Đề tài Tổ chức kế toán thành phẩm tiêu thụ và xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh ở công ty TNHH phát triển mạng lưới toàn cầu Nam Dũng

Lêi më ®Çu NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ViÖt Nam ngµy cµng ®æi míi vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¶ h×nh thøc lÉn quy m« s¶n xuÊt kinh doanh. Hoµ nhÞp xu thÕ chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ quèc tÕ ho¸ vµ hîp t¸c ho¸. NÒn kinh tÕ cµng ®­îc quèc tÕ bao nhiªu th× sù c¹nh tranh gi÷a c¸c quèc gia, gi÷a c¸c doanh nghiÖp cµng trë nªn m¹nh mÏ. ThÞ tr­êng c¹nh tranh tù do ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn mäi mÆt cña doanh nghiÖp, v× cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, c¸c nhµ qu¶n ký doanh nghiÖp lu«n ph¶i lùa chän: “s¶n xuÊt cho ai”? “s¶n xuÊt c¸i g×”? “s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo”? ®iÒu quan träng nhÊt ®ã lµ h×nh thøc ®­a s¶n phÈm ®Õn víi ng­êi tiªu dïng lùa chän vµ chÊp nhËn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. VËy ®Ó s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t ®­îc c¬ héi, vËn dông vµo thùc tiÔn ®ång thêi ®Ó ®¶m b¶o th¾ng lîi bÒn v÷ng trong c¹nh tranh c¸c nhµ s¶n xuÊt cÇn ph¶i biÕt søc c¹nh tranh cña m×nh trªn thÞ tr­êng, nguån nh©n lùc hiÖn cã, c¸c kho¶n chi phÝ bá ra vµ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc. S¶n phÈm mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra mang tÝnh chÊt lµ s¶n phÈm hµng ho¸, v× vËy c¸c doanh nghiÖp ngoµi s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cßn cã nhiÖm vô tiªu thô s¶n phÈm ®ã. Cã ®­îc doanh thu tiªu thô míi chøng tá s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®­îc ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn. V× vËy qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm cã vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp gãp phÇn quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. §Ó cã ®­îc nh÷ng th«ng tin h÷u Ých phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh th× mét c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ã lµ kÕ to¸n.Víi t­ c¸ch lµ c«ng cô qu¶n lý, kÕ to¸n ngµy cµng ®­îc khai th¸c tèi ®a søc m¹nh vµ sù linh ho¹t cña nã, nh»m ®iÒu chØnh vÜ m« vµ kiÓm so¸t sù vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ. §i ®«i víi sù ®æi míi trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ,sù ®æi míi trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, sù ®æi míi trong hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp ®· t¹o ra cho kÕ to¸n mét bé mÆt míi, kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña kÕ to¸n trong hÖ thèng c¸c c«ng cô qu¶n lý doanh nghiÖp. Trªn c¬ së lý luËn ®­îc häc tËp t¹i tr­êng vµ thùc tÕ qua thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty TNHH ph¸t triÓn m¹ng l­íi toµn cÇu Nam Dòng.Em m¹nh d¹n ®i s©u vµo ®Ò tµi”Tæ chøc kÕ to¸n thµnh phÈm tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë c«ng ty TNHH ph¸t triÓn m¹ng l­íi toµn cÇu Nam Dòng. Néi dung chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn. PhÇn I: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. PhÇn II: Thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ë c«ng ty TNHH ph¸t triÓn m¹ng l­íi toµn cÇu Nam Dòng. PhÇn III: NhËn xÐt vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i c«ng ty TNHH ph¸t