Thực trạng và một số giải pháp chủ yếu phát triển nuôi trồng thuỷ sản vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long đến năm 2010

Lêi më ®Çu N­íc ta cã nhiÒu kh¶ n¨ng ®Ó ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n ë kh¾p mäi miÒn ®Êt n­íc: c¶ nu«i biÓn, nu«i lî vµ nu«i n­íc ngät. §ång B»ng S«ng Cöu Long lµ mét vïng giµu tiÒm n¨ng nu«i trång thuû s¶n nhÊt vµ còng cã thÓ nãi ®©y lµ mét trong nh÷ng vïng cã nhiªï lîi thÕ cho ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n nhÊt thÕ giíi. Nu«i trång thuû s¶n cña vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cho thÊy lµ mét ngµnh kinh tÕ cã hiÖu qu¶ rÊt cao, ®Çy tÝnh hÊp dÉn. XÐt vÒ tæng s¶n l­îng ngµnh thuû s¶n vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long lu«n chiÕm trªn 50% s¶n l­îng thuû s¶n c¶ n­íc, riªng s¶n l­îng nu«i trång chiÕm 2/3 s¶n l­îng nu«i trång cña c¶ n­íc. Thêi gian qua nu«i trång thuû s¶n cña vïng ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh, ®¹t ®­îc hiÖu qña kinh tÕ x· héi ®¸ng kÓ, tõng b­íc gãp phÇn thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ c¸c vïng, ®Æt biÖt c¸c vïng ven biÓn, n«ng th«n, gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Do vËy nu«i trång thuû s¶n ®· thu hót ®­îc sù quan t©m cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ mäi tÇng líp nh©n d©n. S¶n suÊt thuû s¶n cña vïng ®· ph¸t triÓn m¹nh, chuyÓn dÇn tõ s¶n xuÊt tù tóc tù cÊp sang s¶n xuÊt mang tÝnh hµng ho¸. Bªn c¹nh ®ã, viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu theo tinh thÇn NghÞ QuyÕt sè 09/ 2000/NQ- CP cña ChÝnh Phñ ngµy 15 th¸ng 6 n¨m 2000, mét sè ®Þa ph­¬ng nhÊt lµ c¸c ®Þa ph­¬ng vïng ven biÓn §ång B»ng S«ng Cöu Long ®· diÔn ra mét c¸ch qu¸ nhanh, v­ît qu¸ kh¶ n¨ng vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn cã còng nh­ tr×nh ®é vµ c«ng nghÖ qu¶n lý; quy ho¹ch cho tÊt c¶ c¸c vïng nu«i trång thuû s¶n triÓn khai kh«ng ®ång bé, chËm, cßn nhiÒu lóng tóng; ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng ch­a nhiÒu, ch­a tËp chung; hÖ thèng thuû lîi ®¸p øng ch­a ®ñ yªu cÇu cÊp tho¸t n­íc; hÖ thèng gièng nu«i trång thuû s¶n chËm ®­îc ®iÒu chØnh s¾p xÕp phï hîp víi cung cÇu; tæ chøc qu¶n lý vÒ nu«i trång thuû s¶n bÞ s¸o trén vµ ho¹t ®éng ho¹t ®éng h¹n chÕ,...V× thÕ s¶n suÊt ph¸t triÓn nu«i trång mang tÝnh tù ph¸t, ®Çu t­ trµn lan, dÞch bÖnh ph¸t triÓn, hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng t­¬ng xøng víi viÖc ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n cña vïng vµ ¶nh h­ëng ®Õn c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c nh­ n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp. ChÝnh v× vËy em ®· chän ®Ò tµi “Thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long ®Õn n¨m 2010” lµm luËn v¨n tèt nghiÖp. Ngoµi phÇn nãi ®Çu, kÕt luËn vµ phô lôc ®Ò tµi ®­îc bè côc thµnh ba ch­¬ng chÝnh: Ch­¬ng I: Sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long giai ®o¹n 1996-2002. