Luận văn Thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường trung học phổ thông tỉnh Bến Tre

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH PHAN NGỌC TRỌNG THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH BẾN TRE Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.05 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN THỊ HƯƠNG Thành phố Hồ Chí Minh - 2010 KÝ HIỆU VIẾT TẮT - CBQL : Cán bộ quản lý - CNXH : Chủ Nghĩa Xã Hội - CNTT : Công nghệ thông tin - GV : Giáo viên - GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo - GS : Giáo sư - GS TS : Giáo sư Tiến Sĩ - HS : Học sinh - PGS : Phó Giáo sư - PP : Phương pháp - PPDH : Phương pháp dạy học - TBDH : Thiết bị dạy học - THPT : Trung học phổ thông - THCS : Trung học cơ sở MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Bước vào thế kỷ 21, thế giới đang bước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên của nền kinh tế tri thức. Điều đó đặt ra cho ngành giáo dục và đào tạo nước ta những thách thức và cơ hội to lớn khi phải hội nhập vào xu thế toàn cầu hóa, với những đòi hỏi rất lớn trong chiến lược đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhằm đáp ứng kịp thời quá trình thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ là đòn bẩy quan trọng đưa đất nước ta thoát khỏi một nước nông nghiệp lạc hậu để trở thành một nước công nghiệp trong tương lai. Văn kiện hội nghị lần II BCH Trung ương Đảng khóa VIII đã khẳng định “Chăm lo phát triển giáo dục, đào tạo và khoa học, công nghệ chính là nhằm giữ gìn và phát huy truyền thống Nhân, Trí, Dũng, nhân lên gấp bội sức mạnh của cả dân tộc trong sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xóa bỏ lạc hậu, nghèo nàn, thực hiện dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh, biến lý tưởng, mục tiêu cao cả của chủ nghĩa xã hội thành hiện thực”[1]. Để thực hiện mục tiêu trên, đòi hỏi nền giáo dục và đào tạo nước ta không chỉ mở rộng qui mô, đa dạng hóa các loại hình đào tạo mà còn phải chú trọng việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện một cách phù hợp, tăng cường phát huy hiệu quả đáp ứng nhu cầu trước mắt và lâu dài của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Giáo dục và đào tạo phải giữ vai trò chủ đạo trong việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách con người làm nền tảng cho việc đạt được các mục tiêu về nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Bên cạnh đó, giáo dục và đào tạo phải có nhiệm vụ xây dựng được những con người và thế hệ thiết tha với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có ý chí kiên cường xây dựng và bảo vệ tổ quốc, có khả năng tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại đồng thời biết giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc. Đó là những người lao động có tác phong công nghiệp, có năng lực công tác, làm việc có hiệu quả, năng động, sáng tạo và có khả năng tiếp thu tiến bộ khoa học công nghệ hiện đại, góp phần thực hiện thắng lợi công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Với yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đào tạo ra những con người lao động năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, sẵn sàng chiếm lĩnh tri thức, biết thích nghi với sự thay đổi đang diễn ra từng ngày, từng giờ trên thế giới thì ngành giáo dục và đào tạo cần phải có một sự thay đổi mạnh mẽ về chương trình, sách giáo khoa, trang thiết bị ..... và đặc biệt là đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học trong nhà trường. Nhà trường phải thoát ly được kiểu giáo dục thụ động, từ chương mang nặng tính hàn lâm nhưng thiếu tính thực tiễn. Nghị quyết 40/2000/QH10 của Quốc hội khóa X về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông đã khẳng định mục tiêu của đổi mới chương trình giáo dục phổ thông là xây dựng nội dung chương trình, phương pháp giáo dục, sách giáo khoa phổ thông mới nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phù hợp với thực tiễn và truyền thống Việt Nam, tiếp cận trình độ các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới. Kết luận của Bộ chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương II (khóa VIII), phương hướng phát triển giáo dục và đào tạo đến năm 2020 - ký ngày 15/4/2009 - nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy và học, khắc phục cơ bản lối truyền thụ một chiều. Phát huy phương pháp dạy học tích cực, sáng tạo, hợp tác; giảm thời gian giảng lý thuyết, tăng thời gian tự học ....”