Luận án Tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các trích dẫn, số liệu được trình bày trong luận án là trung thực và có xuất xứ rõ ràng, không trùng lặp với các công trình khoa học đã công bố. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Nguyễn Mạnh Tiến MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA MỤC LỤC MỞ ĐẦU 5 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 13 1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến tính tích cực và tính tích cực nghiên cứu khoa học 13 1.2. Giá trị của các công trình khoa học đã tổng quan và những vấn đề luận án tập trung nghiên cứu 30 Chương 2 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TÍNH TÍCH CỰC NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA GIẢNG VIÊN KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN Ở CÁC TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM 34 2.1. Các khái niệm cơ bản 34 2.2. Đặc điểm hoạt động nghiên cứu khoa học của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 50 2.3. Biểu hiện tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 57 2.4. Mức độ tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 65 2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 69 Chương 3 TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 87 3.1. Tổ chức nghiên cứu 87 3.2. Phương pháp nghiên cứu 91 3.3. Tiêu chí và thang đánh giá tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam 98 Chương 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN TÍNH TÍCH CỰC NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA GIẢNG VIÊN KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN Ở CÁC TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY 102 4.1. Thực trạng tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay 102 4.2. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay 140 4.3. Phân tích chân dung tâm lý 148 4.4. Biện pháp tâm lý - xã hội nâng cao tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay 156 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 175 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 177 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 178 PHỤ LỤC 188 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ CHỮ VIẾT TẮT 1 Điểm trung bình ĐTB 2 Độ lệch chuẩn ĐLC 3 Giáo dục đào tạo GDĐT 4 Khoa học xã hội và nhân văn KHXH&NV 5 Nghiên cứu khoa học NCKH 6 Nhà xuất bản Nxb 7 Quản lý khoa học QLKH 8 Sĩ quan Chính trị SQCT 9 Sĩ quan Công binh SQCB 10 Sĩ quan Lục quân 1 SQLQ1 11 Sĩ quan quân đội SQQĐ 12 Sĩ quan Thông tin SQTT 13 Tâm lý - xã hội TLXH 14 Yếu tố chủ quan YTCQ 15 Yếu tố khách quan YTKQ DANH MỤC CÁC BẢNG STT TÊN BẢNG Trang 2.1 Các chỉ báo về sự chủ động trong nghiên cứu khoa học của giảng viên 60 2.2 Các chỉ báo về sự hứng thú trong nghiên cứu khoa học của giảng viên 61 2.3 Các chỉ báo về sự sáng tạo trong nghiên cứu khoa học của giảng viên 62 2.4 Các chỉ báo về sự vượt khó trong nghiên cứu khoa học của giảng viên 63 2.5. Các chỉ báo về sự hiệu quả trong nghiên cứu khoa học của giảng viên 64 3.1 Phân bố khách thể nghiên cứu 87 4.1 Sự chủ động trong chuẩn bị nghiên cứu khoa học của giảng viên 102 4.2 Sự chủ động trong thực hiện nghiên cứu khoa học của giảng viên 104 4.3 Sự chủ động khi hoàn thành nghiên cứu khoa học của giảng viên 105 4.4 Sự sáng tạo trong chuẩn bị nghiên cứu khoa học của giảng viên 109 4.5 Sự sáng tạo trong thực hiện nghiên cứu khoa học của giảng viên 110 4.6 Sự sáng tạo khi hoàn thành nghiên cứu khoa học của giảng viên 111 4.7 Sự hứng thú trong chuẩn bị nghiên cứu khoa học của giảng viên 115 4.8 Sự hứng thú trong thực hiện nghiên cứu khoa học của giảng viên 116 4.9 Sự hứng thú khi hoàn thành nghiên cứu khoa học của giảng viên 117 4.10 Sự vượt khó trong chuẩn bị nghiên cứu khoa học của giảng viên 122 4.11 Sự vượt khó trong thực hiện nghiên cứu khoa học của giảng viên 123 4.12 Sự vượt khó khi hoàn