Nghiên cứu thị trường dịch vụ phát triển kinh doanh tại 1200 doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng, Đồng Nai

DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh ë ViÖt Nam Nghiªn cøu ThÞ tr−êng DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh t¹i 1.200 Doanh nghiÖp Nhá vµ Võa t¹i Hµ Néi, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng, H¶i Phßng, §ång Nai vµ B×nh D−¬ng Th¸ng ChÝn 2001 – Th¸ng N¨m 2002 Hµ Néi/ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, th¸ng S¸u 2002 DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh (DVPTKD) ë ViÖt Nam DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh ë ViÖt Nam Nghiªn cøu ThÞ tr−êng DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh t¹i 1.200 Doanh nghiÖp Võa vµ Nhá t¹i Hµ Néi, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng, H¶i Phßng, §ång Nai vµ B×nh D−¬ng Th¸ng ChÝn 2001 – Th¸ng N¨m 2002 Biªn so¹n: Alexandra Overy Miehlbradt Thùc hiÖn kh¶o s¸t: InvestConsult Group, ViÖt Nam Tæ chøc tµi trî: Dù ¸n Ph¸t triÓn Doanh nghiÖp Võa vµ Nhá cña Tæ chøc Hîp t¸c Kü thuËt §øc (GTZ), ViÖt Nam vµ Ch−¬ng tr×nh Xóc tiÕn Doanh nghiÖp Võa vµ Nhá Swisscontact, ViÖt Nam Ngµy: Th¸ng 6 n¨m 2002 GTZ VCCI Swisscontact DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh (DVPTKD) ë ViÖt Nam Lêi Giíi thiÖu Khu vùc kinh tÕ t− nh©n t¹i ViÖt Nam trong ®ã phÇn lín bao gåm c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa (DNNVV) ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng ®èi víi viÖc duy tr× tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao mµ ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc trong thËp niªn võa qua. §¶ng Céng s¶n vµ ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· nhiÒu lÇn kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña c¸c DNNVV trong c¸c chiÕn l−îc ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ vÒ ph−¬ng diÖn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Trong nh÷ng n¨m võa qua ®· cã mét lo¹t biÖn ph¸p c¶i c¸ch mang l¹i kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ nh− LuËt Doanh nghiÖp (n¨m 2000) vµ vµ NghÞ ®Þnh Ph¸t triÓn DNNVV (n¨m 2001), t¹o m«i tr−êng thuËn lîi cho c¸c DNNVV ph¸t triÓn. MÆc dï m«i tr−êng ho¹t ®éng ®· dÇn ®−îc c¶i thiÖn, c¸c DNNVV trong khu vùc kinh tÕ t− nh©n vÉn tiÕp tôc gÆp nhiÒu khã kh¨n trong qu¸ tr×nh t¨ng tr−ëng. C¸c doanh nghiÖp t− nh©n vÉn ch−a ®−îc h−ëng mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån tÝn dông vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ nh÷ng rµo c¶n lµm chËm tèc ®é t¨ng tr−ëng cña c¸c doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá míi thµnh lËp thiÕu c«ng cô qu¶n lý hiÖn ®¹i, kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin vµ c¸c mèi liªn hÖ víi thÞ tr−êng xuÊt khÈu. Trong bèi