[2]. Như vậy, trọng tâm hàng đầu của việc đổi mới chương trình Trung học phổ thông ở nước ta hiện nay là đổi mới phương pháp dạy học theo hướng chuyển từ dạy học theo lối truyền thụ một chiều, học tập thụ động, chủ yếu là ghi nhớ kiến thức và đối phó thi cử sang tổ chức cho học sinh học tập trong hoạt động và bằng các hoạt động tích cực, chủ động, sáng tạo, chú trọng hình thành năng lực tự học. Nhiều năm qua, các địa phương trong cả nước đã có nhiều nỗ lực trong việc tổ chức quản lý các hoạt động giảng dạy và đặc biệt là quản lý đổi mới phương pháp dạy học tại các cơ sở giáo dục góp phần đưa công tác quản lý giáo dục từng bước đi vào ổn định, đáp ứng xu thế phát triển giáo dục chung của cả nước. Tuy nhiên, trước những yêu cầu mới của sự phát triển giáo dục trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, việc quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường trung học phổ thông trong cả nước nói chung và ở tỉnh Bến Tre nói riêng vẫn còn nhiều bất cập ngay trong từng khâu thực hiện các chức năng quản lý: Kế hoạch – tổ chức – chỉ đạo – kiểm tra. Nguyên nhân chủ yếu của những yếu kém trên có thể là do đội ngũ cán bộ quản lý trường học chưa thật sự quan tâm đầu tư đúng mức vào công tác quản lý đổi mới phương pháp dạy học, cơ cấu đội ngũ này chưa thật đồng bộ, chưa đảm bảo về số lượng và chất lượng, điều này tạo nên một số hạn chế nhất định trong việc cải thiện chất lượng quản lý trường học trong từng giai đoạn phát triển của xã hội. Trước những yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội của địa phương và xu thế chung của cả nước trên trường hội nhập trong giai đoạn mới, ngành giáo dục và đào tạo tỉnh Bến Tre phải có những cải tiến quan trọng trong việc quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các cơ sở giáo dục. Đảm bảo công tác quản lý trường học ngày càng đi vào nền nếp, góp phần đào tạo nhân lực chất lượng cao phục vụ nhu cầu phát triển của địa phương và của cả nước. Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường Trung học phổ thông tỉnh Bến Tre”. 2. Mục đích nghiên cứu Đánh giá thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường Trung học phổ thông tỉnh Bến Tre, từ đó đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác quản lý phương pháp dạy học và hoạt động dạy học ở các trường Trung học phổ thông tỉnh Bến Tre. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Công tác quản lý hoạt động dạy học ở các trường Trung học phổ thông. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường trung học phổ thông tỉnh Bến Tre. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 4.1 Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở trường Trung học phổ thông. 4.2 Khảo sát và phân tích thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường Trung học phổ thông tỉnh Bến Tre. 4.3 Đề xuất một số giải pháp quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường Trung học phổ thông tỉnh Bến Tre. 5. Giả thuyết khoa học Công tác quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường Trung học phổ thông tỉnh Bến Tre thời gian qua đã đạt được một số thành quả nhưng cũng tồn tại, hạn chế ở các khâu thực hiện của quy trình quản lý. Trên cơ sở lý luận và khảo sát đánh giá đúng thực trạng, có thể đề xuất những giải pháp phù hợp nhằm tiếp tục quản lý có hiệu quả việc đổi mới phương pháp dạy học ở các trường Trung học phổ thông tỉnh Bến Tre. 6. Phương pháp nghiên cứu 6.1. Các quan điểm phương pháp luận 6.1.1 Quan điểm hệ thống Hoạt động dạy học là một quá trình xã hội, một quá trình sư phạm