHHGD : Xã hội hóa giáo dục Danh mục Các bảng Trang Bảng 2.1.2.3 : Thu, chi ngân sách tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2001- 2005...................................................................................... 36 Bảng 2.2.3 : Thực trạng văn hoá vμ các vấn đề XH giai đoạn 2001- 2005...................................................................................... 40 Bảng 2.2.1.1: Thống kê học sinh THPT giai đoạn 2001-2006 ............... 41 Bảng 2.2.1.2: Phân tích tỷ lệ HS lớp 9 chuyển cấp vμ HS THPT đi học so với độ tuổi 15-17 giai đoạn 2001-2006 .................... 41 Bảng 2.2.2.1 : Thống kê tr−ờng/ lớp/ HS/ phòng học THPT năm học 2006-2007 .......................................................................... 42 Bảng 2.2.2.2(1): Thống kê phòng học THPT giai đoạn 2001-2006 ....... 43 Bảng 2.2.2.2(2): Thống kê thiết bị-kỹ thuật phục vụ việc dạy-học của GD THPT giai đoạn 2001-2005........................................... 44 Bảng 2.2.3.1(1): NSNN chi cho sự nghiệp GD tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2001-2005 .................................................................. 45 Bảng 2.2.3.1(2): Chi bình quân trên đầu học sinh THPT........................ 46 Bảng 2.2.3.1(3): Vốn xây mới vμ vốn sửa chữa phòng học THPT giai đoạn 2001-2005 .................................................................. 46 Bảng 2.2.3.1(4): Vốn trang bị, mua sắm thiết bị, sách,... cho GD THPT giai đoạn 2001-2005 ................................................. 46 Bảng 2.2.4.1 : Thống kê tình hình GVTHPT giai đoạn 2001-2005 ......... 49 Bảng 2.2.4.2: Thống kê phòng học THPT giai đoạn 2006-2007 ............ 49 Bảng 2.1.5.2: Thống kê tình hình đội ngũ CBQLGD THPT từ Sở đến tr−ờng t−ơng ứng với từng cấp QL từ năm học 2001- 2002 đến năm học 2006-2007 ............................................. 52 Bảng 2.2.6.1(1): Thống kê tr−ờng/ lớp THPT giai đoạn 2001-2006 ...... 54 Bảng 2.2.6.1(2): Thống kê mạng l−ới tr−ờng/lớp THPT năm học 2006-2007 (theo đơn vị huyện/thị) ...................................... 55 Bảng 3.1.1.1: Dự báo dân số các nhóm tuổi theo cấp học ..................... 60 Bảng 3.1.1.2 : Một số chỉ tiêu phát triển GD-ĐT cả n−ớc đến năm 2010 .................................................................................... 61 Bảng 3.1.2: Thống kê dự báo phát triển số l−ợng học sinh THPT đến năm 2010 ............................................................................ 62 Bảng 3.1.3.2(a1): Thống kê HS THPT vμ tỷ lệ HS đang đi học so với dân số trong độ tuổi từ năm 2001 đến năm 2006 theo ph−ơng pháp hμm xu thế ..................................................... 63 Bảng 3.1.3.2(a2): Dự báo quy mô học sinh THPT đến 2010 theo ph−ơng pháp hμm xu thế ..................................................... 64 Bảng 3.1.3.2(b2): Dự báo số l−ợng học sinh THPT đến 2010 theo ph−ơng pháp sơ đồ luồng ..................................................... 66 Bảng 3.1.3.2(c): Dự báo HSTHPT đến năm 2010 theo Nghị quyết Tỉnh ủy ................................................................................ 67 Bảng 3.1.3.2(d): Thống kê kết quả theo ph−ơng án hỏi ý kiến chuyên gia theo các ph−ơng án chọn về dự báo HSTHPT đến năm 2010 ............................................................................. 67 Bảng 3.2.1: Thống kê GV THPT tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010 ........... 69 Bảng 3.2.1.1: Kế hoạch dạy học ở tr−ờng THPT phân ban (số tiết/ tuần) .................................................................................... 70 Bảng 3.2.1.2: Nhu cầu GV THPT theo môn học đến năm 2010 ............ 71 Bảng 3.2.2.1 : Thống kê đội ngũ CBQL Sở GD-ĐT đến năm 2010 ........ 72 Bảng 3.2.2.2 : Thống kê đội ngũ CBQL các tr−ờng THPT đến năm 2010 ..................................................................................... 73 Bảng 3.2.2.4: Thống kê kết quả sau trắc nghiệm, phỏng vấn về dự báo nhu cầu đội ngũ CBQL, GV đến năm 2010 ................. 75 Bảng 3.3.1.1: Thống kê quy mô cơ sở vật chất THPT dự kiến giai đoạn 2007-2010 ................................................................. 76 Bảng 3.3.1.2 : Kế hoạch phát triển sách vμ thiết bị kỹ thuật THPT giai đoạn 2007-2010 ......................................................... 