triÓn m¹ng l­íi toµn cÇu Nam Dòng. PhÇn I Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh i. ý nghÜa cña viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm tiªu thô trong doanh nghiÖp 1. Thµnh phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý thµnh phÈm C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµm ra c¸c lo¹i s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ, c¸c s¶n phÈm ®ã ®­îc gäi lµ thµnh phÈm. Nãi mét c¸ch ®Çy ®ñ h¬n thµnh phÈm lµ kÕt thóc quy tr×nh s¶n xuÊt do doanh nghiÖp thùc hiÖn hoÆc thuª gia c«ng chÕ biÕn ®· ®­îc ®em b¸n hoÆc nhËp kho. S¶n phÈm nãi chung ®Òu lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o ra nã, cã thÓ thµnh phÈm nh­ng còng cã thÓ ch­a lµ thµnh phÈm. Gi÷a thµnh phÈm vµ s¶n phÈm cã ph¹m vi giíi h¹n kh¸c nhau. khi nãi ®Õn thµnh phÈm lµ nãi ®Õn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g¾n víi quy tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp, cßn khi nãi ®Õn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o ra nã. VÒ ph­¬ng diÖn nµo ®ã th× s¶n phÈm cã ph¹m vi réng h¬n thµnh phÈm. Khi nãi ®Õn s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp nµo ®ã cã thÓ gåm c¶ thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm. B¸n thµnh phÈm lµ nh÷ng s¶n phÈm ch­a qua b­íc c«ng nghÖ cuèi cïng cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn cã nh÷ng tr­êng hîp do yªu cÇu cña s¶n xuÊt vµ tiªu thô nh­ng cã thÓ ®ù¬c nhËp kho ®Ó b¸n hoÆc b¸n ngay ra thÞ tr­êng, khi b¸n cho kh¸ch hµng chóng còng cã nghÜa nh­ thµnh phÈm. V× vËy viÖc ph©n ®Þnh chÝnh x¸c hai kh¸i niÖm nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc thùc hiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch khoa häc vµ hîp lý, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña tõng ®¬n vÞ trong doanh nghiÖp. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt viÖc chÕ t¹o ra thµnh phÈm ph¶i ®¶m b¶o kÕt hîp hµi hoµ c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng cña thµnh phÈm. Sè l­îng lµ con sè cô thÓ cïng víi ®¬n vÞ ®o l­êng nh­: kg, mÐt, c¸i… chÊt l­îng cña thµnh phÈm ph¶n ¸nh gi¸ trÞ sö dông, ®­îc x¸c ®Þnh theo phÈm cÊp cña s¶n phÈm hoÆc theo tû lÖ % tèt xÊu. Khèi l­îng thµnh phÈm s¶n xu©t hoµn thµnh trong tõng thêi kú ë ph¹m vi doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®¸nh gi¸ quy m« cña doanh nghiÖp hay kh¶ n¨ng doanh nghiÖp cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, Tõ ®ã lµm c¬ së ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt trong mèi quan hÖ kinh tÕ víi c¸c doanh nghiÖp, còng nh­ t¹o c¬ së cho c¸c cÊp chøc n¨ng cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh ®­îc c©n ®èi cÇn thiÕt trong ghµnh, trong vïng vµ toµn bé nÒn kinh tÕ. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong viÖc s¶n xuÊt thµnh phÈm cung cÊp cho x· héi vÉn theo sù chØ ®¹o qu¶n lý kinh tÕ ë tÇm vÜ m« cña nhµ n­íc, ®©y lµ mét nhiÖm vô chÝnh trÞ v« cïng quan träng cña c¸c doanh nghiÖp. Mçi doanh nghiÖp cã nhiÖm vô s¶n xuÊt kh¸c nhau, thµnh phÈm cña doanh nghiÖp cã t¸c dông kh¸c nhau ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu ®a d¹ng cña thÞ tr­êng. Nh­ng nÕu thiÕu ®i dï chØ mét lo¹i trong sè s¶n phÈm ®ã còng lµm ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh tiªu dïng vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña nh÷ng bé phËn nhÊt ®Þnh. ChÝnh