thành nghiên cứu khoa học của giảng viên 124 4.13 Sự hiệu quả trong chuẩn bị nghiên cứu khoa học của giảng viên 128 4.14 Sự hiệu quả trong thực hiện nghiên cứu khoa học của giảng viên 129 4.15 Sự hiệu quả của giảng viên khi hoàn thành nghiên cứu khoa học 130 4.16 Đánh giá chung về các yếu tố ảnh hưởng đến tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên 141 4.17 Mức độ ảnh hưởng của nhóm yếu tố khách quan đến tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên 142 4.18 Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan đến tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên 145 4.19 Dự báo xu hướng biến đổi các yếu tố ảnh hưởng đến tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ STT TÊN BIỂU ĐỒ Trang 4.1 Sự chủ động trong nghiên cứu khoa học của giảng viên 106 4.2 Sự sáng tạo trong nghiên cứu khoa học của giảng viên 112 4.3 Sự hứng thú trong nghiên cứu khoa học của giảng viên 118 4.4 Sự vượt khó trong nghiên cứu khoa học của giảng viên 125 4.5 Sự hiệu quả trong nghiên cứu khoa học của giảng viên 132 4.6 Thực trạng tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên 135 4.7 So sánh đánh giá của giảng viên về tính tích cực nghiên cứu khoa học theo trình độ đào tạo 138 4.8 So sánh đánh giá của giảng viên về tính tích cực nghiên cứu khoa học theo thâm niên nghề nghiệp 139 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ STT TÊN SƠ ĐỒ Trang 2.1 Các yếu tố ảnh hưởng đến tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên 85 4.1 Tương quan giữa các biểu hiện thành phần của tính tích cực nghiên cứu khoa học 137 4.2 Tương quan giữa các yếu tố ảnh hưởng đến tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên 142 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài luận án Ngày nay, trước tác động mạnh mẽ của cuộc Cách mạng khoa học công nghệ 4.0; trước yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, sự nghiệp xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại và nhiệm vụ đổi mới toàn diện GDĐT, xây dựng “Nhà trường thông minh, tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư” [27] theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, gắn đào tạo với NCKH... đặt ra vấn đề phải đẩy mạnh hơn nữa hoạt động NCKH ở các trường SQQĐ. Muốn vậy, các trường phải tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó nâng cao tính tích cực NCKH của giảng viên được xem là giải pháp cơ bản, quan trọng, bắt buộc và cấp thiết nhất. Ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay, giảng viên KHXH&NV có hai nhiệm vụ cơ bản là: giảng dạy và NCKH. Hai nhiệm vụ đó có quan hệ gắn bó chặt chẽ và hỗ trợ nhau. NCKH tạo cơ sở, điều kiện, tiền đề để giảng viên thực hiện tốt nhiệm vụ giảng dạy trên lớp. Ngược lại, giảng dạy phản ánh kết quả NCKH của giảng viên. Cùng với hoạt động giảng dạy, NCKH là thước đo năng lực chuyên môn, là điều kiện căn bản để thực hiện chức trách, nhiệm vụ của người giảng viên, góp phần nâng cao chất lượng GDĐT. Tuy nhiên, giảng viên muốn đồng thời thực hiện tốt hai nhiệm vụ trên thì họ phải phát huy tính tích cực NCKH của mình. Tính tích cực NCKH vừa là phẩm chất nhân cách, vừa là động lực nghiên cứu của giảng viên KHXH&NV. Nó được hình thành phát triển, gắn liền với hoạt động NCKH và trở thành yếu tố cơ bản, quan trọng góp phần phát triển các phẩm chất khoa học, trực tiếp quyết định chất lượng, hiệu quả cũng như sự biến đổi hoạt động NCKH của người giảng viên. Hơn nữa, khi giảng viên tích cực NCKH sẽ luôn chủ động làm chủ về thời gian, độc lập tìm tòi ý tưởng, lập kế hoạch, lựa chọn đối tượng, nội dung, phương pháp, phương tiện nghiên cứu mà không cần nhắc nhở, đốc thúc, không bị chi phối bởi người khác hoặc hoàn cảnh bên ngoài; đồng thời, khi tích cực nghiên cứu, giảng viên sẽ hứng thú, sáng tạo, có khả năng làm việc độc lập, hăng hái, linh hoạt, đầu tư nhiều công sức hơn cho hoạt động nghiên cứu... Từ đó, giảng viên có điều kiện để mở rộng, nâng cao kiến thức chuyên môn, hình thành và phát triển các phẩm chất khoa học, tự khẳng định mình và tạo nên hiệu ứng, lây lan tâm lý tích cực cho học viên và đồng nghiệp, khuyến khích họ cùng hứng thú, say mê, vượt khó trong nghiên cứu, góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng NCKH, tạo nên uy tín, vị thế của khoa và nhà trường. Hơn nữa, tính tích cực NCKH có mối quan hệ chặt chẽ với tính tích cực giảng dạy của giảng viên, theo đó, nếu giảng viên tích cực NCKH thì họ sẽ tích cực giảng dạy, đạt hiệu quả cao trong hoạt động nghề nghiệp của mình và ngược lại. Vì thế, nhiệm vụ đặt ra là phải nâng cao hơn nữa tính tích cực NCKH của giảng viên. Muốn vậy, phải tìm ra nguồn gốc, bản chất, các biểu hiện, các yếu tố ảnh hưởng đến tính tích cực NCKH của giảng viên, từ đó đề xuất biện pháp TLXH nhằm nâng cao tính tích cực NCKH của giảng viên ở các trường SQQĐ. Trong những năm qua, các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam đã nhận thức rõ vị trí, vai trò tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV nên đã chú trọng bồi dưỡng nâng cao tính tích cực NCKH cho đội ngũ này. Nhờ đó, tính tích cực NCKH của giảng viên ở mức độ cao, hoàn thành mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ NCKH được giao. Song, trước yêu cầu thực tiễn của sự nghiệp đổi mới quân đội và đất nước hiện nay thì hoạt động NCKH ở các trường chưa theo kịp và chưa đáp ứng tốt, còn những hạn chế, bất cập. Báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Số 791- NQ/TW về lãnh đạo công tác khoa học, công nghệ và môi trường trong quân đội của Cục Nhà trường [19] đã chỉ rõ: Còn một bộ phận cán bộ, giảng viên chưa tích cực NCKH, dẫn đến tình trạng chậm tiến độ, chất lượng đề tài không cao, khả năng ứng dụng và xã hội hóa thấp. Bên cạnh đó, công tác lãnh đạo, tổ chức, quản lý hoạt động khoa học đối với đội ngũ này chưa thực sự phù hợp, chưa được quan tâm đúng mức; các cơ chế, chính sách đãi ngộ còn bất cập... Tình hình đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng NCKH và GDĐT ở các nhà trường. Vì vậy, nghiên cứu tính tích cực, tìm ra biện pháp TLXH để nâng cao hơn nữa tính tích cực NCKH cho giảng viên là yêu cầu tất yếu, quan trọng ở các trường SQQĐ hiện nay. Về mặt lý luận, đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về tính tích cực và tính tích cực NCKH. Song, chưa có công trình nào nghiên cứu trực tiếp, hệ thống và sâu sắc về tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam trên bình diện Tâm lý học. Do vậy, đây là vấn đề có tính cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả luận án lựa chọn vấn đề: “Tính tích cực nghiên cứu khoa học của giảng viên khoa học xã hội và nhân văn ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV, đề xuất biện pháp TLXH nâng cao tính tích cực NCKH của giảng viên, góp phần nâng cao chất lượng NCKH và GDĐT ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Nhiệm vụ nghiên cứu Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài. Làm rõ những vấn đề lý luận về tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam. Khảo sát, đánh giá thực trạng tính tích cực NCKH và thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Đề xuất biện pháp TLXH nâng cao tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. 3. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu Khách thể nghiên cứu Luận án nghiên cứu trên giảng viên KHXH&NV và cán bộ QLKH ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam. Đối tượng nghiên cứu Biểu hiện, mức độ và các yếu tố ảnh hưởng đến tính tích cực NCKH của giảng viên. Phạm vi nghiên cứu * Về nội dung: Hoạt động NCKH của giảng viên được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, Luận án chỉ lựa chọn hình thức nghiên cứu đề tài khoa học của giảng viên làm nội dung chủ yếu trong nghiên cứu của mình. Nghiên cứu 5 mặt biểu hiện tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV: Sự chủ động, sự hứng thú, sự sáng tạo, sự vượt khó và sự hiệu quả trong NCKH. Nghiên cứu 4 YTCQ và 4 YTKQ ảnh hưởng đến tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. * Về không gian nghiên cứu: Luận án khảo sát ở 4 trường sĩ quan (Trường SQCT, Trường SQLQ1, Trường SQTT và Trường SQCB) đại diện cho các loại hình ngành nghề đào tạo (chính trị, quân sự và kỹ thuật) trên cả ba miền Tổ quốc (Bắc, Trung, Nam) trong Quân đội nhân dân Việt Nam. * Về thời gian: Số liệu điều tra, khảo sát, tổng hợp chủ yếu trong 5 năm (từ năm 2019 đến năm 2023). 4. Giả thuyết khoa học Tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay ở mức độ cao, song không đồng đều giữa các mặt biểu hiện, trong đó sự chủ động, sáng tạo, vượt khó và hiệu quả NCKH của giảng viên ở mức độ cao, hứng thú NCKH của giảng viên ở mức độ trung bình. Có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tính tích cực NCKH giữa các giảng viên có thâm niên và trình độ khác nhau. Tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố: Xu hướng NCKH của giảng viên; năng lực NCKH của giảng viên; kinh nghiệm NCKH của giảng viên; ý chí NCKH của giảng viên; sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ; yêu cầu, nhiệm vụ NCKH trong thời kỳ mới; môi trường NCKH của giảng viên; sự quan tâm, đãi ngộ của lãnh đạo, chỉ huy các cấp đối với hoạt động NCKH của giảng viên. Có thể nâng cao tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam khi thực hiện đồng bộ các biện pháp: Phát triển xu hướng NCKH của giảng viên; tổ chức đa dạng các hoạt động khoa học để giảng viên tích cực NCKH; phát huy tính tự giác NCKH của giảng viên; hoàn thiện cơ chế, chính sách và quản lý chặt chẽ hoạt động NCKH của giảng viên; xây dựng môi trường NCKH dân chủ, lành mạnh ở các trường sĩ quan quân đội. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu Cơ sở lý luận Luận án được xây dựng trên quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam, chiến lược phát triển GDĐT, Khoa học Công nghệ và Môi trường trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Đồng thời luận án còn dựa vào các quan điểm của Tâm lý học hoạt động và hệ thống lý luận về tính tích cực, tính tích cực NCKH của các nhà khoa học ở trong và ngoài nước để giải quyết vấn đề đặt ra. Phương pháp luận Quá trình nghiên cứu, Luận án vận dụng các nguyên tắc phương pháp luận của Tâm lý học mác xít, đặc biệt là: Nguyên tắc quyết định luận duy vật biện chứng các hiện tượng tâm lý, nguyên tắc hệ thống, nguyên tắc phát triển tâm lý, nguyên tắc tiếp cận nhân cách, nguyên tắc thống nhất giữa tâm lý - ý thức và hoạt động. Đồng thời, tiếp cận theo các cách sau: Tiếp cận hệ thống: Tính tích cực nói chung và tính tích cực NCKH nói riêng chịu ảnh hưởng của hệ thống các yếu tố. Trong phạm vi luận án này, tính tích cực NCKH của giảng viên ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam được xem xét dưới sự ảnh hưởng của các YTCQ và YTKQ. Chính vì vậy, việc nghiên cứu tính tích cực NCKH của giảng viên phải được đặt trong mối quan hệ thống nhất, biện chứng giữa các yếu tố, chứ không thể chỉ dựa vào một yếu tố riêng lẻ nào. Hơn nữa, việc xác định đúng vai trò, mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố là cơ sở khoa học để đề xuất các biện pháp tác động phù hợp cho vấn đề nghiên cứu. Tiếp cận lịch sử: Tính tích cực không được sinh ra mà được hình thành, phát triển trong một thời kỳ lịch sử nhất định nên nó là một phạm trù khách quan, mang tính xã hội, lịch sử. Do vậy, tính tích cực trong mỗi giai đoạn lịch sử cụ thể cũng có những biểu hiện tương ứng. Khi điều kiện, hoàn cảnh thay đổi sẽ dẫn đến sự hình thành tính tích cực mới trên cơ sở kế thừa và phát triển những tính tích cực đã có. Tiếp cận hoạt động - giá trị - nhân cách: Hoạt động của con người vừa là cơ sở tạo ra tính tích cực, tính tích cực hoạt động tạo ra