Đề tài Đánh giá hiệu quả hỗ trợ của ngân hàng thương mại cho sự phát triển ngành du lịch của tỉnh Lâm Đồng

5 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VŨ VĂN THỰC TÀI TRỢ CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN NGÀNH DU LỊCH TỈNH LÂM ĐỒNG Chuyên ngành: Kinh tế tài chính, ngân hàng Mã số: 62. 31. 12.01 LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS., TS. Ngô Hƣớng Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2011 6 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi và chưa từng được công bố. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng. TP. Hồ Chí Minh, tháng 03 năm 2011 Tác giả Vũ Văn Thực 7 BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT ATM - Automatic Teller Machine (Máy rút tiền tự động) ASEAN - Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á ( Association of Southeast Asian Nation) CBCNV - Cán bộ công nhân viên CHXHCN - Cộng hoà xã hội chủ nghĩa CP - Cổ phần EDC Thiết bị đọc thẻ điện tử ( Electronic Data Capture) FDI - Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài ( Foreign Direct Investment) NHTM - Ngân hàng Thương mại NHTW - Ngân hàng Trung ương NHNN - Ngân hàng Nhà nước NHNo&PTNT - Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn NHTM - Ngân hàng Thương mại NN & PTNT - Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn QTDND - Qũi tín dụng nhân dân ODA - Viện trợ phát triển chính thức ( Official Development Assistant) PGD - Phòng giao dịch POS - Point of sale (Điểm bán hàng) TNHH - Trách nhiệm hữu hạn TP - Thành phố TMCP - Thương mại cổ phần SXKD - Sản xuất kinh doanh UNESCO - Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hoá Liên hiệp quốc (United Nations Educational Scientific and cultural Organization) VIP - Một người rất quan trọng( Very Important Person) VP - Văn phòng WTO - Tổ chức thương mại thế giới (World Trade Organization) XHCN - Xã hội chủ nghĩa 8 MỤC LỤC Trang PHAÀN MÔÛ ÑAÀU .................................................................................................................... 1 CHÖÔNG I: VAI TROØ CUÛA TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG ÑOÁI VÔÙI SÖÏ PHAÙT TRIEÅN NGAØNH DU LÒCH 1.1.Toång quan veà du lòch ........................................................................................................ 5 1.1.1. Khái niệm cơ bản về du lịch, ngành du lịch ....................................................................... 5 1.1.2. Tài nguyên du lịch .............................................................................................................. 6 1.1.2.1. Khái niệm ............................................................................................................. 6 1.1.2.2. Các loại tài nguyên du lịch .................................................................................. 7 1.1.3. Các loại hình du lịch ........................................................................................................... 9 1.1.3.1. Căn cứ vào hình thức tổ chức chuyến đi .............................................................. 9 1.1.3.2. Căn cứ theo phương thức tổ chức ........................................................................ 9 1.1.3.3. Căn cứ vào nhu cầu đi du lịch của du khách........................................................ 10 1.1.3.4. Căn cứ vào phạm vi lãnh thổ ............................................................................... 11 1.1.3.5. Căn cứ vào phương tiện giao thông .......................................................... 11 1.1.4. Những điều kiện để phát triển du lịch ................................................................................. 12 1.1.5. Những nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành du lịch ......................................... 15 1.1.5.1. Nhân tố bên trong ................................................................................................ 15 1.1.5.2. Yếu tố bên ngoài .................................................................................................. 16 1.1.6. Sự cần thiết phải phát triển du lịch ..................................................................................... 18 1.2. Ñieàu kieän vaø lôïi theá phaùt trieån du lòch Laâm Ñoàng ....................................................... 19 1.2.1. Những điều kiện để phát triển du lịch Lâm Đồng .............................................................. 19 1.2.2. Những lợi thế để phát triển du lịch Lâm Đồng ................................................................... 23 1.3. Nguoàn taøi trôï cho phaùt trieån du lòch vaø vai troø cuûa tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi söï phaùt trieån ngaønh du lòch ........................................................................................................ 29 9 1.3.1. Các nguồn tài trợ cho phát triển du lịch .............................................................................. 29 1.3.2. Vai trò của tín dụng ngân hàng đối với sự phát triển của ngành du lịch ............................ 