Tóm tắt luận án Chủ trương và sự chỉ đạo của đảng cộng sản Việt Nam về hợp tác giáo dục - Đào tạo với các nước asean từ năm 1995 đến năm 2010

Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh NGUYỄN THỊ MAI CHñ TR¦¥NG Vµ Sù CHØ §¹O CñA §¶NG céng s¶n viÖt nam VÒ HîP T¸C GI¸O Dôc - §µO T¹O VíI C¸C N¦íC ASEAN Tõ n¨m 1995 §ÕN n¨m 2010 Chuyªn ngµnh: LÞch sö §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam M· sè: 62 22 56 01 Tãm t¾t luËn ¸n tiÕn sÜ lÞch sö Hµ Néi - 2013 C«ng tr×nh ®­îc hoµn thµnh t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: 1. PGS, TS Nguyễn Hữu Cát 2. PGS, TS Nguyễn Hoàng Giáp Ph¶n biÖn 1: ..................................... .................................... Ph¶n biÖn 2: ..................................... .................................... Ph¶n biÖn 3: ..................................... .................................... LuËn ¸n ®­îc b¶o vÖ t¹i Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Häc viÖn, häp t¹i Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh Vµo håi....... giê........., ngµy........ th¸ng........ n¨m 2013 Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i Th­ viÖn Quèc gia vµ Th­ viÖn Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ Đà CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1. Nguyễn Thị Mai (2010), Một số kinh nghiệm của Đảng về lãnh đạo xây dựng và phát triển quan hệ Việt Nam - ASEAN từ năm 1995 đến nay, Kỷ yếu Hội thảo khoa học: Đảng Cộng sản Việt Nam 80 năm xây dựng và phát triển, Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội. 2. Nguyễn Thị Mai (2010), Hợp tác Việt Nam - ASEAN (1995 - 2010), Tạp chí Lịch sử Đảng, số 4. 3. Nguyễn Thị Mai (2012), Chủ trương của Đảng về quan hệ hợp tác Việt Nam - ASEAN thời kỳ đổi mới, Đảng Cộng sản Việt Nam trong tiến trình giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước, Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội. 4. Nguyễn Thị Mai (2013), Quan điểm của Đảng, Nhà nước về hợp tác giáo dục Việt Nam – ASEAN những năm đầu thế kỷ XXI, Tạp chí Lịch sử Đảng, số 3. 5. Nguyễn Thị Mai (2013), Hợp tác về giáo dục – đào tạo giữa Việt Nam với các nước Đông Nam Á từ năm 1992 đến nay, Tạp chí Thông tin đối ngoại, số 3. 6. Nguyễn Thị Mai (2013), Cộng đồng Văn hoá - Xã hội ASEAN và sự tham gia của Việt Nam, Tạp chí Giáo dục lý luận, số 3. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Vào cuối những năm 80 của thế kỷ XX, trong khi các Hiệp định hợp tác văn hóa và khoa học kỹ thuật giai đoạn 1986-1990 giữa Việt Nam và các nước xã hội chủ nghĩa sắp kết thúc thì chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô lâm vào khủng hoảng. Kể từ đây, quan hệ quốc tế chuyển sang một giai đoạn mới với những thách thức gay gắt, đòi hỏi Việt Nam phải kịp thời đề ra đối sách mới phù hợp với tình hình thực tế . Trong hoàn cảnh đất nước đang gặp nhiều khó khăn, tình hình thế giới có nhiều chuyển biến sâu sắc, Đảng Cộng sản Việt Nam chủ trương đưa Việt Nam gia nhập ASEAN, trong đó, xác định hợp tác về giáo dục và đào tạo với các nước ASEAN là một trong những ưu tiên. Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, B ộ Giáo dục và Đào tạo tích cực triển khai kế hoạch gia nhập Tổ chức Các Bộ trưởng Giáo dục Đông Nam Á (SEAMEO). Ngày 10-2-1992, tại phiên họp lần thứ 27 của Hội đồng các Bộ trưởng Giáo dục các nước Đông Nam Á, tổ chức tại Brunây, Bộ Giáo dục và Đào tạo nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trở thành thành viên chính thức của tổ chức này. Sau khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của ASEAN (7-1995), Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam trở thành thành viên của Tiểu ban Giáo dục của ASEAN (ASCOE) đã tích cực phối hợp với các nước trong khu vực tiến hành nhiều hoạt động thiết thực, có hiệu quả. Trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, giáo dục và đào tạo có vị trí đặc biệt quan trọng, là quốc sách hàng đầu. Đảng, Chính phủ đưa ra nhiều chủ trương và chỉ đạo sát sao để đẩy mạnh sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Một trong những chủ trương, biện pháp đó là tăng cường hợp tác giáo dục và đào tạo với nước ngoài, trước hết là với các nước trong khu vực. Đến năm 2010, Việt Nam có quan hệ hợp tác giáo dục với hơn 80 nước và vùng lãnh thổ, 36 tổ chức quốc tế và 70 tổ chức phi chính phủ. Qua đó, hợp tác giáo dục và đào tạo góp phần đẩy mạnh công tác ngoại giao của Việt Nam. Tại Hội nghị cấp cao ASEAN 9 (tháng 10-2003), các nhà lãnh đạo ASEAN ký Tuyên bố hòa hợp ASEAN II (Tuyên bố Bali II), nêu những định hướng chiến lược lớn của ASEAN với mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN liên kết mạnh, tự cường vào năm 2020 với 3 trụ cột: Cộng đồng Chính trị - An ninh, Cộng đồng Kinh tế, Cộng đồng Văn hóa - Xã hội. Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 12 (1-2007) quyết định rút ngắn thời gian hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015. Để góp phần xây dựng Cộng đồng ASEAN, đặc biệt là Cộng đồng Văn hóa - Xã hội, bên cạnh các lĩnh vực hợp tác về chính trị, an ninh, kinh tế, cần tăng cường và nâng cao chất lượng hợp tác giáo dục và đào tạo. Là nước đề xuất xây dựng Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN, một trong những yếu tố cấu thành của cộng đồng này là giáo dục. Bởi vậy, hợp tác giáo dục và đào tạo giữa các nước ASEAN là một vấn đề quan trọng, vừa là nhiệm vụ , vừa là trách nhiệm của Việt Nam. Với tinh thần đó, Đảng và Chính phủ đã đưa ra chủ trương và nhiều biện pháp để góp phần sớm hoàn thành nhiệm vụ này. Đến năm 2010, Việt Nam gia nhập ASEAN được 15 năm, để tiếp tục nâng cao hiệu quả và chất lượng hợp tác giáo 2 dục và đào tạo với các nước ASEAN, góp phần xây dựng thành công Cộng đồng Văn hóa - Xã hội ASEAN vào năm 2015, việc tổng kết, đánh giá những thành tựu, hạn chế và đúc kết kinh nghiệm về chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng về hợp tác giáo dục và đào tạo với các nước ASEAN là việc làm cần thiết. Từ ý nghĩa lý luận và thực tiễn trên, nghiên cứu sinh chọn đề tài “Chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam về hợp tác giáo dục - đào tạo với các nước ASEAN từ năm 1995 đến năm 2010” làm luận án tiến sĩ chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam. 2. Mục đích, nhiệm vụ của luận án 2.1. Mục đích của luận án Thông qua việc nghiên cứu chủ trương, sự chỉ đạo của Đảng và thực tiễn hợp tác giáo dục - đào tạo giữa Việt Nam với các nước ASEAN trong 15 năm (1995-2010), luận án khẳng định tính chủ động, đúng đắn của Đảng trong việc lấy hợp tác giáo dục đào tạo là một trong những lĩnh vực hợp tác cơ bản để tăng cường hợp tác toàn diện với các nước ASEAN; khẳng định những thành tựu, chỉ ra những hạn chế và bước đầu đúc kết một số kinh nghiệm chủ yếu. 2.2. Nhiệm vụ của luận án Nêu rõ bối cảnh lịch sử, những nhân tố trong nước và quốc tế tác động đến quan hệ hợp tác về giáo dục và đào tạo giữa Việt Nam với các nước ASEAN; làm rõ các quan điểm của Đảng và quá trình chỉ đạo thực hiện hợp tác về giáo dục và đào tạo với các nước ASEAN từ năm 1995 đến năm 2010; phân tích những thành tựu và hạn chế trong quá trình Đảng lãnh đạo hợp tác về giáo dục và đào tạo giữa Việt Nam với các nước ASEAN; bước đầu nêu một số kinh nghiệm trong quá trình Đảng chỉ đạo hợp tác về giáo dục và đào tạo giữa Việt Nam với các nước ASEAN. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Về đối tượng nghiên cứu Luận án nghiên cứu chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng, quá trình triển khai thực hiện hợp tác về giáo dục và đào tạo với các nước ASEAN trên hai phương diện đa phương và song phương. 3.2. Về phạm vi nghiên cứu - Thời gian nghiên cứu từ năm 1995 đến năm 2010. - Nội dung nghiên cứu: Hợp tác về giáo dục và đào tạo là lĩnh vực rộng lớn nên luận án chỉ tập trung làm rõ chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam về hợp tác giáo dục với các nước ASEAN. - Phạm vi nghiên cứu: Hợp tác giáo dục và đào tạo với các nước ASEAN trên hai phương diện đa phương và song phương (trừ Brunây) 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luậnvà thực tiễn: Cơ sở lý luận của luận án dựa trên lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về hợp tác quốc tế, về giáo dục và đào tạo; các quan điểm lớn của Đảng và Nhà nước cũng như các chủ trương, chính sách về hợp tác Việt Nam - ASEAN nói chung, hợp tác giáo dục và đào tạo nói riêng. Về mặt thực tiễn, 3 luận án dựa trên thực tiễn quá trình hợp tác về giáo dục và đào tạo giữa Việt Nam với các nước ASEAN từ năm 1995 đến năm 2010. 4.2. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu chủ yếu của luận án là phương pháp lịch sử kết hợp với phương pháp lôgic. Ngoài ra, luận án còn sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh, khảo sát thực tiễn nhằm làm sáng tỏ những vấn đề đặt ra trong luận án. 5. Những đóng góp mới về mặt khoa học của luận án 5.1. Về tư liệu Luận án sưu tầm và hệ thống hóa tư liệu về các chủ trương, sự chỉ đạo và kết quả tổ chức thực hiện về hợp tác giáo dục và đào tạo với các nước ASEAN từ năm 1995 đến năm 2010. 5.2. Về nội dung - Làm rõ quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về hợp tác giáo dục và đào tạo với các nước ASEAN. - Phân tích những thành tựu, hạn chế của chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng về hợp tác giáo dục và đào tạo với các nước ASEAN, qua đó đúc kết một số kinh nghiệm từ lý luận và thực tiễn , góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả hợp tác giáo dục và đào tạo giữa Việt Nam với các nước ASEAN trong thời gian tới. - Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần vào công tác nghiên cứu, giảng dạy lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam thời kỳ đổi mới. 6. Ý nghĩa của luận án - Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần làm rõ hơn quan hệ hợp tác Việt Nam - ASEAN, khẳng định chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về hợp tác với các nước ASEAN trên lĩnh vực giáo dục và đào tạo trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế là hoàn toàn đúng đắn, góp phần nâng cao chất lượng nghiên cứu, giảng dạy lịch sử Đảng trong thời kỳ mới. Luận án cung cấp thêm những luận cứ khoa học và gợi mở một số suy nghĩ có thể vận dụng vào thực tiễn hợp tác giáo dục và đào tạo giữa Việt Nam với ASEAN hiện nay. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, tổng quan tình hình nghiên cứu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận án được chia thành 3 chương, 8 tiết. TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU Luận án đã tổng quan kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học liên quan trực tiếp đến đề tài trên các vấn đề như: - Các công trình khoa học nghiên cứu về hợp tác giữa Việt Nam với ASEAN: Cuốn sách Tiến trình hội nhập Việt Nam - ASEAN của tác giả Đinh Xuân Lý, do nhà xuất bản Đại học Quốc gia phát hành năm 2000; Đề tài nghiên cứu cấp bộ năm 2001 của Vụ ASEAN (Bộ Ngoại giao): 5 năm Việt Nam tham gia ASEAN: những thành tựu, thách thức và triển vọng ; Đề tài khoa học trọng điểm Hội nhập Việt Nam - ASEAN: Tiến 4 trình, hiện trạng và những vấn đề đặt ra của Đại học Quốc gia Hà Nội, nghiệm thu năm 2002; cuốn sách Việt Nam - ASEAN quan hệ đa phương và song phương của tác giả Vũ Dương Ninh do nhà xuất bản Chính trị Quốc gia phát hành; Tác giả Nguyễn Thu Mỹ có bài Việt Nam với sự phát triển của ASEAN: 10 năm nhìn lại đăng trên tạp chí Cộng sản số 14/7-2005; Bài viết Việt Nam - ASEAN 10 năm nhìn lại của tác giả Lê Công Phụng đăng trên tạp chí Thông tin đối ngoại số 8/2005; Luận án tiến sĩ lịch sử Quan hệ Thái Lan - Việt Nam (1976-2004) của Thananan Boonwanna, hoàn thành năm 2008; Cuốn sách Liên kết ASEAN trong thập niên đầu thế kỷ XXI của PGS.TS. Phạm Đức Thành (chủ biên), do Nhà xuất bản Khoa học Xã hội phát hành năm 2006; cuốn sách Vai trò của Việt Nam trong ASEAN của Trung tâm Dữ kiện - Tư liệu Thông tấn xã Việt Nam, do Nhà xuất bản Thông tấn phát hành năm 2007; cuốn sách Hợp tác liên kết ASEAN hiện nay và sự tham gia của Việt Nam của nhóm tác giả Nguyễn Hoàng Giáp, Nguyễn Hữu Cát, Nguyễn Thị Quế, do Nhà xuất bản Lý luận Chính trị phát h ành năm 2008; cuốn sách Lịch sử quan hệ Việt Nam - Xingapo (1965-2005) của Phạm Thị Ngọc Thu, do Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh phát hành năm 2009; Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quan hệ quốc tế của Chhouet Sopheak (Campuchia) với đề tài Hợp tác Campuchia - Việt Nam từ năm 1993 đến nay, hoàn thành tháng 7-2009; Đề tài cấp bộ năm 2010, Việt Nam gia nhập ASEAN từ năm 1995 đến nay: Thành tựu, vấn đề đặt ra và triển vọng do Viện Quan hệ quốc tế (Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh) thực hiện; cuốn sách Việt Nam trong tiến trình hội nhập ASEAN của Nguyễn Văn Thiện và Nguyễn Công Hải do nhà xuất bản Quân đội Nhân dân xuất bản năm 2011; cuốn sách Lịch sử quan hệ đặc biệt Việt Nam - Lào, Lào - Việt Nam (1930 - 2007) do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Hà Nội xuất bản năm 2011. - Các công trình nghiên cứu về hợp tác giáo dục và đào tạo giữa Việt Nam với các nước ASEAN: + Sách tham khảo: Cuốn sách Hướng dẫn về quan hệ quốc tế trong giáo dục và đào tạo của Vụ Quan hệ Quốc tế (Bộ Giáo dục và Đào tạo) do Nhà xuất bản Giáo dục phát hành năm 1996; năm 2002, Vụ Quan hệ Quốc tế - Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa chữa, bổ sung cuốn Hướng dẫn về quan hệ quốc tế trong giáo dục và đào tạo được Nhà xuất bản Giáo dục phát hành; + Các bài hội thảo: bài viết Quan hệ hợp tác giáo dục giữa Việt Nam và các nước Đông Nam Á trong giai đoạn hiện nay của PSG,PTS. Nghiêm Đình Vỳ và PGS,PTS Trịnh Tùng trong kỷ yếu hội thảo quốc tế ASEAN hôm nay và ngày mai (tháng 9-1997); Hội thảo Xây dựng ASEAN thành cộng đồng các quốc g ia phát triển bền vững, đồng đều và hợp tác có các bài viết: Tăng cường hợp tác song phương và đa phương trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực cho ASEAN của