Doanh nghiệp nhà nước (DNNN) ở Việt Nam hiện nay đang nắm giữ những tài sản
chiến lược quan trọng nhất của đất nước có lợi thế kinh doanh so với các thành phần
kinh tế khác.Tuy nhiên, kết quả hoạt động của DNNN chưa thực sự tương xứng với
tiềm năng, lợi thế và chi phí đầu tư, chưa đáp ứng được sự kỳ vọng của người dân và
nhà nước. Những thua lỗ, thất thoát vốn và tài sản nhà nước của các doanh nghiệp, các
tổng công ty, các tập đoàn trong những năm gần đây khiến dư luận rất lo lắng và bức
xúc, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, mà nguyên nhân chính
là do sự yếu kém trong quản lý kinh tế. Những bất cập chủ yếu trong việc thực hiện
quyền sở hữu vốn nhà nước tại các doanh nghiệp hiện nay chủ yếu do sự thiếu minh
bạch, công khai thông tin của các doanh nghiệp có vốn nhà nước. Do vậy, hơn bao giờ
hết, cần đánh giá đúng thực chất hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp
qua hoạt động thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp.
Là “tai mắt của trên, bạn của dưới”, ngành thanh tra trong những năm qua, đã và
đang khẳng định được vị trí và vai trò của mình trong quản lý nhà nước. Đặc biệt, ngành
thanh tra nói chung và công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ nói riêng đóng vai
trò quan trọng trong tiến trình đổi mới cơ cấu lại DNNN và đổi mới phương thức quản
lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Để cung cấp thông tin thực tế hơn, đầy đủ hơn, đặc
biệt là những mặt hạn chế, khuyết điểm đã được thanh tra chỉ ra về tình hình quản lý và
sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp, qua đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu
quả hoạt động này, nghiên cứu sinh chọn đề tài: “Quản lý và sử dụng vốn nhà nước tại
các doanh nghiệp qua công tác thanh tra” với hy vọng góp phần cung cấp thêm những
thông tin tổng hợp về tình hình quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp.
Qua đó, đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại doanh
nghiệp.
26 trang |
Chia sẻ: thientruc20 | Lượt xem: 366 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tóm tắt Luận án Quản lý và sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp qua công tác thanh tra, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
TĂNG THỊ THIỆM
QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG VỐN NHÀ NƯỚC TẠI CÁC
DOANH NGHIỆP QUA CÔNG TÁC THANH TRA
Chuyên ngành Quản lý kinh tế
Mã số 62.34.04.10
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS. TS Nguyễn Văn Thạo
2. PGS. TS Đoàn Hương Quỳnh
HÀ NỘI - 2017
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Doanh nghiệp nhà nước (DNNN) ở Việt Nam hiện nay đang nắm giữ những tài sản
chiến lược quan trọng nhất của đất nước có lợi thế kinh doanh so với các thành phần
kinh tế khác.Tuy nhiên, kết quả hoạt động của DNNN chưa thực sự tương xứng với
tiềm năng, lợi thế và chi phí đầu tư, chưa đáp ứng được sự kỳ vọng của người dân và
nhà nước. Những thua lỗ, thất thoát vốn và tài sản nhà nước của các doanh nghiệp, các
tổng công ty, các tập đoàn trong những năm gần đây khiến dư luận rất lo lắng và bức
xúc, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, mà nguyên nhân chính
là do sự yếu kém trong quản lý kinh tế. Những bất cập chủ yếu trong việc thực hiện
quyền sở hữu vốn nhà nước tại các doanh nghiệp hiện nay chủ yếu do sự thiếu minh
bạch, công khai thông tin của các doanh nghiệp có vốn nhà nước. Do vậy, hơn bao giờ
hết, cần đánh giá đúng thực chất hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp
qua hoạt động thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp.
Là “tai mắt của trên, bạn của dưới”, ngành thanh tra trong những năm qua, đã và
đang khẳng định được vị trí và vai trò của mình trong quản lý nhà nước. Đặc biệt, ngành
thanh tra nói chung và công tác thanh tra của Thanh tra Chính phủ nói riêng đóng vai
trò quan trọng trong tiến trình đổi mới cơ cấu lại DNNN và đổi mới phương thức quản
lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Để cung cấp thông tin thực tế hơn, đầy đủ hơn, đặc
biệt là những mặt hạn chế, khuyết điểm đã được thanh tra chỉ ra về tình hình quản lý và
sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp, qua đó đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu
quả hoạt động này, nghiên cứu sinh chọn đề tài: “Quản lý và sử dụng vốn nhà nước tại
các doanh nghiệp qua công tác thanh tra” với hy vọng góp phần cung cấp thêm những
thông tin tổng hợp về tình hình quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp.