31 1.3.2.1. Ngân hàng thương mại và các chức năng của NHTM ......................................... 31 1.3.2.2. Tín dụng và các hình thức cấp tín dụng cho ngành du lịch ................................. 36 1.3.2.3. Vai trò của tín dụng ngân hàng đối với sự phát triển ngành du lịch .................... 40 1.3.2.4. Đặc điểm của tín dụng ngân hàng đối với ngành du lịch ..................................... 52 1.4. Baøi hoïc kinh nghieäm thu huùt nguoàn voán vaø thu huùt du khaùch ôû moät soá quoác gia treân theá giôùi ........................................................................................................................... 53 1.4.1. Bài học kinh nghiệm từ Trung Quốc .................................................................................. 53 1.4.2. Bài học kinh nghiệm từ Thái Lan ....................................................................................... 54 1.4.3. Bài học kinh nghiệm từ Malaysia ....................................................................................... 56 1.4.4. Bài học kinh nghiệm từ Singapore...................................................................................... 58 Kết luận chương 1 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG ÑOÁI VÔÙI NGAØNH DU LÒCH TÆNH LAÂM ÑOÀNG THÔØI GIAN QUA. 2.1. Thực trạng hoạt động ngành du lịch trong thời gian qua ................................................ 62 2.1.1. Hệ thống tổ chức kinh doanh du lịch ............................................................................. 62 2.1.2. Thực trạng về cơ sở vật chất kỹ thuật ngành du lịch .......................................................... 63 2.1.3. Thực trạng nguồn nhân lực ngành du lịch .......................................................................... 66 2.1.4. Thực trạng về phát triển nguồn khách du lịch .................................................................... 67 2.1.5. Doanh thu và số ngày lưu trú của du khách ........................................................................ 70 2.1.6. Về hạ tầng kỹ thuật ............................................................................................................. 71 2.1.7. Quản lý Nhà nước về du lịch .............................................................................................. 74 2.1.8. Khảo sát đánh giá của du khách về du lịch Lâm Đồng ....................................................... 75 2.1.9. Những thành tựu đạt được của ngành du lịch Lâm Đồng ................................................... 76 2.1.10. Những hạn chế và nguyên nhân của ngành du lịch Lâm Đồng ........................................ 77 10 2.2. Thực trạng tín dụng ngân hàng đối với ngành du lịch Lâm Đồng trong thời gian qua ................................................................................................................................................ 79 2.2.1. Khái quát về lịch sử hình thành và phát triển của các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng ....................................................................................................................... 79 2.2.2. Thực trạng về nguồn vốn huy động và nguồn vốn điều hoà từ trung ương ........................ 81 2.2.2.1. Thực trạng về nguồn vốn huy động tại địa phương ............................................. 81 2.2.2.2. Thực trạng về nguồn vốn điều hoà từ trung ương ............................................... 85 2.2.3. Thực trạng hoạt động tín dụng ngân hàng trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng trong thời gian qua ................................................................................................................................................. 87 2.2.4. Thực trạng đầu tư tín dụng ngân hàng đối với ngành du lịch ............................................. 90 2.2.4.1. Thực trạng đầu tư tín dụng đối với ngành du lịch Lâm Đồng ............................. 90 2.2.4.2. Tỷ trọng dư nợ cho vay ngành du lịch trong tổng dư nợ ..................................... 93 2.2.4.3. Cơ cấu dư nợ ngành du lịch so với tổng dư nợ cho vay ngành dịch vụ ............... 95 2.2.4.4. Dư nợ cho vay ngành du lịch của một số ngân hàng thương mại trên địa bàn .... 96 2.2.4.5. Những dự án đầu tư du lịch trọng điểm có sự tham gia tài trợ của các NHTM trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng .......................................................................................................... 100 2.2.4.6. Một số khảo sát đối với khách hàng vay vốn đầu tư phát triển du lịch Lâm Đồng và hiệu quả kinh tế-xã hội đem lại từ đầu tư tín dụng ....................................................... 102 2.2.4.7. Về cơ chế cho vay đối với ngành du lịch ............................................................. 106 2.3. Đánh giá những mặt làm đƣợc, những hạn chế và nguyên nhân hạn chế trong đầu tƣ tín dụng ngân hàng đối với ngành du lịch tỉnh Lâm Đồng ................................................ 111 2.3.1. Một số mặt làm được .......................................................................................................... 