PGS,PTS. Nguyễn Thọ Vượng; Hiện trạng và triển vọng phát triển nguồn nhân lực của các nước ASEAN của PTS. Trương Thị Thúy Hằng; Các bài tham luận viết về hợp tác giáo dục 5 và đào tạo giữa Việt Nam với các nước ASEAN tại hội thảo Hội nhập Việt Nam - ASEAN trước thềm thế kỷ XXI : “Nhìn lại 5 năm hợp tác giáo dục Việt Nam - ASEAN” của tác giả Trần Văn Nhung và Nguyễn Văn Khôi; bài tham luận Hợp tác giáo dục và đào tạo trong khối ASEAN (chủ yếu là giáo dục và đào tạo đại học) của PGS,TS. Mai Ngọc Chừ; Hội thảo Liên kết ASEAN (lần 2) do Viện Nghiên cứu Đông Nam Á có bài tham luận Các chính sách đặc trưng phát triển giáo dục và nguồn nhân lực của các nước ASEAN trong thập niên đầu thế kỷ XXI của nhóm tác giả TS. Phan Văn Kha, Ths. Vương Thanh Hương, Lê Hồng Quang; Hội thảo khoa học Việt Nam trong ASEAN nhìn lại và hướng tới có bài tham luận Một vài suy nghĩ về giáo dục Việt Nam và chiến lược hội nhập khu vực trong thế kỷ XXI từ kinh nghiệm của một số quốc gia Đông Nam Á của Ths. Phan Thị Hồng Xuân. Hội thảo Việt Nam - ASEAN: 10 năm hội nhập và phát triển có bài viết Hợp tác giáo dục với ASEAN - thị trường đầy tiềm năng và triển vọng của tác giả Lê Thị Ngọc Dung. + Luận văn Thạc sĩ khoa học lịch sử của Nguyễn Thị Huyền Nga, hoàn thành năm 2008 tại trường Đại học Vinh về Tình hình giáo dục nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào (1986-2007) và vai trò của Việt Nam; Luận án tiến sĩ lịch sử Hợp tác giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân cách mạng Lào về đào tạo cán bộ trong hệ thống chính trị từ 1986 đến 2006 của Dương Thị Huệ, hoàn thành năm 2011; Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quan hệ quốc tế Quan hệ hợp tác Lào - Việt Nam trong lĩnh vực văn hóa - giáo dục từ năm 1975 đến năm 2010 của tác giả Xayasane Bounsavang (Lào), hoàn thành năm 2011. - Các công trình nghiên cứu khoa học có đề cập đến chủ trương về giáo dục và đào tạo của Đảng, Nhà nước: Cuốn sách Giáo dục và đào tạo trong thời kỳ đổi mới - chủ trương, thực hiện, đánh giá của Ban Khoa giáo Trung ương được Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia phát hành năm 2002; cuốn sách Giáo dục Việt Nam trước ngưỡng cửa thế k ỷ XXI, của tác giả Phạm Minh Hạc, do nha xuất bản Chính trị Quốc gia xuất bản năm 2002; bài Phát triển giáo dục và đào tạo phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đăng Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Minh Hiển trên Tạp chí Cộng sản số 22 (11 - 2005); đề tài cấp bộ năm 2009 Quan hệ với các nước láng giềng trong chính sách đối ngoại của Việt Nam từ 1991 đến nay do Viện Quan hệ quốc tế (Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh) thực hiện; Luận án tiến sĩ lịch sử Chính sách đối ngoại của Đảng Cộng sản Việt Nam với khu vực Đông Nam Á từ 1995 đến 2006 của Nguyễn Thị Hoàn, hoàn thành tháng 2-2011; Luận án tiến sĩ lịch sử Hợp tác giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân cách mạng Lào về đào tạo cán bộ trong hệ thống chính trị từ 1986 đến 2006 của Dương Thị Huệ, hoàn thành năm 2 011. 6 - Mặc dù đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về sự hợp tác giữa Việt Nam với các nước ASEAN nói chung và một số lĩnh vực hợp tác cụ thể. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu chuyên sâu, có hệ thống về chủ trương và sự chỉ đạo của Đảng về hợp tác giáo dục và đào tạo giữa Việt Nam và ASEAN từ năm 1995 đến năm 2010. 