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long ®Õn n¨m 2010. §Ó hoµn thµnh luËn v¨n nµy, em ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì rÊt nhiÖt t×nh cña c« gi¸o NguyÔn ThÞ Hoa, c¸n bé Phïng Giang H¶i vµ c¸c c¸n bé ViÖn kinh tÕ vµ Quy ho¹ch Thuû s¶n-Bé Thuû s¶n. §©y lµ ®Ò tµi nghiªn cøu vÊn ®Ò bøc xóc vµ kh«ng kÐm phÇn quan träng do thùc tiÔn ®Æt ra. Víi tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n ch¾c ch¾n em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt trong ®Ò tµi nµy. Em rÊt mong nhËn ®­îc ý kiÕn nhËn xÐt tõ c« gi¸o vµ c¬ quan thùc tËp. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Sv: Hoµng ThÞ V©n. Ch­¬ng I Sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long. I. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ nu«i trång thuû s¶n. 1. C¸c quan ®iÓm vµ ®Æc ®iÓm nu«i trång thuû s¶n. 1.1. C¸c quan ®iÓm. Theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ häc: nu«i trång thuû s¶n lµ mét ho¹t ®éng s¶n suÊt sö dông c¸c yÕu tè nguån lùc tµi nguyªn thiªn nhªn ®Êt vµ n­íc ®Ó thóc ®Èy sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c¸c loµi thuû s¶n t¹o ra nguyªn liÖu thuû s¶n cho qu¸ tr×nh tiªu dïng thùc phÈm thuû s¶n, ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n. Theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ sinh häc: nu«i trång thuû s¶n lµ ho¹t ®éng t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i phï hîp víi sù sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c¸c loµi thuû s¶n ®Ó thóc ®Èy chóng ph¸t triÓn qua c¸c giai ®o¹n cña vßng ®êi. Trong ®Ò tµi nµy quan niÖm vÒ nu«i trång thuû s¶n ®­îc hiÓu theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ cña c¸c nhµ kinh tÕ häc, nã sö dông c¸c ®Çu vµo nh­ con gièng, tµi nguyªn ®Êt, n­íc vµ c¸c c«ng cô s¶n xuÊt kh¸c ®Ó t¹o ra s¶n l­îng thuû s¶n cho c¸c ho¹t ®éng tiªu dïng cña nã. 1.2 §Æc ®iÓm cña nu«i trång thuû s¶n. a. Nu«i trång thuû s¶n lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt liªn quan trùc tiÕp ®Õn tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Êt vµ n­íc. Nu«i trång thuû s¶n sö dông tµi nguyªn n­íc lµm m«i tr­êng sèng cho c¸c loµi thuû s¶n. Do ®ã chÊt ®Êt sÏ ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng n­íc (nhiÖt ®é, ®é PH, ®é cøng, hµm l­îng c¸c chÊt dinh d­ìng) vµ ¶nh h­ëng tíi qu¸ tr×nh sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña thuû s¶n. Ng­îc l¹i, nu«i trång thuû s¶n còng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn m«i tr­êng n­íc vµ ®Êt xung quanh b»ng c¸c chÊt th¶i h÷u c¬ (c¸c chÊt th¶i tõ c¬ thÓ con vËt vµ thøc ¨n t­¬i sèng d­ thõa), chÊt th¶i ho¸ häc (thøc ¨n c«ng nghiÖp, c¸c chÊt khö tÈy m«i tr­êng vµ phßng bÖnh cho thuû s¶n ). §Æc ®iÓm nµy cho thÊy nu«i trång thuû s¶n lµ mét ngµnh kinh tÕ rÊt nh¹y c¶m víi m«i tr­êng thuû s¶n. Nu«i trång thuû s¶n vµ m«i tr­êng lu«n cã sù t¸c ®éng qua l¹i víi nhau. Do vËy ph¶i cã kÕ ho¹ch vÒ sö dông tµi nguyªn m«i tr­êng ®Ó ®¶m b¶o võa ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n võa ®¹t môc tiªu b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i. b. Nu«i trång thuû s¶n cã liªn quan ®Õn c¸c gièng loµi thuû s¶n- mét tµi nguyªn cã thÓ t¸i t¹o ®­îc. Nu«i trång thuû s¶n truyÒn thèng th­êng ®¸nh b¾t c¸c con gièng tõ m«i tr­êng tù nhiªn ®Ó th¶ vµo nu«i trong c¸c ao, ®Çm. §©y lµ mét h×nh thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn cña con ng­êi so víi thêi kú v­în ng­êi nguyªn thuû trong qu¸ tr×nh v­¬n lªn thèng trÞ tù nhiªn. Tuy nhiªn, do sù bïng næ vÒ d©n sè mµ nu«i trång thuû s¶n truyÒn thèng ®Õn nay ®· lµm c¹n kiÖt nguån tµi nguyªn nµy, do khai th¸c mét c¸ch bõa b·i vµ c­êng ®é khai th¸c lín h¬n kh¶ n¨ng tù t¸i sinh cña thuû s¶n, mét sè loµi ®· vµ ®ang cã nguy c¬ bÞ tuyÖt chñng. HËu qu¶ cña viÖc khai th¸c qu¸ møc nguån tµi nguyªn thuû s¶n l¹i t¸c ®éng ng­îc l¹i víi cuéc sèng cña con ng­êi. Do ®ã viÖc qu¶n lý vÊn ®Ò sö dông tµi nguyªn cã thÓ t¸i t¹o ®­îc nµy lµ rÊt cÇn thiÕt. c. Nu«i trång thuû s¶n lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ mµ quy tr×nh s¶n xuÊt cña nã phô thuéc rÊt lín vµo tÝnh sinh häc cña con gièng. Do ®Æc ®iÓm nµy mµ nu«i trång thuû s¶n cÇn cã thêi gian kh¸ dµi ®Ó con gièng ph¸t c¸c giai ®o¹n theo chu kú sinh häc cña nã. §ång thêi nã còng phô thuéc vµo mïa, khÝ hËu tõng vïng. Nu«i trång thuû s¶n bÞ chi phèi lín tõ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn sinh häc cña vËt nu«i. Nh­ng con ng­êi cã thÓ kh¾c phôc ®Æc ®iÓm nµy ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt b»ng c¸ch ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ vµo quy tr×nh nu«i nh­ : t¹o ra m«i tr­êng nu«i c«ng nghiÖp, thøc ¨n nu«i c«ng nghiÖp lai t¹o gièng cã thêi gian sinh tr­ëng ng¾n, t¨ng träng nhanh, phï hîp víi môc tiªu kinh tÕ cña con ng­êi. 2. C¸c ph­¬ng thøc vµ h×nh thøc nu«i trång thuû s¶n. 2.1. C¸c ph­¬ng thøc nu«i trång thuû s¶n. a. Nu«i qu¶ng canh th« s¬. Nu«i qu¶ng canh th« s¬ lµ h×nh thøc nu«i dùa vµo nguån lîi thuû s¶n tù nhiªn s½n cã mµ ng­êi nu«i khoanh vïng, ®¾p bê ®Çm ®Ó gi÷ thuû s¶n. DiÖn tÝch ®Çm nu«i qu¶ng canh th­êng lín, giao ®éng tõ 1- 4 ha. Mçi ®Çm th­êng cã mét cèng ®Ó võa lÊy n­íc, con gièng, võa thu ho¹ch. Tù nhiªn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ nu«i qu¶ng canh, tõ viÖc cung cÊp con gièng cho ®Çm nu«i ®Õn cung