Qua đó, đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại doanh
nghiệp.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa, phân tích, làm rõ cơ sở lý luận về quản lý và sử dụng vốn nhà nước
tại các doanh nghiệp; Nghiên cứu, tổng hợp kinh nghiệm quản lý và sử dụng vốn nhà
2
nước tại doanh nghiệp của một số nước trên thế giới, rút ra bài học kinh nghiệm cho
Việt Nam; Phân tích, đánh giá tình hình quản lý và sử dụng vốn nhà nước tại các doanh
nghiệp ở nước ta, chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân của
những hạn chế này; Đề xuất phương hướng, giải pháp nâng cao quả quản lý và sử dụng
vốn nhà nước tại các doanh nghiệp ở nước ta hiện nay và trong thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
+ Phạm vi nghiên cứu về không gian: Các doanh nghiệp có vốn nhà nước, trong đó
tập trung tại các Tập đoàn kinh tế và Tổng công ty, các ngân hàng thương mại có vốn
nhà nước chiếm tỷ lệ chi phối được Thanh tra Chính phủ thanh tra trong thời gian qua.
+ Phạm vi về thời gian: Luận án tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý và sử dụng
vốn, nguồn số liệu thứ cấp giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2016. Giải pháp đề xuất cho
đến năm 2025, tầm nhìn 2030.
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
- Luận án được xử lý trên cơ sở phương pháp luận lịch sử và lôgíc.
- Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết
- Phương pháp phân tích, thống kê, tổng hợp
- Phương pháp mô hình hóa để đánh giá xu hướng phát triển của việc quản lý, sử
dụng vốn nhà nước trong thời gian tới.
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
- Luận án góp phần làm rõ cơ sở lý luận về quản lý và sử dụng có hiệu quả vốn nhà
nước tại doanh nghiệp. Tìm hiểu kinh nghiệm mô hình quản lý và sử dụng vốn nhà
nước tại các doanh nghiệp trên thế giới, tham khảo áp dụng tại Việt nam. Góp phần
phân tích đánh giá đúng tình hình (kết quả và hạn chế) việc quản lý và sử dụng vốn nhà
nước tại doanh nghiệp ở Việt Nam những năm vừa qua, nguyên nhân của tình hình này,
nhất là của những hạn chế, yếu kém, dưới lăng kính của các kết luận thanh tra. Đề xuất
một số phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng vốn nhà nước
tại doanh nghiệp ở Việt Nam trong những năm tới, đáp ứng một trong những yêu cầu
cấp thiết của nước ta hiện nay.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
- Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về vốn nhà nước đầu tư tại các doanh nghiệp, cơ
chế quản lý vốn nhà nước tại các doanh nghiệp, tình hình sử dụng vốn nhà nước tại các
3
doanh nghiệp.
- Đánh giá những ưu điểm và hạn chế về cơ chế quản lý, về tình hình sử dụng vốn
nhà nước đầu tư tại các doanh nghiệp ở Việt nam giai đoạn vừa qua. Luận án phân tích,
đánh giá qua kết quả của hoạt động thanh tra việc quản lý và sử dụng vốn nhà nước tại
doanh nghiệp.
- Đề xuất các quan điểm và giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện và nâng cao hiệu
quả quản lý và sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp trong thời gian tới.
7. Cơ cấu của luận án: Ngoài phần mở đầu, kết luận, Luận án gồm 4 chương:
Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Chương 2. Những vấn đề lý luận chung về quản lý và sử dụng vốn nhà nước tại các
doanh nghiệp
Chương 3. Thực trạng quản lý và sử dụng vốn nhà nước tại các doanh nghiệp ở nước
ta qua công tác thanh tra giai đoạn 2010-2016
Chương 4. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng vốn nhà nước tại
các doanh nghiệp
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
1.1.Tổng quan nghiên cứu nướcngoài
Hướng thứ nhất, nhóm các công trình nghiên cứu về quản trị DNNN và cải
cách đổi mới DNNN.