đặc thù, tồn tại như một hệ thống bao gồm nhiều thành tố cấu trúc như: mục đích và nhiệm vụ dạy học, nội dung dạy học, phương pháp và phương tiện dạy học, thầy với hoạt động dạy, trò với hoạt động học, kết quả dạy học .... Hoạt động dạy học là một quá trình tương tác giữa hai chủ thể: chủ thể hoạt động dạy (thầy) và chủ thể hoạt động học (trò) nhằm thực hiện các mục tiêu dạy học. Hoạt động quản lý hoạt động dạy học nói chung và quản lý đổi mới phương pháp dạy học cũng tác động và chịu tác động bởi các yếu tố trong hoạt động dạy học và các điều kiện đảm bảo khác, đồng thời thực hiện 4 chức năng của quản lý là: hoạch định, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra. Như vậy, nghiên cứu hoạt động quản lý đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường phải được đặt trong mối quan hệ với các yếu tố khác để tìm ra các quy luật trong quá trình thực hiện đổi mới phương pháp dạy học và quản lý đổi mới phương pháp dạy học. 6.1.2 Quan điểm lịch sử - logic Quá trình thực hiện đổi mới phương pháp dạy học là quá trình lâu dài mang tính kế thừa cao, việc quản lý quá trình này cũng lâu dài và phải có tính kế thừa. Quá trình thực hiện đổi mới phương pháp dạy học phải tuân theo một trật tự chặt chẽ. Đổi mới phương pháp dạy học phải bắt đầu từ đổi mới mục tiêu, đổi mới nội dung, chương trình, sách giáo khoa, đổi mới cách dạy của thầy, cách học của trò, đổi mới phương tiện và cả hình thức tổ chức dạy học. 6.1.3 Quan điểm thực tiễn Quá trình thực hiện đổi mới phương pháp dạy học phải được xem xét trong bối cảnh gắn liền với thực tiễn của địa phương và của từng nhà trường, kết quả nghiên cứu phải nhằm góp phần nâng cao kết quả đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường. Kết quả cụ thể cần phải đạt được đối với đề tài là góp phần đẩy mạnh dạy học tích cực trong nhà trường, nhằm góp phần đào tạo những con người năng động, sáng tạo, thích nghi với sự thay đổi. 6.2. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể 6.2.1 Phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích và tổng hợp, phân loại, hệ thống hóa những vấn đề lý luận trong các tài liệu, văn bản, công trình nghiên cứu.... làm cơ sở lý luận cho vấn đề nghiên cứu. 6.2.2. Các phương pháp thực tiễn 6.2.2.1. Phương pháp điều tra giáo dục - Đối tượng điều tra: Cán bộ quản lý trường Trung học phổ thông (Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, tổ trưởng, tổ phó các tổ chuyên môn) và giáo viên ở các trường được chọn khảo sát. - Mục đích: làm rõ thực trạng quản lý đổi mới dạy học ở các trường Trung học phổ thông tỉnh Bến Tre. 6.2.2.2. Phương pháp quan sát Quan sát hoạt động dạy học ở các trường được khảo sát để tìm hiểu thêm về thực trạng quản lý đổi mới hoạt động dạy học ở các trường Trung học phổ thông tỉnh Bến Tre. Quan sát hoạt động đổi mới PPDH và hoạt động quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường được khảo sát để thu thập thêm thông tin cho đề tài nghiên cứu. 6.2.2.3. Phương pháp chuyên gia Thông qua trao đổi với các cán bộ quản lý, giáo viên ở các trường được khảo sát để tìm hiểu thêm về thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường Trung học phổ thông tỉnh Bến Tre. 6.2.3. Phương pháp thống kê toán học PP này nhằm xử lý các số liệu thu thập từ cuộc điều tra 7. Giới hạn đề tài Đề tài chỉ nghiên cứu về thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở một số trường trung học phổ thông công lập tỉnh Bến Tre: + Khu vực đô thị gồm: Trường THPT Nguyễn Đình Chiểu, Thành phố Bến Tre; Trường THPT CheGuevara, huyện Mỏ Cày Nam. + Khu vực nông thôn gồm: Trường THPT Ngô Văn Cấn, huyện Mỏ Cày Bắc; Trường THPT Nguyễn Thị Định, huyện Giồng Trôm; Trường THPT Trương Vĩnh Ký, huyện Chợ Lách. Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1.1 Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Vấn đề phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp dạy học Vấn đề phương pháp dạy học đã được các nhà giáo dục quan tâm nghiên cứu từ lâu đời, trong tất cả các tài liệu liện quan đế giáo dục học, lý luận dạy học đều có đề cập đến lý luận về phương pháp dạy học và một số phương pháp dạy học cụ thể. Trào lưu đổi mới phương pháp dạy học đã bắt đầu xuất hiện trên thế giới từ những năm 50 của thế kỷ trước, khởi nguồn từ các thành tựu về tâm lý học trong đó có sự ra đời của các lý thuyết tâm lý: lý thuyết kiến tạo – Jean Piaget và mô hình học tập hành động khám phá của J.Bruner; Lý thuyết hoạt động tâm lý và mô hình dạy học hoạt động của V.V.Davưdov. Các nhà Giáo dục học trên thế giới cũng đã biên soạn nhiều tài liệu về phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp dạy học như: - “Những cơ sở của Lý luận dạy học” – B.P.Êxipôp, NXB Giáo dục, 1978 - “Giảng dạy ngày nay”- G.Petty, NXB Stantey Thomes, 1998 (Dự án Việt – Bỉ dịch). - “Dạy học nêu vấn đề” – Tác giả I.Lecne, NXB Giáo dục Hà Nội, 1977 - “Những cơ sở của việc dạy học nêu vấn đề” – Tác giả V.Ôkôn, Trường Đại học sư phạm Hà Nội, 1968........ Ở nước ta, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học bắt đầu được quan tâm từ thập kỷ 90 của thế kỷ trước và được bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai rộng rãi thông qua chương trình bồi dưỡng thường xuyên từ chu kỳ 1997 – 2000 cho tất cả các giáo viên trung học phổ thông trong phạm vi cả nước. Bên cạnh các tài liệu biên soạn của Bộ Giáo dục và Đào tạo phục vụ cho công tác bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ giáo viên, có nhiều tác giả đã quan tâm nghiên cứu, biên soạn các tài liệu về phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp dạy học như: - “Dạy học và phương pháp dạy học trong nhà trường” – Tác giả Phan Trọng Ngọ. - “Phương pháp giáo dục tích cực”- Tác giả Nguyễn Kỳ. - “Thử đi tìm những phương pháp dạy học hiệu quả” – Tác giả Lê Nguyên Long - “Dạy học trong hoạt động và bằng hoạt động” – Tác giả: Lê Thị Hoài Châu, Nguyễn Văn Vĩnh, trường ĐHSP Tp Hồ Chí Minh. - “ Đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá môn Toán 10” – Tác giả: Nguyễn Hải Châu (chủ biên), Phạm Đức Quang, Nguyễn Thế Thạch ...v..v. 1.1.2. Vấn đề quản lý đổi mới phương pháp dạy học Thế giới đang thay đổi với tốc độ nhanh chưa từng có, khối lượng tri thức của nhân loại tăng nhanh từng giờ từng phút, phương pháp dạy học bắt buộc phải đổi mới để đáp ứng xu thế phát triển của thời đại, đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực trong xu thế toàn cầu hóa và nền kinh tế tri thức trong thế kỷ mới, điều này đã đặt ra yêu cầu mới cho công tác quản lý giáo dục nói chung và quản lý đổi mới phương pháp dạy học nói riêng. Các tài liệu biên soạn về đổi mới quản lý giáo dục trong đó có quản lý đổi mới phương pháp dạy học cũng mới được quan tâm trong thời gian gần đây với các tài liệu biên soạn phục vụ cho các dự án phát triển tiểu học, dự án phát triển THCS, dự án phát triển THPT (Screm), chương trình đào tạo bồi dưỡng Hiệu trưởng trường THPT liên kết Việt Nam – Singapore, Tài liệu chỉ đạo chuyên môn trung học phổ thông - Bộ GD&ĐT... Một số luận văn cao học cũng đã nghiên cứu về PPDH trong các môn học và đổi mới quản lý PPDH, tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên cứu về thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường trung học phổ thông tỉnh Bến Tre. 1.2. Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học 1.2.1 Hoạt động dạy học 1.2.1.1 Khái niệm hoạt động dạy học - Hoạt động: là quá trình con người thực hiện mối quan hệ giữa mình và thế giới bên ngoài (tự nhiên và xã hội), giữa mình với người khác, giữa mình với bản thân. Trong quá trình đó con người bộc lộ tâm lý (năng lực, ý chí, mong muốn...) ra bên ngoài. Hoạt động nhằm tạo ra sản phẩm để thỏa mãn nhu cầu bản thân nên mỗi hoạt động có một động cơ nhất định. - Dạy – Học là một chức năng xã hội, nhằm truyền lại cho học sinh, giúp họ lĩnh hội kinh nghiệm mà xã hội đã tích lũy được, nhằm biến kinh nghiệm xã hội thành phẩm chất và năng lực cá nhân. Dạy – Học theo phương thức nhà trường chính là sự tác động qua lại giữa Thầy – Trò nhằm làm cho Trò lĩnh hội phần