v× vËy trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i thÊy ®ù¬c vai trß tr¸ch nhiÖm cña m×nh lµ mét m¾t xÝch cña x· héi. NghÜa lµ trong doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o cho d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña m×nh ho¹t ®éng liªn tôc vµ æn ®Þnh, hay nãi c¸ch kh¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o tÝnh c©n ®èi ®ång bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Tõ nh÷ng ph©n tÝch ë trªn cho phÐp chóng ta kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ quan träng cña thµnh phÈm ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ b¶n th©n doanh nghiÖp nãi riªng. H¬n thÕ n÷a thµnh phÈm lµ kÕt qu¶ lao ®éng s¸ng t¹o cña toµn bé c¸n bé CNV trong doanh nghiÖp, lµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp d­íi h×nh thøc vËt chÊt. Do dã viÖc thùc hiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm cÇn mét sè yªu cÇu qu¶n lý sau: KÕ to¸n thµnh phÈm ®ång thêi ph¶i qu¶n lý theo sù vËn ®éng cña tõng lo¹i thµnh phÈm trong qu¸ tr×nh nhËp xuÊt tån kho trªn c¶ chØ tiªu hiÖn vËt (gåm sè l­îng vµ chÊt l­îng) vµ gi¸ trÞ. + VÒ mÆt sè l­îng: Ph¶i th­êng xuyªn ph¶n ¸nh gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, t×nh h×nh nhËp xuÊt, dù tr÷ thµnh phÈm ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn c¸c tr­êng hîp thµnh phÈm tån ®äng l©u trong kho kh«ng tiªu thô ®­îc ®Ó t×m biÖn ph¸p gi¶i quyÕt tr¸nh ø ®äng vèn. + VÒ mÆt chÊt l­îng: Ph¶i th­êng xuyªn n¾m b¾t thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng ®Ó kÞp thêi c¶i tiÕn thay ®æi mÆt hµng. C¸c bé phËn KCS ph¶i lµm tèt c«ng t¸c kiÓm tra, cã chÕ ®é b¶o qu¶n thÝch hîp ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm, kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng s¶n phÈm kÐm chÊt l­îng. + VÒ mÆt gi¸ trÞ: Ph¶i qu¶n lý tèt chØ tiªu gi¸ thµnh, s¶n phÈm nhËp kho hay gi¸ vèn cña thµnh phÈm mang ®i tiªu thô, tøc lµ doanh nghiÖp ®· bá ra cho khèi l­îng thµnh phÈm hoµn thµnh. Tuy nhiªn, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra muèn tho¶ m·n nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng ph¶i th«ng qua tiªu thô. V× vËy qu¸ tr×nh vËn ®éng cña thµnh phÈm lu«n g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm. 2. Tiªu thô thµnh phÈm vµ yªu cÇu cña qu¶n lý Tiªu thô thµnh phÈm lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn trao ®æi th«ng qua ph­¬ng tiÖn thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm,hµng ho¸, dÞch vô cho kh¸ch hµng, Cßn kh¸ch hµng ph¶i tr¶ cho doanh nghiÖp mét kho¶n tiÒn t­¬ng øng víi gi¸ trÞ cña s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô ®ã theo gi¸ quy ®Þnh hoÆc tho¶ thuËn. Nãi c¸ch kh¸c, b¸n hµng chÝnh lµ qu¸ tr×nh trao ®æi ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ cña hµng ho¸, tøc lµ chuyÓn ho¸ vèn cña doanh nghiÖp tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i tiÒn tÖ. Tiªu thô lµ kh©u cuèi cïng cña chu tr×nh s¶n xuÊt, lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vèn cña doanh nghiÖp. Qu¸ tr×nh tiªu thô b¾t ®Çu tõ khi doanh nghiÖp b¾t ®Çu xuÊt giao hµng cho kh¸ch hµng vµ kÕt thóc khi kh¸ch hµng thanh to¸n ®Çy ®ñ tiÒn hµng. Hµng ®em tiªu thô cã thÓ lµ thµnh phÈm, hµng ho¸, vËt t­ hay lao vô cung cÊp cho kh¸ch hµng kh¸c nhau, c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng, c¸c thÓ thøc thanh to¸n, nªn