Tóm tắt Luận văn - Hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây

“LỜI MỞ ĐẦU Sự phát triển của các tổ chức tín dụng tại Việt Nam đã giúp các thành phần kinh tế có nhiều hơn cơ hội được sử dụng cấp các sản phẩm cung cấp tín dụng, qua đó góp phần thúc đẩy sự phát triển của các thành phần kinh tế nói riêng và mang lại động lực tăng trưởng cho cả nền kinh tế nói chung. Trong các thành phần kinh tế, nhóm DN SVM được đánh giá có vai trò quan trọng đối với kinh tế, xã hội và có tiềm năng tiếp tục phát triển về số lượng trong tương lai do đang nhận được nhiều chính sách hỗ trợ và khuyển khích từ Chính phủ. Các tổ chức tín dụng cũng đang nắm bắt cơ hội này để đưa ra nhiều chính sách nhằm mở rộng thị phần đối với DN SVM thông qua các sản phẩm truyền thống, trong đó có sản phẩm tín dụng. Việc mở rộng, phát triển tín dụng đối với các ngân hàng luôn là một bài toán khó khi các tổ chức tín dụng vừa phải đảm bảo chính sách vừa chặt để giảm thiểu rủi ro, vừa phải thông thoáng, linh hoạt để cạnh tranh được với các tổ chức tín dụng khác. Tại các Ngân hàng thương mại nói chung và Vietinbank nói riêng, chất lượng phục vụ và hiệu quả quản lý rủi ro trong quá trình cung cấp các sản phẩm tín dụng phụ thuộc vào nhiều yếu tố và công việc trong quy trình cấp tín dụng, trong đó công tác thẩm định tín dụng luôn là phần việc quan trọng nhất. Nhận thức được vai trò quan trọng của công tác thẩm định tín dụng, cộng với sự quan tâm tới các đặc thù của nhóm doanh nghiệp siêu vi mô, tác giả đã lựa chọn thực hiện nghiên cứu đề tài Hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây với mong muốn đưa ra các giải pháp nhằm mục đích vừa nâng cao khả năng ngăn ngừa rủi ro của công tác thẩm định tín dụng vừa tăng hiệu quả của công tác thẩm định tín dụng đối với nhóm khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Vietinbank Chi nhánh Hà Tây. Bài nghiên cứu bao gồm các nội dung chính như sau: Chương 1: Tổng quan về công tác thẩm định tín dụng khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Ngân hàng thương mại. Chương 2: Thực trạng công tác thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây. Chương 3: Giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây. CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP SIÊU VI MÔ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1 Tổng quan về khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô Khái niệm về doanh nghiệp siêu vi mô hiện chưa được định trong bất cứ văn bản chính thức nào từ các bộ ban ngành của Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cụm từ này hiện nay đang được ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam sử dụng để nói tới nhóm các khách hàng doanh nghiệp có đặc điểm như sau: Khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô là các tổ chức có mức doanh thu của báo cáo năm gần nhất đạt mức dưới 20 tỷ đồng, không phân biệt quy mô nguồn vốn và số lượng lao động. Các đặc điểm của doanh nghiệp siêu vi mô bao gồm: Ngành nghề hoạt động kinh doanh đa dạng; Hoạt động kinh doanh có quy mô nhỏ, chưa có hiệu quả cao, công nghệ lạc hậu; Tổ chức nhân sự đơn giản, trình độ chưa nhân sự chưa cao, thiếu khả năng quản lý; Nội dung sổ sách kế toán còn chưa minh bạch; Rủi ro trong hoạt động kinh doanh lớn; Ít ưu thế trong đàm phán ký kết hợp đồng; Gặp nhiều khó khăn, tiêu cực khi làm việc với các cơ quan hành chính Nhà nước; Quan hệ với các tổ chức tín dụng chưa được thực sự như mong muốn. Vai trò của doanh nghiệp siêu vi mô đối với nền kinh tế Việt Nam: Đóng vai trò lớn trong việc tạo ra công ăn việc làm cho người lao động, đóng góp đáng kể vào sự tăng trưởng chung của GDP, ngân sách nhà nước và huy động được một phần các nguồn vốn nhỏ còn đang rải trong dân cư để hình thành các yếu tố sản xuất của cải cho xã hội. 1.2. Tổng quan về thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô của Ngân hàng thƣơng mại. Thẩm định cấp tín dụng là việc đồng ý cấp