cÊp thøc ¨n cã s½n trong ®Çm cho con gièng sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn. Nu«i qu¶ng canh th« s¬ lµ h×nh thøc cÇn h¹n chÕ trong t­¬ng lai. Nã th­êng mang l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp vµ ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn m«i tr­êng. ChØ sau vµi vô nu«i m«i tr­êng ®Êt, n­íc bÞ tho¸i ho¸ nhanh sÏ lµm gi¶m n¨ng suÊt nu«i vµ t¸c ®éng ®Õn c¸c tµi nguyªn ®a d¹ng sinh häc ë vïng ®Êt ngËp n­íc ven biÓn, s«ng. §Æc biÖt lµ viÖc nu«i qu¶ng canh th« s¬ trong c¸c rõng ngËp mÆm ®· dÉn ®Õn chÆt ph¸ rõng ngËp mÆn ®Ó lµm tho¸ng mÆt ®Çm. b. Nu«i qu¶ng canh c¶i tiÕn. Nu«i qu¶ng canh c¶i tiÕn lµ h×nh thøc nu«i mµ ng­êi nu«i ®· c¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p nu«i tõ h×nh thøc nu«i qu¶ng canh th« s¬ b»ng c¸ch thu hÑp diÖn tÝch, söa ch÷a quy c¸ch cèng, lµm bê ®Çm ch¾c, mua thªm con gièng ®Ó th¶ vµ bæ xung thøc ¨n cho con gièng nu«i. DiÖn tÝch ao nhá tõ 0,2- 2 ha, diÖt hÕt c¸c loµi cã h¹i cho con gièng nu«i. MËt ®é nu«i thÊp. Cã chÕ ®é ch¨m sãc qu¶n lý, cho ¨n thøc bæ sung vµ ph©n bãn. c. Nu«i b¸n th©m canh. Nu«i b¸n th©m canh lµ h×nh thøc nu«i trång thuû s¶n ®­îc tiÕn hµnh trªn mét diÖn tÝch nhá. MËt ®é nu«i cao vµ sö dông thøc ¨n hçn hîp. Quy tr×nh nu«i cã ¸p dông khoa häc kü thuËt. H×nh thøc nu«i th©m canh phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn ®ang ph¸t triÓn vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ khoa häc kü thuËt ch­a cao. H×nh thøc nµy cÇn ®­îc më réng ®Ó xo¸ bá ph­¬ng ph¸p nu«i qu¶ng canh vµ t¹o ra tiÒm lùc vÒ kinh tÕ cho ®Çu t­ vµo ph­¬ng ph¸p nu«i tiªn tiÕn h¬n. d. Nu«i th©m canh. Nu«i th©m canh lµ h×nh thøc ph¸t triÓn lªn cao cña h×nh thøc b¸n th©m canh. Thuû s¶n ®­îc nu«i víi mËt ®é cao trong c¸c hÖ thèng khÐp kÝn, phÇn lín trong c¸c bÓ hoÆc trong c¸c ao nu«i nh©n t¹o, lång vµ c¸c hÇm cã c¸c dßng n­íc l­u th«ng ®Ó cung cÊp d­ìng khÝ vµ chuyÓn t¶i thøc ¨n. C¸c loµi thuû s¶n ®­îc nu«i ë c¸c khu vùc kh¸c nhau tuú theo tuæi cña chóng. C¸c hÖ thèng nµy th­êng dïng thøc ¨n c«ng nghiÖp vµ ®iÒu khiÓn m«i tr­êng theo yªu cÇu nghiªm ngÆt. e. Nu«i c«ng nghiÖp. Nu«i c«ng nghiÖp lµ ph­¬ng ph¸p nu«i hiÖn ®¹i, sö dông mét t¹p hîp c¸c m¸y mãc vµ thiÕt bÞ ®Ó t¹o ra cho c¸c ®èi t­îng nu«i cã mét m«i tr­êng sinh th¸i vµ c¸c ®iÒu kiÖn sèng kh¸c tèi ­u. Nu«i c«ng nghiÖp cã diÖn tÝch mÆt n­íc nhá, th­êng nu«i trong c¸c bÓ nh©n t¹o, mËt ®é th¶ cao, chu kú nu«i ng¾n, viÖc sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña thuû s¶n kh«ng bÞ h¹n chÕ bëi thêi tiÕt vµ mïa vô. 2.2. C¸c h×nh thøc nu«i trång thuû s¶n. a. Nu«i n­íc mÆn. H×nh thøc nµy ®­îc tiÕn hµnh nu«i trong c¸c lång bÌ vµ nu«i ë trong ®¨ng quÇng trong c¸c ®Çm ph¸, vÞnh, c¸c vïng cã biÓn cã dßng ch¶y kh«ng qu¸ m¹nh hoÆc