77 Bảng 3.3.3: Thống kê kết quả sau trắc nghiệm, phỏng vấn về dự báo nhu cầu CSVC vμ thiết bị kỹ thuật THPT đến năm 2010 ... 79 Bảng 3.4.1: Dự báo nhu cầu chi th−ờng xuyên NSNN cho GD THPT đến năm 2010 ...................................................................... 79 Bảng 3.4.2: Dự báo nhu cầu chi cơ sở vật chất cho GD THPT đến năm 2010 ............................................................................. 80 Bảng 3.4.3: Dự báo nhu cầu chi thiết bị kỹ thuật cho GD THPT đến năm 2010 ............................................................................. 81 Bảng 3.4.5: Thống kê kết quả sau trắc nghiệm, phỏng vấn về dự báo nhu cầu nhu cầu kinh phí đến năm 2010 ............................. 83 Bảng 3.5.3.1: Kế hoạch phát triển mạng l−ới tr−ờng THPT tỉnh Sóc Trăng .................................................................................. 86 Bảng 3.5.3.3: Thống kê kết quả sau trắc nghiệm, phỏng vấn về dự báo kế hoạch phát triển mạng l−ới tr−ờng THPT đến năm 2010...................................................................................... 88 Bảng 3.7: Thống kê kết quả sau trắc nghiệm, phỏng vấn về những giải pháp thực hiện nhằm bảo đảm tính khả thi của kế hoạch phát triển quy mô GD THPT tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010 ............................................................................. 99 Danh mục Các bản đồ, Sơ đồ, biểu đồ Trang Bản đồ liên hệ vùng khu vực Nam bộ .............................................................Phụ lục Bản đồ định h−ớng giao thông đ−ờng bộ Sóc Trăng đến năm 2010 ......................................................................................................................................Phụ lục Bản đồ định h−ớng giao thông đ−ờng thủy Sóc Trăng đến năm 2010.......................................................................................................................................Phụ lục Bản đồ hμnh chính tỉnh Sóc Trăng .....................................................................Phụ lục Bản đồ mạng l−ới tr−ờng THPT năm học 2006-2007 ........................................55 Bản đồ mạng l−ới tr−ờng THPT tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010....................87 Sơ đồ 3.1.3.2 (b1): Ph−ơng pháp sơ đồ luồng để dự báo số l−ợng HS THPT.................................................................................... 65 Biểu đồ 2.1.2.1: GDP bình quân đầu ng−ời tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2001-2005 ............................................................................ 33 Biểu đồ 2.2.2.1(a): Cơ cấu KT tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2001-2005...... 34 Biểu đồ 2.2.2.1(b): Biểu đồ chuyển dịch cơ cấu kinh tế qua 5 năm ....... 35 Biểu đồ 2.2.1.1: Xu thế phát triển quy mô học sinh THPT giai đoạn 2001-2006 ............................................................................ 41 Biểu đồ 2.2.3.1(1): Đ−ờng biểu diễn chi cho sự nghiệp GD tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2001-2005 ................................................. 45 Biểu đồ 2.2.6.1(1): Xu thế phát triển tr−ờng/ lớp THPT giai đoạn 2001-2006 ........................................................................... 54 Biểu đồ 3.1.3.2(a2): Quy mô học sinh THPT đến 2010 theo ph−ơng pháp hμm xu thế .................................................................. 64 Biểu đồ 3.1.3.2(b2): Xu thế phát triển số l−ợng học sinh THPT đến 2010 theo ph−ơng pháp sơ đồ luồng .................................... 66 Biểu đồ 3.2.1: Nhu cầu GV THPT tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010 ......... 69 Biểu đồ 3.4.1: Xu thế chi th−ờng xuyên NSNN cho GD THPT đến năm 2010 ............................................................................. 80 Biểu đồ 3.4.2: Xu thế chi cơ sở vật chất cho GD THPT đến năm 2010 .............................................................................................. 