trong kh©u b¸n hµng doanh nghiÖp cÇn ph¶i b¸m s¸t c¸c yªu cÇu qu¶n lý c¬ b¶n sau: N¾m b¾t sù vËn ®éng cña tõng lo¹i thµnh phÈm hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh nhËp xuÊt vµ tån kho trªn c¸c chØ tiªu sè l­îng, chÊt l­îng vµ gi¸ trÞ. - N¾m b¾t theo dâi chÆt chÏ tõng ph­¬ng thøc b¸n hµng, tõng thÓ thøc thanh to¸n thµnh phÈm tiªu thô vµ tõng kh¸ch hµng, ®«n ®èc, thu håi nhanh vµ ®Çy ®ñ tiÒn vèn. - TÝnh to¸n, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ cña tõng lo¹i ho¹t ®éng vµ thùc hiÖn nghiªm tóc c¬ chÕ ph©n phèi lîi nhuËn. - Ngoµi ra doanh nghiÖp cßn chñ ®éng sö dông tiÒn b¸n hµng ®· thu ®­îc mét c¸ch cã hiÖu qu¶, ®óng quy ®Þnh. Vai trß thµnh phÈm lµ môc tiªu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp. Song qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng dõng l¹i ë viÖc s¶n xuÊt thµnh phÈm mµ cßn ph¶i tiÕn hµnh tiªu thô chóng mét c¸ch kÞp thêi. Gi÷a kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹ch tiªu thô cã mèi quan hÖ mËt thiÕt, trong ®ã s¶n xuÊt lµ c¸i gi¸ cña tiªu thô cßn tiªu thô lµ viÖc ®­a kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®Õn tay ng­êi tiªu dïng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu x· héi. Th«ng qua sè liÖu kÕ to¸n vÒ thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm mµ ban l·nh ®¹o vµ c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng biÕt ®­îc møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch. Tõ ®ã kh¾c phôc nh÷ng thiÕu sãt gi÷a c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ s¾p xÕp ®óng ®¾n phï hîp h¬n víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kÜ thuËt cña tõng doanh nghiÖp. §Ó phÊt huy vai trß cña kÕ to¸n ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, kÕ to¸n thµnh phÈm tiªu thô cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau: - Tæ chøc theo dâi ph¶n ¸nh chÝnh x¸c ®Çy ®ñ kÞp thêi vµ gi¸m ®èc chÆt chÏ vÒ t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña tõng lo¹i thµnh phÈm hµng ho¸ trªn c¸c mÆt hiÖn vËt còng nh­ gi¸ trÞ. - Theo dâi, ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc chÆt chÏ qu¸ tr×nh tiªu thô ghi chÐp kÞp thêi, ®Çy ®ñ c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng, thu nhËp b¸n hµng còng nh­ chi phÝ vµ thu nhËp cña ho¹t ®éng kh¸c. - Cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn liªn quan. ®Þnh kú tiÕn hµnh ph©n tÝch kinh tÕ ®èi víi ho¹t ®éng b¸n hµng, ph©n phèi kÕt qu¶ vµ thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n­íc. Thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô trªn sÏ cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý ch¾t chÏ c¸c thµnh phÈm tiªu thô trong doanh nghiÖp. Song toµn bé nhiÖm vô trªn chØ thùc sù ph¸t huy t¸c dông khi c¸n bé kÕ to¸n n¾m v÷ng néi dung cña viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n. II. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1. Nguyªn t¾c tæ chøc h¹ch to¸n thµnh phÈm Thµnh phÈm cña doanh nghiÖp bao gåm rÊt nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau. §Ó qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chÆt chÏ thµnh phÈm, c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm ph¶i ®­îc tæ chøc theo c¸c nguyªn t¾c sau: Ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm theo tõng chñng lo¹i thµnh phÈm, theo ®óng sè l­îng vµ chÊt l­îng. - Ph¶i cã sù ph©n