qu¸ yÕu. C¸c ®èi t­îng nu«i nh­ : t«m hïm, c¸ song, c¸ hång, c¸ cam. b. Nu«i n­íc lî. Nu«i n­íc lî lµ h×nh thøc nu«i thuû s¶n trong c¸c ao, ®Çm trong m« h×nh khÐp kÝn, nu«i trong ruéng ( vô t«m + vô lóa ) vµ nu«i trong rõng ngËp mÆn. §èi t­îng nu«i chñ yÕu lµ t«m só, t«m he, t«m b¹c thÎ, t«m n­¬ng, t«m r¶o. H×nh thøc nu«i nµy hiÖn nay chñ yÕu vÉn lµ nu«i qu¶ng canh, nu«i b¸n th©m canh vµ th©m canh Ýt. c. Nu«i nhuyÔn thÓ. §èi t­îng chÝnh lµ ngao, nghªu, sß huyÕt, trai cÊy ngäc. H×nh thøc nu«i nhuyÔn thÓ chñ yÕu lµ nu«i qu¶ng canh c¶i tiÕn tiÕn tíi nu«i th©m canh ë vïng cöa s«ng b·i ngang vµ nu«i b»ng lång ë eo vÞnh biÓn. d. Nu«i cua biÓn. H×nh thøc nu«i gåm nhiÒu d¹ng: nu«i cua thÞt, nu«i cua vç bÐo vµ nu«i cua lét. Cua th­êng ®­îc nu«i th¶ theo ph­¬ng thøc nu«i qu¶ng canh tù nhiªn, nu«i xen víi ghÐp víi t«m trong vô phô ë c¸c ao nu«i t«m qu¶ng canh tù nhiªn. e. Nu«i thuû s¶n ao hå nhá n­íc ngät. Lµ h×nh thøc nu«i mµ ng­êi d©n cñng cè hÖ thèng ao ®Çm b»ng c¸ch kiªn cè ho¸ bê ao vµ cñng cè hÖ thèng xö lý n­íc. ViÖc nu«i trång thuû s¶n ë c¸c ao hå nhá th­êng ph¸t triÓn m¹nh ë c¸c trang tr¹i qui m« gia ®×nh theo m« h×nh VAC ( v­ên- ao – chuång ) hoÆc m« h×nh VACR ( v­ên- ao- chuång- rõng). §èi t­îng nu«i chñ yÕu lµ :c¸ mÌ, c¸ tr¾m, c¸ chÐp, l­¬n, Õch…H×nh thøc nu«i lµ b¸n th©m canh vµ th©m canh. f. Nu«i thuû s¶n ruéng tròng. Sù ph¸t triÓn æn ®Þnh vÒ c«ng nghiÖp cïng víi xu h­íng ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp s¹ch víi sù qu¶n lý theo hÖ thèng IPM ®ang ®­îc phæ biÕn réng r·i lµ nh÷ng thuËn lîi ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n réng r·i trªn c¸c khu ruéng tròng. C¸c hÖ thèng canh t¸c ruéng tròng lµ: - Nu«i thuû s¶n n­íc ngät kÕt hîp víi trång lóa: mét phÇn diÖn tÝch cña ruéng lóa sÏ ®­îc sö dông nh­ chç chó Èn cña c¸c ®µn c¸, t«m. §èi t­îng nu«i chÝnh lµ c¸ r« phi, tr«i, chÐp, c¸ qu¶, c¸ sÆc, t«m cµng xanh. - Nu«i thuû s¶n mét vô, cÊy lóa mét vô: ®­îc dµnh cho nh÷ng khu ruéng tròng cã mét mïa ngËp n­íc s©u, cßn mét mïa cã thÓ th¸o ra. HÖ thèng nu«i c¸ nµy th­êng lµ b¸n th©m canh v× bªn c¹nh nguån thøc ¨n tù nhiªn, ng­êi n«ng d©n th­êng sö dông thøc ¨n bæ sung cho c¸c ®µn c¸. - C¶i t¹o c¸c vïng tròng thµnh c¸c vïng chuyªn th¶ c¸ kÕt hîp víi viÖc trång c©y ¨n qu¶ trªn bê: m« h×nh nµy cµng ngµy sÏ cµng ®­îc ph¸t triÓn do lîi thÕ cña nu«i trång thuû s¶n so víi trång lóa bÊp bªnh trªn mét diÖn tÝch canh t¸c. g. Nu«i thuû s¶n c¸c mÆt n­íc lín. MÆt n­íc lín bao gåm c¸c hå tù nhiªn, hå thuû lîi, hå thuû ®iÖn vµ c¸c mÆt s«ng. Hå chøa vµ mÆt n­íc lín ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n ë c¸c vïng trung ®­îc vµ miÒn nói. H×nh thøc nu«i c¸c hå chøa vµ s«ng ngßi th­êng ®­îc sö dông: -Th¶ c¸ vµo c¸c hå chøa ®Ó gia t¨ng n¨ng suÊt tù nhiªn