c¶nh ®ã, sù ho¹t ®éng yÕu kÐm cña thÞ tr−êng dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh (DVPTKD) sÏ h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña toµn khu vùc doanh nghiÖp. Nh»m khuyÕn khÝch sù t¨ng tr−ëng cña khu vùc t− nh©n, viÖc ®Èy m¹nh c¸c thÞ tr−êng dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh ®−îc coi lµ ph−¬ng ph¸p tèt nhÊt ®¶m b¶o cho phÇn lín c¸c DNNVV tiÕp cËn ®−îc c¸c dÞch vô mµ hä muèn vµ cÇn. §Ó x©y dùng c¬ së ph¸t triÓn thÞ tr−êng dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh, ba tæ chøc xóc tiÕn vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá hiÖn ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam ®· cïng uû nhiÖm thùc hiÖn mét nghiªn cøu thÞ tr−êng DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh. Ba tæ chøc ®ã bao gåm: (i) Phßng Th−¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam; (ii) Tæ chøc Hîp t¸c Kü thuËt §øc (GTZ) th«ng qua Dù ¸n Ph¸t triÓn Doanh nghiÖp Võa vµ Nhá; (iii) Tæ chøc Swisscontact (Thuþ Sü) th«ng qua Ch−¬ng tr×nh Xóc tiÕn Doanh nghiÖp Võa vµ Nhá t¹i ViÖt Nam. Nghiªn cøu ®· kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh ®èi víi c¸c DNNVV. MÆt kh¸c, nghiªn cøu nµy còng cho thÊy nh÷ng bÊt cËp vÒ cung øng dÞch vô vµ viÖc sö dông c¸c dÞch vô nµy. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña ViÖt Nam vÉn ch−a sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh do h¹n chÕ vÒ nhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña dÞch vô vµ vÒ lîi Ých cña viÖc thuª ngoµi c¸c dÞch vô chøc n¨ng. §ång thêi, viÖc cung cÊp dÞch vô cña c¸c c«ng ty trong n−íc ch−a ph¸t triÓn vµ th−êng h−íng vµo phôc vô nhu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi h¬n lµ ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c DNNVV. Cßn tån t¹i nhiÒu bÊt cËp vÒ chÊt l−îng dÞch vô vµ ®Þnh h−íng thÞ tr−êng trong qu¸ tr×nh cung cÊp dÞch vô, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nguån cung c¸c dÞch vô cã tÝnh chuyªn m«n ho¸ cao. Bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi vai trß cña c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô trong khu vùc c«ng céng vµ tíi m«i tr−êng ph¸p lý cho sù ho¹t ®éng cña c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh t− nh©n. KÕt qu¶ nghiªn cøu nµy sÏ ®−îc ba c¬ quan sö dông ®Ó x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng hç trî −u tiªn nh»m ph¸t triÓn thÞ tr−êng. Chóng t«i tin r»ng nghiªn cøu nµy sÏ h÷u Ých cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n hiÖn ®ang ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ph¸t triÓn, xóc tiÕn DNNVV vµ khu vùc kinh tÕ t− nh©n t¹i ViÖt Nam. Vò TiÕn Léc Phã Chñ tÞch Phßng Th−¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam Corinna Küsel Cè vÊn tr−ëng Dù ¸n Ph¸t triÓn DNNVV Tæ chøc Hîp t¸c