- Nghiên cứu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD, 2005) “Hướng
dẫn của OECD về quản trị doanh nghiệp tại các doanh nghiệp Nhà nước”, “Những
sách lược về quản trị công ty tại DNNN tại Châu Á” (2010). Trong hướng dẫn này,
OECD đề cập đến những vấn đề phức tạp để nhà nước có thể cân bằng ba chức năng
cơ bản của mình trong doanh nghiệp là chủ sở hữu, quản lý nhà nước và kinh doanh.
Bộ hướng dẫn này đồng thời cũng đưa ra các khuyến nghị cụ thể và cách thức để giải
quyết những vấn đề phức đó như: nhà nước phải thực hiện chức năng sở hữu thông qua
một cơ quan sở hữu tập trung hóa hoặc thông qua cơ quan điều phối hiệu quả, tách
bạch quyền sở hữu nhà nước với chức năng quản lý
- Cuốn sách viết về cải cách DNNN ở Trung Quốc của tác giả Justin Yifu Lin-
Fangcai- Zhouli, 2001 - Nhà xuất bản nhân dân Tế Nam “State owned enterprises
4
reform in China” với nội dung chính là tổng kết công cuộc cải cách DNNN tại Trung
Quốc, kể từ những năm cuối thế kỷ 19 và đề xuất giải pháp quản lý vốn nhà nước tại
doanh nghiệp Trung Quốc. Theo tác giả, có tám khó khăn chủ yếu trong cải cách
DNNN.Về phương thức quản lý vốn nhà nước trong các DNNN, một trong các giải
pháp quan trọng tác giả đưa ra là Chính phủ cần phải thay đổi chức năng chính của
mình, chuyển từ chức năng lập kế hoạch sản xuất kinh doanh, phân bổ các đầu vào và
các nguồn quỹ, ban hành các hướng dẫn cho các DNNN sang chức năng quản lí các
công việc công cộng. Chính phủ vẫn tiếp tục đóng vai trò chủ sở hữu hoặc vai trò của
cổ đông trong một số DNNN trong khi tránh sự can thiệp không mong muốn đối với
quản lí của doanh nghiệp.
- Nhiều nghiên cứu của các tác giả nước ngoài về quản trị DNNN ở Việt Nam
cũng có những đóng góp quan trọng để chúng ta tham khảo. Trong đó, nổi bật là: Tài
liệu Hội thảo “Vietnam: Retaining Stability, Enhancing the Competitive Edge, and
Reaping the Growth Potential - Việt Nam giữ vững sự ổn định, tăng cường lợi thế cạnh
tranh và gặt hái tiềm năng tăng trưởng” được thực hiện bởi Quỹ tiền tệ thế giới và
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tổ chức vào ngày 18/4/2013 tại Hà Nội. Phần 4 của
Hội thảo có tiêu đề “Reform of SOEs in Viet Nam - Cải cách DNNN ở Việt Nam”,
người trình bày Thornton Matheson. Nội dung tài liệu đánh giá cao thành tựu của Việt
Nam trên con đường đổi mới, tự do hóa kinh tế để trở thành một thị trường mới nổi
trong đó có cuộc cải cách doanh nghiệp nhà nước. Bài tham luận đưa ra một số khuyến
nghị để cải cách DNNN như: Nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm, định lượng rủi
ro tài chính từ việc tái cơ cấu DNNN, tạo sân chơi bình đẳng hơn cho các doanh nghiệp
tư nhân, chấm dứt tài trợ tín dụng cho DNNN, yêu cầu các DNNN có lợi nhuận cao
phải trả cổ tức cho nhà nước, tập trung vào ngành công nghiệp mà nhà nước chi phối,
cải cách mua sắm đầu tư công, quảng bá tái cơ cấu DNNN có hiệu quả, tăng cường
giám sát của chính phủ, nâng cao hiệu lực hiệu quả của công tác kiếm toán, kế toán, cải
thiện công cụ phá sản doanh nghiệp. Việc cổ phần hóa các DNNN có thể làm cải thiện
thị trường chứng khoán Việt Nam.