81 1 Mở đầu 1. Lý DO CHọN Đề TμI 1.1. Phát triển GD nói chung vμ phát triển quy mô GD nói riêng một cách có kế hoạch phù hợp với những điều kiện vμ những yêu cầu của sự phát triển KT- XH trong từng giai đoạn, vμ lμ một nhiệm vụ th−ờng xuyên của các cấp QLGD; 1.2. Bản thân tác giả của luận văn nμy, đang lμ một cán bộ phụ trách việc nghiên cứu vμ tham m−u cho Ban giám đốc Sở GD-ĐT về kế hoạch phát triển giáo dục của tỉnh nhμ. Tôi muốn việc nghiên cứu một đề tμi (luận văn) để viết vμ bảo vệ tốt nghiệp phải lμ sự kết hợp giữa sự tập luyện, ứng dụng lý luận khoa học QLGD vμ ph−ơng pháp nghiên cứu khoa học về các đề tμi QLGD với sự phục vụ thiết thực vμ kịp thời cho việc xây dựng kế hoạch phát triển GD ở tỉnh Sóc Trăng mμ bản thân có trách nhiệm. 1.3. Việc xây dựng kế hoạch phát triển quy mô GD THPT tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010, sẽ góp phần điều chỉnh, bổ sung cho kế hoạch phát triển GD của tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2006-2010; 1.4. Việc xây dựng kế hoạch nμy, không chỉ phục vụ cho sự phát triển của ngμnh GD mμ còn góp phần vμo việc thực hiện mục tiêu văn hóa, khoa học vμ GD của kế hoạch phát triển KT-XH nói chung của tỉnh Sóc Trăng giai đoạn 2007-2010 với nhu cầu hội nhập khi Việt Nam đã gia nhập Tổ chức th−ơng mại thế giới (WTO). 2. MụC ĐíCH NGHIÊN CứU 2.1. Thấy đ−ợc, đánh giá đ−ợc thực trạng vμ nguyên nhân của sự phát triển quy mô GD THPT tỉnh Sóc Trăng giai đoạn từ 2001 đến nay (năm học 2006- 2007); 2 2.2. Xây dựng đ−ợc một bản kế hoạch phát triển quy mô GD THPT tỉnh Sóc Trăng từ năm học 2007-2008 đến năm học 2010-2011 (kết thúc kế hoạch 5 năm 2006-2010). 3. KHáCH THể Vμ ĐốI TƯợNG NGHIÊN CứU 3.1. Khách thể nghiên cứu Thực trạng GD THPT tỉnh Sóc Trăng vμ một số lĩnh vực KT-XH của tỉnh Sóc Trăng có liên quan. 3.2. Đối t−ợng nghiên cứu Sự phát triển quy mô GD THPT tỉnh Sóc Trăng từ năm học 2001-2002 đến nay (năm học 2006-2007) vμ kế hoạch phát triển quy mô của cấp học nμy từ nay đến năm học 2010-2011. 4. GIả THUYếT NGHIÊN CứU Nếu thấy đ−ợc thực trạng vμ nguyên nhân của thực trạng phát triển quy mô GD THPT từ năm học 2001-2002 đến nay so với kế hoạch đã đề ra vμ nếu dự báo đ−ợc những điều kiện của sự phát triển GD vμ phát triển KT-XH vμ hiện nay vμ sắp tới, ... thì sẽ xây dựng đ−ợc một kế hoạch phát triển quy mô GD THPT đáp ứng đ−ợc những yêu cầu của sự nâng cao hơn nữa chất l−ợng GD THPT vμ của sự phát triển KT-XH từ nay đến năm 2010. 5. CáC NHIệM Vụ NGHIÊN CứU Bổ sung, phân tích, đánh giá hiện trạng phát triển GD-ĐT đặc biệt lμ GD THPT tỉnh Sóc Trăng những năm qua; rμ soát, đối chiếu với các mục tiêu đã đ−ợc xác định trong kế hoạch phát triển GD-ĐT đến năm 2010 của quốc gia cũng nh− 3 hoμn cảnh thực tế địa ph−ơng vμ khả năng phấn đấu của ngμnh GD tỉnh Sóc Trăng trong những năm vừa qua vμ sắp tới để xác định các quan điểm, mục tiêu, các b−ớc đi thích hợp cho việc phát triển quy mô GD THPT tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010 một cách khoa học, vμ mang tính khả thi, bảo đảm mục tiêu, định h−ớng phát triển kế hoạch đề ra phù hợp với xuất phát điểm, tiềm năng nội lực vμ các nhân tố mới xuất hiện tác động đến tình hình phát triển KT-XH của tỉnh đến năm 2010. Cụ thể nh− sau: 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận của việc xây dựng vμ thực hiện kế hoạch phát triển quy mô GD phổ thông nói chung vμ GD THPT nói riêng trên địa bμn một tỉnh; 5.2. Đánh giá thực trạng vμ xác định nguyên nhân của thực trạng xây dựng vμ thực hiện kế hoạch phát triển quy mô GD THPT ở tỉnh Sóc Trăng trong những năm qua (từ năm 2001 đến năm 2005) vμ hiện nay; 5.3. Xây dựng kế hoạch phát triển quy mô GD THPT tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010 vμ đề xuất các biện pháp để thực hiện kế hoạch. 6. giới hạn đề tμi Trong phạm vi đề tμi nμy, tác giả chỉ tập trung vμo nghiên cứu xây dựng kế hoạch phát triển quy mô GD THPT (kể cả GD THPT ngoμi công lập) tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010, với trọng tâm lμ dự báo kế hoạch phát triển số l−ợng HS, số l−ợng GV, CBQL, mạng l−ới tr−ờng lớp thuộc bậc học nμy vμ một số điều kiện khác đảm bảo thực hiện kế hoạch nh− tμi chính, CSVC - kỹ thuật v.v.. Từ đó đề ra các giải pháp xây dựng kế hoạch phát triển quy mô GD THPT tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010, trong đó lấy THCS lμm cơ sở của đầu vμo, vμ lấy GD THCN, GD ĐH lμm dự báo cho đầu ra của THPT. Khi nói về “quy mô”, tác giả chỉ đi sâu vμo mặt số l−ợng chứ không bμn sâu về chất l−ợng. 4 7. Cơ sở ph−ơng pháp luận vμ ph−ơng pháp NGHIÊN CứU 7.1. Cơ