nào đó kinh nghiệm xã hội. Dạy – Học theo phương thức nhà trường còn gọi là hoạt động dạy học. - Hoạt động dạy học bao gồm hai hoạt động tương tác với nhau là hoạt động dạy và hoạt động học: + Hoạt động dạy là hoạt động của giáo viên giữ vai trò chủ đạo trong hoạt động dạy học nhằm truyền đạt và tổ chức, hướng dẫn, điều khiển quá trình chiếm lĩnh tri thức của học sinh; + Hoạt động học là hoạt động của học sinh, học sinh vừa là khách thể của hoạt động dạy, vừa là chủ thể của hoạt động học tự giác, tích cực, tự lực chiếm lĩnh tri thức và cách thức ghi nhận, vận dụng tri thức để tự giáo dục và hình thành những phẩm chất cá nhân cần thiết. Hoạt động học của học sinh là hoạt động phản ánh biến đổi, tự điều chỉnh, có định hướng và được tổ chức, điều khiển bởi giáo viên. Kết quả là học sinh nắm vững các tri thức, cách thức tìm kiếm, chiếm lĩnh, vận dụng tri thức. Cũng như các dạng hoạt động khác, hoạt động dạy và học cũng có cấu trúc chung của hoạt động. - Mối liên hệ giữa hoạt động dạy và hoạt động học: [19] Hoạt động dạy và hoạt động học là sự tương tác giữa hai mặt của một hoạt động: hoạt động dạy học. Sự tồn tại và phát triển của mặt này quy định sự tồn tại và phát triển của mặt kia, yếu tố tạo nên sự quy định lẫn nhau là do chức năng, vị thế, đối tượng tác động và phương pháp tác động của chúng Trước đây, mối quan hệ giữa người dạy và người học được hiểu là chủ thể - đối tượng, trong đó giáo viên là chủ nhân toàn quyền quyết định mục tiêu, nội dung và phương thức tác động đến người học, còn người học là đối tượng thụ động trước người thầy. Vì vậy, hướng tác động chính là từ giáo viên đến học sinh, thông qua kênh chủ yếu là truyền giảng và các phương pháp giáo dục độc đoán khác của thầy. Ngày nay, người ta cho rằng trẻ em ngay từ nhỏ cho đến khi trưởng thành luôn là chủ thể của chính nó, quyết định số phận hiện tại và tương lai của nó. Tuy nhiên, trẻ em thường xuyên đứng trước mâu thuẫn giữa một bên là phải tự mình trực tiếp tiếp xúc và chiếm lĩnh những yếu tố cần thiết cho cuộc sống và phát triển của mình, với một bên là hạn chế trong việc định hướng sự lựa chọn và khả năng tác động vào đối tượng học tập. Do vậy, trẻ em nhất thiết phải cần sự trợ giúp của người lớn. Đây chính là bản chất của dạy học hiện đại. Hoạt động dạy được quy về hoạt động định hướng, giúp đỡ, tổ chức, điều khiển, điều chỉnh và động viên các hoạt động học tập của học sinh. Sự định hướng của người dạy được thực hiện thông qua việc tạo ra môi trường sư phạm, trong đó bao hàm các yếu tố cần có đối với sự phát triển của người học mà xã hội đặt ra và cách giải quyết chúng. Người học phải trực tiếp đối mặt với đối tượng học tập còn người dạy chỉ là tác nhân, giúp người học khắc phục những trở ngại khách quan và chủ quan nảy sinh trên con đường chinh phục đối tượng. Giáo viên Học sinh với hoạt động dạy với hoạt động học Đối tượng học (tri thức) Sơ đồ1.1. Mối quan hệ người dạy, người học và đối tượng học 1.2.1.2 Cấu trúc quá trình dạy học Quá trình dạy học là một quá trình xã hội bao gồm nhiều thành tố cấu trúc như: mục đích và nhiệm vụ dạy học, nội dung dạy học, phương pháp và phương tiện dạy học, thầy với hoạt động dạy, trò với họat động học tập, kết quả dạy học..v..v.. [14] Mục đích và nhiệm vụ dạy học phản ánh những yêu cầu xã hội đối với quá trình dạy học. Cụ thể là quá trình dạy học phải hướng tới mục tiêu: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước và mục tiêu phát triển nhân cách cho thế hệ trẻ. Mục tiêu đó được cụ thể hóa qua các nhiệm vụ dạy học nhằm nâng cấp trí thức, kỹ năng, bồi dưỡng thái độ và hình thành, phát triển những năng lực phẩm chất tốt đẹp cho người học. Mục đích và nhiệm vụ dạy học là nhân tố giữ vị trí hàng đầu trong quá trình dạy học, nó có chức năng định hướng cho sự vận động và phát triển của từng nhân tố nói riêng và quá trình dạy học nói chung. Nội dung dạy học bao gồm hệ thống những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo mà người học cần năm vững trong quá trình dạy học. Nội dung dạy h