giá trị. Giá trị mà cá nhân tạo ra do tích cực hoạt động góp phần phản ánh và hình thành nhân cách. Luận án nghiên cứu tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV với tư cách là một phẩm chất nhân cách, do vậy tiếp cận hoạt động - giá trị - nhân cách sẽ là chìa khóa để xem xét, đánh giá vấn đề và làm rõ đối tượng. Tiếp cận tâm lý học - xã hội quân sự: Tâm lý học - xã hội quân sự nghiên cứu sự hình thành phát triển của các hiện tượng tâm lý - xã hội, các cơ chế, quy luật tâm lý - xã hội và mối quan hệ xã hội nảy sinh giữa các nhóm, tập thể quân nhân và quân nhân trong hoạt động NCKH ở nhà trường quân đội. Do đó, tiếp cận tâm lý học - xã hội quân sự giúp làm rõ các đặc điểm hoạt động và mối quan hệ NCKH; yêu cầu, biểu hiện của phẩm chất, năng lực NCKH đối với giảng viên nhà trường quân đội; xác định các yếu tố ảnh hưởng và biện pháp nâng cao tính tích cực NCKH của giảng viên. Do đó, cách tiếp cận này là cơ sở khoa học quan trọng trong nghiên cứu tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường SQQĐ hiện nay. Cơ sở thực tiễn Luận án dựa vào các chỉ thị, nghị quyết, hướng dẫn, báo cáo tổng kết của Quân ủy Trung ương, Tổng cục Chính trị, Cục Khoa học, Cục Nhà trường, Bộ Tổng tham mưu và các trường sĩ quan về công tác khoa học; hoạt động NCKH với các sản phẩm khoa học của giảng viên. Thực tiễn hoạt động NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường SQQĐ đặt ra những vấn đề cần được nghiên cứu, luận giải để đáp ứng yêu cầu giáo dục và đào tạo SQQĐ trong điều kiện mới. Đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về tính tích cực và tính tích cực NCKH nhưng trên bình diện Tâm lý học lại chưa có công trình nào nghiên cứu trực tiếp, hệ thống và sâu sắc về tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam. Phương pháp nghiên cứu * Nhóm phương pháp nghiên cứu tài liệu Chúng tôi sử dụng các phương pháp: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát hóa các nguồn tài liệu nhằm thu thập, khai thác các thông tin để xây dựng cơ sở lý luận của luận án. Các tài liệu, văn bản được nghiên cứu gồm: Các tác phẩm kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng Cộng sản Việt Nam và Quân ủy trung ương và các trường sĩ quan; các văn bản, chỉ thị, báo cáo của các cơ quan, đơn vị có liên quan đến vấn đề nghiên cứu; các công trình nghiên cứu, luận án, đề tài, báo cáo khoa học, các bài báo khoa học và tác phẩm chuyên khảo về tâm lý học có liên quan đến đề tài. * Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Để đánh giá thực trạng và có cơ sở đề xuất biện pháp TLXH nâng cao tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay, chúng tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu như: Điều tra bằng bảng hỏi; phỏng vấn sâu; nghiên cứu kết quả hoạt động; xin ý kiến chuyên gia và phân tích chân dung tâm lý. * Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Sử dụng phần mềm SPSS 20.0 để xử lý số liệu điều tra, khảo sát và thể hiện kết quả nghiên cứu. 6. Những đóng góp mới của luận án Về lý luận Luận án đã góp phần làm phong phú thêm lý luận về tính tích cực; tính tích cực NCKH và xác định được các biểu hiện, đặc điểm, các yếu tố ảnh hưởng đến tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường SQQĐ. Về thực tiễn Kết quả nghiên cứu của luận án đã chỉ ra, tính tích cực NCKH của giảng viên KHXH&NV ở các trường SQQĐ ở mức cao, trong đó có bốn biểu hiện (sự chủ động, sự sáng tạo, sự vượt khó và sự hiệu quả trong NCKH của giảng viên) cùng ở mức cao và một biểu hiện (sự hứng thú trong NCKH của giảng viên) ở mức trung bình. Tìm ra mối quan hệ giữa các biểu hiện thành phần với nhau và giữa từng biểu hiện thành phần với tính tích cực NCKH của giảng viên có tương quan thuận và rất mạnh. Điều đó khẳng định, các biểu hiện thành phần này có vị trí quan trọng trong tính tích cực NCKH của giảng viên, nếu một biểu hiện nào đó tăng lên hay giảm