cña c¸c hå chøa nh»m t¹o ra l­îng c¸ trong s«ng vµ trong hå t¨ng kh¶ n¨ng khai th¸c tù nhiªn cña c¸c céng ®ång ng­ d©n sèng dùa vµo c¸c mÆt n­íc lín vµ t¨ng nguån t¸i t¹o nguån lîi thuû s¶n cho c¸c dßng s«ng hå chøa, c¸c vïng ®ång b»ng ngËp n­íc. - Nu«i c¸ lång bÌ trªn c¸c m¸t n­íc lín: ®©y lµ h×nh thøc trang tr¹i ®­îc giao mét diÖn tÝch nhÊt ®Þnh ë trong c¸c mÆt n­íc lín ®Ó tæ chøc nu«i lång bÌ. §èi t­îng nu«i lµ c¸c lo¹i c¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao ( c¸ basa, c¸ bèng t­îng, c¸ r« phi, c¸ qu¶ ) vµ c¸c lo¹i c¸ dÔ nu«i cho n¨ng suÊt cao (c¸ tr¾m cá, c¸ chÐp ). - Nu«i c¸ trong c¸c eo ng¸ch cña c¸c hå chøa: ®©y lµ h×nh thøc nu«i theo kiÓu trang tr¹i. Mét sè c¸c eo ng¸ch trong c¸c hå chøa ®­îc ch¾n l¹i b»ng c¸c bê t­êng l­íi t¹o thµnh c¸c khu nu«i b¸n th©m canh cã diÖn tÝch réng lín ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ kh¸ cao cho ng­êi nu«i. 3. Vai trß cña nu«i trång thuû s¶n ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Nu«i trång thuû s¶n lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ do ®ã sù ph¸t triÓn cña lÜnh vùc nµy sÏ t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña mét quèc gia. Ta cã thÓ thÊy ®­îc sù ®ãng gãp cña lÜnh vùc nµy víi nÒn kinh tÕ qua c¸c vai trß cña nã víi ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi nh­ sau: Thø nhÊt, cung cÊp thùc phÈm ®¸p øng nhu cÇu néi ®Þa. Nh÷ng n¨m tíi xu thÕ ®êi sèng nh©n d©n ngµy mét kh¸ lªn, møc tiªu dïng thùc phÈm sÏ t¨ng. Do vËy c¸ vµ s¶n phÈm gèc lµ thuû s¶n lµm thùc phÈm chiÕm phÇn quan träng. Trong ®ã c¸ nu«i cung cÊp t¹i chç, Ýt chi phÝ vËn chuyÓn b¶o ®¶m ®­îc t­¬i sèng cµng cã vai trß quan träng h¬n. NhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· ®Èy m¹nh viÖc nu«i c¸ vµ coi ®ã nh­ lµ mét chÝnh s¸ch quèc gia ®Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu ®¹m ®éng vËt trong b÷a ¨n hµng ngµy cña nh©n d©n. Thø hai, cung cÊp nguyªn liÖu cho chÕ biÕn thuû s¶n xuÊt khÈu. Nu«i trång thuû s¶n lµ h­íng ®i tÊt yÕu ®Ó cung cÊp nguyªn liÖu cho chÕ biÕn thuû s¶n khi nguån lîi thuû s¶n tù nhiªn trªn tr¸i ®Êt bÞ h¹n chÕ. Nguyªn liÖu cho chÕ biÕn thuû s¶n ®­îc ®¸p øng tõ hai nguån chÝnh lµ khai th¸c vµ nu«i trång thuû s¶n. Nguån lîi tù nhiªn vÒ h¶i s¶n trong c¸c ®¹i d­¬ng thÕ giíi kh«ng ph¶i lµ v« tËn vµ lu«n cã chiÒu h­íng suy gi¶m do nhiÒu t¸c ®éng nh­ ®¸nh b¾t qu¸ møc, « nhiÔm m«i tr­êng, ng¨n chÆn c¸c dßng s«ng lµm thuû lîi, thuû ®iÖn vµ thuû lîi ho¸ ruéng ®Êt ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. H¬n n÷a viÖc khai th¸c biÓn vµ c¸c ®¹i d­¬ng thÕ giíi hiÖn nay ®· ®­îc b¸o ®éng ®¹t ®Õn møc giíi h¹n ( kh¶ n¨ng khai th¸c ®¹i d­¬ng thÕ giíi vµo kho¶ng 150 triÖu tÊn ®· khai th¸c kho¶ng 120 triÖu tÊn). Cµng ngµy viÖc khai th¸c tù