- Nghiên cứu về quản lý và sử dụng vốn nhà nước trong doanh nghiệp trên thế
giới còn có một số nghiên cứu về cấu trúc tài chính và các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả
quản lý vốn trong doanh nghiệp nhà nước. Điển hình là nghiên cứu của Abbasali
5
Pouraghajan và cộng sự “The Relationship between Capital Structure and Firm
Performance Evaluation Measures: Evidence from the Tehran Stock Exchange”.Với
mục tiêu chính của nghiên cứu này là qua điều tra tác động của cơ cấu vốn đến hiệu
quả hoạt động của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Tehran- Iran (mẫu
được chọn để điều tra là các công ty thuộc 12 ngành công nghiệp giai đoạn 2006-
2010). Các tác giả đi tìm mối quan hệ giữa các nhân tố như: cấu trúc vốn, quy mô
doanh nghiệp, tuổi của doanh nghiệp, giá trị tài sản hữu hình, cơ hội phát triển với
hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp. Các tác giả đưa ra nhận xét là hệ số nợ trong
cấu trúc vốn có ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu suất sinh lời trên vốn (ROA), đồng thời
với các doanh nghiệp có tỷ lệ nợ lớn hơn 65% thì các chủ nợ có thể gặp rủi ro cao, nên
khuyến nghị của các tác giả là để có hiệu quả cao, các doanh nghiệp nên giảm hệ số nợ.
Ngoài ra, các yếu tố khác có thể ảnh hưởng tích cực đến suất sinh lời của tài sản và vốn
chủ là tỷ lệ doanh thu tài sản, quy mô doanh nghiệp, và các tài sản hữu hình và cơ hội
phát triển. Không có mối liên quan giữa tuổi công ty (lịch sử hoạt động) và các biện
pháp thực hiện.
Hướng thứ hai, các công trình nghiên cứu về hoạt động thanh tra doanh nghiệp,
điển hình là các công trình:
- Bài tham luận tác giả Florentin Blanc - “Assessing business inspections,
effectiveness and burden Perspectives on a peculiar “regulatory object” from the World
Bank Group perspective - Đánh giá hiệu quả và trách nhiệm những cuộc thanh tra
doanh nghiệp – đối với những đối tượng quy định đặc thù trên quan điểm của Ngân
hàng thế giới” được đăng trên trang web của tổ chức giáo dục ECPR General. Tác giả
đánh giá những điểm chung của thanh tra trên thế giới đối với doanh nghiệp như sau.
Một là, “mục đích của thanh tra là để tìm ra và trừng phạt người phạm tội”, ngay cả khi
Luật quy định mục đích của thanh tra là "Xác minh và thúc đẩy việc tuân thủ các chuẩn
mực được áp dụng". Hai là, cán bộ thanh tra thường có quan điểm đối đầu với doanh
nghiệp, vì họ cho rằng doanh nghiệp luôn tìm cách gian lận và trốn tránh pháp luật. Ba
là, việc quy định quyền cho thanh tra viên được đình chỉ hoặc đóng cửa hoạt động kinh
doanh của các doanh nghiệp nên ở hầu hết, quyền lực của thanh tra viên là rất lớn, trong
khi tiền lương của thanh tra viên lại thấp nên dễ dẫn đến tham nhũng, tiêu cực. Bốn là,
quy định mang tính chung chung và quyền hạn rộng lớn, dễ dẫn đến sự thỏa hiệp trong
6
thanh tra, tình trạng “một kích thước phù hợp với tất cả” dẫn đến hiệu quả thanh tra
doanh nghiệp thấp và khác nhau giữa các cuộc thanh tra. Cuối cùng, dù còn nhiều hạn
chế, nhưng công tác thanh tra trên thế giới đều có tác động tích cực không thể phủ nhận:
làm cho hiệu quả sử dụng các nguồn lực được nâng lên.