111 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân hạn chế trong đầu tư tín dụng ngân hàng đối với ngành du lịch tỉnh Lâm Đồng ....................................................................................................... 113 2.3.2.1. Những hạn chế .................................................................................................... 113 2.3.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế ........................................................................ 116 Kết luận chƣơng 2 11 CHÖÔNG 3: GIAÛI PHAÙP TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG ÑOÁI VÔÙI SÖÏ PHAÙT TRIEÅN NGAØNH DU LÒCH TÆNH LAÂM ÑOÀNG 3.1 Quan ñieåm phaùt trieån du lòch treân ñòa baøn tænh Laâm Ñoàng ............................ 123 3.2. Nhu cầu vốn để đầu tƣ cho du lịch Lâm Đồng .................................................................. 129 3.3. Những giải pháp chủ yếu về tín dụng ngân hàng .............................................................. 131 3.3.1. Một số mô hình tài trợ của các NHTM cho ngành du lịch ................................................. 131 3.3.2. Tăng cường công tác huy động vốn, đặc biệt là nguồn vốn trung, dài hạn ....................... 135 3.3.2.1. Phát hành trái phiếu trung dài hạn của ngân hàng; bảo lãnh phát hành trái phiếu cho các dự án du lịch........................................................................................................... 135 3.3.2.2. Đa dạng hoá các hình thức huy động vốn, kỳ hạn gửi tiền .................................. 136 3.3.2.3. Xây dựng chính sách lãi suất linh hoạt, phù hợp ................................................. 138 3.3.2.4. Mở rộng và nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ ngân hàng ........................... 140 3.3.2.5. Xây dựng trụ sở giao dịch khang trang, sạch đẹp; mở rộng huy động vốn ở ngoài địa bàn ................................................................................................................................. 141 3.3.2.6. Đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền ......................................................... 142 3.3.3. Mở rộng đối tượng khách hàng vay, đa dạng hoá đối tượng cho vay và phương thức cho vay .......................................................................................................................................... 143 3.3.3.1. Đa dạng hoá đối tượng khách hàng vay ............................................................... 143 3.3.3.2. Mở rộng các đối tượng cho vay ........................................................................... 146 3.3.3.3. Đa dạng hoá các phương thức cho vay ................................................................ 146 3.3.4. Đơn giản hoá qui trình, thủ tục vay vốn theo hướng tinh giản, gọn nhẹ ............................ 148 3.3.5 Giải pháp về đảm bảo tiền vay ............................................................................................. 150 3.3.6. Giải pháp về cơ chế, kỹ thuật nghiệp vụ tín dụng .............................................................. 154 3.3.7. Chính sách tín dụng đối với ngành du lịch tỉnh Lâm Đồng ................................................ 158 3.3.7.1. Chính sách lãi suất ............................................................................................... 158 3.3.7.2. Chính sách ưu đãi về vốn, thời hạn cho vay ........................................................ 159 3.3.7.3. Chính sách xử lý các món vay sau khi cho vay ................................................... 160 12 3.3.8. Tăng cường tài trợ cho vay trung, dài hạn và mở rộng các hình thức cho thuê tài chính đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch ........................................................................... 160 3.3.9. Mở rộng mạng lưới giao dịch, tiếp tục hiện đại hoá công nghệ ngân hàng và mở rộng phát hành thẻ quốc tế, cũng như mở rộng hệ thống chấp nhận thanh toán thẻ quốc tế ................ 162 3.3.10. Nâng cao trình độ, đạo đức nghề nghiệp và có chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ cán bộ tín dụng .................................................................................................................................... 164 3.3.11. Đẩy mạnh hoạt động Marketing ngân hàng đến các tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch ................................................................................................................................................ 165 3.3.12. Nâng cao vai trò, chất lượng tư vấn tài chính cho khách hàng và tăng cường kiểm tra kiểm soát ....................................................................................................................................... 167 3.4. Giaûi phaùp hoå trôï .............................................................................................................. 168 3.4.1. Đa dạng hóa nguồn vốn phục vụ cho phát triển du lịch Lâm Đồng ................................... 168 3.4.2. Đa dạng hoá và nâng cao chất lượng các loại hình và sản phẩm dịch vụ du lịch ............... 