Kü thuËt §øc Paul Weijers Gi¸m ®èc Ch−¬ng tr×nh Ch−¬ng tr×nh Xóc tiÕn DNNVV Swisscontact GTZ VCCI Swisscontact DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh (DVPTKD) ë ViÖt Nam Lêi C¶m ¬n B¸o c¸o nµy ®−îc thùc hiÖn víi c¸c sè liÖu, th«ng tin vµ sù hç trî cña nhiÒu c¸ nh©n vµ tæ chøc. Nghiªn cøu thÞ tr−êng DVPTKD ®−îc khëi x−íng bëi GTZ vµ Swisscontact t¹i ViÖt Nam vµ ®· ®−îc hai tæ chøc nµy ®−a vµo kÕ ho¹ch thùc hiÖn. Bµ Corinna Küsel cña GTZ vµ ¤ng Paul Weijers cña Swisscontact lµ hai ®éng lùc chÝnh cña ®¸nh gi¸ nµy vµ ®· ®iÒu phèi toµn bé qu¸ tr×nh thùc hiÖn tõ khi kh¶o s¸t thùc ®Þa, ph©n tÝch sè liÖu vµ viÕt b¸o c¸o. T¸c gi¶ xin bµy tá lßng c¶m ¬n ®èi víi Bµ Kuesel vµ ¤ng Wejiers vÒ sù gióp ®ì vµ ý kiÕn h−íng dÉn cña hä. C«ng ty InvestConsult t¹i ViÖt Nam ®· hç trî GTZ vµ Swisscontact trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ ®¸nh gi¸, tiÕn hµnh kh¶o s¸t thùc ®Þa vµ lËp b¶ng sè liÖu. C«ng ty ®· lËp b¶ng ph©n tÝch s¬ bé vÒ kÕt qu¶ ®iÒu tra, qua ®ã hÐ më nh÷ng vÊn ®Ò quan träng vÒ c¸c thÞ tr−êng DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh (DVPTKD) t¹i ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn b¸o c¸o nµy, InvestConsult ®· gióp t¸c gi¶ ph©n tÝch sè liÖu, ®¸p øng nh÷ng ®Ò nghÞ bæ sung vÒ ph©n tÝch sè liÖu vµ cung cÊp th«ng tin. T¸c gi¶ xin c¶m ¬n c¸c c¸n bé cña InvestConsult ®· tham gia vµo thùc hiÖn b¸o c¸o. §Æc biÖt, Bµ Hå Ngäc L©m ®· ®Çu t− nhiÒu thêi gian vµ c«ng søc trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu. T¸c gi¶ ®¸nh gi¸ cao sù hç trî vÒ kü thuËt cña ¤ng Prashant Rana cña GTZ Nepal trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ vµ triÓn khai nghiªn cøu thÞ tr−êng. Sù gióp ®ì cña ¤ng gãp phÇn ®¶m b¶o tÝnh gi¸ trÞ vµ chÊt l−îng cña c¸c sè liÖu vµ kÕt qu¶ ph©n tÝch. T¸c gi¶ ®Æc biÖt c¶m ¬n ¤ng Lª Duy B×nh cña GTZ ViÖt Nam vÒ nh÷ng ®ãng gãp trong qu¸ tr×nh kh¶o s¸t, nghiªn cøu, ph©n tÝch sè liÖu vµ biªn so¹n b¸o c¸o. T¸c gi¶ ®¸nh gi¸ cao sù gióp ®ì cña ¤ng B×nh trong c«ng t¸c ®iÒu phèi th«ng tin, thu thËp c¸c ý kiÕn ®ãng gãp cho b¸o c¸o dù th¶o vµ vÒ c¸c ý kiÕn ®ãng gãp cña ¤ng vÒ kÕt qu¶ ®¸nh gi¸. T¸c gi¶ xin c¶m ¬n nh÷ng ®¹i biÓu tham dù c¸c héi th¶o ®−îc tæ chøc t¹i Hµ Néi vµ TP. Hå ChÝ Minh ®−îc tæ chøc vµo th¸ng N¨m, 2002 ®Ó th«ng b¸o vÒ kÕt qu¶ nghiªn cøu. C¸c ý kiÕn ®ãng gãp còng nh− c¸c th«ng tin bæ sung ®· gióp t¸c gi¶ rÊt nhiÒu trong viÖc ph©n tÝch kÕt qu¶ nghiªn cøu. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n Holm Miehlbradt ®· hç trî tinh thÇn, kü thuËt vÒ nhiÒu ph−¬ng diÖn trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o b¸o c¸o nµy. Cuèi cïng t¸c gi¶ xin ®−îc c¶m ¬n c¸c doanh nghiÖp ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh ®iÒu tra pháng vÊn. Nhê thêi gian hä dµnh tr¶ lêi nh÷ng c©u hái pháng vÊn, chóng ta cã thÓ biÕt ®−îc nhiÒu h¬n vÒ c¸c thÞ tr−êng DVPTKD t¹i ViÖt Nam. Alexandra Miehlbradt Th¸ng S¸u, 2002 GTZ VCCI Swisscontact DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh (DVPTKD) ë ViÖt Nam Tãm t¾t B¸o c¸o DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh (DVPTKD) cã thÓ gióp c¸c doanh nghiÖp tiÕt kiÖm chi phÝ, t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, tiÕp cËn c¸c thÞ tr−êng míi, t¨ng doanh thu, c¶i thiÖn n¨ng suÊt vµ t¨ng tr−ëng. Cïng víi nhiÒu trë ng¹i kh¸c, c¸c thÞ tr−êng DVPTKD kÐm hiÖu qu¶ ë ViÖt Nam hiÖn ®ang g©y c¶n trë cho sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa (DNNVV). GTZ vµ Swisscontact ®Òu ®ang thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh hç trî ë ViÖt Nam víi môc ®Ých chung lµ c¶i thiÖn tÝnh c¹nh tranh vµ ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña c¸c DNNVV ë khu vùc kinh tÕ t− nh©n. Nh»m hiÓu râ h¬n vÒ c¸c thÞ tr−êng DVPTKD t¹i ViÖt Nam, GTZ vµ Swisscontact ®· cïng uû nhiÖm thùc hiÖn nghiªn cøu vÒ kh¸ch hµng cña thÞ tr−êng nµy. Môc ®Ých cña nghiªn cøu bao gåm: • §¶m b¶o sù hiÓu biÕt réng r·i vÒ thÞ tr−êng DVPTKD dµnh cho c¸c DNNVV ë ViÖt Nam. • NhËn biÕt nh÷ng trë ng¹i vµ c¬ héi ph¸t triÓn thÞ tr−êng DVPTKD ë ViÖt Nam. • Thu thËp ®ñ th«ng tin ®Ó cã thÓ thiÕt kÕ ®−îc c¸c biÖn ph¸p hç trî hiÖu qu¶ ®èi víi mét sè thÞ tr−êng DVPTKD t¹i ViÖt Nam. Nghiªn cøu tËp trung vµo 14 dÞch vô kinh doanh chÝnh: kÕ to¸n/ kiÓm to¸n, ®µo t¹o qu¶n lý kinh doanh, t− vÊn qu¶n lý kinh doanh, dÞch vô ph¸p lý, qu¶ng c¸o/ khuyÕn m¹i, nghiªn cøu thÞ tr−êng, thiÕt kÕ s¶n phÈm, c¸c dÞch vô liªn quan tíi héi chî, c¸c dÞch vô qu¶n lý m«i tr−êng vµ qu¶n lý chÊt l−îng, phÇn mÒm hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý (MIS), th«ng tin kinh doanh trªn Internet, c¸c dÞch vô liªn quan tíi m¸y tÝnh, ®µo t¹o kü thuËt vµ d¹y nghÒ vµ dÞch vô t− vÊn c«ng nghÖ. Nghiªn cøu ®−îc thùc hiÖn t¹i 6 tØnh: Hµ Néi, H¶i Phßng, §µ N½ng, TP. Hå ChÝ Minh, §ång Nai vµ B×nh D−¬ng. Nghiªn cøu ®−îc thùc hiÖn qua hai giai ®o¹n: kh¶o s¸t ®Þnh l−îng vÒ ng−êi sö dông vµ nghiªn cøu ®Þnh tÝnh d−íi h×nh thøc th¶o luËn nhãm víi c¸c chñ doanh nghiÖp. Toµn bé c¸c doanh nghiÖp tham gia tr¶ lêi pháng vÊn ®Òu lµ c¸c doanh nghiÖp trong n−íc ho¹t ®éng cã ®¨ng ký theo LuËt Doanh nghiÖp vµ thuéc khu vùc t− nh©n. Nghiªn cøu nµy kh«ng bao gåm c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi hoÆc c¸c hé kinh doanh. C¸c kÕt qu¶ chÝnh ®−îc tãm t¾t nh− sau. HiÖn tr¹ng cña c¸c ThÞ tr−êng DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh t¹i ViÖt Nam? • HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp t− nh©n (93%) ®· tõng thö mua dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh mét lÇn. Trung b×nh, c¸c DNNVV trong ®ît kh¶o s¸t ®· tõng sö dông 2,5 c¸c lo¹i h×nh DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh kh¸c nhau. • C¸c ho¹t ®éng giao dÞch ®Òu diÔn ra t¹i c¸c thÞ tr−êng dÞch vô ®−îc nghiªn cøu. C¸c nhµ cung cÊp t− nh©n, c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ c¸c c¬ quan nhµ n−íc ®Òu tham gia thÞ tr−êng, tuy nhiªn ë c¸c cÊp ®é kh¸c nhau. • Møc ®é th©m nhËp thÞ tr−êng (tû lÖ c¸c doanh nghiÖp ®· tõng mua Ýt nhÊt mét lÇn ®èi víi tõng dÞch vô) dao ®éng trong kho¶ng tõ 50% tíi 2%. C¸c dÞch vô ®−îc sö dông nhiÒu nhÊt bao gåm th«ng tin trªn Internet, qu¶ng c¸o vµ khuyÕn m¹i, dÞch vô liªn quan tíi m¸y tÝnh, dÞch vô ph¸p lý, kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n, dÞch vô liªn quan GTZ VCCI Swisscontact DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh (DVPTKD) ë ViÖt Nam tíi héi chî vµ phÇn mÒm th«ng tin qu¶n lý. C¸c dÞch vô cßn l¹i cã møc ®é th©m nhËp thÞ tr−êng ë møc d−íi 10%. • Quy m« tæng thÓ cña thÞ tr−êng t¹i 6 tØnh n»m trong ®ît kh¶o s¸t ®−îc −íc tÝnh lµ 400 tû ®ång (kho¶ng 27 triÖu USD). CÇn ph¶i l−u ý r»ng thÞ tr−êng DVPTKD cho DNNVV vÉn cßn lµ mét phÇn nhá cña toµn bé thÞ tr−êng DVPTKD. Møc chi tiªu cña c¸c c¸c c«ng ty nhµ n−íc vµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi cao h¬n rÊt nhiÒu. H¬n 90% chi tiªu cña c¸c DNNVV cho c¸c DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh tËp trung t¹i Hµ Néi vµ TP. Hå ChÝ Minh, chñ yÕu lµ do sè l−îng c¸c doanh nghiÖp kh¸ cao t¹i hai khu vùc nµy. • ViÔn c¶nh t¨ng tr−ëng cña c¸c thÞ tr−êng DVPTKD ë ViÖt Nam kh¸ s¸ng sña. Trong vßng ba n¨m qua, sè l−îng kh¸ch hµng sö dông ®èi víi tõng dÞch vô t¨ng ë møc xÊp xØ 7% mçi n¨m vµ ®¹t 10% ®èi víi c¸c thÞ tr−êng c¸c dÞch vô cã møc ®é sö dông cao nhÊt. C¸c thÞ tr−êng cßn non trÎ song ®ang ph¸t triÓn víi tèc ®é ngµy mét nhanh. C¸c xu h−íng nµy chøng tá r»ng c¸c thÞ tr−êng DVPTKD hiÖn nay ®ang trong giai ®o¹n “cÊt c¸nh” vµ sÏ t¨ng tr−ëng nhanh h¬n trong vßng mét vµi n¨m tíi. • VÒ ph−¬ng diÖn dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh, cã mét sù kh¸c biÖt ®¸ng kÓ gi÷a c¸c tØnh, khu vùc ®−îc nghiªn cøu. Hµ Néi vµ TP. Hå ChÝ Minh lµ nh÷ng thÞ tr−êng DVPTKD n¨ng ®éng nhÊt víi c¸c dÞch vô ®a d¹ng h¬n so víi c¸c khu vùc cßn l¹i. C¸c vÊn ®Ò vÒ thÞ tr−êng t¹i H¶i Phßng l¹i cã nhiÒu ®iÓm ®Æc thï: møc ®é nhËn thøc vÒ dÞch vô thÊp h¬n so víi c¸c khu vùc kh¸c, song nhu cÇu vÒ dÞch vô trong sè nh÷ng doanh nghiÖp hiÓu vÒ dÞch vô l¹i kh¸ cao. ThÞ tr−êng t¹i B×nh D−¬ng, §ång Nai vµ §µ N½ng kÐm ph¸t triÓn h¬n so víi c¸c thµnh phè lín. T¹i c¸c khu vùc nµy, nguån cung cÊp mét sè dÞch vô cßn thiÕu. • Kh«ng cã sù kh¸c biÖt ®¸ng kÓ gi÷a c¸c nhãm ng−êi tiªu dïng vÒ ph−¬ng diÖn DVPTKD. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, th−¬ng m¹i vµ dÞch vô ®Òu cã mét hµnh vi gièng nhau khi mua c¸c dÞch vô kinh doanh. Doanh nghiÖp nhá h¬n d−êng nh− miÔn c−ìng h¬n khi mua dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh vµ tá ra chó ý nhiÒu h¬n vÒ chi phÝ so víi c¸c doanh nghiÖp lín. Tuy nhiªn, sù kh¸c biÖt nµy lµ kh«ng ®¸ng kÓ. C¶ hai nhãm doanh nghiÖp do n÷ giíi vµ nam giíi lµm chñ hoÆc qu¶n lý ®Òu cã thãi quen mua vµ sö dông dÞch vô gièng nhau. §iÓm m¹nh chÝnh cña c¸c ThÞ tr−êng DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh ë ViÖt Nam lµ g×? • Nhu cÇu cña c¸c DNNVV ®èi víi mét sè dÞch vô kh¸ lín. Sù t¨ng tr−ëng chung cña nÒn kinh tÕ vµ qu¸ tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· gia t¨ng nhu cÇu ®èi víi c¸c DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh. • C¸c chñ doanh nghiÖp cã møc ®é nhËn thøc kh¸ cao vµ hiÓu mét c¸ch c¬ b¶n vÒ c¸c dÞch vô kinh doanh ®−îc nghiªn cøu. C¸c chñ doanh nghiÖp ®Òu cã kh¶ n¨ng chÈn ®o¸n, nhËn biÕt ®−îc c¸c vÊn ®Ò cña doanh nghiÖp cña m×nh vµ lùa chän nh÷ng dÞch vô phï hîp ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã. • Cã nhiÒu nhãm c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô t¹i hÇu hÕt c¸c thÞ tr−êng dÞch vô ®−îc nghiªn cøu. T¹i hÇu hÕt c¸c thÞ tr−êng ®Òu cã mét sè nhµ cung cÊp cã kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô chÊt l−îng cao. §iÒu nµy kh¼ng ®Þnh ViÖt Nam hoµn toµn cã ®ñ nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt ®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô cã chÊt l−îng. • C¸c thÞ tr−êng DVPTKD t¹i Hµ Néi vµ TP. Hå ChÝ Minh n¨ng ®éng h¬n vµ cã kh¶ n¨ng cung cÊp th«ng tin, ý t−ëng vµ ®Çu t− cho c¸c lÜnh vùc kh¸c. GTZ VCCI Swisscontact DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh (DVPTKD) ë ViÖt Nam Nh÷ng h¹n chÕ chÝnh ®èi víi sù t¨ng tr−ëng cña c¸c thÞ tr−êng DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh ë ViÖt Nam lµ g×? • C¸c chñ doanh nghiÖp kh«ng cã ®−îc th«ng tin toµn diÖn vµ ®¸ng tin cËy vÒ c¸c dÞch vô vµ vÒ nhµ cung cÊp dÞch vô. Hä d−êng nh− dùa rÊt nhiÒu vµo b¹n bÌ, ®ång nghiÖp ®Ó t×m kiÕm th«ng tin vµ ®iÒu nµy lµ mét h¹n chÕ ®èi víi c¸c th«ng tin mµ hä nhËn ®−îc. • V¨n ho¸ kinh doanh ë ViÖt Nam khuyÕn khÝch c¸c chñ doanh nghiÖp tù gi¶i quyÕt khã kh¨n trong néi bé cña tæ chøc vµ kh«ng khuyÕn khÝch viÖc thuª ngoµi ®èi víi mét sè chøc n¨ng cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh vËn hµnh cña doanh nghiÖp. Bëi vËy, nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng coi dÞch vô kinh doanh lµ cÇn thiÕt ®Ó t¨ng c−êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hä vµ tá ra miÔn c−ìng khi thö sö dông mét dÞch vô míi. • C¸c dÞch vô kinh doanh hiÖn ®ang ®−îc cung cÊp th−êng cã chÊt l−îng thÊp vµ kh«ng phï hîp víi DNNVV. Trong khi ®ã, c¸c doanh nghiÖp l¹i muèn sö dông c¸c dÞch vô co thÓ mang l¹i lîi Ých kinh tÕ râ rµng vµ nhanh chãng, ®Æc biÖt lµ vÒ ph−¬ng diÖn gi¶m chi phÝ, t¨ng tÝnh hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm thêi gian, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ thu hót ®−îc nhiÒu kh¸ch hµng. C¸c nhµ cung cÊp dÞch vô ViÖt Nam th−êng ch−a ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu nµy. • C¸c nhµ cung cÊp dÞch vô ch−a thÓ chuyÓn t¶i mét c¸ch hiÖu qu¶ nh÷ng lîi Ých tiÒm n¨ng mµ c¸c DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh cã thÓ mang l¹i cho doanh nghiÖp. Hä cßn thiÕu kü n¨ng vÒ marketing. §©y còng lµ mét trong nh÷ng lý do dÉn ®Õn viÖc kh¸ch hµng thiÕu nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ c¸c dÞch vô. • Mét sè thÞ tr−êng hiÖn vÉn cßn bÞ chÝnh phñ qu¶n lý. §iÒu nµy lµm h¹n chÕ c¹nh tranh vµ kÕt qu¶ lµ h¹n chÕ sù lùa chän cña kh¸ch hµng, chÊt l−îng dÞch vô thÊp vµ gi¸ cao. C¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc vÉn nhËn ®−îc nhiÒu −u ®·i so víi c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô ë khu vùc t− nh©n. §ã lµ mét nguyªn nh©n h¹n chÕ sù ®Çu t− cña t− nh©n vµo viÖc cung cÊp dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh. Mét sè c¸c biÖn ph¸p hç trî, chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ vµ c¸c nhµ tµi trî còng h¹n chÕ sù t¨ng tr−ëng cña c¸c thÞ tr−êng dÞch vô ph¸t triÓn kinh doanh. §©u lµ c¸c nhãm kh¸ch hµng, dÞch vô vµ khu vùc tiÒm n¨ng? Cïng víi c¸c sè liÖu vÒ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, kÕt qu¶ cña nghiªn cøu cho thÊy r»ng nh÷ng dÞch vô sau cã kh¶ n¨ng t¨ng tr−ëng lín nhÊt: • Th«ng tin kinh doanh ®−îc cung cÊp ®éc lËp hoÆc cïng víi c¸c dÞch vô kh¸c. • C¸c dÞch vô liªn quan tíi c«ng nghÖ th«ng tin nh− th«ng tin trªn Internet, c¸c dÞch vô liªn quan tíi m¸y tÝnh vµ phÇn mÒm th«ng tin qu¶n lý. • C¸c th«ng tin liªn quan tíi thÞ tr−êng nh− qu¶ng c¸o & khuyÕn m¹i, nghiªn cøu thÞ tr−êng vµ phÇn mÒm th«ng tin qu¶n lý. C¸c khu vùc ®Þa lý trong khu«n khæ cña nghiªn cøu mµ cã tiÒm n¨ng lín nhÊt ®èi víi sù t¨ng tr−ëng cña thÞ tr−êng DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh bao gåm: • H¶i Phßng nhê cã cÇu vÒ dÞch vô cao vµ cung dÞch vô cßn ch−a phï hîp. • TP. Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi nhê c¸c doanh nghiÖp hiÖn t¹i kh¸ lín vµ nhê mét xuÊt ph¸t ®iÓm tèt lµ thÞ tr−êng hiÖn t¹i kh¸ n¨ng ®éng. C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng t¨ng ®¸ng kÓ møc ®é sö dông dÞch vô trong giai ®o¹n tíi lµ nh÷ng doanh nghiÖp ®ang trong giai ®o¹n t¨ng tr−ëng hoÆc c¸c doanh GTZ VCCI Swisscontact DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh (DVPTKD) ë ViÖt Nam nghiÖp ®ang t¸i c¬ cÊu, vµ nh÷ng doanh nghiÖp trong nh÷ng lÜnh vùc mµ sù c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn m¹nh h¬n, ®Æc biÖt lµ sù c¹nh tranh ®èi víi c¸c c«ng ty n−íc ngoµi vµ hµng nhËp khÈu. KÕt qu¶ cña nghiªn cøu nµy cã ý nghÜa g× vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh s¸ch? C¶i thiÖn m«i tr−êng ph¸p lý vµ chÝnh s¸ch cho DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh cã ý nghÜa quan träng lµm t¨ng cung vµ cÇu vÒ dÞch vô t¹i ViÖt Nam. Mét sè lÜnh vùc cÇn ph¶i ®−îc −u tiªn xem xÐt lµ: • X©y dùng c¬ së ®¶m b¶o sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ doanh nghiÖp t− nh©n. C¸c biÖn ph¸p nh»m x©y dùng m«i tr−êng kinh doanh b×nh ®¼ng sÏ khuyÕn khÝch ®Çu t− t− nh©n vµo qu¸ tr×nh cung cÊp dÞch vô. • Cho phÐp ®Çu t− t− nh©n vµo nh÷ng lÜnh vùc hiÖn vÉn cßn do nhµ n−íc qu¶n lý sÏ lµm t¨ng chÊt l−îng cña c¸c dÞch vô trong c¸c lÜnh vùc nµy, t¨ng sù lùa chän cho kh¸ch hµng vµ cã thÓ lµm gi¶m chi phÝ. • Xo¸ bá nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt chÝnh s¸ch ®èi víi viÖc cung cÊp dÞch vô kinh doanh sÏ lµ c¬ së quan träng ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t−. C¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch ®Çu t− cã thÓ khuyÕn khÝch c¸c chñ doanh nghiÖp t− nh©n t¨ng c−êng cung cÊp DVPTKD. • T¨ng c−êng c«ng t¸c thùc hiÖn luËt vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, vµ thùc thi hîp ®ång sÏ gióp t¨ng lßng tin cña kh¸ch hµng vµo c¸c dÞch vô kinh doanh. ViÖc khuyÕn khÝch sö dông DVPTKD mét c¸ch tÝch cùc th«ng qua c¸c chiÕn dÞch truyÒn th«ng sÏ cñng cè ý ®Þnh cña kh¸ch hµng ®èi víi viÖc thuª ngoµi thùc hiÖn mét sè chøc n¨ng cña doanh nghiÖp. §Ó thóc ®Èy thÞ tr−êng DÞch vô Ph¸t triÓn Kinh doanh cÇn thùc hiÖn nh÷ng chiÕn l−îc nµo? TËp trung toµn diÖn vµo lÜnh vùc th«ng tin cã thÓ ®−îc coi lµ mét träng t©m cña ch−¬ng tr×nh, dù ¸n. T¨ng cung cÊp th«ng tin cã thÓ cã ¶nh h−ëng tÝch cùc vµ trùc tiÕp tíi c¸c DNNVV vµ tíi viÖc ph¸t triÓn c¸c thÞ tr−êng DVPTKD. C¸c kªnh th«ng tin cã thÓ ®−îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c biÖn ph¸p s¸ng t¹o trong mèi quan hÖ gi÷a ChÝnh phñ vµ doanh nghiÖp. VÊn ®Ò quan träng lµ ph¶i t×m kiÕm vµ khuyÕn khÝch x©y dùng mét lo¹t c¸c c¬ chÕ cung cÊp th«ng tin võa víi t− c¸ch lµ mét dÞch vô ®éc lËp vµ võa víi t− c¸ch lµ mét dÞch vô Èn trong c¸c giao dÞch th−¬ng m¹i kh¸c. T¹i ViÖt Nam, c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh th−êng ®−îc ®−a ra trªn c¬ së c¸c th«ng tin thu ®−îc tõ c¸c mèi quan hÖ c¸ nh©n. Bëi vËy, c¸c ch−¬ng tr×nh cÇn t×m kiÕm, x©y dùng c¸c c¬ chÕ t¨ng c−êng cung cÊp th«ng tin th«ng qua mèi quan hÖ c¸ nh©n nµy C¶i thiÖn vµ t¨ng c−êng cung dÞch vô lµ mét trong nh÷ng −u tiªn ph¸t triÓn thÞ tr−êng t¹i ViÖt Nam. §Ó cã thÓ t¨ng chÊt l−îng vµ sù dåi dµo cña c¸c dÞch vô, c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n cã thÓ thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p nh− sau: • Hç trî c¸c nhµ cung cÊp trong viÖc ph¸t triÓn s¶n phÈm vµ c¶i tiÕn chÊt l−îng, • Hç trî c¸c nhµ cung cÊp c¶i thiÖn n¨ng lùc marketing, • X©y dùng mét hÖ thèng qu¶n lý chÊt l