- Các tác giả Marielle Leseur và Florentin Blanc trên cơ sở kế thừa những nghiên
cứu trước đây của các tác giả Sanda Liepina và Jackie Cooldige (cả từ các dịch vụ tư
vấn môi trường đầu tư nhóm Ngân hàng Thế giới) cũng như Cesar Cordova (Jacobs và
Associates) có cuốn tài liệu “How to Reform Business Inspections- Cải cách thanh tra
doanh nghiệp bằng cách nào”. Nhóm các tác giả cũng đưa ra một số giải pháp cải cách
thanh tra doanh nghiệp. Đó là: thay đổi tư duy từ phía Chính phủ, tạo sự đồng thuận từ
trên xuống dưới (Chính phủ, doanh nghiệp, cơ quan thanh tra và công dân), xây dựng
mẫu điển hình về công cuộc cải cách thanh tra, thiết kế công cụ, cải cách thể chế, xây
dựng kế hoạch thanh tra ngắn hạn, dài hạn, quy định thời gian thanh tra hợp lý, xây
dưng pháp luật khiếu nại, có hình phạt cụ thể với thanh tra viên nếu vi phạm quy tắc đạo
đức trong hành nghề thanh tra, công bố và công khai thông tin về danh sách doanh
nghiệp thanh tra, xây dựng chuẩn mực quốc tế về thanh tra, thực hiện đào tạo nâng cao
nghiệp vụ cho thanh tra viên
Ngoài ra, còn rất nhiều công trình nghiên cứu về thanh tra doanh nghiệp ở các
nước trên thế giới của các tác giả Jacqueline Coolidge, Lars Grava và Sanda Putnina
“Đổi mới Thanh tra tại Latvia 1999-2003” FIAS (2004); tác giả Florentin Blanc cũng
có hàng loạt các báo cáo về đổi mới thanh tra doanh nghiệp ở các nước Colombia,
Bogota, Uzbekistan, JordanCác tác giả tập trung nêu kinh nghiệm về cải cách công
tác thanh tra doanh nghiệp tại các quốc gia trên thế giới.
Tóm lại, trên thế giới có rất nhiều nghiên cứu về các nội dung và khía cạnh khác
nhau có liên quan đến đề tài nghiên cứu như: quản lý và sử dụng vốn tại doanh nghiệp,
hoạt động thanh tra doanh nghiệp. Chưa có công trình nào nghiên cứu về tình hình
quản lý và sử vốn nhà nước đầu tư tại các doanh nghiệp được phản ánh qua kết quả của
hoạt động thanh tra tại Việt Nam trong giai đoạn qua.
1.2. Tổng quan nghiên cứu trong nước
Hướng thứ nhất, có nhiều công trình nghiên cứu về cơ chế quản lý vốn nhà nước
tại các doanh nghiệp hoặc trong DNNN, cụ thể:
7
- Luận án Tiến sỹ “Cơ chế quản lý phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp nhà
nước Việt Nam”(2005) của tác giả Trần Thị Mai Hương; Đề tài: “Nâng cao hiệu quả
quản lý vốn nhà nước tại các doanh nghiệp” của tác giả Nguyễn Thị Thu Hương; Luận
án của tiến sĩ “Cơ chế quản lý vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp ở Việt Nam” của
tác giả Phạm Thị Thanh Hòa Đề tài “Chính sách và cơ chế quản lý vốn nhà nước tại
các doanh nghiệp đến 2020”(2009) do PGS.TS Nguyễn Đăng Nam nghiên cứu. Luận
án tiến sỹ: “Hoàn thiện chính sách quản lý vốn của nhà nước trong doanh nghiệp nhà
nước sau cổ phần hóa”(2012) của tác giả Trần Xuân Long; Luận án tiến sỹ:“Quản lý
vốn nhà nước tại các doanh nghiệp sau cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước”( 2009)
của tác giả Nguyễn Thị Thu Hương.. Luận án tiến sỹ kinh tế “Quản lý của Nhà nước
đối với vốn nhà nước tại các Tổng công ty xây dựng Nhà nước” (2015) của tác giả Mai
Công Quyền; Luận án tiến sỹ kinh tế: “Hoàn thiện cơ chế huy động và sử dụng vốn
của Tổng công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT)”(năm 2008) của Nguyễn
Phi Hà; Luận án tiến sỹ kinh tế:“Đổi mới cơ chế quản lý vốn và tài sản đối với các
Tổng công ty 91 phát triển theo mô hình tập đoàn kinh doanh ở Việt Nam”(năm 2006)
của tác giả Nguyễn Xuân Nam. Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM)
có nhiều đề tài, công trình nghiên cứu về quản lý vốn nhà nước đầu tư vào doanh
nghiệp như: Đề tài “Hệ thống hoá và đánh giá hệ thống văn bản pháp luật hiện hành
về vấn đề sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào kinh doanh” (năm 2006); Đề tài nghiên
cứu “Cơ chế chính sách tài chính đối với doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần hoá”
(năm 2010); Đề tài nghiên cứu“Cải cách phương thức quản lý, giám sát phần vốn nhà
nước tại doanh nghiệp” (năm 2009).Các công trình khuyến nghị một số giải pháp
nâng cao hiệu quả công tác quản lý vốn nhà nước ở nước ta.