c«ng vµ kÕt hîp trong viÖc ghi chÐp kÕ to¸n thµnh phÈm gi÷a phßng kÕ to¸n víi thñ kho vµ ph©n x­ëng ®¶m b¶o cho kÕ to¸n thµnh phÈm lu«n chÝnh x¸c kÞp thêi. Sù biÕn ®éng cña thµnh phÈm cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n, v× vËy ®Ó ph¶n ¸nh ®­îc t×nh h×nh biÕn ®éng cña thµnh phÈm ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ghi chÐp ban ®Çu mét c¸ch khoa häc, hîp lý. §èi víi thµnh phÈm cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt, thµnh phÈm nhËp - xuÊt - tån kho ®­îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thµnh thùc tÕ. NÕu hµng ngµy h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm nhËp - xuÊt - tån kho thµnh phÈm ®­îc ghi sæ theo gi¸ h¹ch to¸n th× cuèi th¸ng kÕ to¸n ph¶i tÝnh ra gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt b¸n trong kú. 2. §¸nh gi¸ thµnh phÈm VÒ nguyªn t¾c thµnh phÈm ®­îc ph¶n ¸nh theo trÞ gi¸ vèn thùc tÕ. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, doanh nghiÖp cã thÓ sö dông hai c¸ch ®¸nh gi¸: §¸nh gi¸ thùc tÕ vµ ®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n. a. §¸nh gi¸ thµnh phÈm theo gi¸ thùc tÕ TrÞ gi¸ cña thµnh phÈm ph¶n ¸nh trong kÕ to¸n tæng hîp ( trªn TK, sæ tæng hîp, b¸o c¸o tµi chÝnh) ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ theo nguyªn t¾c gi¸ thùc tÕ, hay cßn gäi lµ gi¸ vèn thùc tÕ. Gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm nhËp kho ®ù¬c x¸c ®Þnh phï hîp víi tõng nguån nhËp. Thµnh phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra ®­îc ®¸nh gi¸ thµnh c«ng x­ëng thùc tÕ( gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ) bao gåm chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Thµnh phÈm thuª ngoµi gia c«ng ®ù¬c ®¸nh gi¸ theo gi¸ thµnh thùc tÕ gia c«ng bao gåm: chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ thuª gia c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh gia c«ng( chi phÝ vËn chuyÓn ®i vÒ) §èi víi thµnh phÈm xuÊt kho còng ®­îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ. Do thµnh phÈm nhËp tõ c¸c nguån hay c¸c ®ît nhËp víi gi¸ kh¸c nhau nªn viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c c¸ch sau: - TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n gia quyÒn TÝnh theo ®¬n gi¸ nhËp sau xuÊt tr­íc(LIFO) TÝnh theo ®¬n gi¸ nhËp tr­íc xuÊt tr­íc(FIFO) b. §¸nh gi¸ thµnh phÈm theo gi¸ h¹ch to¸n Do biÕn ®éng th­êng xuyªn vµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm s¶n xuÊt ra chØ theo ®Þnh kú. V× vËy ®Ó ghi chÐp kÞp thêi gi¸ trÞ thµnh phÈm nhËp xuÊt, doanh nghiÖp cÇn sö dông mét lo¹i gi¸ æn ®Þnh trong mét thêi gian dµi gäi lµ gi¸ h¹ch to¸n. Gi¸ cã thÓ chän lµm c¬ së x©y dùng gi¸ h¹ch to¸n lµ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ thµnh thùc tÕ t¹i mét thêi kú nµo ®ã. Cuèi kú tæng hîp gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm nhËp kho trong kú theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt kho trong kú = TrÞ gi¸ h¹ch to¸n thµnh phÈm xuÊt kho trong kú x HÖ sè gi¸ Trong ®ã HÖ sè gi¸ = TrÞ gi¸ TP tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ TP nhËp trong kú Gi¸ h¹ch to¸n TP tån ®Çu kú + Gi¸ h¹ch to¸n TP nhËp trong kú 3. KÕ to¸n nhËp xuÊt kho thµnh phÈm a. Chøng tõ sö dông Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n qui ®Þnh ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 1141/TC/Q§/C§KT ngµy 01/11/1995 cña Bé tµi chÝnh, c¸c chøng tõ chñ yÕu bao gåm: PhiÕu nhËp kho. PhiÕu xuÊt kho. PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé. Biªn b¶n kiÓm kª vËt t­ s¶n phÈm, hµng ho¸. Ho¸ ®¬n c­íc phÝ vËn chuyÓn. Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho. §èi víi chøng tõ kÕ to¸n ph¶i lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng qui ®Þnh vÒ mÉu biÓu, néi dung, ph­¬ng ph¸p lËp. Ng­êi lËp chøng tõ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh hîp lý, hîp ph¸p vµ tÝnh chÝnh x¸c cña c¸c sè liÖu ghi trong chøng tõ. b. KÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm KÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm lµ viÖc theo dâi chi tiÕt tõng lo¹i, tõng nhãm thËm chÝ ®Õn tõng thø thµnh phÈm theo tõng kho thµnh phÈm vµ theo tõng ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n (thñ kho). Tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp mµ cã thÓ lùa chän néi dung mét trong ba ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm cô thÓ sau: Ph­¬ng ph¸p ghi thÎ song song. Ph­¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. Ph­¬ng ph¸p ghi sæ sè d­. Tuy nhiªn, doanh nghiÖp ¸p dông theo ph­¬ng ph¸p nµo th× c«ng viÖc kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm còng lµ c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi trªn c¶ hai n¬i t¹i kho vµ t¹i phßng kÕ to¸n. + T¹i kho viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm ®Òu ®­îc thùc hiÖn trän vÑn trªn thÎ kho. ThÎ kho ®­îc më cho tõng lo¹i thµnh phÈm, c¨n cø vµo sè l­îng chøng tõ nhËp xuÊt kho, kÕ to¸n ghi sè l­îng thùc nhËp, thùc xuÊt vµo thÎ. Cuèi ngµy hoÆc sau mçi nghiÖp vô nhËp xuÊt, thñ kho ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ, tÝnh ra sè l­îng tån kho vµ ghi vµo thÎ kho. + T¹i phßng kÕ to¸n c«ng viÖc kÕ to¸n chi tiÕt TP do bé phËn kÕ to¸n thµnh phÈm tiÕn hµnh. Tuú theo ph­¬ng ph¸p ¸p dông t¹i doanh nghiÖp mµ viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm ®­îc thùc hiÖn trªn c¸c thÎ kho hoÆc sæ chi tiÕt TP, sè ®èi chiÕu lu©n chuyÓn hay sæ sè d­. Dï thùc hiÖn viÖc kÕ to¸n chi tiªt TP theo ph­¬ng ph¸p nµo th× c¨n cø ®Ó tiÕn hµnh ghi chÐp còng lµ nh÷ng chøng tõ nhËp xuÊt. VÒ c¬ b¶n c¸c nghiÖp vô ghi chÐp c¸c chøng tõ nhËp xuÊt ®­îc thùc hiÖn trªn chØ tiªu gi¸ trÞ. Tuy nhiªn theo ph­¬ng ph¸p ghi thÎ song song ®­îc thùc hiÖn trªn c¶ chØ tiªu sè l­îng. Cã thÓ kh¸i qu¸t qui tr×nh ghi sæ theo 3 ph­¬ng ph¸p sau: Ph­¬ng ph¸p ghi thÎ song song S¬ ®å kÕ to¸n chi tiªt TP theo ph­¬ng ph¸p ghi thÎ song song ThÎ kho ThÎ (sæ) chi tiÕt TP B¶ng kª tæng hîp nhËp – xuÊt – tån Chøng tõ nhËp Chøng tõ xuÊt Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu kiÓm tra Ghi chó: Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt TP theo Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ThÎ kho Sæ ®èi chiªu lu©n chuyÓn Chøng tõ nhËp Chøng tõ xuÊt B¶ng kª nhËp Chøng tõ xuÊt B¶ng kª xuÊt Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu kiÓm tra Ghi chó: Ph­¬ng ph¸p ghi sæ sè d­: ThÎ kho Chøng tõ nhËp B¶ng kª nhËp B¶ng luü kÕ nhËp Chøng tõ xuÊt B¶ng kª xuÊt B¶ng luü kÕ xuÊt ThÎ kho Sæ sè d­ S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm Ph­¬ng ph¸p ghi sæ sè d­ Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu kiÓm tra Ghi chó: Mçi ph­¬ng ph¸p ®Òu cã ­u, nh­îc ®iÓm vµ ph¹m vi øng dông kh¸c nhau, song thùc chÊt vÉn lµ sù phèi