7 Chương 1 QUAN ĐIỂM VÀ SỰ CHỈ ĐẠO CỦA ĐẢNG VỀ HỢP TÁC GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VỚI CÁC NƯỚC ASEAN (1995 - 2001) 1.1. YÊU CẦU KHÁCH QUAN CỦA VIỆC HỢP TÁC GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO GIỮA VIỆT NAM VỚI CÁC NƯỚC ASEAN 1.1.1. Những yếu tố của khu vực và thế giới Những năm cuối thế kỷ XX, khoa học kỹ thuật và công nghệ trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Tập trung và chăm lo phát triển giáo dục , coi đây là quốc sách hàng đầu, tăng cường hợp tác khu vực và quốc tế là biện pháp quan trọng chống nguy cơ tụt hậu về văn hóa, khoa học. Đối với những nước đang phát triển như Việt Nam, điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là một nhân tố quyết định đối với sự phát triển và tiến bộ xã hội. Toàn cầu hóa trở thành một xu thế khách quan, thúc đẩy xu thế hoà bình, hợp tác để phát triển. Cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ để lại cho một số nước ASEAN những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình hợp tác về giáo dục và đào tạo giữa Việt Nam với các nước ASEAN . Hoàn thành ý tưởng ASEAN - 10, cùng phấn đấu cho hoà bình, ổn định ở khu vực, giữ vững bản sắc dân tộc và sự đoàn kết nhất t rí, tinh thần tự cường khu vực, mở ra thời kỳ mới cho hợp tác giữa các nước trong Hiệp hội. 1.1.2. ASEAN tăng cường hợp tác giáo dục Ở Đông Nam Á có hai tổ chức hợp tác giáo dục cùng hoạt động là: Tổ chức các Bộ trưởng Giáo dục Đông Nam Á (SEAMEO) và Tiểu ban Giáo dục ASE AN (ASCOE). SEAMEO được điều hành bởi Hội đồng Bộ trưởng Giáo dụ c các nước Đông Nam Á (SEAMEC). SEAMEO có một Ban Thư ký viết tắt là SEAMES, là cơ quan giúp việc cho Hội đồng, có trụ sở đặt tại Băng Cốc (Thái Lan). Giám đốc SEAMES là một quan chức được Hội đồng lựa chọn và là công dân của một trong các nước thành viên. Giám đốc SEAMES làm việc theo một nhiệm kỳ 3 năm. Ngoài ra, Mạng lưới các trường đại học ASEAN (AUN) đặt dưới sự giám sát của tổ chức ASEAN, bao gồm các trường đại học hàng đầu ở các nư ớc thành viên ASEAN. AUN có nhiệm vụ tăng cường hợp tác thông qua trao đổi sinh viên, các nhà lãnh đạo khoa học cũng như nguồn nhân lực giữa các nước tham gia. 8 Trong ASEAN, Tiểu ban giáo dục (ASCOE) được cơ cấu trong Ủy ban phát triển xã hội của ASEAN (COSD). ASCOE phụ trách các hoạt động hợp tác và giáo dục và đào tạo, dưới ASCOE là nhóm các chuyên gia giáo dục ASEAN. Một số tuyên bố, văn kiện của ASEAN đã đề cập một cách khá cụ thể hợp tác ASEAN trong giáo dục, đặc biệt là hợp tác để nâng cao nguồn nhân lực như Tuyên bố Hà Nội (1998), Chương trình hành động Hà Nội (1998) . 1.1.3. Nhu cầu phát triển nguồn nhân lực của đất nước Ở trong nước , công cuộc đổi mới đã thu được nhiều thành tựu to lớn. Bên cạnh thuận lợi đó, Việt Nam còn phải đối phó với nhiều thách thức thì việc đẩy mạnh hợp tác với các nước trong khu vực và trên thế giới về giáo dục và đào tạo có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Sau khi chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, hợp tác giáo dục và đào tạo giữa Việt Nam với các nước này giảm mạnh. Việc học tập, trao đổi kinh nghiệm về giáo dục giữa các nước trên thế giới và khu vực là xu thế chung của việc toàn cầu hóa trong phát triển giáo dục. Do đó, mở rộng và tăng cường hợp tác với các nước trong khu vực là yêu cầu khách quan đối với Việt Nam. 1.2. CHỦ TRƯƠNG CỦA ĐẢNG VỀ HỢP TÁC GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VỚI CÁC NƯỚC ASEAN TRONG NHỮNG NĂM 1995 - 2001 1.2.1. Chủ trương của Đảng đưa Việt Nam gia nhập ASEAN (1986-1995) Cuối những năm 80 của thế