tín dụng được xác nhận thông qua phân tích tín dụng với công việc chủ yếu là xác định khả năng và ý muốn của khách hàng được cấp tín dụng trong việc hoàn trả đúng hạn cả gốc và lãi. Thẩm định tín dụng nằm tại bước thứ 2 của quy trình tín dụng. Thẩm định tín dụng khách hàng bao gồm việc thu thập và xử lý thông tin một cách khoa học thông qua sử dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích nhằm kiểm tra, đánh giá rủi ro đối với khách hàng cũng như một phương án hoặc một dự án đầu tư sản xuất kinh doanh mà doanh nghiệp đã đề xuất nhằm phục vụ cho việc ra quyết định cấp tín dụng của ngân hàng. Quy trình thực hiện thẩm định tín dụng KHDN SVM bao gồm các bước: Thu thập và kiểm tra các thông tin, hồ sơ cần thiết; Tổng hợp, phân tích dựa trên các thông tin, số liệu thu thập được; Đưa ra đề xuất cấp tín dụng. Nội dung thẩm định KHDN SVM bao gồm: Phân tích các yếu tố phi tài chính; Phân tích các yếu tố tài chính; Thẩm định phương án đề nghị cấp tín dụng; Thẩm định tài sản đảm bảo. 1.3. Hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại ngân hàng thƣơng mại. Hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng KHDN SVM tại ngân hàng thương mại được đánh giá thông qua các tiêu chí như: - Mô hình phê duyệt tín dụng - Mức độ tuân thủ các quy định, quy chế về thẩm định tín dụng - Thời gian thực hiện thẩm định tín dụng - Sự phối hợp giữa các đơn vị hoặc bộ phận liên quan - Phương pháp thẩm định - Nội dung thẩm định - Hồ sơ, thông tin đầu vào phục vụ cho quá trình thẩm định - Các cán bộ liên quan đến công tác thực hiện thẩm định - Các công nghệ, yếu tố khác hỗ trợ công tác thẩm định Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác thẩm định tín dụng đối với KHDN SVM tại ngân hàng thương mại bao gồm: - Phương pháp và nội dung thẩm định tín dụng. - Trình độ, năng lực thẩm định, đạo đức của cán bộ thực hiện công tác thẩm định tín dụng. - Cách thức tổ chức, quản lý của ngân hàng thương mại. - Các công nghệ phục vụ công tác thẩm định tín dụng tại ngân hàng thương mại. - Chất lượng thông tin đầu vào phục vụ công tác thẩm định. - Sự bất ổn ngoài dự đoán của nền kinh tế - Đặc điểm riêng của của nhóm KHDN SVM. - Các bộ luật có liên quan. CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP SIÊU VI MÔ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HÀ TÂY 2.1. Giới thiệu về ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam chi nhánh Hà Tây Vietinbank chi nhánh Hà Tây được thành lập từ năm 1988. Cho đến nay, sau nhiều lần thay đổi tên gọi và nhiều sự kiến trong hoạt động kinh doanh, chi nhánh đã phát triển với quy mô mới gồm 1 Hội sở chính, 7 phòng giao dịch, 6 phòng nghiệp vụ. Công tác thẩm định tín dụng khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Vietinbank Chi nhánh Hà Tây được diễn ra ở Phòng Khách hàng doanh nghiệp của Trụ sở chi nhánh hoặc tại các phòng giao dịch được phép phát triển tín dụng là PGD La Phù và PGD Phú Mỹ. Tại các đơn vị này, công tác thẩm định được xử lý chủ yếu bởi cán bộ thẩm định, công việc của cán bộ quan hệ khách hàng là tìm kiếm khách hàng, thu thập hồ sơ thông tin về khách hàng để có cơ sở cho cán bộ thẩm định thực hiện làm tờ trình thẩm định. Nếu như thông tin và hồ sơ do cán bộ quan hệ khách hàng thu thập được chưa phù hợp để cán bộ thẩm định có thể tiến hành thẩm định thì có thể thông qua cán bộ quan hệ khách hàng để yêu cầu khách hàng bổ sung hồ sơ, thông tin hoặc trực tiếp thực hiện việc thu thập thông tin, hồ sơ 2.2. Thực trạng công tác thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây  Thực trạng Mô hình phê duyệt tín dụng đảm bảo được khả năng chủ động của Chi nhánh trong việc cấp tín dụng cho nhóm KHDN SVM. Mức độ tuân thủ các quy định, quy chế về thẩm định tín dụng của Vietinbank được đảm bảo. Thời gian thực hiện thẩm định theo các số liệu ghi lại của các phòng ban cho thấy vẫn đảm bảo được theo quy định chung của Vietinbank. Phương pháp thẩm định được thực hiện