hîp, ghi hcÐp theo dâi t×nh h×nh xuÊt kho thµnh phÈm hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú gi÷a thñ kho vµ kÕ to¸n nh»m môc ®Ých theo dâi chÆt chÏ t×nh h×nh nhËp xuÊt tån kho cho tõng thµnh phÈm c¶ vÒ gi¸ trÞ vµ sè l­îng ®Ó cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt mét c¸ch kÞp thêi cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp lËp b¸o c¸o chÝnh x¸c kÞp thêi, dóng quy ®Þnh. Do vËy, mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i c¨n có vµo t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp m×nh mµ nghiªn cøu vËn dông cho phï hîp. 4. KÕ to¸n tæng hîp thµnh phÈm a. Tµi kho¶n sö dông KÕ to¸n tæng hîp thµnh phÈm sö dông c¸c tµi kho¶n sau: TK 155- Thµnh phÈm: dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i thµnh phÈm trong doanh nghiÖp. TK 157- Hµng göi ®i b¸n: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña thµnh phÈm ®· göi hoÆc ®· chuyÓn cho kh¸ch hµng, hoÆc nhê b¸n ®¹i lý, ký göi, trÞ gi¸ cña lao vô dÞch vô ®· hoµn thµnh bµn giao cho ng­êi ®Æt hµng nh­ng ch­a ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n. TK 632- Gi¸ vèn hµng b¸n: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm hµng ho¸ dÞch vô xuÊt trong kú. b. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n Theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: Lµ ph­¬ng ph¸p ghi chÐp ph¶n ¸nh th­êng xuyªn liªn tôc vµ cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp xuÊt tån kho c¸c lo¹i thµnh phÈm trªn tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n tæng hîp thµnh phÈm thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: S¬ ®å h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p KKTX. TK155 TK632 TK154 TK338 TK911 TK157 TK138 (1) (4a) (2) (3a) (3b) (4b) (5) (1) Gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc tÕ cña tÕ cña thµnh phÈm tù s¶n xuÊt, thuª ngoµi gia c«ng nhËp kho. (2) Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt b¸n. (3a) Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña thµnh phÈm göi ®i b¸n, nhê b¸n ®¹i lý, ký göi. (3b) Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña thµnh phÈm göi ®i b¸n ®· x¸c ®Þnh tiªu thô. (4a) TrÞ gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm ph¸t hiÖn thõa khi kiÓm kª. (4b) TrÞ gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm ph¸t hiÖn thiÕu khi kiÓm kª. Cuèi kú kÕt chuyÓn gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng ®· tiªu thô ( xuÊt b¸n trong kú). Theo ph­¬ng ph¸p KK§K: Lµ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n mµ mçi nghiÖp vô nhËp kho thµnh phÈm kh«ng ®­îc ghi ngay vµo tµi kho¸n mµ ®Õn cuèi kú h¹ch to¸n míi tiÕn hµng kiÓm kª sè thµnh phÈm tån kho ®Ó tÝnh ra sè ®· xuÊt trong kú vµ ghi sæ mét lÇn. - Tr×nh tù h¹ch to¸n thÓ hiÖn qua s¬ ®å tµi kho¶n: TK 155, TK157 TK632 TK911 TK631 (1) (2) (3) (4) KÕt chuyÓn trÞ gi¸ thùc tÕ thnµh phÈm tån kho ®Çu kú. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña thµnh phÈm hoµn thµnh nhËp kho. KÕt chuyÓn gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña thµnh phÈm tån kho cuèi kú vµ cña thµnh phÈm ®· göi ®i b¸n ch­a x¸c ®Þnh tiªu thô cuèi kú. KÕt chuyÓn gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña thµnh phÈm ®· tiªu thô. III. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng, thuÕ vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ doan