Các tác giả đưa ra những vấn đề lý thuyết và thực tiễn tại Việt Nam về quản lý
vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp, nghiên cứu các mô hình quản lý vốn được áp
dụng trên thế giới và có thể làm tham khảo cho Việt Nam, đánh giá thực trạng quản lý
vốn nhà nước tại các DNNN, khuyến nghị các giải pháp nâng cao hiệu quả của hoạt
động này.
Hướng thứ hai, các công trình nghiên cứu khoa học về vai trò của hoạt động
thanh tra quản lý và sử dụng có hiệu quả vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Điển hình là các công trình: Đề tài “Thanh tra cổ phần hoá doanh nghiệp nhà
8
nước - Thực trạng và những bài học kinh nghiệm” của tác giả Lê Hồng Lĩnh; Đề tài
"Hoạt động thanh tra doanh nghiệp nhà nước của Thanh tra Chính phủ - thực trạng và
giải pháp" của tác giả Phạm Đăng Dũng; Đề tài “Thanh tra việc quản lý, sử dụng tài
sản nhà nước từ thực tiễn hoạt động của Thanh tra Chính phủ thời gian qua” (2016)
của tác giả Đậu Thị Hiền.
Các tác giả đưa ra một số vấn đề chung về hoạt động thanh tra tài sản, tài chính
doanh nghiệp, đánh giá thực trạng về hiệu lực, hiệu quả hoạt động này trong thời gian
vừa qua. Qua đó, phần lớn các tác giả đều đánh giá hoạt động này mặc dù góp phần
nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, nhưng còn rất nhiều hạn chế cần khắc
phục. Với mỗi công trình, trên các khía cạnh nghiên cứu, các tác giả đưa ra các giải
pháp nâng cao hiệu quả của hoạt động thanh tra tài chính doanh nghiệp nhà nước.
1.3. Đánh giá kết quả nghiên cứu đã đạt được và những vấn đề cần phải tiếp
tục nghiên cứu
1.3.1. Đánh giá kết quả nghiên cứu đã đạt được
Các công trình nghiên cứu cả trong và ngoài nước đã đề cập và phân tích cơ sở lý
luận và đánh giá thực trạng trên những khía cạnh khác nhau về cơ chế quản lý vốn nhà
nước tại các DNNN. So sánh cơ chế quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp của một số
quốc gia trên thế giới, từ đó chỉ ra những bất cập của cơ chế, chính sách và mô hình đã
áp dụng tại Việt Nam trong thời gian qua. Trong đó, các công trình chỉ ra nguyên nhân
của việc quản lý vốn kém hiệu quả là do không giải quyết tốt vấn đề sở hữu nhà nước và
quản lý nhà nước và lợi ích giữa nhà nước và doanh nghiệp. Các công trình nghiên cứu
cũng đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp
ở Việt Nam. Ngoài ra, một số công trình nghiên cứu có định hướng cụ thể vào việc
hoàn thiện pháp luật về cơ chế quản lý vốn của doanh nghiệp nhà nước trong những lĩnh
vực hoạt động cụ thể, chưa thực sự xem xét vấn đề về thực tiễn sử dụng vốn nhà nước
từ góc nhìn của doanh nghiệp, đặt trong mối quan hệ với hoạt động thanh tra - một công
cụ hữu hiệu trong quản lý kinh tế nói riêng và quản lý nhà nước nói chung, cũng chưa
xem xét vấn đề quản lý vốn nhà nước có hiệu quả tại các doanh nghiệp không phải là
DNNN.
1.3.2. Những vấn đề còn chưa được giải quyết thấu đáo cần phải tiếp tục nghiên
cứu trong Luận án
9
- Việc thay đổi mô hình sở hữu vốn tại các DNNN và số lượng các DNNN ngày
càng giảm, thay vào đó một lượng vốn nhà nước còn rất lớn tại các công ty cổ phần, đòi
hỏi việc quản lý vốn phải có những giải pháp