khá hợp lý và đảm bảo bao quát được các nội dung cần thực hiện thẩm định theo quy định. Nội dung thẩm định đảm bảo được thực hiện phân tích đánh giá đầy đủ theo quy định chung của Vietinbank. Sự phối hợp giữa các bộ phận được diễn ra theo đúng quy trình hướng dẫn của Vietinbank Trình độ học vấn của các cán bộ có liên quan đến công tác thẩm định đều đạt yêu cầu theo quy định của Vietinbank. Đối với các công nghệ hỗ trợ công tác thẩm định, Vietinbank đang sử dụng phần mềm chấm điểm xếp hạng tín dụng tự động và bảng tính chỉ tiêu tài chính tự động nhằm hỗ trợ công tác thẩm định tín dụng.  Kết quả đạt đƣợc Nhóm KHDN SVM không phát sinh thêm các khoản nợ quá hạn Thực hiện và tổ chức thực hiện công tác thẩm định tín dụng bám sát quy trình, hướng dẫn thẩm định của Vietinbank và chỉ đạo của ban giám đốc Vietinbank chi nhánh Hà Tây.  Một số hạn chế còn tồn tại Phương pháp thẩm định được sử dụng còn cứng nhắc, chưa phù hợp với tình hình thực tế của khách hàng, từ đó đưa ra kết quả thẩm định không chính xác. Nội dung thẩm định phần lớn chỉ dựa trên các thông tin và hồ sơ do khách hàng cung cấp, do đó chưa đảm bảo được mức độ khách quan cần thiết. Chất lượng của nguồn thông tin, hồ sơ phục vụ công tác thẩm định trong nhiều trường hợp chưa thật sự đảm bảo được tính. Công nghệ đang áp dụng tại Vietinbank nhằm phục vụ công tác thẩm định còn chưa thực sự hiệu quả. Cách thức sắp xếp, tổ chức cán bộ thẩm định còn chưa hiệu quả, kinh nghiệm làm việc và năng lực tiến hành công tác thẩm định của các cán bộ còn có vấn đề. Thời gian thẩm định hồ sơ chưa đạt yêu cầu theo nhận xét của khách hàng.  Nguyên nhân chủ yếu của các hạn chế còn tồn tại Những đặc điểm riêng của nhóm KHDN SVM đang gây khó khăn cho công tác thẩm định trên phương diện lợi nhuận mà nhóm khách hàng này cho ngân hàng chưa được tương xứng với công sức thẩm định của cán bộ. Công tác chuẩn bị thông tin, hồ sơ cung cấp cho ngân hàng chưa được chuyên nghiệp, khả năng quản trị của doanh nghiệp chưa cao dẫn đến việc khó dự báo tình hình hoạt động kinh doanh về lâu dài. Công tác tổ chức cán bộ và chất lượng của cán bộ thẩm định chưa đáp ứng được nhu cầu công việc. Thiếu sự hỗ trợ cần thiết từ trụ sở chính. CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP SIÊU VI MÔ TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HÀ TÂY 3.1. Định hƣớng trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây trong giai đoạn năm 2016 - 2020. Giám đốc Vietinbank Hà Tây đã đặt nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2016 và các năm tiếp theo là đẩy mạnh mảng kinh doanh bán lẻ bao gồm các nhóm phân khúc là khách hàng cá nhân và khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô. Việc phát triển và mở rộng nhóm KHDN SVM đồng nghĩa với việc số dư tín dụng của nhóm khách hàng này tăng theo, do đó giám đốc Vietinbank chi nhánh Hà Tây cũng yêu cầu phải thực hiện tốt công tác thẩm định nhằm hạn chế được nhiều nhất khả năng xảy ra rủi ro cho Vietinbank chi nhánh Hà Tây. Một số định hướng nhằm hoàn thiện hơn công tác thẩm định tín dụng đối với nhóm khách hàng thuộc mảng bán lẻ được giám đốc chi nhánh lưu tâm như sau: - Tiếp tục tuân thủ đầy đủ các quy định, hướng dẫn của Vietinbank về thẩm định tín dụng. - Công tác thẩm định cần được tiến hành với trách nhiệm cao nhất của cán bộ thẩm định nhằm không bỏ lỡ các khách hàng tốt và không để phát sinh nợ quá hạn. - Các cán bộ thẩm định không ngừng chủ động học hỏi, nâng cao trình độ nghiệp vụ nhằm đáp ứng những biến chuyển mới của nền kinh tế và hoạt động kinh doanh của chi nhánh. Ban lãnh đạo tiếp tục sát sao trong công tác rà soát công tác thẩm định của chi nhánh và cam kết hỗ trợ nhiều nhất cho các cán bộ thẩm định để yên tâm thực hiện tốt công tác 3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Hà Tây Nâng cao chất lượng của thông tin, hồ sơ phục vụ công tác thẩm định tín dụng thông qua việc quan triệt nguyên tắc thẩm định số liệu, thông