175 3.4.3. Bảo tồn và phát triển các hoạt động văn hoá của cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên, giữ gìn an ninh trật tự xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái ....................................................... 181 3.4.4. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ phát triển du lịch ............................... 183 3.4.5. Qui hoạch tổng thể du lịch tỉnh Lâm Đồng ........................................................................ 187 3.4.6. Liên kết phát triển du lịch ................................................................................................... 189 3.4.7. Xây dựng thương hiệu du lịch Lâm Đồng, đẩy mạnh công tác tuyên truyền quảng cáo và mở rộng, phát triển thị trường .................................................................................................. 192 3.4.8. Bảo tồn và phát triển rừng .................................................................................................. 195 3.4.9. Tăng cường đào tạo nguồn nhân lực cho ngành du lịch ..................................................... 196 3.4.10. Tiếp tục hoàn thiện và đổi mới công tác quản lý Nhà nước về du lịch ............................ 198 3.4.11. Cải thiện môi trường đầu tư, môi trường kinh doanh thông thoáng, hấp dẫn .................. 200 3.5 Kieán nghò .......................................................................................................................... 202 3.51. Đối với Chính phủ và các Bộ, Ngành và chính quyền địa phương ..................................... 202 13 3.5.2. Thành lập qũi cho vay, hỗ trợ lãi suất; quĩ bảo lãnh tín dụng, qũi rủi ro tín dụng và bảo hiểm tín dụng ................................................................................................................................ 206 3.5.3. Một số kiến nghị khác ......................................................................................................... 208 Keát luaän Danh muïc taøi lieäu tham khaûo Danh mục các công trình đã công bố của tác giả 14 DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Số TT Bảng số Tên biểu Trang 1 Bảng 1.1 Di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh tỉnh Lâm Đồng đã được kiểm kê, xếp hạng và công nhận. 25 2 Bảng 2.1 Các loại hình doanh nghiệp kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng 62 3 Bảng 2.2 Cơ sở lưu trú, số phòng, số giường trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 63 4 Bảng 2.3 Số phương tiện vận tải đường bộ, đường sông trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 65 5 Bảng 2.4 Số lượng vận chuyển hành khách trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 65 6 Bảng 2.5 Lực lượng lao động làm việc trong ngành du lịch trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng 66 7 Bảng 2.6 Số lượng khách quốc tế đến Lâm Đồng 68 8 Bảng 2.7 Số lượng khách nội địa đến Lâm Đồng 69 9 Bảng 2.8 Doanh thu và số ngày lưu trú của du khách 70 10 Bảng 2.9 Cơ sở vật chất ngành bưu điện tỉnh Lâm Đồng 73 11 Bảng 2.10 Mạng lưới các TCTD trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng 80 12 Bảng 2.11 Nguồn vốn huy động phân theo kỳ hạn gửi tiền của các NHTM trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng 82 15 13 Bảng 2.12 Nguồn vốn huy động phân theo thành phần kinh tế của các NHTM trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng 83 14 Bảng 2.13 Nguồn vốn huy động phân theo loại tền tệ của các NHTM trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng 84 15 Bảng 2.14 Nguồn vốn điều hoà từ ngân hàng cấp trên của các NHTM tỉnh Lâm Đồng 85 16 Bảng 2.15 Phân loại dư nợ theo thời hạn vay vốn của các NHTM trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng 87 17 Bảng 2.16 Dư nợ cho vay phân theo ngành kinh tế của các NHTM trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng 89 18 Bảng 2.17 Dư nợ cho vay ngành du lịch tỉnh Lâm Đồng của các NHTM 92 19 Bảng 2.18 Tỷ trọng dư nợ cho vay ngành du lịch trong tổng dư nợ cho vay của các NHTM 93 20 Bảng 2.19 So sánh tỷ lệ nợ xấu ngành du lịch với tỷ lệ nợ xấu của tổng dư nợ 94 21 Bảng 2.20 Tỷ trọng cho vay ngành du lịch so với dư nợ ngành dịch vụ. 95 22 Bảng 2.21 Dö nôï cho vay ngành du lịch cuûa moät soá ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn 97 23 Bảng 2.22 Một số dự án trọng điểm có sự tham gia tài trợ của các NHTM. 101 16 24 Bảng 2.23 Hiệu quả kinh tế-xã hội từ đầu tư tín dụng 104 17 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ĐỒ THỊ Số TT Đồ thị số Tên đồ thị Trang 1 2.1 Doanh thu ngành du lịch Lâm Đồng ( 2005-2010) 71 2 2.2 Nguồn vốn huy động của các NHTM trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng ( 2005-2010) 83 3 2.3 Tình hình biến động nguồn vốn, dƣ nợ và nguồn vốn điều hoà từ TW (2005-2010) 86 4 2.4 Dƣ nợ cho vay ngành du lịch của các NHTM trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng (2005-2010) 92 5 2.5 Tỷ lệ nợ xấu trên tòan địa bàn và tỷ lệ nợ xấu cho vay ngành du lịch của các NHTM trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng 95 6 2.6 Tỷ trọng cho vay n