nhiªn cµng ph¶i ®èi mÆt víi c¸c khã kh¨n thùc tÕ trong c«ng nghÖ vµ gi¸ thµnh khai th¸c. ChÝnh v× thÕ nu«i trång thuû s¶n cµng cã vai trß quan träng cung cÊp nguyªn liÖu cho chÕ biÕn xuÊt khÈu trong thêi gian tíi. Thø ba, gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp. Nu«i trång thuû s¶n lµ mét c¬ héi lµm giµu, lµ lÜnh vùc cã thÓ t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm ë n«ng th«n. Nu«i trång thuû s¶n ®· thu hót mét sè l­îng lín ng­êi lao ®éng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Møc gi¶i quyÕt viÖc lµm hµng n¨m cña lÜnh vùc nu«i trång thuû s¶n gãp phÇn æn ®Þnh t×nh h×nh an ninh chÝnh trÞ, trËt tù trÞ an. Do ®ã nã cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc ®¹t môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. §Æc biÖt, l­îng lao ®éng mµ nu«i trång thuû s¶n thu hót phÇn lín ®Òu ë n«ng th«n, ven biÓn cã møc sèng thÊp vµ c¬ héi t×m viÖc thÊp. Ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n cßn lµ gi¶i ph¸p ®Ó lµm gi¶m søc Ðp di d©n vÒ thµnh phè. Thu nhËp tõ nu«i trång thuû s¶n ®· gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng sinh ho¹t cña ng­êi lao ®éng nghÌo tõ ®ã n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ x· héi cña hä. §iÒu ®ã cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc gi¶m kho¶ng c¸ch giµu nghÌo trong x· héi, thùc hiÖn sù ph¸t triÓn toµn diÖn vµ c«ng b»ng x· héi. ChÝnh v× thÕ ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng chiÕn l­îc ®Ó ph¸t triÓn n«ng th«n, miÒn nói, ven biÓn lµm gi¶m kho¶ng c¸ch gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ, gi÷a c¸c vïng kinh tÕ vµ lµm gi¶m xung ®ét chÝnh trÞ trong x· héi Thø t­, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Lµ mét bé phËn trong c¬ cÊu ngµnh thuû s¶n, nu«i trång thuû s¶n ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, g¾n víi chÕ biÕn tiªu thô, t¨ng nhanh tû träng trong c¬ cÊu s¶n xuÊt cña ngµnh thuû s¶n. Nu«i trång thuû s¶n gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng tÝch cùc, ®óng h­íng, t¨ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, gi¶m tû träng n«ng nghiÖp. Nu«i trång thuû s¶n còng lµ mét trong nh÷ng lÜnh vùc gióp héi nhËp vµo thÕ giíi, më réng thÞ tr­êng. Qua ®ã nu«i trång thuû s¶n thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Thø n¨m, më ra lÜnh vùc míi cho c¸c ho¹t ®éng khoa häc. Mét trong nh÷ng vai trß quan träng tiÒm tµng cu¶ nu«i trång thuû s¶n lµ nã më ra mét lÜnh vùc míi cho c¸c ho¹t ®éng khoa häc. Ph¶i nãi r»ng c«ng nghÖ sinh häc trong nu«i trång thuû s¶n ch­a theo kÞp ®­îc nh÷ng tiÕn bé mµ nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ®· t¹o dùng ®­îc. Do vËy cÇn nghiªn cøu vµ øng dông c«ng nghÖ sinh häc trong nu«i trång thuû s¶n sÏ cã ý nghÜa rÊt lín, nhÊt lµ c¸c lÜnh vùc chän gièng, chän gen, c¶i t¹o gen, c«ng nghÖ thùc phÈm vµ xö lý n­íc. II. Mét sè yÕu tè thuËn lîi cho ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long. 1. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long. 1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn. a. VÞ trÝ ®Þa lý. VÞ trÝ ®Þa lý lµ mét tiÒm n¨ng vËt chÊt vµ lîi thÕ quan träng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ mét ngµnh s¶n xuÊt nãi riªng. §ång B»ng S«ng Cöu Long cã vÞ trÝ vµo kho¶ng 800 40’-11o 0’ vÜ ®é B¾c vµ 1040 8’- 1060 50’ ®é kinh §«ng. PhÝa b¾c gi¸p thµnh phè Hå ChÝ Minh, phÝa t©y b¾c gi¸p C¨m- pu-chia, phÝa t©y nam gi¸p biÓn T©y ( thuéc vÞnh Th¸i Lan), phÝa ®«ng vµ phÝa nam gi¸p biÓn §«ng. §ång B»ng S«ng Cöu Long cã ®éc quyÒn kinh tÕ réng lín, gÇn 360.000 km2 chiÕm 37,1% tæng diÖn tÝch ®Æc quyÒn kinh tÕ cña c¶ n­íc. Lµ mét vïng cã trªn 750 km bê biÓn vµ chiÕm kho¶ng 23,4% tæng chiÒu dµi bê biÓn toµn quèc. §ång B»ng S«ng Cöu Long n»m trong vïng ph¸t triÓn kinh tÕ t­¬ng ®èi n¨ng ®éng. MÆc dï sè ®« thÞ trong vïng ch­a ph¸t triÓn nh­ng d©n c­ ë vïng nµy cã truyÒn thèng vµ thãi quen tiªu dïng vµo viÖc ¨n uèng cao h¬n nhiÒu so víi c¸c khu vùc miÒn B¾c vµ miÒn Trung. §iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn vµ më ra mét thÞ tr­êng lín cho c¸c s¶n phÈm thuû s¶n. Cïng víi mét hÖ thèng ®« thÞ ®ang h×nh thµnh, sù ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng ®· t¹o ra cho c¸c tØnh vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long tiÕp cËn ®­îc víi mét trung t©m ®« thÞ lín nhÊt ViÖt Nam lµ Thµnh Phè Hå ChÝ Minh víi gÇn 5 triÖu d©n, tËp trung sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i vµ lµ n¬i héi tô cña c¸c du kh¸ch, c¸c nhµ ®Çu t­, lµm cho nhu cÇu thùc phÈm tõ thuû s¶n rÊt lín. NÒn c«ng nghiÖp chÕ biÕn, ®Æt biÖt lµ chÕ biÕn thuû s¶n ë Nam Bé ph¸t triÓn nhÊt, d©n chóng l¹i ­a dïng thùc phÈm chÕ biÕn, ®iÒu kiÖn giao th«ng thuû bé còng thuËn lîi cho viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ thuû s¶n cña c¶ vïng . b. §Þa h×nh. §Þa h×nh ®ãng vai trß quan träng trong viÖc l­u tr÷, lan to¶, th©m nhËp cña c¸c nguån tµi nguyªn n­íc, lµ yÕu tè quan träng ®èi víi nu«i trång thû s¶n. §Þa h×nh §ång B»ng S«ng Cöu Long lµ mét lîi thÕ thuËn lîi ®èi víi sù ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n cña c¶ vïng. Vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long gåm 12 tØnh, trong ®ã cã 8 tØnh ven biÓn (Long An, TiÒn Giang, Trµ Vinh, BÕn Tre, Sãc Tr¨ng, B¹c Liªu, Cµ Mau, Kiªn Giang ) vµ 4 tØnh néi ®ång ( CÇn Th¬, §ång Th¸p , VÜnh Long, An Giang). Toµn vïng ®ång b»ng cã ®Þa h×nh t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng, cã ®Þa h×nh lßng ch¶o, cao dÇn ra phÝa bê biÓn (cao n