tin cần có các cơ sở, chứng cứ cụ thể để khẳng định tính chính xác. Bổ sung, hoàn thiện hướng dẫn thẩm định cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp siêu vi mô trên các khía cạnh nhằm giúp cán bộ thẩm định có những hướng dẫn chi tiết cách xác minh số liệu, hồ sơ do khách hàng cung cấp. Ngoài ra, cần thiết có các mô hình thẩm định chuẩn của các ngành nghề hoạt động kinh doanh để tạo cơ sở cho việc so sánh thông tin và đưa ra các nhận định chính xác của cán bộ thẩm định. Thắt chặt điều kiện cấp tín dụng đối với nhóm KHDN SVM là điều cần thiết bởi trong tình hình nền kinh tế thế giới đang có nhiều biến động và có khả năng ảnh hưởng tới nền kinh tế Việt Nam thì các KHDN SVM có thể gặp rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Các biện pháp để đảm bảo hơn cho ngân hàng khi cấp tín dụng bao gồm việc tăng mức chuyển doanh thu tối thiểu của khách hàng về tài khoản mở tại Vietinbank, yêu cầu KHDN SVM phải có tài sản đảm bảo để thế chấp với giá trị đảm bảo tối thiểu cho 100% giá trị dư nợ. Nâng cao công tác tổ chức điều hành bằng các biện pháp như tăng cường số lượng cán bộ thẩm định hiện tại để giảm áp lực xử lý hồ sơ cho các cán bộ thẩm định hiện tại, thành lập các tổ nhóm thẩm định chuyên xử lý hồ sơ của nhóm KHDN SVM, tăng cường công tác hỗ trợ các cán bộ thẩm định khi tiến hành thẩm định thực địa đối với KHDN SVM, nâng cao khả năng tác nghiệp giữa các cán bộ và giữa cán bộ với lãnh đạo phòng, giám đốc. 3.3 Một số kiến nghị Vietinbank trụ sở chính cần thiết có những cải tiến về quy trình, quy chế về thẩm định tín dụng theo hướng hỗ trợ nhiều hơn nữa công tác thẩm định của các chi nhánh. Ngân hàng Nhà nước cần tăng cường khả năng xử lý nợ xấu của VAMC, có các thay đổi để Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia có thể cung cấp các thông tin một cách có hiệu quả nhất. Chính phủ và các bộ ngành có liên quan cần tiếp tục đưa ra các chính sách nhằm hỗ trợ hơn nữa hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp mới thành lập và các dự án khởi nghiệp, ngoài ra cần có các trang thông tin để các tổ chức tín dụng có thể công khai tra cứu tìm kiếm được đầy đủ các thông tin cần thiết nhất có liên quan đến các doanh nghiệp. Nền kinh tế vĩ mô cũng cần được điều hành để duy trì sự ổn định, hạn chế nhiều nhất xảy ra những biến cố bất ngờ, gây rủi ro không thể lường trước cho hoạt động của các doanh nghiệp. KẾT LUẬN Trong bối cảnh các ngân hàng đang cạnh tranh gay gắt về mảng thị phần bán lẻ, bao gồm các KHDN SVM như hiện nay, Vietinbank cũng sẽ phải tham gia nhiều hơn vào thị phần này thông qua việc tăng cường cung cấp các sản phẩm tín dụng tới nhóm KHDN SVM, do đó nhu cầu về sử dụng các dịch vụ ngân hàng, đặc biệt là các sản phẩm tín dụng của nhóm khách hàng này tại Vietinbank chi nhánh Hà Tây sẽ ngày càng phát triển. Trước tình hình thực tiễn như trên, việc hoàn thiện các hạn chế hiện tại của công tác thẩm định tín dụng nhằm nâng cao hiệu quả phục vụ khách hàng và ngăn ngừa rủi ro xảy đến là công việc quan trọng và cấp thiết. Sau thời gian thu thập, phân tích số liệu và nghiên cứu về tình hình thẩm định tín dụng đối với KHDN SVM tại Vietinbank chi nhánh Hà Tây, tác giả đã đánh giá được thực trạng hiện tại của công tác thẩm định tín dụng đối với KHDN SVM, nêu ra những mặt còn hạn chế trên cơ sở những lý thuyết về việc hoàn thiện công tác thẩm định tín dụng đối với KHDN. Tiếp đến, tác giả đã đề xuất các nhóm giải pháp lớn để cải thiện các hạn chế hiện tại, các nhóm giải pháp bao gồm: Nâng cao chất lượng thông tin đầu vào, Bổ sung các nội dung hướng dẫn thẩm định, Thắt chặt điều kiện cấp tín dụng, Nâng cao công tác tổ chức điều hành, Nâng cao chất lượng của các cán bộ thẩm định. Với các nhóm giải pháp lớn nêu trên, tác giả tin rằng công tác thẩm định tín dụng đối với nhóm KHDN SVM tại Vietinbank chi nhánh Hà Tây sẽ phần nào đáp ứng được định hướng hoạt động kinh doanh của chi nhánh trong thời gian tới.”